N
I J
5 I
J W E
Ëen groot man herdacht.
1898
Zotste 1
6 October
17i« JiiFWg
li li I '1 fi t, A t D.
Pei 3 maanden voor Haarlem.
^oor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
t 0,85
1,10
1,80
0.03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels .30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
D enstaanbieding«n25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woeasdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgev er»-. KiiPPIKS L AUREY.
onzen tjjd, waarin mea hier minder daar
®er kalde pleegt te brengen aau de na-
8edachteni» van groote mannen, heeft het
niet ontbroken aan eene waardige
erdenking van den kloeken zeevaarder en
Bloten ontdekker der nieuwe wereld. Op
,®'e plaatsen beeft men leest gevierd eu
a«ze
eeuw waren voor
feestviering de tijdsomstandigheden
dan ongunstig en in de 16e en 17e
feesten karakteriseerden zich in een
Pzicht van andere: zg waren internatio
nal. Overal op de gaDSche aarde, waar
8chts een straal van beschaving is door
drongen, heeft men aan den vierhon-
6rdjarigen jubeldag min of meer deelge-
0naen. Dat de gaosche wereld eenstemmig
?8n man wegens zgne groote daad vereert,
8 Tets zeer zeldzaams en inderdaad het vier-
0"derdjarige jubelfeest is eenig in zjjn soort
in de aohttiende
eeoe
,Hd men de groote beteekenis van de ont-
9»king der nieuwe wereld nog niet zoo
8°ed begrepen, als later en vooral in oneen
9d. Geen andere periode dan de onze,! is
troepen de groote beteekenis vanColumbus'
0Dtdekking beter te begrijpen en te waarJee-
,6öi Want voor ons geslacht,hoe vooruitgaande
et ook is eu hoe gemakkelijk en spoedig het
.°'ogsalo afstanden weet af te leggen, is
^örerika nog steeds de door den grooten
eeaan van ons gescheiden nieuws wereld.
e rusteloos voortschrijdende mensehelgke
®6est echter, waarvoor spoedig geene afstan-
en geene hinderpalen meer zullen be-
,aaQj zal iu de volgende eeuwen geene
"'«awe wereld meer kennen, maar slechts
6eöe wereld.
Voor geen ander tgdperk ia de beteekenis
da ontdekking van Amerika zoo duide-
voor oogen getreden dat voor het ouze.
*4 verkeer tusachen de oude en nieuwe
j^reld zooals dit thans bestaat, heeft Co-
Itnbuu en velen zjjner navolgers niet kun-
Ü6a vermoedeu. Do tonnen goads, welke
goedige veroveraars uit de nieuwe wereld
6bben gehaald, de rgkdouimen,die zjj verza
nden, de overwinningen die zjj behaalden,
"4 alles is van weinig belaug tegenover
2,6d grooten beachavendsn arbeid van den
r*Uropaan in Amerika, die op den nieuwen
8°dem feiteljjk eene nieuwe wereld schiep.
u deze nieuwe wereld ontwikkelde zich tot
^Ifstandigheid en zg oefent thans grooten
'Tvloed uit op de oude wereld, door welke
lB in 't aanzgn werd geroepen. De oude
6,1 nieuwe wereld zgn thans innig met elkaar
*erbonden, ja zelfs zoo dat de eens zonder
andere ternauwernood zou kunnen beBtaau.
^'lde men de beteekenis van het wederzgd-
cbe verkeer tusschen de oude en de nieuwe
Gereld in 't licht stellen, men zou lange,
jjr°ote, maar ook koud- getallenreeksen
°Onen aanwgzen. Maar wjj hebben die
stallen niet noodig, want wat Amerika
*°or ons is, wat het ons heeft gegeven en
FE ILL ET O y.
De verrassing van Amiens.
In do maand Januari van het jaar 1597 wist
J?8" niet moer 0( (jje 8(ad aan Frankrijk of aan
8 Spaansche Nederlanden behoorde, wjjlzijdan
j veroverd, dan weder verloren werd door
0r'cwjjk XI en zjjne opvolgeis.
Hendrik IV wist echter deze stad in zijn bezit
,8 handhaven, hoewel hjj er niet altjjd zonder
Verscheuren afkwam. Omstreeks dien tjjd kwam
r een reiziger nit het zuiden in een klein hotel
Amiens, tegenwoordig nog bestaande onder
,8ne meer prachtige gedaante, op dan hoek van
0 Ihanciskanenatraat. Hjj reisde onder den naam
Jacob Boivin, was gekleed in een grijs wam-
dat hij met een lederen riem om zjjn sehiaal
°hanm vastmaakte, en drorg gele vooruitstekende
"oenen op zijn zwitsersch. Zijn hoofddeksel be-
in eeT strooien hoed met pluim.
