NIEUWE
Nt. 1859
Vrl.llag 15 Jail 1892.
17(1» JwglM
De socialistische arbeidersbe
weging in Frankrijk.
f L A N D
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGHTE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrjda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPEBS fc L A U R E Y.
De bakermat en de klassieke bodem der
arbeidersvereeuigingen opgericht mat het
doel om werkstakingen te doen plaats heb
ben, was en is Engeland. Van daaruit heeft
zich die beweging op het vasteland voortge
plant en over de gansche industrieels wereld
verspreid.
Eeae bisoudere beschou wing mag wel eens
gewjjd wordeu aan eene, soortgelijke arbei
dersbeweging in Frankrgk,waar zij eerst laat
ontstond, maar dan ook zeer spoedig tot
groote macht en bloei geraakte. Zjj verheugt
zich in hooge mate in de gunst der openbare
meeniog en in de be=cherming van de Ragee-
ring, van het Parlement een van de stedeigke
besturen. Natuurlijk ligt daarin,bg de heden-
daagscbe politieke gesteldheid van Frank
rijk, de groote oorzaak, dat in dat land
het socialistisch karakter der arbeidersbewe
ging zich bizonder ontwikkelt.
Terwjjl in Engeland de werkliedenvere
nigingen, overeenkomstig de geheele volks-
inborst en de constitutie van dat Rjjb, een
conservatief karakter bezitten, heeft de ar
beidersbeweging in Frankrijk een overwe
gend socialistischen enrevolutionnairenaard.
In landen waar socialistisch-revolutionnair-
gezinde werkliedenverenigingen bestaan of
worden opgericht, genieten dsze niet de sym
pathie der publieke opinie en der Regeeriug,
hare handelingen worden met wantrouwen
nagegaan. In Frankrgk is zulks anders. Hier
geniet de arbeidersbeweging (wij bedoelen de
vereenigingen, welke niet op christelgbe
grondslagen zjjn geschoeid) de meeste sym
pathie.
De werkliedenbeweging is in verhouding
tot Engeland, in Frankrgk nog zeer jong.
De eerste vereenigingen ontstonden ia
Frankrgk na de opheffing der coalitie-veror
deningen in het jaar 1864. Doch hare worl-
dadigheid was onder het keizerrijk, waarin
zjj slechts geduld werden, eane zeer geringe.
Eerst sedert 1872 namen zij eene hooge
vlucht ofschoon haar arbeid door de bestaan
de wetten zeer bemoeilijkt werd, tot dat de
wet van den 21 Maart vau het jaar 1884 het
oude associatie-verbod ophiel 6u tot de op
richting van arbeidersvereeuigingen of arbei
ders-syndicaten volle vrijheid gaf.
Sinds die wet staan bg de oprichting van
werklieden bonden en werkliedenverenigin
gen in Frankrgk geene hinderpalen meer in
den weg. Te energieker echter hebben in dat
land de arbeidgevsrs den strjjd tegen de
werklieden-syndicaten aangebonden. Vele
werkgevers weigerden werklieden in dienst
te nemen, die zich aan de syndicaten der ar
beiders hadden aangesloten.
Om aan dezen tegenstand der werkgevers
een einde te maken, heeft de Afgevaardigde
Bovier-Lapierre reeds in Maart van het jaar
FE ILL E T ON.
De kleine Henri.
In rene der nauwste en armoedigste straten van
Florence, woonde eene vrouw met baar zoontje,
dat wjj Henri zullen noemen. Be jongen herin
nerde zich zjju rader niet, die zjjne vrouw en
kind op <kne wreede wjjzo had verlaten.
Hun eenig middel van bestaan was hetgeen
door den arbeid der vrouw in de woningen der
rjjken kon verdiend worden. Soms moest zjj groote
afstanden afleggen van en naar haar werk, maar
geene klacht ontsnapte aan hare lippen, dan alleen
die :an droefheid, dat zjj haar kleinen krullebol
gedurende hare afwezigheid alleen moest laten,
en dat zjj geen geld genoeg kon verdienen om
hem naar school te zenden.
De natnnr nochtans onderwees hem zonder
hulp van boeken of meester, en Florence (de
«tad der bloemen) was meer dan voldoende om
de bewondering op ta wekken en het dringend
verlangen van den met bizonderen aanleg be
gaafden jongen, wiens onderzoekenden blik altgd
rustte op hetgeen schoon was, te bevredigen, en
zulke dingen kon men in eiken hosk van de
groote, oude stad viHden. De purperen en door-
1886 in de Fransche Kamer een wetsontwerp
ingediend, volgens hetwelk ieder, die de vrij
heid der werkliedenvereenigingeu belemmert
of de uitoefening dar door de syndicaatswet
van het jaar 1884 to jgekende rechten ver
hindert, met gevangenisstraf tot hoogtens
drie maanden en eene geldboete tot 2000
franks wordt bedreigd.
