N
I E 1
W E
tie. 1876 1
frljdag 26 Augustus 1892.
17és Jaargalg
»ui romland:
Geestelijke Volkstribunen.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden Yoor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Kaarlom.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer 5
Groote lettere worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
on Vrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever»: KüPPEKS k L AUREY.
II. (Slot.)
Hendrik IV, opvolger van den Duitschen
Koning en Romeinschen Keizer Hendrik III,
had dezelfde begrippen ten opzichte van de
keizerlijke macht als zijn vader en handelde
ook daarnaar, doch niet als zijn vader, die
oog steeds toonde, dat hg een christelijk
vorst was, maar als een heidensch despoot.
Geljjk een andere Heliogabalus gaf hg zich
aan alle misdaden over. De jeugdige Vorst
vond zjjn genoegen iu de laagste vermaken.
Zijne goede en trouwe gemalin, Bertha, baatte
hg. Aan de wellust gaat steeds gruwzaam
heid gepaard en deze liet Hendrik IV iu
't bizonder het volk der Saksen gevoelen.
Hg liet het arme volk uitzuigen en trad zijne
rechten met voeten.
Alsdan kwam Paus Gregorius VII voor
de onderdrukte volken op en maande Koning
Hendrik aan naar Rome te kernen om zich
te rechtvaardigen. Toen echter deze door
de door hsm benoemde Duitsche Bisschop
pen, zijne huurlingen, den Paus als afgezet
liet verklaren, sprak de Paus den ban over
den Koning en diens «Bisschoppen» uit. Iu
den beginne lachte Hendrik over den ban
vloek, maar spoedig kwam hg tot andere
gedachten, vermits hg zag dat het volk den
Paus in 't gelijk steld6 en dat alles hem
verliet. Toen de Paus verklaarde, dat hg
in Februari 1077 naar Augsburg wilde ko-
meu, om als Stadhouder Gods op aarde over
de klachten te beslissen, welke tegen Hen
drik waren ingediend, werd de Koning be
vreesd, want hg zag vooruit dat de Paus
eene verkiezing van een nieuwen Koning
zonde voorstellen en dat dan alles voor hem
zon verloren zjjn. Hg begaf zich dus in
den strengen winter van 1076 op 77 op
weg en kwam met zjjne gemalin over de
Alpen in Italië, om den Paus vergiffenis te
vragen eu om de vrg«praak van den ban
te smeeken. De Paus hield toen in het slot
van Canossa verblijf, waar Hendrik drie
dagen in een boetekleed, barrevoets in den
hot moest staan, alvorens hg tot den Paus
werd toegelaten. Gregorius gaf hem met
voorbedacht eene zware boetpleging op, om
te weten te komen of het den Koning ernst
was en om hem te tooneu hoe ernstig hg zelf
de zaak opvatte. De Paus kwam voor de
rechten der onderdrukten tegen een despoot
op en verbond op deze wjjze met de hooge
waardigheid, welke hg als Stadhouder Gods
op aarde bekleedde, het lofwaardig ambt van
een christelijk Volkstribuun.
Evenals Hendrik IY van Duitschlaud
vergat ook Koning Boleslaus II van Polen,
wat hg aan zijne hooge waardigheid en zjjn
volk, wat hg aan God en aan de Kerk was
verschuldigd. Wegens zjjne strengheid en
FEUILLETON
Het laatste feestmaal van den
Markies.
Vervolg en slot).
Tegen 10 unr naderde de 'oude hofmeester
den zetel van zijn heer en fluisterde hem iets
in het oor.
De Markies, die door den wjjn in zeer opge-
wondene stemming was gebracht, antwoordde hem
hardop, zoodat ik hem gemakkelijk kon verslaan.
„Zoo is alles gereed en hebben de bedienden
zich verwjjderd?//
De oude knikte bevestigend.
„Nu, ga gij dan ook heen."
Dit bevel scheen de knecht niet te willen op
volgen, want, nadat hij weer eenige woorden
op zachten toon tot den Markies had gesproken,
zag ik hem achter diens zetel plaats nemen in
afwachting van. hetgeen zou gesehieden.
Vervolgens stond de oude burchtheer van zjjn
zetel op en gebood stilte. Er lsg op zjjn gelaat
iets dreigends, dat den dappersten spotter tot
zwijgen bracht; hserschte zooeven buitengewone
luidruchtigheid onder de boeren, thans kon men
een speld hooren vallen.
//Waarde gasten,// zoo ving hij aan, //gij hebt
mjj door uw bezoek zeer verplicht en het wordt
tijd dat ik u hiervoor mijne dankbaarhheid be
tuig. Het is voor het eerst dat de voetstappen
ongevoeligheid ontving hg den naam van
«de gruwzame»; wegens zjjne leefwgze bad
men hem den liederljjke bunnen noemen.