Q bj gaf voor, zijne godsvrucht te kouien nit-
e enen in de kerk van den Heiligen Firnvinu-.;
hoewel de stad alleen in de nsbjjheid der
'a.chtige hoofdkerk, bjj het klokhuis en bij eer ige
"ere zeldzame gedenkstukken, bestraat was,
riQden toch de huizen, in het algemeen mat riet
wat wij, in de oude wereld, aau Amerika
hebben verschaft, dat kunnen wij dageljjks
met onze vgf zintuigen waarnemen. De
dampende aardappelen op de tafel vau den
arme en van denrgke, de geurige chocolade,
de sigaar in den mond vau den Koning en
van den werkman, de brandstof in onze
lampen, de balen katoen en de suiker- en
feoffieiadiagen der schepen, zg geven ons
het duideigkste bewgs wat Amerika voor
ons is: eu da scheepsladingen van Europee-
sche industrie en niet het minst de immi
gratie van duizenden, die op Amerika's bo
dem een oieuw tehuis vestigen, zij toonen
niet minder daideljjk wat Europa voor d i
nienwe wereld is. En daarom herdenkt men
met recht in den tegenwoordigen tgd vooral
den grooten held, die den 12 October 1492
dit nienwe werelddeel aan de wereld gaf:
Christophorus Columbus.
Noch de zoo hoog geprezen beschavings-
tocht van Alexander den Grooten naar Azië,
noch de ondernemingen der Kruisridders,
noch de groote volksverhuizingen zijn zoo
belangrgk voor de menschheid geweest als
de stille reis van Colambus met zgne drie
scheepjes over den Oceaan. Vierhonderd jaar
zgu thans daarover heengevloden en de ge
volgen van die gebeurtenis,de impulsie welke
zg aan de measchheid gat, de voordeelen en
nadeelen, die zg aaubracht, hebben tgd ge
had zich te ontwikkelen. Zg zjjn vau een
ingrjjpenden aard. Vóór Columbus was het
zesde gedeelte der vastelands en water
oppervlakte van onze aarde bereisd eu be
kend. Columbus was het, die de deur vau
de kooi opende, die den muur deed wgken
en den dam van wetenschappelijke en alge
meen mensehelgke vooroordeelen deed ver
dwijnen en daardoor den weg effende voor
eene nienwe wereldbeschaving, Door Co
lambus' machtwoord kwam Amerika uit de
duisternis te voorschijn en vertoonde het
zich als eene nieuwe, schitterende ster. Hg
gaf ons, zooals op zgn grafsteen staat ver
meld, hij gaf ons eeae nieuwe wereld.
De sympathieke persoonlijkheid vau den
grooten ontdekker is voor oos te dierbaarder
geworden omdat ook hg ia het let heeft
gedeeld van bgna alle groote uitvinders en
ontdekkers: hunne groote beteekenis wordt
eerst na hun dood erkend; tjjdeus hun leven
ontvingen zij veeltgds voor al huune moeite,
voor huune opofferingen ten slotte niets dan
da ondankbaarheid van het levende grslacht.
De man die naar het westen trekt, ontdekt
voor zijn Koning eo diens Rjjk de kostbare
nieuwe wereld en hjj sterft arm ea vergeten
verre van zgne nieuwe wereld. Eu de ironie
der wereldgeschiedenis geeft aan zgne nieuw
ontdekte wereld den naam van een zjjner
vele navolgers en onthondt dan tol dor
dankbaarheid aan dengenen, wien hg toe
komt. Tüans echter staat Columbus voor
hst dankbare nageslacht als een groot man,
als een roemvol held, als een der belang
rijkste personen van de wereldgeschiedenis.
gedekt, laoge straten, welke dan vau weerszijden
door oude houten poorten afgesloten werden, die
bjj het opgaan der zon werden geopend.
Ik kom uwe stad ook eens bezoeken, zeide
hij onverschrokken tot maoster Antoains Garon,
waard in het hotel, waar hij was gelogeerd.
