N I E U W E
BSSS
éüf*
m 1816
Woens30 Maart 1892-
Hetmilitairlsmc in Europa.
ook,r!r *"r,'4e
BUITENLAND.
I7dt
Schuld
Interesl
en
31000 mill.
1336 mill.
18093
1044
17829
737
12466
596
11131
532
8954
378
6042
274
2821
89
2622
75
2260
70
1771
87
729
59
348
33
345
16
274
12
244
14
151
6
32
2
De laatste tooverheks.
988
millioen
859
740
540
343
342
200
209
70
46
39
35
29
23
18
17
16
miMSCHECOKROT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,1"
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers 0>03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
B TT R E A TT: St. Janstraat Haarlem.
gNÏffiSD
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per auvsrtentie A Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Yrgda g-a vond voor 6 uui ingewacht.
Uitgeven: KüPPBHS fc liAÜEIT.
In een voor eenige jaren verschenen boek
over de staatsschulden van Europa, door
Alfred Neymarck uitgegeven, toont deze
schrgver met de cijfers der statistiek aan,
dat van 1870 tot 1886 die schulden zgn
Vermeerderd met ruim veertig milliarden
franks, (wjj rekenen in dit artikel in franks
lire) waarbij Frankrjjk alleen voor twaalf
Milliarden betrokken is; zoodat de totale
schuld der Europeescne landen in 1886 was
gestegen tot honderd zeventien milliarden
®.n een jaarlgkschen rentelast van zes mil
jarden medebracht.
In het jaar 1867 bedroeg de Europeesche
staatsschuld nog slechts zes en zestig mil-
larden en de jaarljjksche rentelast bepaalde
zich tot twee milliarden vier honderd acht
dertig millioen.
De cjjfers der tegenwoordige schulden split
sen zich, naar de opgaven van Neymarck,
als volgt:
Staten
Frankrgk
Rusland
Engeland
Oostenrgk-Hor
Italië
Duitsche Rjjk
SpaDje
Portagal
Tnrkjja
Nederland
België
Rumenië
Griekenland
Zweden
Denemarken
Servië
Noorwegen
Zwitserland
.v.,™. ,«u uio laueiauutige sommen
van duizenden millioenen worden door de
strijdkrachten te laad en ter zee verslonden?
Vijf groote mogendheden (de zesde, Enge
land, niet medegerekend) hebben van 1870
tot 1886, dus in zestien jaar ruim 50 mil
liarden uitgegeven, om in vredestgd den
oorlog voor te bereiden, zoodat de oude
spreuk Si vis pacern para heliumzoo gg den
vrede verlangt bereid u ten oorlog, is omge-
eerd^in het devies Si vis helium parapacem,
EO9§0 oorlog verlangt bereid u totden vrede.
Doch niet alleen in de groote Staten van
m>opa zgn de oorlogsbudgetten zoo ont-
28 dn** 8®klonmen. Ook de kleinere mo
gendheden hebben gemeend, dat er meer te
.enen °P legers en fortificatiën dan
op internationale verdragen, en zelfs de twee
anden, in elk geval van oorlog neutraal
volaard, Zwitserland en België hebben zich
gehaast hunne neutraliteit met zware wa
peningen te bevestigen.
FEUILLETON.
amissiug.
VI.
Mijne lezers zijn geene kinderen meer, en ik
ben nochtans zeker, dat zjj zeer verlangend zjjn
het vervolg van deze zonderlinge geschiedenis
te kennen. Oordeelt dan over het ongeduld der
kinderen van Perrault, naar de voortzetting der
boeiende vertelling, waarvan de heldin hunne
grootmoeder was en waarvan bijgevolg alle om
standigheden waarheid moeeten wezen; ook toon
den zij zich nooit gehoorzamer en leerzamer.
Den avond daarna verzamelde de grjjeaard hen
rondom zjjn zetel, en zonder zich te doen smeeken,
zonder zich te doen wachten, hernam hij het
verhaal van den vorigen avond, dat hjj zelfs door
tbTu ^"ding deed voorafgaan; alhoewel een
e er eene inleiding zoo lief heeft als een
romanschrijvereene voorrede.
haar^n ze'd® bij, dat mijne moeder in
had of H f j m leven, geene wensehen te vormen
wanti«t i?e werscben zich van zelve volbrachten;
niet tot Vl r!ep de l°overes raa den kelder
onbekende haar 3 welk® de wonderlgke
nacl gedaan. Het voorval ein-
De jaarlgksche uitgaven van alle Euro
peesche Staten voor leger en vloot hebben
alzoo de kolossale som van vier milliarden
en 528 millioen beloopen, aldus verdeeld!
