NIEUWE
agite ma non agitate.
N& 1887
Woensrlij 21 September !.8§&
EXTRA TIJDING.
De moderne weelde en de
hedendaagsche zeden.
BUITENLAND^
i7ia Jairgsig
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Yoor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
B TJ R E A U: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels .30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPEKS Jt 1, AUEET.
Aan Mr. E. A. TORDENS, Burgemeester
van Haarlem, is door H M. de Koningin-
Regentes te kennen gegeven, dat Hoogst-
dezelve voornemens is met Koningin WIL-
HELMIKA Vrijdag e. k. onze stad te
bezoeken.
Het vroeger reeds vastgestelde program
ma voor het Vorstelijk bezoek zal geheel
onveranderd blijven.
Met zeer veel genoegen deelen wij het
genomen besluit van onze Vorstinnen
mede, overtuigd als wij zijn, dat het voor
zeker door de gansohe burgerij van Haar
lem, en die der omliggende gemeenten,
met vreugde zal begroet worden.
Over de weelde is reeds te allen tjjde met
met meer of minder recht geklaagd geworden.
Vooral in den tjjd der zoogenaamde hoogste
beschavingen met die hoogste beschaving is
immers in d6n regel de grootste zedelpke
ontaarding en de meest overdreven weelde
verbonden heeft men zulke klachten
gehoord. Toen het Romeinsche Rjjkzgn on
dergang nabg was, stond het in dit opzicht
daar niet al te best geschapen en zelfs toen
het Christendom meer en meer ingang vond,
had men nog zeer gemotiveerde redenen tot
klagen. Zoo zegt de H. Atnbrosius: «Eene
vrouw drinkt thans slechts uit bekers vau
edelgesteente, zjj rust op purper, hare hand
is met goud bedekt, de hals met kostbare
ketens beladeD.In boeien hebben zg vermaak
maar ze moeten van goud zgn; zg zjju niet
lastig als ze maar kostbaar zjju, als er maar
een rjjke schat uitstraalt. Aan hare ooren
hangen goud en pareleu; smaragd, saphir,
agaat, topaas, amethyst worden hartstoch
telijk gezocht. Men wil ze bezitten, al zon
de helft van het vermogen er aan besteed
worden. Deze overlading met edelgesteente
drukt haar, in de zgden kleeren Tgden zg
koude, maar dat alles wordt verdragen ter-
Wille van de weelde en de pronkzucht.»
Men zal zeker niet willen beweren, dat
de H. Ambrosius hier overdraft, intusschen
Valt niet [te ontkennen, dat dergelijke klach
ten over de weelde wel te allen tgde zullen
geuit zjjn. Ook uit de middeleeuwen komen
ons vaak klaagliederen over de kleeren-
pracht der vrouwen ter oore, niet zoozeer
van de vrouwen en dochters der edelen en
fidders, dan wel van de vrouweljjke familie
loden van rjjke patriciërs.
Wjj zjjn van meening dat men in dit
opzicht niet al te streng mag zjjn, mits de
dracht decent, zedig is. Maar dit is dan
ook eene conditio sine qua non en in dit
opzicht is van toegeeflijkheid geens prake.
Het gebruiken van kleeren tot versiering
FEUILLETON.
Michell Carroll.
Vervolg.)
Michell werd dadelijk naar de gevangenis van
Het graafschap gebracht.
Men had in den stal de overblijfselen van het
•ehaap gevonden; het waren de eenige bewgzen
v»n den gepleegden diefstal; tot spijt van den
mtendaut was nergens de huid van het dier te
ontdekken.
Vau het oogenblik af, dat de intendant en de
Rerechtadienaren in de hut waren getreden rot
°p het tjjdstip waarop zij waren vertrokken, had
grgsaard geen enkel woord gesproken; hjj was
•1« een standbeeld onbeweeglijk op het stroo
Hlgven zitten, en zag alle» wat om hem gebeurde
^n een staat tan ongevoeligheid aan. Op het oogen-
olik dat Michell zoude worden weggevoerd, naderde
Hij zijn vader, en terwijl kjj zgne ketenen oplichtte,
Hood hg hem zijne wang tot een kus aan. Dat
Hoi u nimmer verlate, vader, sprak hg op droe
gen toon.
He grgsaard brak zijn stilzwijgen niet af; de
van den mensch strjjdt niet tegen de chris-
teljjke zedeleer. De kleeren hebben we niet
alleen tot afwering van den schadelgkeu
invloed van het klimaat, maar ook tot
verhooging van de menschelgke schoon
heid, tot verberging van lichameljjke gebre
ken en tot het voorstellen van ambteljjke
waardigheden.
