N
I E X
J W E
aoite ma non agitate.
Si, 1000
Mi
dag 21 October fM&
171$ ilmwg
Een belangwekkend boek.
BUITENLAND
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
B U B E A U: St. Janstraat Haarlem.
PBIJS DEB ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
D enstaanbiedingen25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterlgk Maandag-, Woensdag-
en V r g d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPER8 li AU KEY.
II (Slot.)
In een uit Perm, 25 Juni 1882, geda-
teerden brief, schetst Jaksakow, hoe do
verdeeling van brood plaats bad, op het
schip, dat de veroordeelden vau N'.schni-
Novogorod naar Perm bracht.
Velen weigeren het brood omdat zij reeds
genoeg hebben aan de slagen van den
vorigen dag. Zij vragen dan eerst bevend
en weenend knoetslagen verwachtende
om spijs, als de honger hen meer pijn doet,
dan slagen. Zulks schjjnt ongelooflijk en
toch is het waar. Als iemand mij vroeger
zoo iets zou verteld hebben, ik zou hem
niet hebben geloofd. Maar nu? Nu zga er
oogenblikkeD, waarin ik bepaald gevoel dat
het gebrek aan voedsel mg meer pjjn doet
dan Btokslagen.
Van Tjurnen naar Tomsk werden de
veroordeelden wederom per schip getrans
porteerd. Jaksakow sehrjjft:
«Negenhonderd menschen waren in eene
kooi, waarin ternauwernood vierhonderd
menschen plaats kunnen vindeD. Tijdens de
rusturen zag deze kooi er van binnen uit
als de omgeving van eene groote groeve
op het slagveld, waar de ljjken der gesnea-
velden, op begrafenis wachtende, liggen.
Er werden mepr slagen dan voedsel uit
gedeeld. Alle veroordeelden waren tot bloe
dens toe geslagen. Gedurende den dag
heerschte er op het schip eene ondraaglgke
hitte en eene verpestende atmosfeer.»
Op dit schip brak de typhus uit. Van
het 900 man sterke transport stierven er
ruim 200.
De grenzen van Siberië worden op de
plaats waar Jaksakows troep haar over-
Bchreidt, door eene zail aangewezen. Jak
sakow sehrgft:
«Ik bezag den grooten, hoogen steen,
deze sombere grafzuil van honderduizend
veroordeelden. Hg was aan de zjjden vol
geschreven met de bandteekeningen, de be
richten, de afscheidswoorden der voorbij ge
trokken karavanen. Een mjjner collega's,
een grjjsaard met sneeuwwitten baard, las
met belangstelling de verschillende hiëro-
glyphen, de geheime schriftteekeue der ni
hilisten, en terwgl in de eindelooze stilte
van tgd tot tjjd onze ketenen rammelden,
vulden zijne oogen zich met tranen. «Ik
kom reeds, ik kom reeds, mjjn lieve zoon!»
snikte hg. Hg had onder de opschriften
het scbrgven van zjjn zoon gevonden, dien
men in het vorige jaar had veroordeelden
zonder er de familie kennis van te geven
met de veroordeelden uit St. Petersburg
naar Siberië verzonden.»
Op den laatsten marscb, dien de veroor
deelden en de hen volgende ambtenaren
laar de plaats hunner bestemming, de lood-
mjjn, leidde, werd de karavaan door wolven
overvallen, 't Was een vreeselgke nacht!
FEUILLETON.
De verrassing van Amiens.
Vervolg.)
Onder de poort gekomen, zonder dat de inwo
ners van Amiecs ergens op verdacht wareD,
bi ld deze laatste wagen stil. De soldaten, die
hem geleidden, sneden de strengen der paarden
1°» en lieten het voertuig onder d8 valpoort,die juist
opgehaald was, staan. Een ander sddaat, met een
z&k vol noten op zijn rug, eene lekkernjj voor
do inwoners van Amiens, maakte dezen bjj
het binnenkomen zoo behendig los, dat al de
loten over den grond werden verstrooid. Dit was
®ene dier beroemde krijgslisten, door de volken
«la zeer vernuftige uitvindingen beschouwd. De
wacht, dis geheel uit haudwerkslieden bestond,
*ierp zich op den grond om de noten op te rapen,
^an deze wanorde wist men gebruik te maken.