Dit wetsontwerp werd sinds 1886 reeds
tweemaal door de Kamer met groote meer
derheid aangecomeD, maar door d6n Staat
eerst verdaagd en daarna verworpen. Dan
19den Maart van dit jaar heeft uu de Af
gevaardigde Bovier Lapierre dit wetsont
werp opnieuw ingediend eD, ondanks een
heftig protest van den Afgevaardigde Leou
Say werd het nogmaals met groote meer
derheid door de Kamer aangenomen. Of de
wet zal afgekondigd worden, is nog niet
zeker. Hare werking gaat al te ver. Zij be
paalt er zich niet bg, elke gewelddadig
heid tegen de arbeiderssyndicaten af te weren,
maar zjj ontneemt ook aan de werkgevers
het zuiver private en p'rsoonljjke recht
werklieden, die lid zgn van een arbeiders
syndicaat, uit hunne fabrieken of werkplaat-
Ben verwgderd te houden. Dat is onbillijk.
Even goed als de arbeidersvereeuigingen
het recht hebben, in onderling overleg, aan
hare leden het werken in zekere fabrieken
of op zekere werkplaatsen te verbieden,
evengoed moet ook de werkgever het recht
hebben aan leden van arbeiderssyndicaten
werk te weigeren. Slechts onrechtmatige
d wang en gewelddadigheden dienen uitgezon
derd en gestraft te worden.Dat scbjjnt ons de
juiste richting te zgn in deze moeilgke
qnaestie. De opvatting der Fransche Kamer
was wederom eene socialistische, die geweld
dadig in het private recht grgpt.
Dat de arbeidersverenigingen in Frank
rgk haar radicalen gang zullen gaaD,daarvoor
zullen de republikeinsche Regeering en de
Afgevaardigden der linkerzijde wel zorgen,
vooral echter de radicale Gemeentebesturen
der groote steden, dia aan die arbeiderabe-
weging de grootste sympathie betuigen. Aau
de spits der beschermers van de socialisti
sche arbeidersvereniging®*1 staat de Gemeen
teraad van Parijs. Bij gelegenheid van de
opening der arbeidersbeurs voor de 230
werklieden-syndicaten, welke thans in de
Fransche hoofdstad zjju gesestigd, hield de
Heer Sauton, voorzitter vau den Gemeen
teraad, in 't bjjzijn van het meerendeel der
Raadsleden en Afgevaardigden der Kamer,
eeue redevoering, welke bjj onder luide bjj-
val eindigde met de woorden: «Ik geef aau
de arbeiderssyndicaten in naam der stad
Parys de centrale arbeidsbeurs over, in het
vertrouwen, dat zg in deze handen een
werktuig zal zgn, tot verzekering van de
door de werklieden rechtmatig gestelde ei-
schen en dat zij er toe za' bjjdragen den we
reldvrede te stichten.»
Zoo schijnt Frankrgk en speciaal Pargs
schijnende schaduwen, waarin de stad bjj avond
stond voor een groot gedeelte gehuld is, en die
de trotsche paleizen en kerken iu een steiker
licht doen uitkomen, vormden voor hem zoo me
nige gloeiende schilderji, waarmede zjjue diehlor-
ljjke verbeeldicg zich bezig hield, nadat de eerste
indruk was verdwenen.
Gedurende de afwezigheid zjjuer moeder be
steedde hij het grootste gedeelte van zijn tjjd met
in de straatgoten te graven, en belacheljjie voor
werpen te maken van elke weeke s'of, die hjj
tot de noodigo vastkrid kon brengen, juist zoo
als men kinderen aan het strand huizen van zand
ziet bouwen. Bjj deze kleinen is het de.gewoonte,
dat zjj na hunne huizen gebouwd te hebbeD, za
vernietigen; Henri echter handelde anders. Elk
zjjner kleine werken kreeg den vorm van een
voorwerp van Datuur of kunst,want iu deze schoone
stad is elke straat een museuin van bouwkundige
ornamenten, waarin hjj terecht modellen van
schoonheden zag. Langen tjjd bepaalde hjj zich
tot het vormen van voorwerpen van deze soort,
totdat hjj, als eene nieuwe ingeving, beproefde
den menscheljj ken vorm voor te stellen; het eenige
bezwaar was echter hoe hjj modellen zou verkrjj-
gen om na te werken.