De tegenwoordige kleederdracht der vrou
wen is echter dikwjjls verre van decent, ja
men ban zo vaak onzedeljjk noemen. Een
protestaotsch kerkelgk blad schetst de te-
tegenwoordige mode met de volgende bittere,
maar helaas! al te ware woorden:
«De mode is bjjna heidensch geworden
en draagt het kenmerk van de grootste zin
nelijkheid. Niet op bals alleen, waar menkui-
scbe schaamte niet vindt, ook bg andere fees
ten wordt men door de afzichtelijke, onzedige
toiletten geërgerd. Eu het treurigste daarbjj
is, dat zelfs ernstige vrouwen zich in hare
ergerljjke kostumes met eene vrgheid be-
wegeD, welke van het gemis van elk gevoel
van eerbaarheid en schaamte getuigenis
geeft. Met eene onverschilligheid zonder
greus ziet met jonge dochters, uit christe-
ljjke familièn, deze mode Tolgen. Ernstige
stemmen, die hier en daar van den kansel
klonken, worden overdreven geheeten. Ook
in de huizen van predikanten, die als recht
zinnig bekend staan, wordt de verderfeljjke
mode gehuldigd.
Dat is in den loop der laatste jaren niet
beter geworden en wjj zijn v38' overtuigd,
dat mea na verloop van eene eeuw zich
over onze tegenwoordige mode evenzoo er
geren zal, als wjj zulks doen bg het zien
van voorstellingen uit de vorige eeuw.
Bg de toenemende weelde, waarbg het
schaamtegevoel schier geheel en al verloren
gaat, kan ons het groote aantal misdaden
tegen do zedelgkheid niet bevreemdenNiet
alleen, dat bg ongeloovige menschen door
gebrek aan schaamte de zedeloosheid wordt
bevorderd, de kwade gewoonte, die overal
heersuht, werkt ook onbewust op de rechters
en doet hen al te zachte straffen voor de
misdaden opleggen.»
Het is treurig, te moeten bekennen dat
dit artikel van het protestantsche blad op
bjjna alle landen, ja op eiken stand van
toepassing is. Niet alleen in Pargs ea YVee-
nen, Londen en andere wereldsteden, maar in
de meeste landen valt over de toenemende
weelde en daarmede gepaard gaande zede
loosheid te klagen.
Te allen tgde beeft men de opmerking
gemaakt, dat de overmatige weelde en de
zedeloosheid toenamen wanneer de ^invloed
der Kerk en de godsdienstige zin afnamen.
Wij herinneren slechts aan de periode van
de regeering van Lodewjjk XIV en voorts
aan het tjjdperk der Fransche revolutie toen
de zedeloosheid haar toppunt had ereikt.
Het opleven van den godsdienstigen ziu
heeft steeds den terugkeer tot de zedelgk
heid en den eenvoud ten gevolge. Intusschen
gevangene en zgne geleiders verlieten de hut.
Op dit oogenblik ontwaakte de oude Carroll
uit zjjue gevoelloosheid; hij stond met een bui-
tengewonen spoed op, nam zijn nog s «penden
kleinzoon op den arm, liep snel Michell achterna,
wierp zich aan zgne voeten, omarmde zgne knieën
en riep wanhopig uit: Vergiffenis, mijn zoon, mijn
lieve zoon, zeg mg, voor dat gij u verwijdert,
dat gg uw vader vergeving schenkt. Ka uw kind,
wilt gg het niet omhelzenP Arm kind! gg hebt
het vergeten.
Het gelaat van den grgeaard was met tranen
bevochtigd,zijne woorden door snikken afgebroken.
Vader! vadert om Gods wil sta op, laat
mijn zoon u in deze houding niet siou, rjeP Mi
chell met teederheid; ik heb mjjn kind niet ver
geten, vervolgde hg, zgn zoontje harlelgk omar
mende. En, waarde vader, ik Heb u niets te
vergeven; ik moot u alleen bedanken, voor alle
de van u ontvangen bewgzen uwer liefde. Gij zjjt
altijd een teeder vader voor mij geweest en
Michell had de krae.it niet meer om te eindigen;
de grgsaard hield hem lang aan zijne bors' gekneld
en besproeide het gelaat vau zijn zoon met heete
tranen De gerechtsdienaren sleepten Michell
voort.