Hg liet, als een tweede Herodes, vele kleine
kinderen vermoorden. Niemand had den
moed den gekroonden woesteling te waar
schuwen en aan zjjne plichten te herinne
ren, want allen vreesden zjjn toorn. Alleen
Stanislaus, Bisschop vau Krakau, kon het
niet langer aauzien hoe de goddelooze Ko
ning alle godJeljjke en menscheljjbe rech
ten vertrad. Gelijk Joannes de Dooper eens
voor Koning Herodes trad, zoo kwam ook
de moedige Bistchop van Krakau voor Ko
ning Bjleslauv, hield hem zijn slecht leven
voor oogeu, maakte hem op de verschrik
kelijke ergernis opmerkzaam, alsmede op
de vreesalgke gevolgen die zouden komen.
De Koning trachtte zich te verontschuldi
gen, scheen berouw te hebben over zjjue
misdaden en beloofde beterschap. Spoedig
echter herviel hg in zjjn misdadig leven.
Toen dreigde Bisschop Stanislaus hem met
den ban. De Koning werd woedend en nam
het besluit zich op dea lastigen vermaner
te wreken. De Heilige vreesde deu toorn
des Kouings geenszins, ging nogmaals tot
hem heen en toen de Koning hardnekkig
bleef en den Bisschop zelfs met den dood
dreigde, werd hjj ten slotte in den ban ge
daan. Boleslaus werd woedend van toorn,
drong met het ontbloote zwaard iu de kerk
en vermoordde den Bisschop aan het altaar.
De straf volgde op de misdaad. Het volk
wendde zich van hem af en door gewetens
wroeging gekweld, vluchtte hg uit het land.
Men zegt, dat hg door zjjne eigene jacht
honden werd verscheurd. Anderen beweren,
dat hjj als hekebroeder in een klooster is
getreden waar hg de nederigste diensten
verrichtte om voor zjjne misdaden eenigs-
zius te boeten.
Wanneer wij onzen blik vestigen op de
nieuwe wereld, dan zullen wjj ook daar de
waarheid bevestigd vindeD, dat onder alle
schepselen Gods de menfch des meuschen
grootste vjjand is en dat monrchen hunne
medemenscheu met eene wreedheid mishan
delen kannen, die ocbegrjjpelgk schijnt.
Wat moesten de arme Indianen in Amerika
niet ljjden van de Spanjaards. Als lastdie
ren werden zjj geplaagd, als hot wild wer
den zjj door bloedhonden verscheurd. Maar
ook zjj vonden hunne verdedigers, die voor
hunne rechten optraden. Eu ook daar waren
hot Priestets der Kerk, die als christel jjke
Volkstribunen voor de mishandelden op
kwamen. Hoe vurig hebben de edele Bis
schoppen Las Casas, Tnrribius en de H.
Priester Bertrand, voor de arme Indianen
tegen de grawzame Spaanscbe ambtenaren
gestreden!
Wg zouden ook uit de twee laatste eeuwen
van republikeinsch canaille mjjn voorvaderlijk
slot hebben bezoedeld en het znl voor he<- laatst
zjjn. Ge zult duur den smaad bekoopeo, een de
Quesnoy aangedaan. Leve do Koning."
r En hij greep eene brandende fakkel en verliet
jjlings langs eene zjjdeur de zaal.
Eenige mannen, die nog in staat waren hem
te volgen, vlogen hem als waanzinnigen na om
hem de fakkel te ontnemen want zij begrepen
wat hjj voornemens was te doen; anderen trachtten
langs de hoofddeur de zaal te verlaten, maar
tevergeefs: de hofmeester had ze gesloten.
De grootste verwarring heerschte daar binnen;
met gespannen verwachting zag ik toe wat zou
gebeuren.
Daar klonk eensklaps een shg als barstte de
aarde uiteen, ik voelde een geweldigen schok en
verloor het bewustzijn.
Toen ik ontwaak'.e lag ik op een grasveld tus-
schen bloembedden. Om mjj heen rees eene wolk
van rook en stof ten hemel en van het prachtig
slot aanschouwde ik niets meer dan deze puinen.
De Markies had de brandende fakkel in den
kelder geslingerd die hjj te voren met kruit had
doen vullen. Niemand van hen, dia het slot
waren binnengedrongen,ontsuapten aan den gruw-
zamen dood door de ontploffing veroorzaakt en
ik mag deu Hemel danken dat Hij mijn leven
heeft gespaard.
Door een zuigeling gered.
