NIEUWE
1855
Woensdag 6 Jail 1892
He Katholieke Kerk in de
Vereenigde Staten van
Noord-Amerika.
BUITENLAND,
17é§ Jurgug
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Eene roovergeschiedenis.
HA4RLEMSCHE tjOUniAT.
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrjda g-a vond voor 6 uui ingewacht.
Uit g e v e r s E P P E R 8 fc LAUREY.
De grondwet der Vereenigde Staten van
Noord-Amerika verbiedt elk wetsvoorstel,
tegen de vrjjheid der pers gericht is,
'd debat te brengen. De voorzitter van
het Huis van Afgevaardigden of van den
Senaat, die een voorstel tegen de persvrij
heid op de agenda zon durven plaatseD,
zou zich daardoor reeds aan schending der
grondwet schuldig maken. Over de vrjjheid
der pers mag nimmer worden gesproken.
Dit is ook het geval met den godsdienst.
Nr bestaat slechts eene verordening, waarin
*an den godsdienst sprake is en deze ver
ordening staat in eenebjjlage van de grond
wet en is eensluitend met de wet op de
Pers. Er mag over geen wetsvoorstel
beraadslaagd worden, dat eene beperking
'fto de vrjje uitoefening van deu godsdienst
bevat.
Om die reden kost de bestrijding van
bet Mormonisme in de Vereenigde Staten
voo Noord-Amerika zoo veel moeite. Ter
wijl in de christeljjke staten van Europa
eeu godsdienst, die de polygamie leert,
eenvoudig zou vorbodeu worden, kan man
Jo Amerika niets anders doen, dan een
proces ter zake van bigamie instellen, zoo-
hra de leer der polygamie in praktijk werd
gebracht. Maar vermits de Mormoüinnen
Olet de leer genoegen namen, kwamen er
geene klachten in, die trouwens toch niet
'eel zonden gebaat hebben, daar de rechters,
"elke er over zouden te oordeelen hebben,
door het volk gekozen Mormoneu zouden
«Sn.
Op dien grond verheffen de secten zich
de Vereenigde Staten van Amerika meer
°ögestoord dan ergens anders en volgens
eene betrouwbare statistiek bedraagt haar
aantal ongeveer honderd. Wij ontmoeten er
Oatnen onder, die we nauwelijks gehoord
°f gelezen hebben, zooals b. v. De Vrienden
tttet 107,000, De Advendisten met 98,000,
-öe Dunkarts met 60,000, De (Jniversolisten
Het 38,000 leden enz. enz.
Aan de bepalingen iu de grondwet ver-
Vftt is het ook toe te schrjjven, dat het
atheïsme zijn goddeloos hoofd in de Ver
enigde Staten van Noord-Amerika vrijer
'erheft en gevolgen heeft als men in geen
ander werelddeel kan aanwijzen.
Maar aan de grondwet vau de Vereenigde
Staten is het ook toe ts schrijven, dat daar
de Katholieke Kerk zich in eene groo-
tere vrjjheid en zelfstandigheid verheugt
dan in welken tijd en by welk volk ook,
zelfs katholieke en katholiek geregeerde
v°lkeu niet uitgezonderd.
Ge geschiedenis der Katholieke Kerk wijst
°P eeae voortdurende afwisseling van ver
delgingen en zegenpralen. Waar de Katho-
beke Kerk triumfeerde, zag zy vaak andere
m&chten zich verheffen, die haar op ma-
FEUILLETON.
Wie kent niet de nevelgrot in Zwaben met
ransel en doopvont, altaar en orgel? In de Pyre-
®eëc vindt men de zoogenaamde laddergrot, die
"etsschien uitgestrekter is en nog grootscher too-
öeelen aanbiedt. Zij heeft een nauwen ingang tuaar
Wanneer men eerst eenige voetstappen in het
lnwendige gedaan heelt, komt men in eene on-
®eteljjke zaal, gelijkende op het schip van eene
Vt' terwÜ' reusachtige druipsteenen bij het
tcht der fakkels schitteren. Van voren aan den
tegang i8 een bekken, waarin een zilveren water-
e raai van eene zuil naar beneden vloeit; verder
®aar voren zjjn twee rjjen van blokken Bteen, die
ee'°P Capucijners gelijken; eene levendige ver-
eelding, ziet hierin gemakkeljjk eene processie;
er zjjde staan biech'stoelen, van voren is
een altaar; een engel en een reas honden de
askaarsen en voor het altaar stast de Bisschop
et mijter en staf: zondaars eo zondaressen knielen
\l de biechtstoelen en aan het verwelf hangen
wee groote druipsteenen,in den vorm van klokken,
«rwijl een prachtig orgel zich, tegenover het
teriëel gebied bestreden en haar op eene
meer of minder gewelddadige wijze vervolg
den.
