NIEUWE
is. 1895
Zontstg'9 October 1898.
17lt Jurtug
acute ma non agitate.
Niet noodlg en niet nuttig.
rrÜiTEN'LAXD.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjat
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels .30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
D enstaanbiedingen25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r g d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPEKS Jr li AUREY.
Wg hebben reeds een vorig maal ouze
teleurstelling nitgedsukt over de indiening
door de Regeling van eea wetsvoordracht,
waarbjj het bgna algemeen stemreoht wordt
voorgesteld.
By die gelegenheid deden wg uitkomen,
dat onze Regeering gezwicht heeft voor den
aandrang van de vooruitstrevende fractie
der liberale richting om aan het kiesrecht
eene buitengewone uitbreiding te geven.
Thans wenschen wij kortelgk de vraag
te bespreken, of het voorgestelde kiesstelsel
voor ons vaderland noodig en nattig kan
geacht worden.
Hierbg kan het zgn nut hebben den toe
stand op staatkundig en maatschappelgk ge
bied in andere landen na te gaan, waar
sedert korter of langer tgd het algemeen
stemrecht wordt toegepast.
En dan slaan wg nataarlg'k den blik het
eerst op Frankrgk. Dat land van vrijheid,
gelijkheid en broederschap, waar het radicale
en sociale vergift ook de bestnurders van
het volk heeft aangetast, levert een af
schrikwekkend voorbeeld op voor alle Staten,
waar men er over denkt om het algemeen
stemreoht in te voeren.
In geen enkel land van ons werelddeal
zgn de toestanden soo verward en verdorven
als juist daar te lande, waar het volk recht
streeks invloed uitoefent op de samenstelling
van de meeste staatscolleges. Zoo nu en dan
hoort men van daar verachrikkelgke staal
tjes van de willekeur der hooge staatsamb
tenaren, van de verwaarloosing der belangen
van het volk, van verdrukking van het ge
loof, en van miskenning der rechten van de
rustige burgers.
Indien het algemeen stemreoht invloed
ten goede kan uitrichten, dan is dit zeker
in Frankrgk niet te merken. De onpartijdige
moet ons toegeven, dat het daar werkelgk
geen land mag heaten, waar de rechten en
vrijheden der bevolking het best worden
beschermd, en niemand zal het wenschelgk
achten, dat de toestanden van daar bg ons
Wordea overgebracht.
De4volk«sonvereiniteit, welke in Fraakrgk
ten troon is verheven, beeft juist aan het
volk geen heil gebracht. Ia geen tjjdjuerk
vvas de Franscfee natie zoo gelukkig, als
wanneer het den monarchalcn rege-.rings-
vorm bezat en het volk niet zichzelf re
geerde, maar werd bestaard door eene krach
tige en vaste hand, die op fliuke wijze de ten
gels van het bewind voerde.
Zoo zal het ook gaau bij ons. Wanneer
eenmaal het algemeen stemrecht is ingevoerd,
dan zal de invloed van het volk of liever
van de volksleiders, zoo toenemen, dat geene
enkele Regeering in staat zal zgn den de
mocratische» stroom te keeren.De volkswaan
Van den dag,die na eens het eene en dan weer
FEUILLETON.
Moed beloond.
Herman Mandel kende geen grooter genot d*n
de Derby-rennen. Hjj was anderB een vjjtig
beambte, in dienst van eene LondenBche bank.
Jaar in, jaar uit, deed hg jjverig zjjn plicht, maar
zoodra de Derby-rennen in aantocht waren, werd
hjj onrustig. Dan hield hij zich ziek, om het kan
toor te kannen verzuimen en naar de wedrennen
te gaan, of hj) vertelde, dat plotseling een zijner
familieleden was gestorven, wiens begrafenis hg
moest bjjwonen, kortom, in de laatste vjjf jaar
had hij altjjd het eene of andere voorwsndscl ber
daaht, om den dag van de wedrennen vrjj te
krjjgen.
Zijn beide patroons begonnen ten slotte iets te
vermoeden en den laatsten keer had zijn harts
tocht voor de wedrennen hem bijna zijne betrekking
gekost.
Hoe lichtzinnig en overmoedig hij ook dikwijls
*as, daarop wilde hij het toch niet laten aan
komen.
Vol goede voornemens nam hjj dan ook den
dag der Derby-wedrennen zijne gewone plaats in
°P den omnibus, die hem naaide City zou bren
gen, maar zijne gedachten waren bjj de talrijke
het tegenovergestelde wenscht, zal de over
hand krggen.