Jaarlgksche uitgaven
en
Staten
Rnslaod
Frankrgk
Engeland
Duitscbland
Italië
Oostenrgk-Hongarge
Spanje
Tnrkjje
Nederland
België
Portagal
Zweden
Rumenië
Denemarken
Noorwegen
Zwitserland
Servië
Totaal 4528 millioen.
Een internationaal congres van statistici
eenige jaren geleden te Rome gehouden,
heeft nit de officinale stukken den volgen
den staat opgemaakt van do oorlogsuren
der zeven groote mogendheden van Europa
in het jaar 1886.
Staten Uitgaven voor leger
en vloot.
Doitschland 532,765,890 lire
Dmtscnlana 869,815,661
Rusland _990,5_45_,508^l
Totaal 4028,676,059 lire.
Indien men deze kosten van het miliUirig-
me van eiken Staat met het getal der be
volking vergelijkt, dan zal men bespeuren,
dat Frankrgk al de andere lauden over
treft in het belasten der ingezetenen met
oorlogsonkosten, want gemiddeld betaalt
ieder Franscbman jaarlijks 21 /I0 lire voor
oorlog en marine. In Italië moet ieder be
woner jaarlijks 11M/10. H™ voor het mili
tairisme opbreDgen en dat in een land, waar
de toestand van landbouw en ngverheid
zoo ellendig zijn.
Doch er is nog iets ergers, en dat is de
flnauciëele gesteldheid der groote mogend
heden, welke van dien aard is, dat geen van
haar bjj het uitbreken van een onvoorzie-
nen oorlog, de enorme massa's soldaten in
het veld kan brengen, de vloot volledig kan
bemannen en alles van bet noodige voor
zien zonder eerst nieuwe en kolossale schul
den aan te gaan. Zoodat derhalve de volke
ren met schulden beladen zgn om boven
matig talrijke troepen en uitrustingen bjj
digde zelfs met geheel uit haar geheugen te ver-
^Er waren dertien jaar verloopen; Magdalena
was van jong meisje, vrouw en moeder geworden.
Zn had sedert lang de plaats verlaten, waar de
voorvallen, die ik u gisteren verhaald heb, ge.
schiedden, en woonde in de St. Jacobsstraat in
het huis, waar wij nu wonen.
Mijn vader, zooals gij weet, was advocaat bij
het oppergerechtshof. Alhoewel van een adellijk:
geslacht en weinig rjjk, had hij niet geaarzeld,
de dochter van een koopman bijna zonder bruid
schat te hu wen.'De goede begaafdheden van Mag
dalena, hare zachtheid en hare schoonheid hadden
hem daartoe bewogen, en allen, die zjjne vrouw
kenden, keurden zjjn besluit goed. Magdalena
bezat die natuurlijke onderscheiding van houding
en gedachten, die noch de gewoonte des levens,
noch de opvoeding geven kan, omdat zij uit de
verhevenheid des geestes en de voortreffelijkheid
der ziel voortkomt. Zij offerde zich geheel op aan
het geluk van haar echtgenoot en van hare vier
kinderen.
Het beroep mjjns vaders voorzag volkomen in
de noodzakelijkheden van het gelukkige huisgezin.
Wjj waren gelukkigGod kwam ons
eensklaps verschrikkelijke beproevingen opleggen.
Mjjn vader werd ziek en was verplicht de winst
zjjner betrekking aan een zijner ambtgenooten,
elkander te brengen, waarmede niets kan
uitgevoerd worden, teuzg die volkeren eerst
weder met nieuwe schulden worden bezwaard.
Immers de meeste landen hebben jaarlijks
op hunne Staatsbegrooting een deficit of
wel een batig saldo zoo klein dat daarvan
geeue buitengewone uitgaven van eenij be
lang kunnen bestreden worden.
