N l
l
3 1
U
W
3
Het internationale vredes
congres.
Ne. 1879. VrU
tag 2 September 1882.
1.71# Jtegiig
BUITENLAMP,
If
)bt
H»
ii'
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents por advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
9n V r jj d a g-a rond voor 6 uui ingewacht.
Uitgevers: KüPPEHS k I, AU1ET.
Dezer dagen werd te Bern het vierde
internationale vredes-congres gehouden, dat
door den Heer Buchonnel, lid van den
Bondsraad, met eene welsprekende redevoe
ring werd geopend.
Genoemde heer noodigde met nadruk
alle deelnemers nit aan het congres met
vertrouwen eo met volharding werkzaam
te zjju ten einde het denkbeeld ingang te
doen vinden, dat oorlogen volstrekt niet
onvermijdelijk zjjn en dat eene sterke partjj,
die den vrede wil bewaard zien, op den duur
zeer goed den oorlog kan beletten en den
toestand kan beheerschen.
Hjj herinnerde aan de sluitingsaete van
het in 1890 te Washington gehouden vre
des-congres, waarbjj de meeste Amerikaan-
sche republieken zich hebbeu verbonden
voortaan hare geschillen door uitspraak van
den scheidsrechter te doen beslechten. «En
zoo wjj niet dadeljjk ods doel mochten be
reiken,» aldns eindigde de Heer Bachonnet
zjjne rede, «zullen er anderen zjjn, die onze
taak zullen ten einde brengen.»
Door tal van gedelegeerden van Duitscb-
land, Oostenrgk-Hongarge, Frankrijk, Italië,
Denemarken, Engeland eu België werd op
dit congres het woord gevoerd en o. a. werd
de volgende resolutie aangenomen: Het
congres noodigt de Europeesche vredesver-
eenigingen uit eene unie der Staten te ves
tigen en een permanent congres der natiën
samen te stellen. Het congres is van oor
deel, dat zoo de uitvoerende machten ver
plicht waren van de landsvertegenwooidi-
ging verlof te krjjgen alvorens den oorlog
te verklaren, de kans, dat de krjjg uit
breekt, aanmerkelijk zou verminderd wor
den. Bjj de sluitiDg van het congres heeft
de Heer Buchonnet gezejd, dat het denk
beeld van een algemeenen en duurzamen
vrede meer en meer in de gemoederen be
gint door te dringen en zelfs groote vor
deringen heeft gemaakt.
Tot zoover de geschiedenis van het con-
gres.
Inderdaad wanneer zulk eene samen
komst voor de behandeling van de zaken
des vredes zon bestaan uit vertegenwoordi
gers der Regeeringen van alle Staten of
ook slechts van de Europeesche Staten, dan
zon daaraan eeoe hooge beteekenis moeten
gegeven worden, maar zoover zgn wg nog
niet. Op de internationale vrsdes-congressen
vergaderen uit allo landen niet de leiders
der politiek, maar de internationale vredes-
vereenigingen enz. aanhangers van het idee,
eene vreedzame oplossing van internationale
quaesties in plaats van oorlogen door in
ternationale scheidsgerechten te erlangen.
Het vredescongres heeft dns slechts een
privaat karakter, dat niet verandert al
hebben Parlementsleden van alle landen
FE a ILL STOM.
Verhoogd.
(Vervolg.)
«Moet n nit, pa?"
„Ja, vent, straks. Maar waarom?//
«Gaat u een ein lje mee?//
„Loop maar vooruit, mijn jongen, misschien
haal ik je nog in. Goed nieuws brengen van
middag, hoorl"
„Ja pa, goed nieuws! Mooi nieuwsl Ik ken
de les bjjna zonder boekje. Wil u hooron? Als-de-
ko-ning hier
//Al klaart Ga je gang maar!// klonk het lachend.
En daarop volgt, ernstiger, de gebruikelijke ver
maning: a Wees toch zoo wild niet, en kijk goed
nit onderweg!"
Doch dat hoort hfl maar half meer. In twee,
drie sprongetjes is hij de stoep af en de straat
op. Hij heeft haast, want daar speelt de Wes
tertoren reeds kwart voor negenen. Het mooie
winterweer maakt hem nog vroolijker en blij
moediger dan anders, en de frissche, opwekkende
lucht werkt weldadig op zijne huid en longen.
Huppelend snelt hjj voort, onder het met korte
schokjes tingelend gerammel van zjjn griffelkoker,
alsof er eene kleine arreslede nadert. Als hij
zich tot eene conferentie vereenigd. Aan de
vredes-congressen ontbreekt de officiëele er
kenning der Regesringeu en de macht om
de besluiten tot uitvoering te brengen.