Een rechterljjk ambtenaar van groote onder
een overgroot aantal namen van Priesteis
kunnen noemeD, die als christelijke Volks
tribunen voor de rechten van het volk zgn
opgekomen, zonder vrees voor den toorn
van vorsten en machthebbenden. De Pau
sen hebben hierin de schoonste voorbeelden
aan de Bisschoppen en Priesters gjgeven.
Wjj zullen nog slechts een enkel feit ver
melden, dat zeer geschikt is onze bewering
te staven.
Evenals reeds in de middeleeuwen de
Duitsche Koning Frederik II den Sultan
Saladin gelukkig prees, omdat er voor hem
geeu Paus bestond, die hem in de uitvoe
ring van zgn wil kou hiuderljjk zgn, zoo
heeft ook Napoleon I herhaalde malen ge
zegd, dat slechts de Koning van Engeland
en de Keizer van Rusland heer waren in
hun land, omdat bjj hunne handelingen hen
geen Paus in den weg stond.
Als Napoleon nu echter meende, dat de
Czaar doen kau, wat hg goedvindt, daa
dwaalde hg, daar de Paus nooit verzuimt
ook den Keizer van Rusland, als het noodig
is, aan zjjne regentenplichten ts herinneren
en voor de rechten van het volk op te komen.
Dat moest de trotsche Keizer Nicolaas on
dervinden, toen hg Paus Gregorius XVI
in het Vaticaan bezocht, bjj welke gelegen
heid de Paus den Keizer het schreeuwende
onrecht onder het oog bracht, waaraan de
Czaar zich tegenover het Poolsche ^olk
schuldig maakte. Zulk eene vrjjmoedige taal
had de Keizer nog niet gehoord. Een Volks
tribuun, die hem open en moedig de waarheid
zegde, had Nicolaas nooit onder zjjne amb
tenaren ook niet onder zjjne Ruasisch-
Grieksche Geestelijkheid aangetroffen. Want
Bisschoppen en Priesters treden dan slechts
als christeljjke Volkstribunen op, wanneer
zg met het Opperhoofd der Kerk in varband
staaD, terwjjl overal waar het verband met
den H. Stoel is weggenomen, de Geestelijk
heid in knechtschap vervalt van deRegeering,
die Bisschoppen tot hofbeambten en Priesters
tot geestelgke politiedienaren verlaagt.
't Kan niet goh ochend worden dat er ook
onder de katholieke Geesteljjkeu personen
zgn geweest, Bisschoppen en Priesters, die
de gunsten der vorsten zochten en eigen wel
vaart boven die der volken stelden. Maar
Goddank, dat zgn slechts uitzonderingen,
die in een tjjd, waarin de Kerk zich in het
een of ander land in eene lange rust ver
heugde, meermalen voorkomen, doch in pe
rioden van stormmn vervolging zelden wor
den of geheel en al verdwjjnen. Als regel,
door de geschiedenis bevestigd, bljjft het feit
vast staan, dat de talrjjkste en moedigste
verdedigers van het volk en van zjjne rech
ten tegenover de willekeur en machtsover-
schrjjding van regenten in de rgea der ka
tholieke Geestelgkheid worden gevonden.
vindiDg deelt mede, dat het voor eerljjke mea-
echeu dikwjjls moeiljjk te begrjjpen ia, hoe" de
inzichten van een misdadiger soms gewijzigd wor
den. In vele gevallen is het voor hem praktisch
onmogelijk, onder«cheid ie maken tussehen goed
en kwaad. Maar op den bodem van zijn hart
is nog altjjd een overbljjfsel van zedelijk gevoel
overgebleren. Genoemde ambtenaar werd eers
opgeroepen, om twee macuen te verdedigen, die
beschuldigd werden eene bank te hebben bestolen.
Het waren blijkbaar doortrapte schurken, maar
de ambtenaar hsd de voldoening, dat zjj in dit
bizonder geval onschuldig waren. Zjj bekenden,
dat zjj plan hadden gehad de bank te bestelen;
dat zij niet alken alle toebereidselen hadden ge
maakt, maar drie nachten reeds op de loer hadden
gelegen, om den nachtwacht op zijne ronde te
vermoorden. Zij verklaarden evenwel, dat zjj toen
de gekeele onderneming hadden opgegeven, maar
dat de vrouw van een hunner, welke in het ge
heim was, aan haar broeder mededeeling had
gedaan van het plan. Desa voerde het door de
anderen opgegeven plan uit en liet zich vervolgens
zoodanig uit, dat op hen vermoedens vielen.
Werkelijk, zegt de verteller van het verhaal,
dacht ik, toen zjj mij deze mededeeling deden,
dat zjj mjj misleidden; maar ten laatste, hoe on
waarschijnlijk hun verhaal mjj klonk, kwam ik
er op de eene of andere wjjze toe het te gelooven.