Wil men eenig denkbeeld van de bjjna
onberekenbare sommen, die noodig zouden
zgn, indien er een oorlog uitbrak tnsschen
eenige Europeesche Staten, dan hehoeft men
slechts te denken aan de menigte manschap
pen, die soldij en voeding noodig hebben
en den kolossalen voorraad wapenen, mu
nitie, voertuigen, paarden, werktuigen en
andere oorlogsmateriëel. Duitschland,'t welk
in vredestijd een staand leger heeft van
ongeveer 430,000 man, kan in oorlogstgd
een leger van 1.500.000 man, zonder den
landstorm op de been brengen. Oostenrijk-
Hougarije, met eene militie sterk 270,000
man, kan in geval van oorlog 1.050.000
man onder de wapenen brengen,de landstorm
er niet onder begrepen. Spanje kan in oor
logstijd 1.520.000 man in het veld voeren;
Frankrgk, dat in 'vredestgd 530.000 man
onder de 'wapenen heeft, kau in oorlogstgd
over 3.800.000 man beschikken. Rusland,
dat in vredestgd 990,000 soldaten bezit,
beschikt in oorlogstgd over een leger van
3 millioen.
Zoodat, de cijfers niet al te hoog stellende,
indien er Europa een algemeene oorlog uit
brak en dit kan vroeg of laat plaats hebben,
men ongeveer twaalf millioen man, zoo niet
meer, zou bunnen zien oprukken, om el
kander methodisch te verscheuren, geheele
steden te verwoesten, plat te branden of in
de lucht te doen vliegen, met behulp van
al de uitvindingen, dia de moderne weten
schap aan de oorlogskunst te land en ter
zee levert.
Ontzettend is de last, die het militainsme
den belastingbetalenden in schier alle lauden j
op de schouders legt. De staatkunde, die
het christelijk recht verworpen heeft, bezit
geen anderen steun, dan die van het geweld,
maar geen legers zonder geld, geen geld
zonder belastingen. De uitbreiding der ge-
gewapende macht, die op de beurzen der
ingezetenen zulk een ruim beslag legt, doet
door de wanhoop der ellende een binnen-
landschen oorlog ontstaan, begonnen door
de geringere, niets-bezittende standen, die
de meerderheid uitmaken, tegen de overigen,
die in de minderheid zgn, een strijd, zoo
hg niet bezworen wordt, tot de geweldigste
beroerten ban leiden,
Men roept, wel is waar, overal, dat er een
einde moet komen aan de leger-uitbrei-
dingen, doch de politiek antwoordt gestadig,
dat daarmede ophouden hetzelfde is als de
dood van een Staat. Overal roept men, dat
er een eind aan moet komen aan de ver
die haar bediende, een geheel jaar over te laten.
Langzaam genas hjj en nauwljjks begon hij van de
verliezen die hjj ondergaan had te herstellen, toen
hem opnieuw een schrikkelijk ongeluk trof.
Zekeren nacht rustte mijne moeder vreedzaam
bjj onze vier kleine beddekens, toen eensklaps
een wonderlijk gerucht haar deed ontwaken. Zjj
stond op.de vlammen omringden het huis langs
alle kanten en begoonen het vertrek te bereiken,
waar wjj ons bevonden. Magdalena maakte een
kruis en smeekte door een kortgebeddeGoddeljjke
bescherming af. Op dit oogenblik kwam mjjn
vader- hjj nam mjjne twee oudste broeders in
zjjne armen, mijne moeder belastte zich met Nico-
laas en mij; wij waren de jongsten. Ik zal nooit
dit afgrijselijk oogenblik vergeten. De vlammen
bruisten dof rondom ons, en hare doodklenrige
weerkaatsingen vergrootten nog de bleekheid mijns
vaders en van mjjne mOBder. Magdalena en haar
echtgenoot gingen moedig do ar den brand. Na de
grootste gevaren gelukte het haar, eene trap te
bereiken. Mijn vader sprong er stout op. Nicolaas,
dien mijne moeder bij de hand had,huilde geweldig
en weigerde verder te gaan; gedurende dien korten
strjjd en terwjjl mjjne moeder mjjn broertje in
hare armen vatte, stortte de trap eensklaps in,
en mjjne moeder bleef ontsteld op den boord
des afgronds staan.
