17» luirmu
NIEUWE
bTmte n l a t>,
1814
Donderlaa 24 Maart 1892.
Gezag en vrijheid.
De laatste tooverheks.
i.
HURlEÜSCIfl (iH[ft4HIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
B U B E A TT: St. Janstraat Haarlem
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIHN.
Van 16 regels 30 Cents,
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrjda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever»; KfiPPBB 8 k L A U B E Y.
Zij, die zich te**n 1 April e. b. op
de NIEUWE Hl aRLEMSCHE COURANT
of het ZONDAGSBLAD of op beide bladen
„ouueeren, ontvangen de nog voor dien
'fld, du9 gedureodedeze maand verschijnende
DUcnmers gratis.
'wee grootste zedeljjke krachten, welke
!n e m®nscheljjke maatschappij werken en
aa>" beheerschen, zjjn gezag en vrjjneid.
e een» zoowel als de andere zedelijke
««•acht lijdt in onze eeuw gevaar,
j ef gezag wordt van alle kauteu bestookt,
vrijheid vermoord ouder de tirannie, die
Zlca vrjjbei 1 durft te noemen.
eze twee machten weder in haar ge-
t i herstellen is een der grootste vraag-
8 ukken van onzen tij t. Verschillende groote
mauneu hebben den weg hiertoe trachten
a»u te wjjzen, doch zjj zochten hem meer
ln «ncoscbeljjke middelen. Men meende het
reddingswerk te viudea in de natuur ea vond
het niet, omdat het hooger ligt, in bet
oieunatuurljjke, met andere woorden in
God.
Gid eu het Christendom zgn de waarbor
gen voor het gezag en voor de handhaving
uer vrjjbeid. Iu de Katholieke K„rk houdt
God het gezag slaande, in den S;aat is het
God alleen, Dia de vrjjbeid handhaaft.
Die daarom de zaak Gods zich aantrekt,
trekt /och bet gezag en de vrjjhe d aan.
Ue Katholieke Kerk leert ons het gezag
kennen; omdat wjj van God en van Zijne
ware verhouding tot ons uiets weten, dan
door de openbaring en door degenen, die
Mg heeft aaogesteld, om ons daaromtrent
te onderwazen. God is ook de handhaver
der vrybeid iu de wereld; omdat in alle
aard-che nai.gelegmheden het geweten de
eenige steun der zwakk-n is tegen dm ster
kere, de eenige stenn der eenvondigentegen
deu sluwe. Het geweten is een weerklank
van Gods stem in de ziel des menechen,
eene afschaduwing van den GoJdeljjken
Rechter m ons verstand, het gevoel der har
monie of van den wanklauk,"der orde of der
wanorde bij het gebruik onzer vermogens.
R«t geweten kan verzwakt, kan verduisterd,
kan vervalscht worden. Het ontwikkelt zich
°Di?. met het denkbeeld van God en het
ver wjjot in ong gemoed met het geloof,
n wauneer het geweten ouder het meusch-
°m weg is, dan is het ook met de vryheid
gedaan. De volken, die haar hebben geuo-
®u, zullen er een tijd lang naar smachten;
aar zij ban niet bljjven duren, wanneer
8 geweten er niet meer de grondslag van
■8' 60 ua eenige vrnchtelooze pogingen om
c weer te doen oiitwaken, zullen de vol-
6W> n ontmoedigd, insluimeren.
at is de vrijheid? Het is de macht, die
meusch over zich zelveu uitoefent., door
zB°e rede. Doch de rede is slechts het or-
FE 1LLE o v.
Ia den naam vso al wat gjj bemint, reide
red mjj! verberg mg met mjjue kiuderen in
een hoek van uw huis; ik zal u later mjjne er
en telg k beid toonen. Hoe ongelukkig en verlaten
1 u in dit oogenblik toeschjju, misschien zal het
Blel 'anS5 duren, of ik zal uwe wenscheu, hoe
groot ook kuuneu verwezenlijken.
Ik heb geene belooniug noodig, om Bene
moeder,^ die mij eeue schuilplaats eu de redding
""jj ^ere" Traa8«t Gr hulp te komen, ant-
woordde Magdaiena met eene ontstelde stem;
Den* u wee' n^' waar U Te«hg zoukun-
Hi» Terber8en» om u aan de razernij van hen,
vervolden, te onttrekken.
zich-8 i°,n f^en(^e wierp weenend de blikken rond
vest!i/fl»ÜS ps t'ee<* een «eeken van vieuifde,
en met den' »o«tdBClU 008en op den grond,
i-k et stanipe de:
üaai! zeide zjj, daar
gaan, waarmede wij de waarheid kennen,
en wij zijn slechts redelgk in zooverre onze
gedachten met de waarheid overeenstemmen.