De Vereenigde Staten van Noord-Amerika
bieden het heerlijke niet altijd vertoonde
schouwspel aan van eene Katholieke Kerk,
welke niet wordt vervolgd. Haar strijd is
zuiver geestelijk, hare wapens zijn de wa
penen des geestee; de Staat verleent haar
geen steun en hindert haar op geeue en
kele wijze in het gebraik der geestelijke
middelen, welke haar eigen zijn om de
menschen van de waarheid harer leer, vau
de reinheid harer moraal te overtuigen en
hen als leden van haar groot en verhevan
genootschap op te nemen.
Die toestand is echter niet altijd zoo ge
weest. Ten tjjde van de Engelsche heerschap
pij waren ook de strenge Engelsehe wetten
tegen het Katholicisme ook in de koloniën
van kracht en de eerste, die de bauier van de
godsdienstige vryheid iu Amerika oprichtte,
was Lord Baltimore, een Eagelsch Katho
liek, die ter zake vao de streogheid der
Eogelsche wetten zjjn vaderland verliet en
buiten da Engelsehe grenzen zich in een
land vestigde, dat bjj a'8 getuigenis zijner
katholieke gezindheid aan de heilige Moeder
Gods wydde. Thans nog draagt dit laad, haar
ter eere,den naam van Maryland en op dezen
bodem heerschte 't allereerst de vrijheid der
godsdienstige overtuiging.
Intusschen bleven de godsdienstige ver
volgingen in Engeland voortduren en
werden natuurlijk ook in de kolojiëu uitge
oefend. Niet alleen de Katholieke Kerk had
ouder deze vervolgingen te lijden, de sectea
vervolgden zich onder elkaar en de uit de En-
gelsch-Amerikaansche koloniën gevluchte
leden eener vervolgde secte voudeu persoon
lijke bescherming en vrye uitoefening van
hun godsdienst iu het aan de heilige Moeder
maagd gewijde land. Dit duurde echter zoo
lang tot dat de verschillende secten de meer
derheid hadden; toeu werden zjj het op ésn
pnnt eens. Zjj maakten namelyk eene wet,
welke de uitoefening van katholiekeu
godsdienst verbood. Wjj zul en tang te zoeken
hebbeo,om nog een voorbeeld in de geschiede
nis te vinden, dat zoo drastisch net wezm van
het Katholicisme en dat der secten onthuld.
De waarheid heeft ds leugen niet te vreezen;
maar de leugen de waarheid.
De constitutie der Ver eriigde Staten heelt
aan dien toestand een eiode gemaakt en aan
de Katholieke Kerk hare voll j vrjjheid op het
gansche gebied g igeven.
Laat oos thaus in korte trekken '^en, hoe
de Katholieke Kerk die vryheid zich heeft ten
nutte gemaakt.
In het jaar 1882 bestouden in de Veree
nigde Staten 12 (thaus 13) kerkprovinciën,
elke met een Aartsbisschap aan liet hoofd,
volgens het aantal kerkprovinciën dus 12 (13)
aartsdiocesen, 47 (thans 67) diocesen, 8 (5)
apostolische vicariaten en eene apostolische
prefectuur iD het Indiaoengebied. Eene der
grootste kerkprovinciën, Cincinnati, telde
altaar, aan het andere einde der grot verheft.
Dezi tchoone grot was tegen het einde van
den Spaanschen oorlog in het bezit van eene
beruchte rooversbande.die de postwagens plunder
den en de wacht, die door de Regeeriug aan deze
ter begeleiding medegegeven was, in de pan hakte.
De roovers dreven hun spel langer dan een jaar,
zonder dat politie en tolwachters, die menigmaal
hevige gevechten met hen t0 leveren hadden,
eenig ander voordeel op hen konden behalen
dan dat zij eenigen van de bende afmaakten, wier
lykea door de roovers naar on'oegankeljjke schuil
hoeken gesleept werden, opdat men hen Diet zou
herkennen.
Eindeljjk besloot deRsgeering aan deze rooverjj.
en voor altjjd een einde te maken en de geheele
bende in de grot op te lichten. Twee^ compagnieën
infanterie en een escadron cavalerie werden met
deze taak belast. De tolwachters stonden ver
scheidene dagen lang op de loer, om aan de sol
daten bericht te kunnen geven, wannner alle roo
vers in hunne grot zouden teruggekeerd zjjn.
