NIEUWE
Zonüsg 6 November 1892.
liet kiesrecht.
BUITENLAND.
PI». 1906
17icJurfiig
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
B U R E A IT: St. Janstraat Haarlem.
'mam
AQTTE MA NON AGITATE.
PRIJS DER AD VERTENT IEN,
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
D enstaanbiedingen25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever»; KüPPBRS k LAUREY.
De door de Regeering ingediende kieswet
beeft onze sympathie niet. Dat hebben wij
'eeds enkele malen onomwonden verklaard
en door in ons oog zeer gemotiveerde rede-
Den aangetoond.
Onze hoofdgrief is, dat de democratie
door deze wet een zeer bedenkeljjkan invloed
Z&1 verkrijgen op den gang van zaken in
ens vaderland. Dat kenmerk van het nieuwe
kiesrecht draagt, naar wij meenen, de kiem
lu zich van het staatkundig verderf hier te
lande, en vooral daarom zeilen wjj, zoo
dikwerf daartoe de gelegenheid zich voor
doet, wijzen op de noodlottige gevolgen,welke
deze wet zal hebben.
Dat wjj ons niet vergissen in dit kenmerk
▼&n de nieuwe kieswet, blijkt hieruit, dat
de liberalen, die oprecht durven uitkomen
▼oor hunne meening, het volkomen met
°ns eens zjjn. Zoo schrjjft b. v. de liberale
Hoogleeraar Buys in de Gids, dat de kies
wet-Tak ons de democratie zal brengen.
Ook hp is van meening, dat de voorgestelde
Wet niet anders is dan het algemeen stem
recht. Welke naam er ook door hen, die
biervoor niet willen uitkomen,gegeven wordt
nan de bedoelde voordracht, wanneer zij een
maal tot wet is verheven, dan is hier te
lande niets meer of mioder ingevoerd dan
algemeen stemrecht.
Hiertoe moest deze Regeering wel komen.
Professor Buys schrjjft hiervan o. a.: «Eene
nieuwe kieswet aanbieden wilde met andere
Woorden zeggen: het recht, door het voor-
loopige kiesreglement gevestigd, belangrijk
nitbreideD, en uitbreiden op een terrein,
waar de natuurlpke grensteekenen schier
te eenenmale ontbreken. Wie zich heeft
beengezet over den eisch, dat slechts die
personen kiesrecht uitoefenen, van wie men
®ag veronderstellen, dat zij als onafhanke
lijke mannen een zelfstandig oordeel over
de zaken van staat zullen uitspreken een
Gisch, die meer naar groote beperking dan
naar groote uitbreiding van kiesrecht heen-
Wpst vindt op zjjn weg naar beueden
nergens vaste steunpunten, waaraan hp zich
▼eilig zon kunnen vasthouden. Alle grens
teekenen brokkelen onder zjjne hand weg,
totdat hp onwillekeurig daar is aangekomen,
Waar verder dalen niet meer mogelijk is en
men dus, zonder vrees van te worden misver
staan, van een betrekkelpk algemeen stem
recht spreken mag.»
Uit deze woorden, die waarschijnlijk ge
schreven zpn, om er mede in het licht te
stellen, hoe de Minister er toe gekomen is
zulk eene groote uitbreiding aan het kies
recht te geren, volgt tevens, Daar onze over
tuiging, de veroordeeliug van de voordracht.
Men moet zich eerst heenzetten, volgens
den Hoogleeraar, over den eisch, dat 9lechts
ZÖ kiezer mogen wezen, van wie men kan
FEUILLETON.
De spiegel des Keizers.
Vervolg)
Wat ik zeggen wilde, begon daarop Pahlen
bet gesprek, nadat hij een goeden teng uit een
glas Sherry genomen had en eene groote rook
wolk voor zich heen blies weet ge dat er een
▼errader onder nlieden is?
Wat bedoelt Uwe Excellentie?,riep de jonge
man, doodsbleek wordend en opspringend van
ljjn stoel.
Houd u bedaard, vriend, antwoorddePahlen.
Het is niet noodig dat men ons hoort. Wat ik
bedoel? Wel, heel eenvoudig, dat ik bewijsen heb
dat een der leden uwer samenzwering een ver
gader is.
Van welke samenzwering?
Van de samenzwering tegen Czaar Paul
ïetrowitsch.
Wat? Uwe Excellentie weet van eene sa
menzwering?