De oude Carroll keerde met ztjo kleinzoon
is het toch niet deze omstandigheid alleen,
die de tegenwoordige weelde in de kleeder
dracht beheerscht; ook de macht der mode
zelve weegt mede; daarom kan door preek
en biechtstoel niet alles verbeterd worden.
De standen, welke den loon aangeven,
moeten tot een terugkeeren naar den een
voud besluiten. Worden door de hoven en
de hooggeplaatsten in de maatschappij we
derom streng kuische kleederdrachten in
gevoerd, wordt de weelde beperkt, dan vindt
hun voorbeeld navolging bg alle in den lande,
de eenvoud heerscht weer in de maatschappij
en van de talrgke misdaden tegen de zede
lgkheid zal niet meer worden vernomen.
Moge die terugkeer tot den eenvoud en
de goede zeden niet meer verre zgn!
Zes leden van de rechterzijde der Belgi
sche Kamer hebben een voorstel tot herzie
ning van artikel 47 der grondwet (kiezer
schap voor de Kamer) ingediend.
Het nsemt den leeftgd van 25 jaar aan
en geeft, onder de gewone voorwaarden, het
kiesrecht aan hen, die lo. bezitters zgn van
onroerende goederen met een kadastraal
revenn van minstens 100 franks; 2o. die
minstens een jaar als voornaamste bewoner
van eeu huis of van een gedeelte van eene
woning is geweest, waarvan de minimum
waarde door de Kieswet, in verband met het
cjjfer der bevolking der gemeente van in
woning zal worden aangewezen.
Deze minimum-waarde zal voor gemeenten
met meer dan 20.000 zielen het dubbele
bedragen van die met eene bevolking van
minder dan 5000 zielen.
De wet zal de berekening der huurwaarde
en van het kadastraal vermogen van wo
ningen, alsmede van den grond, waarop die
gebouwd zgn, regelen.
Reeds in de aanst. zitting zal de Re
geering bg den Pruisischen Landdag voor
stellen indienen tot wjjziging van het kies
recht. Met behnlp van het verkiezingsburean
worden proefnemingen gedaan, of als basis
voor de indeeliug der drie klassen van de
kiezers vau den eersten trap, niet de in
komstenbelasting kan worden aangenomen.
Verder onderzoekt men in hoever het stelsel
der drie klassen de indeeling van groote ste
den in districten toelaat.
Ook in andere voorname steden zullen soort
gelijke proeven worden genomen.
Het Duitsche beschermingsgebied in
Zuidwest-Afrika heeft thans eene aanmerke-
ijjke uitbreiding verkregen, naardien met
goedkeuring des Keizers het geheele onbe
heerde land, hetwelk tusschen Here-
ro- en Owamboland ligt, onder Duitsch
protectoraat is gesteld.Bjjdezebekendmaking
is tevens de Damaraland-concessie van 13
dezer openbaar gemaakt, waarbg in een
gedeelte van Damaraland verscheidene rech-
naar de hut tereg. Hg wendde zijne strakke en
droevige blikken naar den Hemel; diepe ver
zuchtingen ontsnapten uit zjjne beklemde borst,
want hij wist, dat hjj alleen de oorzaak van den
ongelnkkigen toestand zijns zoons was. Maar hoe
groot werd zjjne wanhoop en zjjne ontsteltenis,
toen hjj vernam, dal hjj als voornaamste getuige
tegen zijn zoon moest optreden; want de indentant
had aan de rechtbank de woorden herhaald, welke
de oude Carroll, op den dag dat de diefstal was
geschied, tot zgn zoon in de hut had gesproken.
Zoodra dit algemeen bekend werd, veroorzaakte
deze omstandigheid eene levendige belangstelliug
bjj de leden der rechtbank, onder de advocaten,
de jury, kortom bjj allen, die van deze zaak
kennis droegen. Het was dnideljjk, dat de zoon
het schaap had gestolen, om zjjn ouden vader
en zgn zoontje voedsel te verschaffen. Buiten de
getuigenis van den vader bestonder geen voldoende
grond om den beschuldigde, die zich onschuldig
verklaarde, te veroordeelen. Wat zal de grjjsasrd
doen, was de vraag, die men allerwege nitte, en
het is onnoodig aan te merken dat ieder zeide,
dat de noodzakelijkheid dan vader dwong, om
de daad te ontkennen, van welke zgn zoon werd
beschuldigd.