De soldaten, die onder hunne linnen kielen ge
wapend waren, verdreven de burgers en maakten
«oh van de wacht meester. Zoodra de schildwacht,
die op de poort stond, dit bemerkte, sneed hjj
da valpoort los; doch deze rustte op den wagep,
d}e met balken beladen was, en kon dus het
niet beletten. Het leger trok weldra
Toen men den volgenden morgen den troep
telde, ontbraken er 123 veroordeelen;'t waren
de offers der wolven. De wacht had de
vlucht genomen, met haar de smid, die de
sleutels vau de boeien der aan elkander
gekotende gevangenen bezat. Deze moesten
tot het eerstvolgende station de in de boeien
gebleven liehaaineoverbigfselen van hunne
door de wolven verscheurde kameraden mee-
sleepen.
Eindelijk kwam men aan de loodmijnen
aan. Met stokslagen werden de gevangenen
in hun nieuw verblijf ontvangen. Als woon
plaatsen werden hen in de mijn uitgehouwen
holen aangewezen, waar acht a tien ge
vangenen op den jjskouden bodem sliepen
en niet in staat waren zich wederzgds te
verwarmen, vermits de dag en nacht aan hen
geketende kar hen van elkander scheidde.
Daar leefden zjj aanvankelijk onder de
aarde; zij werden nimmer in de vrjje lacht
geleid. Wie daar ziek werd en stierf, werd
in een put geschoven.
Eene verordening in den zomer van het
jaar 1884 uitgevaardigd, gelaste dat de ge
vangenen van tgd tot tgd in de vrge lucht
moesten geleid worden, dat men slechts de
tot verscherpte straf of tot levenslangen
dwangarbeid veroordeelden ook des nachts
in de mijn moest houden, dat deorerigen
in een in 't vrge op te richten kerker moesten
wonen.
Maar ook daar was het verblgf niet veel
bsler. De zware arbeid en de ruwe behan
deling bleven voortduren. De arme ver
oordeelden werden gemarteld van dan vroe
gen tot den laten avond. De zelfmoord in
eiken vorm verloste velen der ongelukkige
gevangenen uit hun lijden. En zelfs Jak
sakow, die middelerwijl, op twee en der-
tigjarigen leeftijd, grijs was geworden, zegt
in zgn laatsten brief, «dat zelfs geradbraakt
te worden beter is, dan dit lot te deeleu.»
Hg, dit alles heeft geleden en beschreven,
Jaksakow, was, toen men hem gevangen
nam, e^n goed onderdaan van den Czaar
en nimmer nihilist geweest. Maar wat hg
als gevangene beleefd en gezien heeft, dat
heeft hem tot een nihilist gemaakt. Inde
talrgke opmerkingen, die Jaksakow in zjjne
brieven vermeldt, wordt deze ontwikkelings
toestand zeer duideljjk weergegeven. De
voormalige Hoogleeraar in de philosophic
werd een volslagen nihilist. Hier en daar
echter komt een betere geest te voorscaijn
en de Hoogleeraar vindt in zgne smart over
zgn noodlot nog schoone en hartroerende
woordeD, met welke hg denCzaar aanspreekt,
woorden die wel nimmer het oor van den
Russischen heeracher zullen bereiken, doch
zeker een belangstellend echo in de harten
van de onderdanen des Gzaren en van alle
onderdrukten zullen vinden.
de stad binnen.
Tello had tot deze onderneming 5000 man
voetvolk en 700 man paardenvolk verzameld. De
inwonors van Amiens beproefden te vergeefs een
wanhopigen wederstand, bet leger trok binnen.
De schepen Blayrie, de raadsheer Brisset en andere
notabele personen sneefden aan de barrière van
de straat Saint Leu; doch de Graaf Saint-Pol,
Gouverneur des Konings, vond het raadzamer, zich
door do vlucht te redden.
Sireuil, witns huwelijk door deze gebeurtenis
niet bevorderd werd, streed met zijn klein leger
radeloos voort. Hij uield den vijand meer dan
een uur staande, ma3r de meesten zijner solda
ten waren reeds gevallen en toen men hem de
paarden van meester Antoon Caron voorbracht,
wist hij bijna niet meer wat hjj deed. Door een
briefje, dat men hem ter hand stelde, werd hij
tevens uitgenoodigd naar Parijs te trekken om
Hendrik IV deze droevige tijding over te brengen.
De stad was ingenomen; zij werd gedurende drie
dagen geplunderd en al hare inwoners ontwapend.
Zoodra Hend.ik IV vernam, dat hij aldus eene
zjjner belangrijkste steden verloren had, werd bjj
diep bedroefd. Hij had noch geld, noch troepen
meer. Niettegenstaande dit allee, verzamelde men
in der haast een legertje, dat Tello, eerder dan
hjj het verwachtte, kwam insluiten. De Castiliaan
Te Rome is jl. Zaterdag-morgen het
kunstmuseum van Columbus geopend. Dit
museum heeft zgn ontstaan te danken aan
den gewezen Afgevaardigde Cesar Orini,
die het eveneens in verschillende stelen van
Amerika zal ten toon stellen.