Het slot is dan uatuurlgk eene omwen
teling, die aan den verwarden toesfcaud
een einde maakt, gelijk een onweder de lucht
zuivert van kwade dampen.
Daaraan stelt men ons vaderlaud bloot
door de invoering van het algemeen stem
recht. En werd dit nog algemeen door het
volk gewenscht, dau zou de Rsgeeriug zich
kunnen verontschuldigen met de bewering,
dat de natie het wil en dat zg verplicht
is aan dien wensch van het volk gevolg te
geven.
Maar, gelgk reeds door meerdere tegen
standers van het algemeen stemrecht werd
aangetoond, de opinie van de natie is niet
voor dat buitengewoon uitgebreid kiesrecht
gestemd. Er is niemand, die er naar vraagt
dan diegenen, welke er eenig persoonlgk
voordeel mede beoogen.Schgnbaar belangloos
voor zich zelven, gelooven de voorstanders
van het algemeen etemrecht bg de invoering
er van eene macht te verkrijgen, die zg
nog missen, om, wanneer zg die eenmaal
bezitten, er schromelijk misbrnik van te
maken.
Konden de mannen van het algemeen
stemrecht nu nog maar op vaste gronden
aantoonen, dat de tegenwoordige inriehtiug
van het kiesstelsel aanleiding geeft tot
verkeerdheden van ergerlgken aard in ouze
staatshuishouding, welke alleen zouden zgn
weg te nemen door eene radicale hervor
ming, dan zou er misschien eenige grond
bestaan voor hnnne zienswgze, dat het volk
meer aandeel in de samenstelling der
vertegenwoordiging en meer invloed op den
gang der zaken diende te hebben.
Doch hiervan kan geen sprake zijn. Wel
patten de voorstanders van het algemeen
stemrecht zich uit in beschuldigingen tegen
het 8taatabe«tnnr en tegen verschillende
maatschappelijke instellingen, doch er is
zeer weinig scherpzinnigheid noodig om die
beschuldigingen te wederleggen. Eene ö0h-
vondige verklaring van den werkelijken toe
stand op staatkundig en maatschappelgk
gebied is voldoende om het ongerijmde vau
dergeljjke beschuldigingen in een he.der
daglicht te stellen.
Da invoering van hot algemeen stemrecht
laat zich daardoor werkelijk niet rechtvaar
digen. En zelfs, wanneer reden bestond,
om te klagen over het staatsbestuur en de
staatsinstellingen, dan nog zon het algemeen
stemrecht niet het middel mogen geacht wor
den tot verbetering.
Men zou dan komen van kwaad tot erger,
want geen verkeerde toestand kan verbeterd
worden door een middel, dat nog gevaarlijker
is dan de kwaal zelf.
Wg blgven daarom bg onze meening,
dat do invoering dervoorgestolde kieswet aan
ons land en volk geen heil zal aanbrengen.
rijtuigen, die eene geheel andere richting danihjj
volgden en naar het temin der wedrennen reden.
Hjj hoopte in stille, dat er in den loop van
den dag iets zon voorvallen, dat hem zou ver-
oo. loven, in stilte toch de wedrennen voor een
gedeelte bjj te wonen. Deze hoop verdween echter,
toen hjj hst kantoor binnentrad. O.schoon hij
vroeger dan gewoonlijk verschenen was, waren
de patroons en een oudere bediende reeds aan
wezig en er was niets, dat het uitzicht verleende,
eenige nren vrjj te krjjgen, iutegen .eel, zgn er
varen oog zag dadeljjk, dat er een zeer drukke
dag voor de deur stond.
Zuchtend nam hjj zijne plaats aan de schrijf
tafel in. Nanweljjks zat hjj daar, of een der pa
troons trad het kantoor binnen.
„Wie van n heeft gisteren den Heer JNeumann
ontvangeD?// vroeg hjj.
„Ik heb hem slechts even gezien, toen ik hem
uwe kamer wees," zeide een der jongste bedienden.
„Zondt gjj hem herkennen?"
//Ik geloof het niet, ik heb hem met aange
keken.//
//Heeft geen der heeren hem geziec. Ik wil
hem iemand nasturen.
„Ik zon hem overal kunnen vinden," zeide Hor
man Mandel, zonder zich te bezinnen.