Eindeljjk na zeven dagen wachtens brachten zjj
de gewenschte tjjding, en door den nacht en een
dikken nevel begunstigd, kwamen de soldaten tot
aan den ingang der grot.
897.000 (thans 933,000) Katholieken, 101 0
(thans 1145) Priesters, 1244 kerken en ka
pellen, 91 hoógere scholen en 56 inrichtingen
van liefdadigheid. Elke katholieke parochie
bezit eene school woor lager onderwys. Dit
alles heeft de Katholieke Kerk in 115 (resp.
125) jaar tot stand gebracht, zonder een cent
staatssubsidie, zonder den steun eener wereld
lijke macht. Dit is, wel is waar, eene der
grootste korkprovinciëu, maar toch slechts,
eene van de t waalf. Nemen we nu eens de
kleinste kerkprovincie. Het is die van San-
tafé, in 1882 met- 194,000 en in 1892 met
214,000 Katholiekeu. Zy bevat behalve het
aartsbisdom slechts eene diocese en eeu apos
tolisch vicariaat. Zij dateert eerst uit het jaar
1875; zjj telde in het jaar 1882 99 (thans
139) Priesters, 288 kerken en kapelleD, 16
hoogere scholen en 7 inrichtingen van lief
dadigheid.
Volgees authentieke bronnen bedraagt het
aantal Katholieken in de Vereenigde Staten
acht millioeo en telde meu in 1882 6294
(thans 7526) Priesters; de Katholieken heb
ben er 6883 berken gebouwd, 626 hoogere
scholen en 392 inrichtingen van liefdadig
heid. En dit alles geschiedde van het jaar
1775 tot het jaar 1882, reap. 1892.
Wij hebben aan deze statistiek niets toe te
voegen. De Stichter van onzen heiligen gods
dienst heeft eeu karakteristiek konteeken zij-
ner Kerk aaugewezen in de woorden: Aan
hare vruchten zult gij haar kennen.» In de
Vereeuigde Staten van Noord-Amerika ziet
men die vruchten, die door niemand worden
betwist; de Katholieke Kerk in dat land, die
geen steun ontving uit de openbare kas, die
alles zelf verrichtte, mag dus met trots wijzen
op de werken, welke door het privaat initia
tief zijn tot stand gebracht en zeker in de
gansche wereld huns gelykea niet vinden.
Iu de Belgische bladen is de akte van
beschuldiging opgenomen tegen 16 personen,
wien de dyüamietoatploffingen en de die'stal
van dynamiet te Luik en in de omstreken,
in de maanden Maart, April en Mei, ten
laste is gelegd. De behaudeling van dit
proce3 voor het Hof van gezworenen zal
plaats hebben op Maaudag 18 Juli a. s.
Io eene fractie-vergadering van het
Dnitsche Centrum spraken verschilleode
leiders als huu gevoelen uit, dat de ver
klaringen vau Prins Von Bismarck aan
den redacteur van de Neue Freie Presse
het hoogverrïad nabij komen. Zij beschul
digden Prins Von Bismarck, door zjjoe
tactiek, de samenwerking vau het Cen rum
met de nationaal-liberalen en andere con
servatieven vaak oamogelyk te hebben ge
maakt, hoewel die samenwerking, door den
strjjd t egen het socialisme tot versterking van
het Rijk, dringend noodzakelijk is geweest.
Het gerucht wordt verspreid, dat de
Duitsche Gezant by het Vaticaan, Von
Schlözer, het voornemen te kennen heeft ge-
Men kon alleen door eea engen, duisteren gang
in het inwendige der grot doordringen. De sol
daten moesten in deze gang op den buik kruipen
en hun geweer achter zich meetrekken. De aan
voerder vuurde de moedigsten van zjjne man
schappen aan, om de grot binnen te kruipen.
Aan het eiode »an de gang, waar de grot wjjder
werd, moest ieder zijwaarts afgaan, om voir zijn
volgman plaats te maken. Vijf en zeventig man
van de eerste compagnie moesten eerst op deze
wjjze in de grot binnendriDgende overigen bleven
buiten staan om, zoodra zjj hoorden schieten, ter
hulp te kunneu snellen. De gids, dien de soldaten
medegenomen hadden, eea jong man van 20
jaar, die met de grot bekend scheen, kroop het
eerst op den buik in den engen gang en verdween
spoedig in d* duisternis. Eeu soldaat volgde hem,
daarop een tweede en een derde, totdat eindeljjk
de helft der compagnie naar binnen gedrongen
was, zonder dat zich «enig geluid liet hooren, of
eenig spoor vau licht te zien was in den donkeren
nacht, die hen omgaf.