Eindeljjk kreeg hjj een gelukkigen inval. Hjj
had geen geld, maar hjj kon zgn model gemakkeljjk
aau de spits der moderne socialistische ar
beidersbeweging te willeu staan. Moge de
beweging in andera lauden eene audere zjjD.
Daarom moet voor alles aan de werkÜe-
denbeweging de sociaal-democratische in
vloed onttrokken worden en de arbeiders-
quaestie niet als een politieke macht-quaes-
tie maar als een oecouomische rechtsvraag
beschouwd eu behandeld worden.
Jl. Maan dag-ochtend beeft Z. H. de Paus
iu de zaal vau het Consistorie, in tegen
woordigheid der te Rome aanwezige Kar
dinalen de lijst bekend gemaakt van de
nieuw benoemde Bisschoppen.
Vervolgens begaf de Paus zich met zjjne
hofhouding naar de Troonzaal, waar de
Bisschoppen met de teekenen hunner waar
digheid werden bekleed.
Na deze plechtigheid begavea zjj zich,
volgens de voorschriften der iqnette, naar
den Kardinaal Monaco La Veletta, Deken
van het Heilige College. Dinsdag begaven
zjj zich naar den Kanselier, Kardinaal Mer-
tel om getuigenis van hun geloof af te
leggen en deu gevorderden eed.
De gezondheidstoestand van Z.H. den Paus
is uitstekend.
Jl. Maandag avond werd er eene
gioote vergadering van den werkliedenbond
ten gunste van het algemeen stemrecht te
Brussel gehouden, waar de hoofden der
partjj heftige toespraken hielden. Zjj verze
kerden, dat indien de constitueerende Ka
mer het algemeene stemrecht niet mocht
invoeren, de algemeene werkstaking zal
afgekondigd worden. Na afloop der meeting
liepen een duizendtal socialisten zingende
door de itraten. De politie was iu grooten
getale op de been, doch er is niets bizonders
voorgevallen.
In politieke kringen te Barljjn is
men algemeon van meening, dat de Regee
riug verder op de aanvallen der Hamburger
Nachrichten het stilzwjjgen zal bswaren.
Iu het volgend jaar zal te Pargs in
de maand Jnli het 31e internationaal con
gres tot bestrjjding der teiing worden ge
houden.
De Heer Dumont, directeur van den
Courrier du Finis tére, heeft aan Z. H. den
Paus het plau tot oprichting van een ge-
denkteeken voor Mgr. Freppel medegedeeld.
Door tufschenkomsfc van Kardinaal Ram-
polla heeft de Pans zijne bizondere tevre
denheid over het voornemen betuigd en aan
de groote verdiensten van deu overleden
Kerkvorst herinnerd.
Iu den Ministerraad is op voorste! van
den Minister Roche het besluit geteekend,
waarbij is vastgesteld dat er eene wereldten
toonstelling teParys geopend zal worden den
den 51en Mei van het jaar 1900 en gesloten
den 31steu October van hetzelfde jaar.
belooner, door hem zjjn volgenden maaltijd af
te staan, en deze te missen was niets in vergeljjking
van de vreugde, die hjj gevoride in het vooruit
zicht vau een Arabier te hebben ge ouden, die
aan zjjne wenschen zou voldoen, en riie voor eene
zoo kleine belooniug, naar zijn nederig kunste
naars-atelier kon gelokt worden. Niettegenstaande
zjjns moeders vermaningen, werkte Henri's mor
gens vroeg en 's avonds, en weid eiken dag meer
en meer aan zjjne geliefde kuns' gehecht.
Jaren verliepen zonder dat zijn taLnt door het
publiek werd erkend, maar zgn vastberaden en
volhard nd karakter liet hem niet toe te wauhopen.
Het is waar, dat hjj arm was, maar hjj was rgk
in hoop, en hjj werd gesteucd door de bewustheid
van die ic wendige kracht, welke altjjd het ware
talent vergezelt. Hjj dacht er nooit aan anderen te
benjjden, maar zijne eenige gedachte was, zich
zelveu te volmaken in wat hg besloten had dat het
meesterstuk zou zjjn van al zijne studiën: een
beeld dat nu ouder zjjne bedrgvige vingers eene
prachtige gedaante kreeg. Eindelijk toen zijne
taak, of beter gezegd zjjn geliefde arbeid volbracht
was,deelde hg zjjne moeder mede, dat hjj de toe
stemming zou vragen om het naar eene tentoon
stelling van beeldhouwwerk te zenden, d:e bin
nenkort in zijne geboortestad zou gehouden worden.