Wereldvrede! Een tooverachtige klank ligt
iu dit woord en de heerlijke gedachte dat
een eeuwig» vrede aan de gansche wereld
is verzekerd. Bekend is echter de uitspraak
van den gestorven Generaal-Veldmaarschalk
Graaf Vod Moitke, dat het denkbeeld van
een eeuwigen vredejeene hersenschim is, een
droom en wellicht niet eens een achoone
droom; de oorlog, meende de groote Duitsche
veldheer, is veeleer een gezond element der
wereldorde en juist de krjjg ontplooit de
edelste deugden van den mensch.^
Graaf Von Moitke werd indertjjd terzake
van deze uitspraak, eu niet ten onrechte,
hevig aangevallen. Maar dezelfde krjjgg.
overste heeft ook verklaard, dat de periode
der Kabinetsoorlogen verdwenen is, dat de
oorlogen niet meer nit den wil der Monar
chen en hunne Minister8: niaar nit. het
volk, nit den wil der volkeren, ontstaan.
Daarom is het van hooge waarde, dat de
vredes-idefcëa steeds mear en meer in de
uitgebreidste kringen van het volk worden
verspreid en eene onmiskenbare verdienste
van het vredes-congre3 is aan de ver
spreiding van die ideeëu te hebben mee
gewerkt.
In onze dagen zien wjj aan de eene zjjde
de krijgstoerustingen toenemen op eene wjjze
zooals de wereldgeschiedenis ze niet heeft
gekend. Wjj zien echter ook aau den anderen
kant, dat de volken in nauwere aanraking
komen, dan het vreedzame verkeer steeds
meer en meer toeneemt, de volken elkander
beter verstaan en de onderlinge achting zich
voortdurend ontwikkelt. De zegeningen van
de werken des vredes op de eene, de bijna
ondraaglijk geworden last der krijgstoerus
tingen op de andere zgde.'deze tegenstelling
heeft het verlangen naar vrede levendiger,
vuriger gemaakt dan ooit. Daarbij komt
nog de gerechtigde angst voor het karakter
van den toekomstigen oorlog, die, volgens
menschelijk begrip, gansch Europa zal be
heerschen en door de moderne krygswapens
van alle soort, ontelbare offers zal eischen,
zoodat men van den eerstvolgenden oorlog
in waarheid zal kunnen getuigen dat hg
een vreeselgk bloedbad zal zyn. Maar al
klinkt ook uit de vredes-congresseu, uit
vrees voor de ontzettende gevolgen van den
toekomstigen krjjg, de stem: «Velt de wa
pens!» van een anderen kant zal ons weder
worden toegeroepen: *Si vis pacem para
heliumzoo gg den vrede wilt, bereid u
dan voor den oorlog.
Het behoud van den vrede zal vooreerst
wel van eene kostbare krijgstoerusting en
van eene wjjze vredes-politiek der groote
mogendheden en van alle vredelievende Sta
ten afhankeljjk zgn en niet van de inter
nationale vredes-congressen en van de vrome
wenschen en resolution daar geuit en ge-
halverwege de Heerengracht is, krjjgt hjj een
goeden inval: hjj kan best, al loopende, zjjne les
nog eens overzien, met de laatste twee regels
had hjj gisteren-avond nog al moeite. Bij eene
lage stoep, welker bovenvlak ongeveer geljjk mot
zjjn kin komt, zal hjj dst lofielgk voornemen ten
uitvoer brengen. Hjj legt griftenkoker en sponse-
doos op het vuile hardsteen, slaat met zijne kleine
paarsroode knuistjes blad voor blad van zjjn boekje
om en uit een bljjden kreet nu hg zijne les zoo
spoedig heeft gevonden. //Als-de-ko-mng-„ neen,
lager moet hjj wezen: //Ook-de-vle-der-muizen-
en-de-ui-len-zjjn-heel-nut-ti-ge* die-ren-al-vin-
den-wjj-ze-niet-mooi." Het laatste gaat nogal;
maar dat lange woord vle-der-muizen wil niet
best vlotten. Nog eens een paar keer over dau;
als hjj niet hapert, wordt hij verhoogd eu komt
hjj in de tweede klas. Wat zal pa blij zjjni
Bertha! En tante Jans, en de ooms!
Zoo lezend en mjjmereud met zjjn vlug en vluch
tig kinderbrein, is hjj don hoek der Heerengracht
genaderd en slaat hij de straat in. Hier is het
altijd heel druk, veel drukker dan op de gracht!