De beelden en groepen, waaruit dit mu
seum is samengesteld, zgn van de Heeren
Ferrari, Fabi, Altiui, Mascagnami, Tra-
bacchi en Tripisciani.
De Gezant van Mexico, een vertegen
woordiger van het Ministerie van openbaar
onderwijs en verschillende hooggeplaatste
personen en kunstenaars waren bij de plech
tigheid tegenwoordig.
Volgens de Messagero zou de Russi
sche Regeering het Vaticaan hebben bericht,
dat zg is teruggekomen van het plan de
diocesen in Polen op te heffen.
In den eergisteren-avond verschenen
Moniteur is opgenomen het verbod van iu-
en doorvoer van rnndvee uit Nederland,
met uitzondering alleen langs de spoorwe
gen in geplombeerde wagens zonder over
lading op Belgisch gebiod.
Volgens de Post heeft do Duitsche Kei
zer het ontwerp der nieuwe legerwet, zooals
het hem door den Rijkskanselier was voorge
legd, laatstleden Zaterdag onderteekend.
De «Vorwarts» bericht, dat het jaar-
ljjksch congres der Duitsche socialisteu op
14 November te Berljjn zal bjjeankomen.
Waarschijnlijk zal op dit congres het bekende
geschil tusschenVollmar en Liebknecht wor
den uitgevochten.
De welbekende Parijsche publicist en
vrijdenker Franciscus Sarcey komt er tegen
op dat men Renan nu al dadelijk eene plaats
in het Panthéon wil geveD. Hg wenscht,
dat er minstens 50 jaar verloopen, alvorens
men een doode zulk een eerebewgs waardig
keurt; men is dan beter in staat te oordeelen.
Wat zal er van Renan overbljjveu? vraagt
hg. SI echts eenige bewonderenswaardige
bladzgden. Is dat genoeg om hstn het Pan
théon waardig te keureu? «Ik verlaDg niets
liever,» gaat Sarcey voort, «want ik bewon
der Renan en heb hem lief, maar ik acht
het een gavaarljjk precedent, omdat heel
wat leden der Académie nu ook van het
Panthéon znllen gaan droomeu.Ik zou Ernile
Augier daar nog eer brengen dan Renan.
Augier zal langer duren, dat staat vast.»
Èeoe merkwaardige getuigenis voorzeker!
TotGeneraal van de Orde derKarthnizers
is gekozen de Eerw. Pater Dom Michel,
Prior van het Karthuizerklooster te Val-
bonne (Gard).
Volgens de «Rappe!» zal Dahomey,
na het ophouden der vjjandeljjkhedeD, ge
durende zekeren tgd bezet big ven. Daarna
zal er weder een Koning van Portouovo en
Toffa benoemd worden, onder protectoraat
van Frankrijk.
zond onmiddellijk een Afgevaardigde naar den
Aartshertog Albert, Gouverneur der Nederlanden,
van wien hij ook dadelijk onderstand bekwam.
Maar toen van den aederen kant Koningin Eliza
beth, Heedrik vier duizend Eugelscheu ter hulp
zond, sloeg toch Biron het beleg voor de stad;
en Tello moest nu op zjjne hoede zjjn.
Er waren langdurige oorlogen op handen. Hen
drik IV kwam niet voor deu 7dan Juni in het
veld. Ieder edelman, die Amiens niet ter hulpe
snelde, zou als eerloos worden beschouwd, dewijl
door deze verrassing de geheale Staat in gevaar
geraakte. Het leger was strijdvaardig; den 25sten
Juni begon Saint Luc, Kapitein der ruiterjj, de
maren te bsstormen.De goede burgers van Amiens,
die reeds sedert drie maanden zeer ongelukkig
waren, vluchtten nn uit de stad, de meer on-
gevoeligen werden door Tello tegengehouden en
moesten dienen om de bressen dicht te maken.
De burgers, die hun best niet deden, om zoowel
gedurende den nacht als des daags de stad te
versterken, werden door de soldaten met de zweep
daartoe aangespoord. Men sleepte hen zelfs uit
de kerk, wanneer zij aldaar vergaderd waren om
de H. Mis te hnomn, en voerde hen met stokslagen
naar de plaats, waar zij vi9r en twintig of dertig
uren moesten werken, zonder te mogen rnsten.
