NIEUWE
i». 1877
Zoning 28 Angnstos 1892.
De woelingen der sociaal
democraten.
BUITENLAND.
Pei 8 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BÏÏHEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
AGITE ma noh agitate.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEW.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever»: KüPPKRS Sc L AÜKEY.
Het standpunt van den sociaal-democraat
pp maatschappelijk gebied treedt in de
jongste dagen op duideljjke wjjze aan den
dag.
De manifestaties, welke voor enkele weken
Werden gebracht aan den uit de gevangenis
Ontslagen socialist Geel, de sensatie, welke
voor eenige dagen te Amsterdam werd ge
maakt voor den socialist Bos en de gebeur
tenis met den agent van politie te Rotter
dam; dit alles toont zonder omwegen,
wat de sociaal-democratie eigenljjk wil.
Wjj zjjn er thaus niet ver van verwijderd, of
de tegenwoordig zoo gewraakte toestanden
der middeleeuwen, toen het vuistrecht in
zjjne volle kracht neerschte, komt in toe
passing en weinig scheelt het of de bekende
leus der onbeschaafde volkeren: <oog om oog
en tand om tand» verkrjjgt het burgerrecht
lp onze negentiende-eeuwsche samenleving.
«Waar moet dit heen?» zal wel de vraag
Wezen, die bjj vele ordelievende burgers zoo
niet op de lippen, dan toch in de gedach
ten komt.
Waar moet het heen, wanneer door een
deel van het volk de arm der gerechtigheid
moedwillig wordt verlamd en de beste be
doelingen van de uitstekendste mannen der
samenleving worden miskend en verdacht
gemaakt?
Wjj weten wel, dat het nog niet zoo ver
gekomen is, dat aan de overheid geene
macht meer wordt gelaten om haar plicht
to volbrengen en het ordelievende deel der
burgerjj tegen de boosdoeners te bescher
men. Maar voor het zoo ver gekomen is,
moeten toch maatregelen getroffen worden
eer het te laat is. Wjj juichen het gezegde
niet toe van den Frauschen Koning Lode-
wjjk XIV, die omtrent den toestand van
zjjn Rjjk zeide: Cela durera autant que moi.
■Aprh nous le dèluge! Integendeel meenen
wjj, dat aan het thaus levende geslacht de
dure verplichting is opgelegd om aan een
volgend geslacht eene maatschappelijke in
richting na te laten, waarin dit laatste zich
gelukkig kan gevoelen eu kan voortbouwen
Voor eene verdere toekomst.
Veel meer zjjn wjj het eens met den dich
ter, die zong: In't Verleden ligt het Heden,
in het Nu wat Worden zal.» Hjj bedoelde
daarmede, dat de tegeuwoordige toestanden
gevormd zjjn uit de verledene, en dat de
toekomstige ontstaan uit de tegenwoordige.
Deze waarheid toepassende op hetgeen
wjj thaDS zien gebcureD, komt men tot de
zoo even door ons gestelde vraag: Indien
het ontzag en de eerbied voor de overheid
zoo worden ondermjjud, als dit thans ge-
geschiedt door de Bociaai-democraten, en
FEUILLETON.
Verhoogd.
Buiten giert de Decemberstorm door de lucht,
in woeste vaart de regenvlagen voortzweepend,
die door de loodgrauwe, laaghangende wolkgroe-
pen over Amsterdams straten en grachten worden
Uitgegoten. Dikke, glimmende druppels bljjven
trillend hangen aan het harige jasje van een
klein jongske, dat zich met korte, haastige stapjes
door een paar zijstraten voortspoedt in d« riohting
▼an de Heerengracht. Zes of zeven jaar zoudt ge
hem gegeven hebben; maar hij rept zijne kleine
Voetjes met eens beslistheid, die menige knaap
Van twaalf hem benjjd kon hebben. Fjjoe zilveren
pareltjes kranst de regen aan de punten der lange,
zwarte wimpers van zjjne groote, blauwe oogen;
®u langs zijne bolle, blozende wangen loopt hier
en daar een dun straaltje uit zjjn bonton mutsje
?®er. Zjjne rechterhand hondt hjj schuil in zjjn
jaszak; onder zijn linkerarm draagt hij een paar
hoekjes, het lapje wasdoek, waarin 's ochtends zjjn
twaalf uurtje gepakt wordt, en zjjn blikken grif-
tenkoker, die bjj eiken voetstap een scherp,
kortatgebeten gerammel laat hooren. Hjj houdt
dat alles bjjeen met eene onverschillige losheid,
die de gedwongen zorg van den kleinen school
jongen voor //zijn boeltje* kenmerkt. Als het
Ventje den hoek der laatste zjjstraat omloopt,
heeft hjj den wind vlak van voren en krjjgt hjj
hieraan wordt geen perk en paal gesteld,
wat zal dan de toekomst onzer kinderen
zjju?