Zeker. Ik heb er den Czaar zooeven rapport
gebracht. De zaak heeft hem ontstemd, en
daarom heeft hij de parade afgezegd.
1En waarom komt Uwe Exeellentie mij spre
ken over deze samenzwering?
Omdat gjj zelf een der samenzweerders zijt.
onderstellen, dat zij een onafhankelijk oor
deel over den gang van zaken zullen uit
spreken.
Ons dunkt, als men zich daarover heenzet,
dan kan men het vaderland wel aan de
regeeringloosheid prps geven. Het is toch
niet slechts eene gewenschte, maar ook eene
hoogst noodige zaak, dat geen invloed op
het bestuur des lands mogeljjk is dan door
personen, die niet alleen willen, maar ook
weten wat goed en nuttig kan heeteD voor
onze natie. Aan geene onkundigen mogen
de belangen van een geheel volk worden
toevertrouwd. Zij worden toch de speelbal
van eerzuchtige personen, die slechts op
eigen voordeel bedacht zpn. Wij hebben in
het bestuur des lands mannen noodig, die
de belangen vaa het volk grondig kennen,
die niemand naar de oogen behoeven te
zien, en die zeltstandig kunnen oordee-
len.
Deze kannen slechls gekozen worden, door
hen, die in staat zpn de regeeringsdaden
te beoordeelen. Natunrlpk zal de eene op
staatkundig gebied meer doorzicht hebben
dan de andere en zal het oordeel van twee
even ontwikkelde personen van dezelfde
politieke overtuiging over dezelfde zaak soms
verschillend luideD, maai wanneer men de
groote menigte aan het woord laat komeD,
dan bestaat er volstrekt geen waarborg
voor, dat die personen zullen gekozen wor-
deD, die in de Vertegenwoordiging het best
op hunne plaats zullen zpn.
Het is, zooals de genoemde Hoogleeraar
zegt: indien men alleen die personen wil
laten kiezen, van wie men kan onderstellen,
dat zjj een zelfstandig oordeel over 's lauds
zaken kannen uitspreken, dan moet men
eerder gaan beperken dan uitbreiden in
zake het kiesrecht.
Volkomen waar. Het is geen «natunrlpk
menschenrecht». Niemand in ons land kan
met grond beweren, dat hp verkort wordt
in zpne natuurlijke rechteD, indien hij geen
kiezer is. De werkman, die geen kiesrecht
mag uitoefenen, is geen haar minder dan
bijvoorbeeld een grondbezitter, die gerech
tigd is om wel te kiezen.
Waarom, zoo vragen wij, moet men nu
het kiesrecht zoodauig uitbreiden, dat juist
zp, die geen zelfstandig oord el over den
staat van zaken kunnen vellen, door hunne
groote meerderheid, de macht in handen
brpgen? Is het geene dwaasheid, om als
men de overtuiging bezit, dit door de in
gediende kieswet 's lands zaken kunnen be
slist worden door onoordeelkundige men-
scben, zulk eene kieswet te steonen?
Een man, die onverholen de ongeschikt
heid uitspreekt van de groots menigte om
het kiesrecht uit te oefenea, en die daarna
zpne ingenomenheid met de kieswet-Tak
gaat uitbazuinen, moet öf door zpne groote
geleerdheid «tot razernp zpn gevoerd,» of
Mjjnbeer!
De jonge Baron had een pistool uit den zak
gehaald, maar hij liet het wapen zinken, toen
hjj de onverstoorbare kalmte zag van den man,
die als gast in zijn huis was gekomen.
Leg dat ding weg, zeide Pahlen, altijd op
denzelfden kslmen toon. Het zou een teeken geven
dat de opmerkzaamheid der politie kon trekken.
Men kan een Cziar dooden, zonder dat men er
voor gestraft wordt, maar niet een Gouverneur
van St. Petersburg.
De joDge Benningsen vond geene woorden meer.
Het gedrag van den tchrikwekkenden man daar
tegenover hem, was hem al te raadselachtig. On
beweeglijk bleef hjj staaD, den vinger aan den
trekker van het pistool, maar den loop naar be
neden gericht, den blik gevestigd op zjjn bezoeker,
die na eene korte panze voortging.
Ik had naar Platon Zuboff of naar een
der andere samenzweerders kunnen gaar, om hem
mijne zaak bloot te leggen. Ik heb u gekozen,
waarde Baron, omdat wij landgenooten zijn, om
dat ik ook in dit geval liever met een Dnitscher
dan met een Ras te heb doen. Kort en goed,
het is mijn voornemen en mjjn wensch, Hd of
veeleer aanvoerder van uwe samenzwering te
worden.