Vandaar is de vrgheid inderdaad uiets an
ders dan de macht, die wij over ons zeiven
hebben door de keon:s van en de liefde tot
de waarheid. Hoe zullen wg nu vrij kunnen
zgn, wanneer wij ons geweten smorende,
vau het geloof afvallen?
Om daarom de zaak der vrijheid te doen
zegevieren, moet men het geweten wakker
houden en versterken door het gezag.
Dat gezag troont in de Katholieke Kerk
en hoe meer deze heerscht over de meusche-
ljjke harten, des te krachtiger zal het ge
weten spreken, en des te meer zullen zij
dan ook ieders rechten eerbiedigen en zieh
van eiken aanslag op de vrijheid onthouden.
Wij zien dan ook, dat zij, die het gezag der
Kerk eenmaal van de schouderen heb beu ge-
s-.hud, meer en meer gewetenloos worden
en ten laatste niets meer heil g achten.
Die daarom geen gezag meer erkent op
godsdienstig gebied, en vrgheid eischt, hij
werkt, zonder het te weten, het despotisme
in de band op staatkuudig terreiu. Da on
dervinding van meer dan driehonderd jaar
heeft dit ten voile bewezen, Het is dus eene
dwaasheid deze twee machten, gezag en vrg
heid, van elkander te scheiden.
De oorzaak, dat het Protestantisme zoo
veel aanslagen op de vrjjheid in t aanzijn
bracht, ligt juut in de verwerping van bet
gezag. Zijn strjjd tegen de autoriteit heeft
medegewerkt tot al de wetsverkrachting,
•het in beslag nemen der eigeudommen, welke
wij in de laatste drie e uwen hebben zien
gebeuren. Die vrgheid heeft bet geweten
gedood. De heerschers der volken hebben
bijna geen geweten meer. Zy raadplegen het
geweten niet en daarom meeuen zy, dat
alles, zelfs de tastbaarste onrechtvaardig
heden zijn geoorloofd. Heerscht er in Italië
vryheio? De Regeeuug staat naar nergens
voor stil; noch hetbe.it, noch de personen,
noch hunne rechten worden geëerbiedigd.
Heerscht in Frankrijk ware vryheid? Daar
wordt alios uit den weg geruimd wat het
bestuur niet aanstaat, overal afgebroken,
allerlei reebteu gekrenkt. Eu zoo staat het
in nog andere landen even slecht gescha
pen, omdat men geengeweten heeften dan,
wij herhalen "het, is het met de vrgheid gedaan.
Plicht is het dus van ieder Katholiek,
van ieder welgeaard, geloovig Christen te
zorgen en er voor te waken, dat Gods stem
niet iu de ziel worde versmoord, dat het
geweten niet verzwakt, noch verduisterd
worde, opdat gezag en vrgheid big ven heer-
schen tot heil der meischen, tot heil
van
Kerk, Staat en maatschappij.
Van regeeringswege is aan de Kamer
van Vertegen woord igtrs iu België kennis
Terwijl Magdaiena verbaasd bleef, nam de on
bekende hare twee kinderen in hare armen
eo stapte de trappen des kelders af. Mijne moeder
deed de onzichtbare val achter haar dicht; het
was tijd, want het geschreeuw der menigte deed
zich reeds van buiten, voor den winkel, hooren
en de stemmen schreeuwdeu woedend:
Doe oper! doe open!
Magdaiena wachtt- eenige oogenblikken en riep
haar vader, die zeer ontsteld kwam toegeloopen.
Na eenige oogenblikken geraadpleegd ie hebben,
opende hg voor deg nen, die de deur begonnen
te bestormen.
Het was eene verzameling van tw. e of drie
honderd schelmen, met verscheurde kleederen;
zn drongen in huis, zoo als een morsige stroom
en onderzochten het tot in de minste hoeken, zon
der iets te vinden. Woedend over hunne teleur
stelling, maakten zjj "ch van Magdaiena en haar
vader meester.
Gij moet ons, zeiden zij, de vrouw leveren,
die wjj vervolgen. Zij is eene tooverheks, eene
ketterscha, eene vijandin der burgers «au P«rijs;
zjj is tegen ons ten gunste der Oostenrjjkers; zjj is
de schuld, dat de hongersnood en de ellende
Parjjs verwo Jsten.W jj willen haar en harekindereD,
om er recht over te doen!