Inderdaad, hij deed onderzoek naar den koop
handel van Amiees en zijne bronnen. Hij ging
den molen Faillefer bezichtigen, toen, «ven ah ten
tijde der Roraeiuen, eeno wapenfabriok-
Twee dagen ua zijne aankomst in deze plaats,
vierde men da plechtigheid van den zoogenaamden
groenen man, (homme vert). Den 13den Januari,
op denzelfden dag dat de Heilige Salvias, in de
abdjj van den Heiligen Acheul, hot lichaam van
den heiligen Firminus, Bisschop van Amiens,
ontdekte, was, ter gedachtenis van het wonder,
dat op dien dag plaats had, waarop de boonaen,
volgens de overlevering, met bladeren en bloemen
bedekt waren evenals in den zomer, de stafdrager
der hoogeschool in de parochie in de kerk te
genwoordig, met bladeren en bloemen omhangen,
on gedurende het „Magnificat" begaf hjj zich iu
het koor, om deD Kanunniken bloemkransen aan
te bieden. H.t volk dat zaer met deze feesten
was ingenomen, hechtte hooge waarde aan de
stukken van den rok van dezen officiant, dien
Ook in ons land hoeft; men den viorhon-
derdjarigen gedenkdag van de ontdekking
van Amerika ge ierd. En met recht. Want
ook Nederlaud staat meer dan vroeger in
nauwe verbinding met Amerika eu steeds
worden nadere betrekkingen met d9nieuwe
wereld aangeknoopt. Duizenden Nederlan
ders hebban in het gastvrg." Amerika een
nieuw tehuis gevonden, velen zgn daar wel
gestelde lieden geworden en in Amerika
heeft men achting voor den Nederlander,
en waardeert men de Nederlandsche indus
trie naar behooreu.
Dat de betrekkingen op het gebied van
handel en ngverheid steeds meer zullen toe
nemen en dat aan Nederland in Amerika
eene gewenschte waardeering voortdurend
ten deel valle is de hartgrondige wensch,
dien wjj voegen bjj die wenschen, welke ia
de jongste dagen ter gelegenheid van de
Colambus-feesten op zeer vele plaatien zgn
uitgesproken.
Voor ons Katholieken had de herdenking
van de groote gebeurtenis eene dubbele aan
leiding, want niet op de eerste plaats waren
het wereldlgke belangen, maar boreualles
was hetdejdrang voor GodsKjjk nieuwe leden
te winnen, die Columbus had bawogen de
zee te doorklieven naar het onbekende land.
Columbus is v-oor ons nog vereerenswaar-
diger door de beweegredenen zjjner daad
dan door de daad zelve en met Paus Leo
zeggen wij: «Zjjn aandenken is ons daarom
zoo dierbaar omdat hg eeae moeilgke reis
ondernomen, taüooze gevaren heeft getrot
seerd juist met het doel aan de Verkondigers
van het Evangelie deu weg naar het onbe
kende laad te bereiden, opdat zg daar onder
de tairgke in de duisternis levende volken
da kennis vaa den waren God zouden kun
nen verbreiden en de volken voor Caristus
konden winnen.
Overeenkomstig de Encycliek vaa Z. H.
den Paus van 16 Juli, waarbg een plechtige
dienst wordt voorgeschreven in alle kerkeo
vau Spanje, Italië en Amerika, om Gode
te danken voor de ontdekking van Amerika,
wordt aanstaanden Zondag een soiemneele
H. M s opgedragen in do kerk van Sint Jan
van Laterane.
Da Gezanten vau Oosteurgk-Hougarge,
Prankrgk, Spanje en Portugal en alle Kar
dinalen zullen deze H. Mis bgwonen.
Het «Handelsblad van Antwerpen»
komt op tegen het denkbeeld, een deel der
Tentoonstelling te Antwerpen en een deel
te Brussel te doen houdeu.
Het blad ziet daarin den toeleg, Ant
werpen voor het leeuwendeel der kosten te
doen opkomen en daarmede het denkbeeld
BruKsel-attraction binnen te smokkelen.
Het «Handelsblad» verwondert zich, dat
er ook nog niet een Gheelenaar is opgeko
men, om voor Gbeel een aandeel in den
bnit op te eischen.
men op dezen dag den «groenen man« noemde;
ieder wilde een blaadje zjjner kransen al» een
onderpand van geluk. Te ongeduldig om te wach
ten, tot zjj voor het «tadhuis werden uitgedeeld,
nam men hel oogenblik waar, waarop bjj ait de
hoofdkerk in de straat der Vert» Aulnoi» werd
geleid, om zich naar het stadhuis te begeven.
Daar jwerd hjj, naar oud gebruik, door de menigte
omgeven; men trok ham dan blad voor bledzjju
groenen rok uit, en hij had immer veel moeite,
om zon ter verder kleerscheuren tc ontsnappen.
Meester Autonius Caron geleidde ia persoon
zjjn gast naar dit fesst, eu Jacob Boivin mengde
zich dadelijk onder de menigte, welke hjj door
levendige manieren en vrooljjke intailen wist te
vermaken.
Gjj schjjnt hier liefhebberjj in te hebben,
zeide hem de herbergier, het spjjt mjj dat gjj geen
twintig dagen vroeger zjjn gekomeu, dan zondt
gij de kribbe en de onnoozele kinderen hebben
gezien.