De jonge man stak werktuiglijk het pistool
in den zak, terwijl hij iu sprakelooze verbazing
den spreker aanstaarde.
hp wil moedwillig de regeermacht bp de
groote menigte zien overgebracht.
De knappe Professor weet natnurljjk wel
een middel aan te geven om zpn stand
punt te rechtvaardigen. Hp zegt nameljjk
dat velen, en daaronder behoort bp zelf
zeker ook, het Dieuwe kiesrecht zullea aan
vaarden, «niet uit sympathie voor het al
gemeen stemrecht, maar omdat men geen
kans ziet langs een anderen weg te komen
tot het gewenschte doel, het doel namelpk,
dat voor alle werkelijk bevoegden de stem
bus openga.»
Wij behoeven bjjna niet te zeggen, dat
zulk eene redeneering volstrekt niet opgaat.
Even goed zou men alle dieven kunnen
laten loopen zonder ze te straffen, uit vrees
dat er misschien een onschuldig zou wor
den veroordeeld.
Het is in ons oog nog volstrekt niet
zulk een groot kwaad, wanneer toevallig
enkelen van de stembus zouden zpn uitge
sloten, die om de eene of andere reden
recht tot kiezen hadden. Er zjja dan wat
kiezers minder, maar de belangen van het
land worden daardoor volstrekt niet ge
schaad.
Indien wjj voor het kiezen hadden, uit
breiding of inkrimping van het kiesrecht,
wij zouden onvoorwaardelijk aan het laatste
de voorkeur geven. Wellicht zal deze of
gene dit een ouderwetsch denkbeeld vinden
en ons beschuldigen van niet met den tjjd
mede te gaan, doch men bedenke wel dat
het kiesrecht nimmer een doel mag zpn.
Het is alleen een middel, om de belangen
van het land zoo goed mogelpk te behar
tigen. Dat laatste is het doel.
Houdt men dit in het oog, dan zal men
minder ingenomen zpn met het alge
meen stemrecht, dat biunen korten tpd de
democratie in ons land zal verheffen tot
regeermacht.
Wjj kennen geen grooter gevaar voor j
het behoud der staatsinstellingen, voor de j
handhaving van het recht, voor de b3wa- 1
ring onzer volksvrijbeden en voor de eer
biediging van den godsdienst dan den de-
mocratischen regearingsvorm. Deze spot met
de belangen dar tburgerij en houdt geene
rekening met bestaande rechten. De demo
cratie is een vreeselpke tiran, die alles op
offert aan eigen roem en eer. Zp zet de
burgers van het zelfde land tegen elkander
op en strooit vijandschap, waar eertpds
eensgezindheid en samenwerking bestonden.
Zp verloochent den godsdienst en huldigt
alleen den dienst der rede.
Hiervoor hopen wjj bewaard te bljjven,
en dit kan, wauneer in de allereerste plaats
de thans ingediende kieswet door de ver
tegenwoordiging wordt verworpen. In de
bestaande wet hebben wij ten minste een
waarborg, dat die elementen uit de regeer-
colleges verwpderd bljjven, die er niet in
Ik begrijp uwe verwondering, Baron ging
Pahlen voort. VV'ie waarborgt u, dat het wellicht
eene comedie ie, die ik u voorspeel? Ik, de gun
steling van den Czaar, de Gouverneur van St.
Petersburg, de bevelhebber der garde, de eerste
man aan bet keizerljjk hof, die door zjjn gebieder
met. weldaden overladen, met de hoogste eerelee-
kens onderscheiden wordt ik lid eener sa
menzwering, welker doel is, den Czaar van den
troon te stooten en eene nieuwe orde van zaken
te stichten! Dat alles moet u raadselachtig en
onverklaarbaar toeschjjnen. Maar aan den anderen
kant, is niet de omstandigheid, dat ik van deze
samenzwering reeds sedert geruimen tjjd onder
richt ben, zonder dat ik zorg droeg ze in de
kiem ta versmoren, u een bewijz dat ik uwe plan
nen begunstig? Eergisteren-nacht waart gjj bjj
Platon Zuboff vergaderd; wat belette mjj met mjjne
manschappen aldaar te verschijnen en het hoopje
samenzweerders gevangen te nemen, om ze den
Czaar over te leveren.