Hij deed nu aanvrage voor de inzending, en deze
Ia de Kamer werd met groote meerder
heid de volgende motie ran Lockroy aange
nomen: «De Kamer, geloovende dat de Re
geering de sameustelliog ran een koloniaal
leger zal bespoedigen, gaat over tot de orde
van den dag.» Naar aanleiding van eene in
terpellatie van Yillenenve betreffende het
duel Mayer en Mores verklaarde Freycinet
dat de tucht iu het leger volmaakt is.
DeSsnaat heeft het buitengewone kre
diet van 39 millioen voor de marine toege
staan.
Het Fransche Ministerie zal eene wijzi
ging ondergaan. De Minister van Marine,
door een votum van afkeuring in de Kamer
getroffen in zake Dahomeytreedt terug.
Op zgn verlangen is van de portefeuille-
quaestie geene Kabinetsquaestie gemaakt.
Betreurenswaardige toestanden wreken de
Fransche politici altjjd op personeD. Dat is
zoo hnnne gewoonte. De vervanging van Ca-
vaignac zal President Carnot wel geeue zorg
baren. Men verzekert, dat de Heer Burdeau
de portefeuille van Marine reeds heeft aange
nomen.
Het getuigenverhoor in de zaak van
Wilson is eindeljjk afgeloopen. Er waren
dan 80 getuigen charge gedagvaard. Van de
zjjde der verdediging ruim 20. Eergisteren
heeft de officier vau justitie te Loches zgn re
quisitoir voorgedragen.Hjj eischte eene stren
ge straf.
Het proces-Wilson heeft al vast ten ge
volge gehad, dat deRaad van Loches zgn ont
slag heeft genomen. Wils sn zal zich dus weer
aan eene herkiezing moeten onderwerpen. In
gevat van veroordeeliug is bij van plan ia
appèl te komen.
Ia een door de RegeeriDg ontvaugen
telegram uit Tonkin wordt gezegd, dat in de
bergpassen Diet eene geheele colonne, maar
slech s een eouvooi van 40 miliciens werd
aangevallen.
In te Marseille ontvangen brieven uit
den Gongostaat wordt den Belgischen amb
tenaren weder verweten, dat hunne zooge
naamde tochten tot bestrjjding van de sla-
vernjj slechts dienen om ivoor te verzamelen
en inlanders te rooven tot dwangarbeiders
aan den spoorweg van Matabi. Zekere Barth
moet deze ongelubkigen leveren voor 50 frs.
het stuk.
Het Oostemijksche Gouvernement
heeft zestien corporatiën van studenten ont
bonden, die tot de ultra-Duitsche party be
hoorden en die slechts politieke doeleinden
beoogden.
Voor de groote te Weenen uit te voeren
openbare werken, welke eerst na 15 jaar
voltooid zullen zgn, zal een speciaal Inspec
teur voor den arbeid benoemd worden, welke
belast is met de zorg voor de bepalingen
over de voorziening tegen ongelukken, de
uitbetaling der loonen, den dnnr van den
werktjjd, de woning en den gezondheidstoe
stand der arbeiders. Die ambtenaar zal ver
werd ingewilligd op voorwaarde, dat zjjn beeld
aanstonds naar de bezichtigiogszaal zou gezonden
worjen.
Dat, mijne heeren, is onmogeljjk.zeide Henri.
Ik ben zeer arm; en het vertrek waarin ik woon
is zoo klein, dat mjjn werk alleen kan verplaatst
worden als het dak wordt weggenomen.
De heeren waren zeer verwonderd, maar de
jongen had zoo iets zoo eenvoudigs en esrljjks
dat zjj, na een oogenblik beraad, voorstelden hem
naar huis te vergezellen om het wonderbare voort
brengsel te zien, waaraan Henri weigerde een naam
te geven. Zij volgden hem op de nauwe trap naar
het kleine zolderkamertje en keken te vergeefs in
hst rond naar het wonder, waarvoor zjj gekomen
waren. Henri zag hunne verwondering, en zonder
een woord te zeggeo, lichtte hjj een wollen kleed
op en ontb'ootte de liggende, leveosgroote figuur
van een vermoorden man. De heeren deinsden
terug van verwonderit g. Zoo kalm waren de
trekken van het gelaat, zoo zuiver de lijnen, dat
dit het werk niet kon zgn van een jongeling,
die nooit onderricht had ontvangen in de be id-
houwknns* en de wetten der ontleedkunde, waar
tegen in het voor hen liggende beeld niet in het
minst was gezondigd.
(Slot volgt.)
H44RLEIHSCBEC0ITRAIT.