Wel meester, vertel mij eens iets hiervan,
hernam de reiziger met afgetrokken gelaat,
Maar hjj luisterde niet naar al wat meester
Caron hem vertelde; doch terwjjl zjj naar het ho
tel terugkeerden, soneen Boivin uit zjjn droom te
ontwaken, toen hjj voorbij de deur van een klooster
De kleine werkstakingen bg de kolen-
werken in de Bonnage vertoonea eene nei
ging om zich uit te breiden. Ook te Prachet
werd het werk gestaakt. Eet volk eisoht
loonsverhooging. Alles is rustig.
Ook de Duitsche Maatschappij tot
bescherming van dieren schjjnt zich het lot
der, bg den «Dietanzritt» ^doodgemartelde
paarden aan te trekken. Deze fiu de siêcle-
sport zal het onderwerp van een adres bg
en waarschijnlijk van een debat in
den Rijksdag uitmaken.
De Maatschappij brengt in herinnering,
dat de stierengevechten, als wreede verma
ken, in Duit8chland verboden zgn, terwjjl
de «Distanzritt» aan een veel grooter aantal
dieren het leven en de gezondheid gekost
heeft, dan er ooit bjj het meest wreedaardigs
stierengevecht zgn omgekomen.
Volgens de «Vossische Zeitang» zon
den de buitengewone uitgaven voor de mi
litaire reorganisatie 80 a 87 millioen be
dragen. Het jaarlgksche budget van Oorlog
zon daardoor met 66.500.000 Mark worden
vermeerderd.
De arbeider te Wandsbeck,die onlang»
aldaar den dood van eeuige personen ver
oorzaakte door den verkoop van besmette
kleederen uit Hamburg, is tot 28 maanden
gevangenisstraf veroordeeld; de vrouw, die
daarbjj behulpzaam was geweest, tot 18
maanden.
De toestand van Koningin Olga van
Wurtemberg sebjjnt hopeloos te wezen. De
krachten der lijderes verminderen met het
uur. Maandag heeft de Koningin met de
meeste hartelijkheid afscheid van haar neaf,
Koning Wilhelm, genomen, die baar altgd
warme genegenheid toedroeg en daarvan,
in moeilgke dagen, ook van de zjjde der
Koningin veel bewijzen mocht ontvangen.
Koningin Olga telt 70 jaar en verloor,
reim tea jaar geleden haar echtgenoot.
Het Bestnur de mijnen van Lens in
Prankrgk heeft besloten weder in dieast te
temen alle werklieden, die van den Presi
dent der Republiek gratie hebben gekregen
van da straffen, waartoe zg wegeDS de con
flicten met de Belgische mjjnwerkers aren
veroordeeld.
Te Portsmouth is eene miiitaire en
quête geopend in zake muiterg gepleegd
door eene compagnie van deu transportdienst.
De manschappen beklagen z:eh over bui
tensporige diensten. Jl. Dinsdag-nacht wer
den de tuigen van de paarden veraield. De
compagnie is i de kazerne geconsigneerd.
Da Koningin-Rsgentes van Spanje
heeft het grootkruis der orde van het Gal
den Vlies geschonken aau den Hertog van
Veragua, nakomel ng van Columhos.
De «Gazetta uffiziale» bevat een ko
ninklijk besluit tot ontbinding der Kamers.
De algemeene verkiezingen zgn vastgesteld
6 November. De opening van het Parlement
is op 25 November bepaald.
De «Giomale di Sicilia», naar men
kwam:
Hoe heeten die kloosterlingen, vroeg hjjf
Het zjjn Augustjjner Monniken, hsrnam
de herbergier zonder gestoord te schjjnen, dat
hjj op zjjn vorig verhsal geen acht had geslagen.
Hoe het zjj, nu had die vreemdeling dan took
eens gesproken, en men heeft lieden, voor wia
dit genoeg ie.
Deze kloosterlingen zjjn welgestelde lieden,
hernam h|j. Maar het mishaagt mij, da zij telken
jare hunne preeken richten tegea hm lest dar
zotten en hun vor,t, die den Isten Jauusi-i met
eene monnikskap op het hoofd en eselsooten san,
de stad doortrekt, en naar oud gebruik eene be
lasting legt op de menschen, die hertrouwen. Het
is waar, dat het meeste geld, dan hjj dan ophaalt,
door hem en zjjne makkers opgedronken en on
der de boomen van la Hauloye wordt verdanst.
Op Marie de la Hautoye nameljjk heeft men fraaie
wandelingenreeds voor twee honderd jaren
aangelegd.
De langdradige herbergier zou dot: me r gezegd
hebben, ware hjj riet aa gesprotten duor zjjne
nicht Margriet (Jurou, die lirui zeiJ d.,t ei *rt in
delingen aacgeko.ueu naren; hy verliet nu U rit tig
Boivin eu liep naar huis.
(iWordt vervolgd).
ABONNEMENTSPRIJS
TIEND
AGITE MA NON AGITATE.
PHIJS DER ADVERTENTIES*.
Qieer