Weldra gaf haar het dringend gevaar al de
hooging van belastingen, maar de staatkund®
geeft ten antwoord: er zgn soldaten noo
dig. Men eischt de ontwapening en verneemt
het aatwoord, dat de ontwapening zal ko
men na den oorlog. Er wordt gevraagd
wanneer die oorlog zal komen; men krjjgt
ten antwoord: zoo laat mogelgk, de vreda
bovenal is noodig. Er wordt gevraagd waar
om de Regeeringen dan niet trachten den
vrede te bevestigen en aldus den oorlog te
vermijden; het antwoord luidt, dat de be
vestiging van den vrede in niemands macht
ligt. En wel om deze redenen: vermits voor
den staat van vrede in de plaats getreden
is een voortdnrenden wapenstilstand, die
militairisme heet. Dit militairisme berok
kent aan de volkeren 4/5 van de rampen
des oorlogs en ontneemt hun 4/5 van de
weldaden des vrades. Daar voegt zich dan
nog bjj de aanhoudende onzekerheid van
den vrede, die te allen tjjde drukkender dan
de oorleg zelve is beschouwd, vooral wegens
de economische stoornissen, die binneuland-
sche twisten doen outstaan, vaak erger dan
buitenlandsche krjjg.
Daarom wordt ook door de warmste lof
redenaars van de moderne beschaving zoo
betreurd,dat de beschaving moet ronddwalen
in den cercle vicieux van het militairisme,
noodzakelgk geworden wegens bet socialis
me en in den kring zonder einde van bet
socialisme, grootendeels uit het militairisme
ontstaan.
Geve God, dat aan dien ondrageljjben
toestand weldra een einde koiut!
Z. G. de Paus heeft gelast, dat aan de
armen te Rome de opbrengst zou worden
uitgedeeld van den verkoop der voorwerpen
di6 Kardinaal Mermillod aan den H. Vader
had nagelaten.
De outvaugst van een anoniemen
brief, heeft het Kapittel van de St. Pieters
kerk aanleiding gegeven tot het besluit, om
in het vervolg de onderaardsche gangen
van de kerk, even als die van het Vaticaan
niet meer ter bezichtiging te stellen.
Den brief zelf vond het Kapittel wel niet
zoo gewichtig, maar men vond het toch
maar wjjzer, dien voorzorgsmaatregel te ne
men in een tjjd, dat dynamietaanslagf n aan
de orde van den dag zgn.
De Budgetcommissie uit den Rjjksdag
keurde, met algemeene stemmen, een supple
toir crediet op de begrooting goed tot een
bedrag van 2 millioen Mark, voor de ten
toonstelling te Chicago aangevraagd.
De Rjjksdag heeft eene belangrjjke
wet bjj tweede lezing aangenomen; eene wet
op den bandel in wjjn, waarbjj bepaald is
wat als wijn verkocht mag worden, welke
stoffen als vervalsching van wjjn beschouwd
kracht van haar moed en haar vernuft weder'
zjj keerde stout op hare stappen terng, bond sterk
de dekens van haar bed aan elkaar, maakte mij
en mjjn broeder er aan vast, en liet ons af door
het venster en mjjn vader ontving obi in zjjne
armen. Hare kinderen gered ziende, rekende mjjne
moeder de gevaren, die haar omringden, voor niets
meer; zij wachtte met moed in het midden der
vlammen, die meer dan eeDs hare kleederen raak
ten, totdat er eene ladder geplaatst was, die haar
toeliet, aan den dood- te ontsnappen.
Deze beproeving werd door eene niet minder
schrikkelijke en misschien niet minder rampzalige
droefheid, helaas! gevolgd. De brand van ona
huis, het eenige eigendom, dat mjjn vader bezat,
voltooide onzen ondergang, door eene lange ziekte
reeds voorbereid. Hjj was verplicht, zjj do betrek
king te verkoopen, om geldverbintenisson, die
hij had aangegaan, te voldoen. Hjj onderwierp
zich zonder morren, en ging te Chaillot, waar
hjj een klein huis gehunrd had, wonen. Daar
werkte hij moedig, ten einde in de behoeften
van zjjn huisgezin te voorzieD; hjj bracht dik
wijls geheele nachten door, met werkzaamheden
voor jonge advocaten te doen en hunne zaken
voor te bereiden. De zwakheid z5ner gezondheid
was tegen het verdriet en zulk een ruwen arbeid
niet bestand; hjj werd gevaarlijker ziek dan ooit.
Wordt vervolgd.)