Zjj zullen zich bevinden in een tgdperk
van omwenteling en revolutiegeest. Zjj zul
len afhangen van de grillen eeuer woelige
en tierende volksmenigte. Zjj zullen geene
bescherming meer genieten van da overheid,
omdat die geene macht meer bezit, ja ge
heel overheerscht wordt do.or enkele volks
misleiders, die slechts op eigen genot en
voordeel zjjn bedacht.
Zulk eene toekomst gaan wjj onvermjjde-
ljjk te gemoet, wanneer er geene verande
ring komt in de tegenwoordige omstandig
heden.
De moord van den Rotterdamschen po-
litie-agent werd niet gepleegd als eene daad
van de sociaal-democratie. Wellicht is het
geschied nit onbezonnenheid, maar een
der socialisten, welke bjj die gelegenheid
werd gevat, had toch den treurigen moed
om te zeggen, dat, indien bjj de misdaad
verricht had, hij er zich eene eer in zou
stellen.
Ziet, dit is de consequentie der sociaal
democratie, en, indien er thans geene meer
dere feiten van dien aard voorvallen, ig
dit alleen, omdat de socialisten gevoelen
op dit oogenblik nog in de miuderheid te
zjjn.
Doch was het sens anders, en behoorde
bet grootste deel der natie tot de sociaal
democraten, de tirannie zou verschrikkeljjk
wezen. Men klaagt wel eens over geloofs
vervolgingen in vroegere dagen, doch zjj
kannen niet in vergelijking treden met de
verschrikkelijke dwinglandjj van de sociaal
democratie, wanneer deze in haar volle
kracht werd toegepast.
Wij hopen niet, dat het ooit zoo ver zal
komen, doch kwaad zou het misschien niet
wezen, indien de sociaal-democraten van
den tegenwoordigen tjjd eens in de gelegen
heid waren proefondervindelijk te aanschou
wen, wat de gevolgen van hunne verderfeljjke
leer zjjn. Zeker zouden zjj allen op eeumaal
bekeerd wezen van hunne idealistische droo-
men omtrent den sociaal-deinocr&tiscbcStaat.
Doch te waken, dat noch in de naaste
toekomst, noch in eene meer verwgderde die
zoogenaamde «toekomststaat» geboren wcrdt,
is onze plicht.
Een onverbiddelijke strgd moe^ worden
gestreden tegen die maatschappij-bestor
mers,die getuigen en zeggen een onverbidde-
lijken haat te hebben aan de bestaande toe
standen. Het moet en zal ook worden^ een
Btrjjd op leven en dood tusscben de sociaal
democratie en het ordelievende deel der
samenleving. Elke lafheid, elke maat
regel van de tegenwoordige overheid sleept
noodlottige gevolgen met zich voor de toe
komst.
van de stekende regendruppels de volle jaa£- Maar
met nog een pasr dozijn van zijne trippelende stap
jes is hjj op do oude welbekende stoepjen nu brengt
hjj met de mollige vingertjes van zijne warmge-
houden rechterhand de schel in beweging van
een breed, aristocratisch heerenhuis in „de Bocht//,
waar met zeer stjjve, zwarte schrijf letters //Van
Glaasen en Lempers, in effecten//, op den onder
drempel van het vensterkozijn naast de deur te
lezen staat, King! ringeling! rlng!"gaat
de bel met een forsch geluid, dat hol weerkaatst
wordt door de wit marmeren vloer- en wandsteenen
der bijua vorstelijke vestibule.
„Guusl/r zegt het schelmeisje,_lerwUi zfl be
daard de keuken verlaat, waar zjj om dat grie
zelige weer wat gezelligheid heef' ®Q
„Gnusl" zeggen twee personen, die in het halfdon
kere binnenvertrek, dat als huiskamer der familie
dienst doet, tegenover elkander zijn gezeten. De
eene, stoer en knap van voorkomen, een man in
den bloei van het leven, is de Heer Gjj'sbert Lem
pers, het eenige en puissant rjjke lid der ban
kiersfirma Van Glaasen en Lempers wier stichter
en grondlegger,de oudeheer AdriaanVan Glaasen,
de beleefdheid heeft gehad om ten grave te dalen
zoodra zijn jonge compagnon in?de zaken was
gekomen. De Heer Lempers zit diep achter zjjne
courant gebogen, zoodat zijn gelaat bijna geheel
onzichtbaar is voor zjjne negentien jarige dochter
Bertha, die met een borduurwerk in de hand
tegenover hem heeft plaats genomen. Zoo zaten
Met bezadigdheid, maar tevens met ba-
slisten ernst en met den moed der overtuiging
dient de vgand, die knaagt aan de maat
schappij, worden bestreden, en met kracht
moet het monster der sociaal-democratie den
kop worden ingedrukt.