Haastige menschen reppen zich her- en derwaarts,
zwaar beladen pakwagens, vigelanten met reizigers
naar sporen en booten, kleine handkarren, die
piepen en knarsen onder hare vracht, rollen af
nomeD. Van bet ideaal van een wereld
vrede zgn wij nog zoo ver verwijderd, dat
wij eu zelfs eene tweede generatie de verwe-
zenlgking van dit ideaal niet zullen beleven.
Doch daarom is het evenwel geene dwaas
heid, geene nuttelooze dweperg, wanneer
de vredes-congressen dit ideaal naijlen. Met
internationale scheidsgerechten (wij herin
neren aan de beslechting der Carolinen-
quaestie door Z. H. den Paus) heeft meD
reeds veelbelovende proeven genomen, maar
tot dusver slechts bjj ondergeschikte quaes-
tiëa, iu koloniale aangelegenheden enz. De
internationale scheidsgerechten zouden ook
zeer goed kunnen gebezigd worden in andere
en belangrijkere geschillen en het zou b.v.
eene uitmuntende zaak zya wanneer bij
handelsverdragen de clausule werd toege
voegd, dat verschillen door een scheidsge
recht zullen beslecht worden.
Op deze gronden en overwegingen hebben
wg het internationale vredes-congres te Bern
welwillend geapprecieerd, maar van zjjn
eigeDljjk doel verwachten wij toch nog heel
weinig saccès.
Het Kapittel van St. Pieter heeft den
H. Vader de teekening van een gouden troon
aangeboden, die het Kapittel met medewer
king van al de Kapittels der geheele Christen
heid, den Paus het volgend jaar bjj gelegen
heid van zgn bisschopsjubilé zal ten geschenke
geven.
De troon is ontworpen in gothieken stjjl
en zal 500.000 franks kosten.
Een geval van cholera met doodeljj-
ken afloop is te Brussel voorgekomen. De
andere zieke is nagenoeg hersteld. De
directeur van het ziekenhuis St. Pierre, waar
een sterfgeval van cholera voorkwam, ver
klaarde, dat dit geene Aziatische cholera was.
Volgens de verzekering van een maritiem
ambtenaar schijnt de ziekte te Antwerpen
zich eenigszins in de richting van da stad
uit te breiden. Sedert eergisteren zg'n er 22
aangetaste personen, waarvan er 4 overleden.
Aau komende besmette vaartuigen worden
midden op de reede afgezonderd gehouden
en ontsmet.
De 39e Duitsche Katholieken-dag is
jl. Maandag te Mainz met het opdragen van
een plechtige H. Mis in de Domkerk ge
opend.
Tot voorzitter werd benoemd Dr. Porsch,
nit Breslau. lid van den Rjjksdag en den
Prnisischen Lnnddag; tot eersten onder
voorzitter Graaf Conrad Preysing; tot twee
den onder-voorzitter Graaf Sierakowski.
Om 5 uur 's namiddags had de eerste
groote bjjeenkomst plaats in de «Stadthalle»;
ongeveer 5000 personen waren aanwezig.
De Voorzitter van het congres heette hen
harteljjk welkom, en wees op de beteekenis
van het congres. Daarna nam de Bisschop,
Mgr. Haffner, het woord, die in een heerljjke
en aan; melkboeren, brievenbesteller!, naaistertjes,
winkelbedienden loopen wat zjj kunnen.Het kleine
ventje, zjjn boek met beide handjes vasthoudend,
verdrinkt bjjna in dien octaan van beweegljjke
en woelige drukte. Maar hjj houdt dapper vol,
schoon door de stootjes, die bjj telkens rechts en
links krjjgt, zijn boekje rusteloos voor zjjne oogen
heen eo weder schuift. En dan die vervelende
rijtuigen! Hjj mag wel oppassen! Daar hoort hjj
er wasrljjk alweer een achter hem aankomen!
Wacht hjj zal onder het bzsn vast wat op zjjde
gaan. Oppassen, Guus! heeft pa gezegd en als.
plotseling wat is dat? Er komt een donkere
schaduw over zijn boekje Zou in eens het
mooie weer weg gaan? Maar die schaduw
wordt gevolgd door eene kreet uit tien, wellicht
honderd kelen eene kreet, die al het af-
grjjseljjke e:ner vljjmende, helsche smart heeft
En als het kind schuw eu schichtig om- en op
ziet, staren zjjne groote verwilderd blikkende
kijkers zich suf op den langen snuivenden kop
en de vurige oogen van een paard, dat in vollen
draf met den rechterpoot over hem heen wil
stappen en hem bjj die beweging het boekje uit
de haDden scheurt, om hem de volgende seconde
met den linkerpoot omver te slingeren en op de
straatateenen neer te smakken. De voerman van
redevoering den Cultaurkampf behandelde.