Daze stilte scheen een goed voorteeken te zjjn
De roovers van een vermoffenden strooptocht
teruggekeerd, sliepen waarschijnlijk en hadden ze
ker ook geene wachten uitgezet. De hoop beurde
geven tot het ambteloos leven terug te
keeren.
Von Schlözer werd in 1882, toen Prins
Von Bismarck hoe langer hoe meer de
noodzakelijkheid inzag aan den rampzaligen
Cultuurkampf, die de met zooveel moeite
verkregen eenheid des Duitschen volks ern
stig in gevaar bracht, een einde te maken
van zyn gezantschapspost te Washington
teruggeroepen, om zich met de boodschap
des vredes te belasten.
De Heer Von Schlözer is, een paar maan
den geleden, zjjn 70e levensjaar ingetreden,
zoodat de rust, die hjj verlangt, in elk
opzicht, eene welverdiende mag genoemd
worden.
De Fransche Kamer heeft het wets
ontwerp tot schadeloosstelling der slacht
offers van de dvnamietaanslagen met 389
tegen 20 stemmen aangenomen.
De ministerraad heeft in beginsel besloten
tot het houden eener wereldtentoonstelling
in 1900.
Het plan tot het houden dier tentoonstelling
scbjjnt eene zonderlinge geboorte te hebben.
Men is teBerlyn omgegaan met het, weliswaar
nog niet vaststaande denkbeeld om aldaar in
1900 eene wereldtentoonstelling te openen.
Hiervan nu is, naar gemeld wordt, kenQis ge
geven aau den Franschen Minister van bui-
tenlandsche zaken, en toen is dezerzjjds het
zelfde plan ontworpen, zoodat het ljjkt dat
men Berlyn de tentoonstelling wil afhandig
maken.
Daniël Wilson is gedagvaard om den 9
dezer voor de rechtbank teLoches te verschij
nen ter zake van de tegen hem gerichte aan
klacht van omkooping der kiezers, waardoor
het bent gelukt is zitting te krjjgen in den
gemeenteraad en vervolgens tot maire be
noemd te worden.
In de voorsteden vau Parijs sterven
voortdurend tal van personen aan de reeds
meer dan eens vermelde cholera-achtige epi
demie.
Tengevolge van de aan het Ministerie
van Marine voor eenige dagen ontdekte ver
duisteringen van vertrouwelijke stukken, zyn
alle documenten, betrekking hebbende op
artillerie-aangelegenheden bjj de Marine,
ov rgebracht naar de woniDg van den Kolo
nel, directeur der artillerie.
Alle geheime stukken zullen voortaan in
drie brandkasten worden geborgen.
In Londen is eene koorts-epidemie uit
gebroken, waarvan de aard niet nader wordt
omschreven, maar daar er bjjgevoegd wordt,
dat in de meeste gevallen zich scharlaken
koorts openbaart, kan men aannemen, dat
het eene rood»onk-epidemie is. In de zes hos
pitalen voor koortslijders lagen eergisteren-
ochtend reeds 2430 patiënten, voor het meer-
endeel kinderen.
Tusschen Italië en SpaDje is een «mo
dus vivendi» als voorloopig handelsverdrag
overeengekomen.
Elf soldaten van het 86e regiment in
de soldateD, die in angstige verwachting buiten
stonden, op en moedig kropen nog vjjf en twintig
man door de nanwe gang hunne kameraden
achterna.
Een uur ging op deze wjjze voorbij. Ongeduldig
wachtten zjj, die buiten stonden, op den uitslag,
maar nog een uur verliep en niet het geringste
geluid brak de akelige stilte af, die in de grot
heerschte.Plotseling hoorde meu eeu schot knallen,
toen een tweede en eindeljjk een derde; even
als het knallen van een pelotonvuur. Naar alle
waarschijnlijkheid vochten de soldaten, die in de
grot gedrongen waren, met de roovers. De officier
die buiten gebleven was, beval aan de vjjf en twin
tig man, die van zjjne compagnie nog over waren,
om achter elkander door de enge gang binnen
te dringen en evenzoo liet hjj eene tweede com
pagnie volgen. Twee geudarmen reden naar de
naburige s'.ad en meldden, dat twee compagnieën
soldaten met de roovers iu de grot handgemeen
waren en dat de laatsten zonder twjjfel werden
vernietigd.Dit bericht verspreidde zich spoedig in
den omtrek en de boeren snelden bjj hoopen toe,
om de gevangenneming der roovers mede aan
te zien.
Wordt vervolgd.)