Hiermede bedoelen wjj geen onverzoenljj-
ken kamp van burgers tegen burgers. Vol
strekt Diet. Wij beoogen juist zulk een twist
te voorkomen door het in toepassing bren
gen, nu het nog tgd is, van de zedalgke
middelen, welke ons ten dienste staan.
Allereerst moet de overheid bet oorleenen
aan de rechtmatige grieven tegen onmisken
bare gebreken onzer samenleving. Geen
struisvogel-politiek kan hier baten. De oogen
van de machthebbenden behooren thans ge
opend te wezen voor al wat verbetering
noodig beeft op maatschappelijk gebied. En
al moeten zware offers geëiachfc worden van
zelfopoffering, dit mag geene redei wezen om
thans niet te verrichten, wat tot het alge
meen beil noodzakelijk kan worden geacht.
Voorts kan een ieder in zjjn eigen kring
arbeiden aan het wegnemen van misstanden
op sociaal terrein. In welken kring men
zich ook beweegt, altijd kan men bezig zjjn
aan het geluk van zjjn eveumensch en dus
aan dat der geheele samenleving. Men mag
niet denken, dat de kracht van een mensch
niets baat, waar de reuzenkracht van dui
zenden geëischt wordt, want wanneer een
ieder er zoo over denkt, dan wordt er niets
uitgericht en bomt men geen stap verder.
Samenwcrbiog van alle goedgezinden, maar
ook de werkzaamheid van een ieder in 't
bizonder, is een volstrekt vereischte om de
maatschappij voor de sociaal-aemocratie te
behoeden en haar dus van den ondergang
te redden.
Doen wij dit niet, dan woekert het on
kruid der fociaal-democratie welig voort en
verstikt het weldra de goede zaden van alle
christeljjke en maatschappelijke deugden.
Telkens driester toch treden de maatechap-
pjj-bestormera op. Welbeo naam zjj ook
voeren, anarchisten, nihilisten, sociaal-de
mocraten, radicalen, zjj beoogen allen het
zelfde doel en moeten allen even krachtig
worden tegengestaan.
Dit is een dure plicht van ieder vrede
lievend burger, tot welken stand of gods
dienst hij ook behoort. Verzaakt msn dien,
dan pleegt men verraad aan de maatschappij
en maakt men zich schuldig aan groote na
latigheid.
Deze les verschaffen ons de jongste ern
stige gebeurtenissen op verschillende plaat
sen iu ons land en daarbuiten. Laten wjj
die lessen toch ter harte nemen, voor het
te laat is. Geeft ons de godsdienst geen
prikkel, sterk genoeg om tot het volbrengen
van onzen plicht ons aan te sporen, laten
dan toch de door ons aangehaalde feiten
zij reeds meer dan een nnr, bjjüa zonder een
woord te wisselen. Trouwens, zjj spreken nooit veel
met elkaar, wat dan ook zjjne eigenaardige bezwa
ren heeft voor personen, tusschen wie zich een
hooge scheidsmuur heeft verheven. En de muur,
tusschen den Heer Lempers en zijne dochter is
zeer hoog, in rijne oogen zelfs ono7erkomeljjk
hoog. Hij had gehoopt dat zjjn eerste kind een
jongen, een zoon, de stamhouder van zjjn naam
en zjjne firma zon wezen, en zij was het
//maar//, zjj dat meisjeZjj bracht hem
dus niets dan teleurstelling, en dat is verder, meent
hjj, ook zoo gebleven. Later, veel later, eerst een
jaar of twaalf daarna, kwam degewenschte prins,
de troonopvolger, in de gedaante van den kleinen
Gustaaf. Maar hjj werd niet mst feesteljjk gejubel
ingehaald, want de zwakke modder offerde jhaar
leven voor het zjjae. Toen besloot de Heer Lempers
als redmiddel om dien slag te boven te komen
al zjjne liefde, al zijne hoop, al zjjn trots op
dat kind te vereenigen, en die andere, die door
hem reeds zoo zwaar misdeelde, zedelijk geheel
te onterven. En zij, de armste, die erger dan
ouderloos was? Het oprijzen en steeds hooger
worden van den scheidsmuur had zjj niet kun
nen beletten; maar door liefde en plicht gedreven,
had zij het beleg geslagen voor het hart haars
vaders, met al de taaiheid der vrouweljjke
volharding, hield zjj hel dag aan dag vol, en
trouw aan hare leus: //de liefde [vermag alle
dingen", poogde zij bjj elke gelegenheid bres te
spreken en laat men dan toch uit eigenbe
lang doen, wat de christeljjke liefde aan een
ieder leert.