Men mag dien strijd wel vergeven, maar
niet vergeten. Grooten lof bracht de wel
sprekende Prelaat aan de nagedachtenis vau
Pius IX z. g., terwijl hij vervolgens op tref
fende wijze de verheven figuur van Lso XIII
schetste. Ten slotte wees Z. D. H. op de
gevaren van heden en op den strgd onzer
dagen, die een strgd is tnsschen het Christen
dom en het atheïsme.
Op de orde van den dag komen voor: de
quaestie der opheffing van de verbannings
decreten op de Jezuïetenorde, de val der wet
op de volksscholen, de quaestie der Zondags
rust en de Romeinscbe quaestie.
Het Congres wekt groote geestdrift; vele
aanzienlijke personeuen wonen het bij.
Volgens een officiëal bericht uit Ham
burg omtrent de cholera hadden aldaar den
22sten 447 cholera- en 173 sterfgevallen
plaats.
Het geval van cholera, dat eergisteren te
Berliju was voorgekomej, had geen doode-
ljjken afloop. In zestien plaatsen in Slees-
wijk en drie in Luneburg kwamen enkele
sterfgevallen aan d-i ziekte voor. Te Leipzig
en te Neastadt (Mecklenburg) werd een
persoon, uit Hamborg gekomen door de
cholera aangetast.
Volgens de National Zeitung werden
er in het ziekenhuis te Moabit tot dusver
drie gevallen vau beslist Aziatische cholera
behandeld. Twee lgders waren nit Hamborg.
De derde was een te Berljjn woonachtig
werkman.
Da Burgemeester van Hamburg, de
Heer Zelle, die zgn verlof, dat nog tot 1
September duurt, in Italië doorbracht, is
onmiddeiljjk teruggekeerd, ten einde in de
ure des gevaars op zgn post te zgn.
In eene gehouden buitengewone zitting
der Burgerschap van Hamburg, zoide de
Smator Hachmann: Prof. Kocü heeft als
zjjne meening te kennen gegeven, dat de
cholera eene epidemie is, welke ras stijgt,
maar ook spoedig weder afneemt.
Jl. Zondag heeft to Essen de plechtige
onthulling plaats gehad van het gedenktee-
ken ter eere van Alfred Krupp.
*ifIn zake het duel Morès-Mayer zgn al
de beschuldigden vrijgesproken.
Da nationale bedevaart naai Lourdes
is dit jaar van schitterende wonderen getuige
geweest.
De Gravin van Cbatillon en Mevr. Irma
Montreuil, van Lens, beiden in het laatste
stadium der longtering, zgn eensklaps na de
onderdompeliug in het bad genezen. Patrick
Pool, nit het diocees Versailles, sinds tien
jaar lgdende aan eene verzwering van het
voetgewricht;Clarisse Berthet,eene 21-jarige
jongedochter, sinds tien jaar doof tenge
volge eener scharlakenkoorts; Nicolas Ben
jamin, courantenlooper van het dagblad La
Croix wonende te St. Qaentio, sinds zes
jaar aan gelaatzennwtrekking en eene maag
ziekte ljjdend; Marie Lemarchandat, nit Caen
den loggen goederenwagen wil door een ruk aau
de teugels verder onheil voorkomen; van alle
kanten schieten hulpvaardige handen toe; maar
geen menschcnmacht is in staat, den wagen in
zjjne vaart tegen te houden en de wielen te doen
stilstaan. Nog eene seconde het paard hevig
verschrikt geworden door het kermend gegil van
het kind, doet nog een sprong voorwaarts
daar kneust hst breede voorwiel reeds het borstje
van het krimpend slachtoffer en wipt het met
een nauw merkbaren schok over de beide beentjes
heen, om ze onherstelbaar te verpletteren. Een
lauwe rookende bloedstroom sjjpelt nit de open
gereten kleertjes en verft met zjjn heerlijk rood
de bemodlerde straatsteenen. Het jongske slaat
oen paar maal krampachtig met de armpjes om
zich heen en bljjft dan roerloos liggen. Eu nu
staat ook de wagen stil, en springt de voerman
van den bok, waarna de man verdwijnt onder
den dichten drom van redders, helpers en nieuws
gierigen, die zich van alle kanten rondom de
plek verdringen. Tien, twintig bereidvaardige ar
men en handen vormen lings een draagbaar,
waarop het bebloede en misvormde lichaampje
behoedzaam wordt nedergelegd en naar den eenige
huizen verder wonenden apotheker vervoerd.
(Wordt vervolgd.)
•6!
JO
i»1
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