Wjj weten niet van wie gij spreekt, ant-
gageven, dat de spoorwegen, de postergen
eu de telegraaf op 1 Mei a.s. deu tjji van
Greenwich zullen aannemen. De Regeering
hoopt dat de gemesnten den Staat in deze
zullen volgen.
De officiëele statist ek der hulpbehoe
vende betrekkingen van de slachtoffers der
vreeselijke mijnramp van Anderlues, door
het oom té van onderstand en de nrjjndi-
rectie opgemaakt, wjjst naast da enkele oud
jes, wier kostwinners bjj de ramp zjjn om
gekomen, 83 weduwen en 255 weezen aan.
In navolging van een voorstel in de laatste
zitting van den Parg»chen gemeenteraad
gedaan om eene premie van 100.000 frs. uit
te loven voor de ontdekking van eeu doel
treffend middel ter voorkoming van mjjn-
gasontplofEugin, en de Kamers en alle ge
meenteraden nit te uoodigea iets tot ver
hooging dezer premie bjj te dragen, teneiude
die tot ém millioen te kunnen brengen,
g eft de «Refurmt» in overweging, in de
Belgische Kamer het volgende voorstel in
te dienen:
«Eene premie van 100.000 frs. zal van
rykswege worden toegekeud aan hem, die
een in de praktijk goed uitvoerbaar mid
del ondekt, om met mjjngas bezwangerde
rngneu te exploiteeien, zonder tot ontplof
bar middelen zjjo toevlucht te netnen.»
De «Réforme» namelgk is overtuigd, dat
de rampen als van Anderlues alleen het ge
volg zgn van het gebruik van dynamiet by
het openen der koleuaderen.
Voigeus la Patrioieis de mynramp te An
derlues het gevolg der wraakneming van
een verbitterd myn werker.
Te Luik heeft eene politie-patrouille
op den drempel der wouing vau den Heer
Mignou, hoofdcommissaris van politie, eene
flesch gevonden, welke klaarblijkelijk eene
dyuamietpatrooii b vatte. Eene uitgedoofde
lont hing uit d u hals dar fliseh. Deze is
aau eeu ofhiier der artillerie ten onderzoek
overgegeven.
De Heer Ranson, voorzitter vau het Hof
vau gezworenen in de laatste zitting, heeft
Opnieuw een dreigbrief ontvangen.
Otprivi is oit Hubertusitock terug
gekomen. De Keizer eu by hebben zich met
elkaar verstaan. Caprivi blyft Rgkskause-
lier, maar zal de betrekking van Pruisisch
Minister-Preident nedcrleggeo. Dd aanvraag
van deu Minister Zedlitz om Ootslag is door
deu Keizer aangenomen.
Over de mogelijke opvolgers van Zedlitz
en Caprivi loopeu ontelbare gissingen, waar-
by alleen op te merken valt da er oader
de namen die genoemd worden, niet eeu
van groote beteakenis wordt aangetroffen.
Voor het overige wordt Caprivi's aanbly-
V6D, zelfs in zjjue meer beperkte betrekking,
nagenoeg a'gemeen slechts als voorloopig
"beschouwd.
D0 Kreuz-Ztitung eu de Freisinnige Zei-
tung houden de afscheiding van het kanae-
woordde mjju grootvad r, die waarlijk niets wi»';
wjj hebben niemand gezien, wjj hebben niemand
bjj ons iogenomen.
ken een middel, om u te dosn sprekeD,
stjjfhoofdig burger! riep een der bandieten, die de
menigte beheerschte en hjj greep mjjue moeder
vast, en drukte een pistool, vau hetwelk hij de
lont aanstak, op haar hart.
He vrouw! wjj willen die vrouwl
Op dit oogenblik boorde Magdaiena, die op
de val stond, eeu licht gerucht onder hare voeten;
het was de onbekende, die zeker de trap opkwam,
om zich over te leveren en hsrverlossers te redden.
Maar Magdaiena stampte met den voet, om te
beletten, dat i mand het onderaardsch gerucht
zou kunnen opmerken, en antwoordde moedig.-
Ik heb ni mand te verraden!
Welnu! gjj zult zien, wat er zal komen van
degenen, die ons wederstaan, grijnsde haar eeD
der razenden toe; eu hg rokte den sluier af,die
bet hoofd van Magdaiena overdekte, greep haar
met de haren eu wi rp haar op den vloer ueer.
Spreek! schreeuwde hg, of, bjj den duivel!
zoo sleep ik u door de straten vau Parjjs tot aau
de galg!
Mjju God! heb medeljjden met mjjue ziell
klonk het heldhaftig antwoord van mjjne moeder.