Maar alles lgdeljjk aanzien, en de sociaal
democratie in de harten des volks te laten
voortwoelen, zal zonder eenigen twjjfel de
donkerste toekomst voor de samenleving
scheppen.
De toestand te Antwerpen is niet veel
erger. Eergisteren zjjn er vier choleralijders
in het hospitaal gebracht, waarvan er ésn
is gestorven. In de stad is gisteren een jrind
overleden. Ouder de eerste slachtoffers be
vonden zich twee arbeiders van de dokken,
die beiden binnen weinige oogenblikken zjjn
gestorven. Een schipper, wiens vrouw aan
cholera overleden was, is eveneens in het
hospitaal gebracht. Verscheidene schepen,
die uit Dnitscbland, Frankrjjk of Rusland
kwamen, «jjn in quarantaine gelegd, doch
geen enkel cholerageval heeft zich daar aan
boord voorgedaan.
In de Berljjnsche bladen wordt veront
waardiging er over aan den dag gelegd, dat
men de verschjjning van de cholera te Ham
burg zoo lang heeft bedekt gehouden. Naar
men beweert, bestonden aldaar reeds sinds
veertien dagen verdachte gevallen en is het
aantal der aan cholera overledenen veel
booger dan het tot nog toe wordt aange
geven.
Te Berlijn was bekend gemaakt, dat reeds
bjj het eerste geval van werkeljjke cholera
dadelijk offieiëble bekendmaking er van zal
worden gedaan, door middel van de open
bare aanplakzuilen. Tot nog toe is er nog
geen zoodanige publicatie gedaan. Do bladen
aldaar waarschuwen tegen overdreven vrees
voor cholera en sporen de ingezetenen aan
om, iu plaats van zich beangst te maken,
liever ▼lijtig te desinfecteeren.
Intusechen worden de strengste maatre
gelen van afzond /ring en ontsmetting toe
gepast op reizigers en vrachtgoederen uit
Hamburg. Het spoorwegverkeer met die stad
zal zooveel mogeljjk worden beperkt.
De echtgenoote van den koopman Land
rodt, wonende in de Goebenstrasse nr. 10,
dus iu bet zeer fatsoenlijke westeljjke deel
der stad, is te middernacht overleden, en
wel, volgens de verklaringen, door den hni»-
arts aan de politie gedaan, onder verschijn
selen van Aziatische cholera. Een nauwkeu
rig onderzoek is ingesteld. Men twjjfelt echter
of het werkelijk Aziatische cholera zou zjjn
geweest, daar Mevrouw Laudrodt reeds eer
gisteren ziek was.
Aan het Lehrter station is een reiziger,
die verdacht werd aan cholera te Ijjden, aan
gehouden.
Het spoorwegverkeer met slaapwagens
(chieten en de oogenschjjnljjk onneembare ves
ting toch eindelijk te winnen .V.Men heeft wel
ctandbeelden opgericht voor helden van minder
strjjdbare natuur dan Bertha Lempers!
„Guns!// suist het van beider lippen, zoodra
de welbekende driftigeschelklank zich doet hooren.
Bertha ziet vol bljjdschap naar de deur, en haar
vader legt zjjne courant neer en reikhalst bljjkbaar
naar bet oogenblik, dat hjj zjjn „eenigen" lieveling,
zjjn afgod kan verwelkomen. Als het mannetje,
nadat men hem in de gang van muts en jasje
ontdaan heeft, met rumoerige drukte de kamer
binnenstormt ouder het luide geroep van: Dag
papa? dag Bertha!// glinsteren de sporen der wa
terdroppels nog op zijn gezichtje en brengt hjj
er iets mede van den fritschen wind en den
koelen regen, die hem buiten de ooren heeft
gewasschen. Bertha's medeljjdende opmerking, dat
zij hem bjj dat ruwe weer waarljjk wel door de
meid met eene parapluis had mogen laten halen,
maakt hjj krachteloos door te herinneren aan
papa's stellige belofte, dat, zoodra hjj op de groote
school ging, en niet meer op de bewaarschool
hjj alleen in buitengewone omstandigheden ge
bracht en gehaald zou worden. En in December
was sneeuw of regen, met wat wind, immers iets
heel gewoons? En daarbjjde school was
nu zoo dicht iö de buurt: een eindje gracht, twee
straten, eene brug, en dan even de Prinsengracht
op! Papa had goed gevonden,dat hjj nu wel alleen
kon gaan, „niet waar, papa?" Wqrdt vervolgd.)
«AiRUMS
ABONNEMENTSPBIJS