Zijn patroon zag hem vol twjjfel aan en de
jongere bediende lachte in stilte, want hij wist
Dat d8 Regeering toch zulk eene kieswet
voorstelt, schrgven wg toe, behalve aan de
pressie,door de goavauceerden op haar uitge
oefend, aan hot werkprogramma, datzgin
het vorige jaar, onder den indruk der Juni-
verkiezingen, aan de vertegenwoordiging
heeft voorgesteld.
Het Kabinet kon niet anders doen dan
het thans heeft gedaan. Misschien is de
kiesrechtnitbreiding naar den zin der Re
geering-zelf grooter dan zij heeft gewenscht.
Maar wg kannen begrgpen, dat toen de
betrokken Minister zich eenmaal geplaatst
bad voor de oitbreiding van het kiesrecht,
hjj onmogelijk een maatstaf kon vinden,
volgens welke eene geringere uitbreiding
van het kiezersvolk werd verkregen. Hg
moest voort op den weg, waarop hg vrg-
willig of gedwongen de eerste schreden had
gezet.
Zoo gaat het immer. Geeft eene Regee
ring zich eenmaal gevangen, dan verliest
zg voor al tgd hare zelfstandigheid en moet
zich aan de gevolgen van hare zwakheid
onderwerpen. Zij kan nu niet meer terug,
maar zal, indien het haar gelakte om na
de invoering van hare kieswet aan het be
wind te blgven, nog meer concessies moe
ten doea aan de radicale richtingen.
Wg zullen bg de behandeling der kieswet
in de Kamer van de Regeeringstafel wel
weder de verdediging kunnen hooren, die
bg de bespreking der vermogensbelasting
werd vernomen: bet uitgebreid kiesrecht
zit in de lucht. Maar evenals vroeger geldt
dan ook het antwoord hierop: indien er
verkeerde dampen in de lucht zweven, dan
moet men die trachten te verwgderen, doch
niet beproeven om er zich aan te gewennen
en werkeloos de handen in den Bchoot te
leggen.
Daarenboven moet men ook bedenkeD,
dat geeno proefneming zoo gewaagd is op
staatkundig gebied als die, welke men nu
voorstelt.
Indien toch na eenige jaren blijkt, dat
het tegenwoordige kiesstelsel oneindig beter
was dan het bgna algemeen stemrecht, dan
is er geene mogelgkheid meer om op het
genomen beslnit terag te keeren. Men zal
dan kannen klagen en treuren, maar geen
weg staat er meer open om te herstellen,
wat bedorven is.
Voor goed maakt dan de democratie zich
meester van het gezag, dat zg niet kan
handhaven. Allengs worden daarna de
Staatsinstellingen dienstbaar gemaakt aan
de heerschappg van de lagere rangen der
natie, en alle andere burgers vau den Staat
hebben niets anders te doen dan zich te
onderwerpen aan de besluiten, welke door
enkele volksleiders worden geïnspireerd.
Deze toekomst is het logisch gevolg der
invoering van de thans voorgestelde kies
wet. Wg gelooven geen enkel oogenblik,
zeker, dat Herman niet op het kantoor was, toen
do Heer Nsuman daar was gekomen.
„Beu je zeker van je zaak?//
„In alle opzichten//, antwoordde Mandel, die
met beide handen de gelegenheid aangreep, om
het kantoor te verlaten I
„Kom dan in mijne kamer,// zeide de patroon
en ging hem voor naar zijne kamer, waar ook de
andere patroon zich bevond.
Mandel wist, dat hjj zich op glad ijs begaven
had, m»ar hjj kon de verzoeking nie! weerstaan,
om op dis manier vrjj te komen.
De beide heeren sp'aken eenige oogenblikken
zacht met elkander. Eindeljjk zeide de oudste
van hen tot den bediende:
//Mjjnheer Mandel, wij betaalden aan dien Mjjn-
heer Neuman gisteren geld nit en hebben nu
toevallig gehoord, dat iemand, die zeer veel op
hem gelijkt, onder den naam van Curtis in Chelms
ford woont. Wjj willen zekerheid hebben voor
wjj den gerechtsljjken weg inslasn. U kent den
Heer Neumann, die gisteren hier wns, van aanzien,
niet waar?"
//Ja, mjjnheer//, zeide Mandei moedig.