Zelfs de schepenen en de oude raadsheeren werden
De Kamer heeft hare zittingen her
vat. Onderscheidene interpellation over de
gebeurtenissen te Carmanx en over andere
onderwerpen, alsmede voorstellen betreffende
inkomend i rechten, zgn ingediend. In den
Senaat is eene interpellatie over het con
gres der socialistische gemeentebesturen
aangekondigd.
Da Heer Dapuy heeft met lof gesproken over
de werkstakers te Carmaux en bescherming
geëischt voor de mga werkers tegen de maat
schappij, die zich schuldig heeft gemaakt
aan schending der wetten .(Toejuiching van
de uiterste linkerzijde.) De Heer Desprez,
die de maatschappij wilde verdedigen, werd
zoodanig in het spreken gestoord, dat hjj
zich genoodzaakt zag de tribune te verla
ten. De Heer Laubat zeide, dat het Gou
vernement zgn plicht heeft gedaan en de
maatschappjj niet kan worden vervallen
verklaard.
De Heer Bachaut heeft een voorstel in
gediend tot herziening der wet van 1810,
betreffende het eigendom van mjjnen.
Eergisteren is in het gebouw van de
Sociétés Savantes te Pargs het congres voor
den grondeigendom geopend. De grondeigen
dom schijnt in Frankrijk zoo slecht geboekt
en geregeld te zijn, dat wanneer zg, die
al is het nog zóo'n klein brokje grond
bezitten, onaangenaamheden krggen, het
hnn moeiljjk zal vallen hun eigendom te
bewjjzen. De kadastrale leggers moeten
alles behalve in goeden staat verkeeren.
Ook wat betreft de toepassing van de grond
belasting moeten er heel wat wanverhou
dingen bestaan.
De «Peninsular and Oriental Com
pany» meldt, dat de lading der «Bokhara»
bestond nit 200,000 dollars, 1300 balen
koffie en 800 ton goederen. Alle scheeps-
booten waren verloren alvorens de «Bokhara»
zonk. De bemanning gedroeg zich uitste
kend.
De «Bokhara» was een specie-schip. Nood
weer doofde de vuren nit, waarna het schip
onhandelbaar werd en zonk.
Te Plymouth zgn berichten uit Borneo
ontvangen, meldende dat het Engelsche
oorlogsschip «Petrel» Darvel aan de kust
van Noord-Borneo heeft beschoten,fwegens
het vermoorden van Chineezen door de
inboorlingen. Er zgn er eenigen neerge
schoten, wier hoofden aan het volk zgn
tentoongesteld.
Bjj uiterste wilsbeschikking heeft Z.
Emin. Edward Henry, Kardinaal Howard,
die in de vorige maand;in den ouderdom
van 63 jaar teBrighton overleed,zgne boekerij
nagelaten aan het Engelsche college te
Rome. Zgne collectie kelken en kerkeljjke
sieraden zgn gelegateerd aan verschillende
kerken.
De zittingen over het geding, omtrent
de oorzaken van de ketelontploffiDg, die
aan boord der «Mont-Blanc» in den afg6loo-
door de zweep en den stok tot dit werk gedrongen.
Treurige gevolgen van den oorlog en toch worden
zjj die daarin overwinnen geroemd!
Met zulke voorbehoedmiddelen en een wei-
afgericht leger, hield Tello zich staande en deed
van tijd tot tjjd moorddadige uitvallen. Den 18den
Juli sloegen de Spa'jaarden het Eransche leger
zoo hevig, dat het daarmede gedaan geweest zou
zgn, ware Hendrik IV niet eensklaps vau zjjn
paard gesprongen en had hjj de solda'en niet op
nienw aangemoedigd, door zich met eene jspies
in de hand aan hon hoofd te stellen.
De Franschen, afgemat door zoo vele vergeefsche
pogingen en zooveel vergoten bloed, wilden nn
eveneens beproeven de stad door behendigheid
en krijgslist in te nemen, even als die vroeger
door list en verraad was overvallen. De Kapitein
Sireuil offerde zich ten dien einde op. Hjj trok
vermomd de stad binnen, en daar hjj in eene zoo
belingrjjke daad zjjne bruid niet eens vertrouwde,
sprak hij haar hierover niet, maar begaf zich bjj
inwoners, waarvan hjj zeker wss; men bracht heel
voorzichtig een legertje te zamen, onder bevel van
negen saamgezworenen, die zich van eene poort
meester maakten.
(Slot volgt.)
LEMSCH
TJËND