Wat mjj het meest hinderde, was, dal zjj geen
voldoende redenen opgaven, waarom zjj in de drie
nachten, waarin zij op de loer hadden gelegen,
Pausen, Bisschoppen en Priesters zgn en
waren steeds de geboren christeljjke Volks
tribunen.
Z. H. de Paus heeft jl. Zondag ter ge
legenheid van het feest van St. Joachim,
tallooze telegrammen uit alle oorden der
wereld ontvangen. Des ochtends verleende
hij eene gehoor aan eene deputatie van de
Orde van Maltha en een van de katholieke
jongelingschap. Daarna heeft Z. H. zich in
zjjne bibliotheek gedurende een goed nur met
de daar ten getale van veertien aanwezige
Kardinalen onderhouden.
Leo XIII heeft wederom door de helderheid
en de levendigheid an zgn geest iedereen
verbaasd.
Een onderzoek van gouvernementswege
leidt tot de verklaring, dat er nog geen
enkel geval van epidemische cholera in Bel
gië is voorgekomen. De gevallen aan boord
van de Jümet te Antwerpen waren inland-
sche cholera.
Volgens de jongste berichten uit Ham
burg is daar werkeljjk Aziatische cholera
uitgebroken. De ziektegevallen namen vooral
in de aan het water gelegen oude stad snel toe
Eeiglstereu waren er 126; iu het geheel reeds
490, zonder de talrjjke gevallen van gisteren
mee te rekenen. De overheid heeft krachtige
maatregelen genomen tot localisatie der
ziekte; en daar ook gevaar van overbren
ging over de Fransche en Belgische gren
zen bestaat, werd ook daar een streng toe
zicht bevolen.
Behalve te Hamburg, zgn ook te Bre
men eu te Breslau gevallen van cholera
voorgekomen.
Naardien de socialistische brouwers-
gezelltn te Hamburg het boycott hebben
ingetrokken, hebben de gezamenljjke direc
teuren van brouwergen zich bereid verklaard
om de onlangs weggezonden socialistische
werklieden wed r in dienst te nemen, voor
zoover hunne plaatsen inmiddels nog niet
door anderen waren bezet.
Aanstaanden Zondag wordt te E«aen
een monument onthuld, hetwelk ter eere
van wg en Alfred Krupp door de beambten
en werklieden der firma Krupp is opgericht.
De toespraken bjj de plechtigheid zullen
worden afgewisseld door koorzang en mu
ziek. Ten slotte zullen allen aan de fabriek
verbonden personen onder muziek voorbjj
het gedenkteeken dtffleeren. Des namiddags
volgen er feestelgke bjjeeukomsten in den
stadstuin.
Da gezondheidstoestand van Mgr.
Goutbe-Soulard,Aartsbisschop van Aix, gaat
voortdurend vooruit. De Kerkvorst neemt
geregeld voedsel tot zich en de beterschap
neemt hand over hand toe.
han moorddadig plan niet hadden nitgevoerd.
Ik drong op dit punt sterk aan, hun zeggende,
dat zij mjj alles moesten toevertrouwen, want dat
ik, wanneer ik bemerkte, dat zjj mjj in eenig
opzicht in deze zaak hadden misleid, zonder aar
zelen van de verdediging af zou zien, onverschillig
wat er van mocht komen. Ddze bedreiging scheen
diepen indruk op hen te maken, want de eene
trachtte den andere mededeelzaam te maken. Zjj
toonden zoo eel Bchaamte, dat ik moet bekennen,
mjj voor te bereiden op ik weet niet welke on
uitsprekelijke goddeloosheid, want ik dacht, dat
iets, waarvoor zulke schavuiten zelfs zich schaam
den, inderdaad wel jjseljjk moest zjjn.
Ik liet hen een half unr lang vertellen en toen,
verwonderd en ontroerd, voelde ik, dat de tranen
mjj in de oogen sprongen. Gedurende drie nachten
hadden zij op de loer gelegen om den nachtwaker
te vermoorden, die in de bovenverdieping van
het gebonw woonde; maar het trof alken keer,
dat de man in het midden van den nacht zjjn
kleinen zuigeling in zjjne armen op en neder droeg
en daarom konden zjj het niet over hun gemoed
krjjgen hem te dooden. Ik had geene reden om
aan de waarheid van hun verhaal te twjjfelen.
Er was niet aan te twjjfelen, dat zjj zich schaamden
over hunne teergevoeligheid en later vernam ik,
dat juist gedurende die drie nachten de vrouw
van den nachtwaker ziek was geweest en de man
werkeljjk zelf het kind had rondgedragen.
cr
HMÜLEIS€11OOOR4IT.