Terwijl dit gebeurde, hadden de burgers van
lierscbap en het presidentschap van den
Pruisischcn ministerraad voor onhoudbaar.
Hatlaatstgenoemde blad betoogt dat wanneer
de twee waardigheden ophouden in een
persoon vereenigd te tyn, de RykskaDselier
in den Bondsraad niets uitrichten kan zoo
dra hy niet de stemmen der Pruisische Mi
nisters vóór zich heeft.
Verschillende geruchten, volgens welke de
Keizer uithoofde van ernstige bezorgdheid
over zyne gezondheid te Hnbertusstock ver
toeft, worden beslist tegengesproken. Niets
dan eene hardnekkige verkoudheid, die het
gure klimaat van Berlyo en in het paleis,
waar geen tuin is, niet beter verkoos te
worden, maakt een verblyf van eenige we
ken te midden der uitgestrekte dennenwou
den van Hubertnsstock wenschelyk.
Ia het Hais van Afgevaardigden, by
het behandelen van het ontwerp betreffende
het Welfenfond8, verlangde Richter verdere
mededeelingen omtrent de kostgangers van
het Welfenfonds en stelde eene beraadsla
ging in comité voor. De Miuister van finan
ciën antwoordde, dat een comité de ge-
wenschte verdere openbaringen Diet zou
kunnen verschaffen. Van het Welfenfonds
zal het ganache kapitaal in handen der
Pruisische Kroon blyven. Schikkingen be
treffende het beheer er van kunnen slechts
met goedkeuring van den Landdag wor
den getroffen. De Hertog van Cumber
land geniet terBtond de inkomsten nit het
fonds, dat het in fidei-commis zich bevindende
vermogen van het Welfenhnis uitmaakt.
Andere bedragen uit het a'lodiaai-bezit van
het Weltenhuis, beloopende een millioen,
krygb de Hertog insgelyks terstond als ka
pitaal uitbetaald.
Iu den loop van het debat verklaarde de
Minister dat de RegeeriDg op zichzelve geen
bezwaar had tegen eene Commissie. Zy
ducht echter vertraging van de aangelegen
heid.
Bij de rechtbank te Berljjn is het pro
ces begonnen tegen 22 personen, die bij de
onlangs plaats gehad hebbende ongeregeld
heden wareu gevangen genomen. Onder hen
zgn eenige aankomende jongelieden, leer
jongens enz. Zjj worden beschuldigd van
schendiug der openbare rnst en veiligheid,
van verzet tegen de staatsmacht. Er zjjn
49 getuigen gedagvaard,waaronder 27 tot de
politie buhoorende personen. De beschuldig
den hebben van amtbswege zes openbare
verdedigers verkregen.
Da lessen aan de geneeskuudigs school
te Lyon zy wel hervat, maar een groot
aantal der civiele studenten heeft zich niet
in de collegezaal laten vinden. De militaire
studenten zyn trouw opgekomen. De werk-
stakende studenten hebben zich echter rus
tig gehouden.
De Minister van binneulaudsche za
ken heeft aan de Prefecten eene ciroulaire
doen toekomen, waarin hy hun aanbeveelt
het kwartier zich veriameid en spoelig de wapen*
opgenomen. Zjj kwamen hun buur ter hnlp,
wiens woning men overweldigd had, trokken
Magdaiena uit de handen van hare moordenaars,
maakten de koorden los, waarmede zjj mjjn groot
vader gebonden hadden, en slaagden er io, na
een korten atrjjd, de verzamelde deugnieten te
verjagen. De eerste zorg van Magdaiena wat, hare
on tstelde moeder gernst te stellen,waarna zjj tot haar
vader wederkeerde, en hem hielp, om de
deur te versohanaea, ten einde geene nienwe over
weldiging meer te mo ten vreezen. Alsdan ging
zjj zich onledig honden met het avondmaal te
bereiden, zoo ala zjj gewoon was.
Terwjjl zjj het tafellaken legde en de borden
plaatste, vroeg zich het jonge meisje af, of zjj de
tegenwoordigheid van de onbekende in den kelder
aan hare oidera moeat toevertrouwen. Na zich
rjjpeljjk bedacht te hebben, en niet zonder aan
God, door een vurig gebed, gevraagd te hebben
van haar het voornemen in te geven, dat zjj
volgen moest, besloot zjj, dat het voorzichtiger
zou zjjn, haar vader aan geene nieuwe gevaren
meer bloot te stellen indien er zich nog aanboden,
en ze liever voor zioh-zelve te houden.
(Wordt vervolgd.)