//Nu, wij dragen u op, naar Chelmsford te
gaan, om u er van te overtuigen, of de Heer
Neumann en de Heer Curtis een en dezelfde
persoon is. Is dat het geval, dan heeft hjj ons
natuurljjk opgelioht en dan moat u terstond
dat wg de toekomst van ons vaderland te
donker afschilderen. De somberste voor
spellingen zullen in de werkelgkheid nog
worden overtroffen. Onrast en tweedracht
zullen toenemeu; de rechtvaardigheid moet
hare plaats inruimen aan onrecht en ge
weld; de dierbaarste belangen zullen ver
kracht worden en vertreden.
Geen rechtgeaard Nederlander, die prgs
stelt op de bescherming van het recht en
op de vrgheid, welke nog altgd de, ken
merken van ons Staatsbestuur zgn, zal
daarom goedkeuren de gedragslgn, welke
de tegenwoordige Regeering volgt. Integen
deel zal men het bejammeren, dat de Re-
geering zich heeft laten verleiden tot het
indienen van eene voordracht, die door het
overgroote deel der natie niet is ge
wenscht.
Hoe verkeerd wg het achten om met
betrekking tot de politiek al te angstvallig
en pessimistisch te zgo, omdat zoo vaak de
bestaande toestanden eeas genomen beslui
ten, al zgn deze niet goed, toch weder
langzamerhand meer in overeenstemming
brengen met de werkelgke behoeften van
het volk, bg de voorgestelde kiesrechtwg-
ziging meenen wg, dat er geen enkele grond
bestaat om, wanueer zg tot stand komt,
de toekomst gerust in te zien.
De Regeering voert het volk met hare
kieawet op eene helling, die noodwendig
leidt tot den afgrond, namelgk: de revo
lutie.
Geen tegenstand zal sterk genoeg wezen
om dien val te stuiten. Geene maatregelen
of wetten znllen het dan kannen verhin
deren, dat de democratie zegeviert en geene
menschelgke macht zal in staat wezen om
onheilen, welke deze over het land zal
brengen, af te wereD.
Wg komen daarom tot de conclusie, dat
niet alleen de noodigheid en nuttigheid
der nieuwe kieswet ontbreken, maar dat
sedert de vestiging van bet koninkrgk der
Nederlanden door geen koninklgk Ministerie
ooit zulk eene noodlottige wet is voorge
dragen.
De schepen Gits vereenigde, als waar
nemend Burgemeester van Antwerpen, de
consuls van 30 landen ten stadhnize en
gaf hun een volledig en onpartgdig over
zicht van den gezondheidstoestand.
Van 5 Augustus tot 5 September (Septem
ber tot October?) zgn er te Antwerpen
voorgekomen 220 choleragevallen; 136 aan
getasten zgn hersteld, 78 overleden en 6
nog in behandeling. Hij verzocht den consuls
deze mededeelingeu aan hun mi" R jgeeringen
over te brengen en pogingen ia het werk
te stellen om de maatregelen, genomen
tegen de goederen vanAntwerpen afsomstig,
telegrapheeren, waarna wg ons met de politie ia
verbinding zullen stellen. U begrjjpt mjj?"
„Wanneer hjj echter niet thuis is," zeide Man
del, die de zaak toch eenigszins bedenkeljjk vond.
//Dan moet a wachten, tot hjj thuiskomt. Wees
in allen gevalle uiterst voorzichtig en ga nu spoedig
op reis."
Mandel was toch een beetje ongerust en was
reeds half en half van plan om zgn voornemen
op te geven. Maar hjj zag wel, dat de patroons
de zaak als afgedaan beschouwden en troostte
zich met d? gedachte, dat niemand ui het kantoor
don Heer Ncnmanü zon herkan ei>.
Mandel ging de -11t op, va? 'oornemens
met den eersten trei i n.ur Chalmsford te gaan,
maar in de Gracechurchstreet aangekomen, viel
het hem in, terwjjl hjj uitweek voor de ver
schillende rjjtuigen, die naar Epsom gitgen, dat
hjj, daar hjj den Heer Neumann toch niet kende,
even goed naar de Derby-rennen als naar Chelms
ford kon gaan. Hjj zon dan de mooiste nummers
kunnen bjjwonen en 's middags naar Chelmsford
sporen, zoodat hjj kon zeggen, dat hjj dear was
geweest. Terwjjl hjj nog aan de verzoeking
weerstand bood, werd hij gegroet, door twee jon
gelui, welke hem met stofjassen aan en witto
hoeden op in een cab voorbjj reden.
Wordt vervolgd.)
iT.