AH» getuigen waren gehoord; eerst de nerder
ten ten opzichte van grond, mijnwezen en
spoorwegen worden toegekend aan de «South-
Westafricau Compagny, Lim.,» te Londen.
Aan den advocaat Scharlach en den koop
man Wichmann te Hamburg waren van
wege Duitschland die rechten verleend,onder
voorwaarde dat er binnen een bepaalden
termgn eene maatschappij met het noodige
kapitaal moest worden opgericht om de hier
bedoelde landstreek te exploiteeren. Aan
deze voorwaarde is voldaan en de vereischte
bewgzen zgn geleverd dat de maatschappij
kan beginnen met een gestort kapitaal van
300,000 mark. Mitsdien is op de overdracht
aan de maatschappij de aangevraagde goed
keuring verkregen.
De landstreek waarvoor de concessie is
verleend, ligt ten noorden en oosten vau
het gebied der Duitsche Koloniale Maat
schappij voor Zuidwest-Afrika. De streek is
nog niet afgebakend, maar zal worden be
trokken behoudens nadere uitmeting. De
concessionarissen hebben niet slechts het
recht om binnen dat gebied alle vereischte
werken tot mgnexploitatie te doen verrich
ten, maar het recht tot onteigening van
terreinen en tot vrjjen invoer van al wat
tot het mjjabedrjjf behoort. Hierbjj is tot
voorwaarde gesteld, dat er binnen acht jaar
behoudens onvoorziene omstandigheden,
bjjv. oorlog, werkstaking, enz. een ge
regeld bedrgf met eene productie van mins
tens een aangegeven minimum moet «gn
gevestigd. Aau den Staat moet worden
uitgekeerd een recht van 2 percent op edel
gesteenten, goud, zilver en beider ertsen, 1
percent op zilverhoudende en andere koper
erts. Verder zgn er nadere bepalingen op
de eigendomsrechten, voor zoover betreft
kolonisatie en spoorwegaanleg, waarvoor
insgelgks aau den Staat eene nitkeering
moet gedaan worden.
Van geographisch belang is het, dat in
de concessie onder de benaming Damara
land wordt verstaan het noordelgk gebied
tot aan den steenbokskeerkring.
De Figaro wjjdt een artikel aan den
uitvinder van het meliniet, Turpin, die we
gens het openbaar maken en verkwanselen
van staatsgeheimen gevangen zit en die
thans weer van zich laat hooren, doordat
hg het vraagstuk vau bestuurbare lucht
ballons voor goed zou hebben opgelost.
Op het Champs de Mars te Pargs is
thans de Internationale tentoonstelling van
postzegels geopend. Reeds vroeger zgn ten
toonstellingen van dien aard gehouden te
Weenen, Munchen, Dresden, Antwerpen,
Amsterdam, New-York en Londen. De
Fransche Suciété de timbrologie, de Société
philatélique en de Société timbrophile
d'échange hebben de tegenwoordige ten
toonstelling georganiseerd. Het comité wordt
gepresideerd door Dr. Le Grand. Er zgn
112 exposanten; een derde zgn Franschen,
een ander derde Engelschen, en de overigen
behooren tot andere nationaliteiten.
die in den stal de beenderen en de ovqrblgf-
selen van het gestolen schaap had gevondeD;daarna
de gerechtsdienaren en eindeljjk de intendant, die
de woorden van den vader herhaalde, die deze
eenige oogenblikken voor de gevangenneming
nog had gesproken. De advocaat des Konings ge
lastte den deurwaarder: „Hoep Perry Carroll.//
Deze, welke in de kamer der getuigen was,
verscheen.
//Hier ben ik, mjjuheer," zeide hjj. De beschul
digde maakte eene beweging en keerde zich om,
om zgn vader te zien. Alle blikken waren op
den grijsaard gevestigd; de advocaten stonden
van hunne zitplaatsen op, de toehoorders op hunne
teenen, om hem beter te zien; van alle rjjden
hoorde men uitdrukkingen van belangstelling en
medeljjden.
Hoewel door langdurig lijden verzwakt, na
derde de grjjsaard tot het midden der vergadering
met een kalm en gernst gelaat- zjjne oogen had
den nog iets van hun ouden glans bewaard, en
ondanks zjjn ouderdom ging hjj met vasten tred.
Toen hjj in da tegenwoordigheid van de rechters
was gekomen, zeide de president op een goed-
aardigen en belangstellenden toon: zet u neder,
brave man.
Wordt vervolgd.)
H44RL1H
C0UR19T.