Inderdaad, begon thans de Baron, Uwe
Exeellentie schjjnt nauwkeuriger omtrent onze
plannen onderricht, dan ons lief zou kunneu
zjjn, indien ge de man waart voor welken wjj
u hebben gehouden. En toch ik kan nog steeds
niet gdlooven
Dat ik wil meehelpen tot het omverwerpen
der bestaande orde van zaken, waarin tot dusver
mijn voordeel was gelegen? Om u dat te verklaren,
behooren, omdat zp tot regeeren niet be
voegd en niet in staat zpn.
'tWare wel te weaschen, dat de perso
nen, die deze overtuiging ook bezitten,
meer dan op dit oogenblik nog geschiedt,
hunne stem verhieven om zoo mogelpk de
vertegenwoordiging te waarschuwen voor
de nieuwe kieswet. Best mogelpk zon het
dan wezen, dat sommige Afgevaardigden,
die zich door de schoone woorden der Re-
geeriog hadden laten verlokken om de
kieswet-Tak goed te kenren, nog van zians-
wjjze veranderden, hetgeen eene mogelpke
verwerping der wet-Tak ten gevolge zon
hebben.
Indien dit het geval ware, dan zoouden
wjj laud en volk willen gelukwenschen,
omdat dan een dam tegen den sociaal-de-
mocratischen stroom zon bljjven gehand
haafd.
De «Monitenr de Rome» logenstraft het
bericht als zou te Rome een dagblad in
de Fransche taal worden opgericht, getiteld
de «Intraosigeant Catholique,» bestemd om
de staatkunde van Paus Leo XIII te be-
strjjden.
Als overigens, voegt het blad hierbjj, dit
beiicht eenigen schijn van waarheid bezat,
dan zon toch het op te richten blad geheel
en ai voor zich zelf de verantwoordelijk
heid dragen, want het is onmogeljjk voor
een katholiek orgaan, vooral te Rome, door
te gaan en tegeljjkertpd de opperste autori
teit der Kerk, de eanige, die aangehoord en
gehoorzaamd wordt, wat ook gebeuren moge,
te bestrpden.
De «Moniteur» spreekt verder het gerucht
tegen, dat hjj binnenkort zon ophouden te
verschpnen.
De herzieningscommissie uit de Bel
gische Kamer heeft de nienwe voorstellen
van Jansen en Féron verworpen en ver
volgens het kiesstelsel op den grondslag
der woning met 13 tegen 5 stemmen aan
genomen.
De Heer Von Schlöser, tot voor kor
ten tpd Gezant bjj het VaticaaD, heeft in
een der bladen geprotesteerd tegen de, in
vele bladen overgenomen verklaring van
zpn ontslag en zpn terugtreden uit den
diplomatieken dienst. Hjj noemt het ten
eenenmale onjuist, dat hg door de Paaseljjke
Encycliek van het begin van dit jaar, waarin
den Franschen Katholieken eerljjke aan
sluiting bp de Republiek geraden werd, zou
verrast zpn en dat zpn ontslag daarmede
in verband staat. Da ware aanleiding daar
toe verbieden discretie en zjjn ambtseed hem
echter te noemen.
Zondag jl. heeft Prins Von Bismarck
den bekenden nationaal-liberalen schrpver
Hans Blum, nit Leipzig, met eenige andere
moet ik u eene kleine geschiedenis vertellen,
schenk mjj nog een glas Sherry in, mjjn waarde,
en geef mjj nog eene sigaar, gjj ziet ik rook, in
de oogen van den Czaar een groot misdrjjf. Zool
Ik dank u.
Het is thans vjjf jaar geleden begon
Pahlen. Het was in het eerste jaar van Paul's
regeering, en aller oogen in dit land waren nog
vol hoop gevestigd op den hersenloozen dwaas,
die thans den troon des grooten Peters ontwjjdt.
De Czaar had mjj bij zjjne troonsbeklimming tot
zjjn Generaal-Adjudant gekozen, en ik genoot
reeds toen zjjn onbeperkt vertrouwen. Tot mjjn
lof mag ik zeggen, dat ik dezen invloed niet
misbruikte en dat verscheidene goede regeeringa-
daden, die den aanvang der nieuwe loopbaan
kenmerkten, op mjjue rekening moeten geschreven
worden. Doch eveneens moet ik bekennen, dat ik
later menigmaal de hand leende tot dwaasheden,
die ik door mjjn invloed had kunnen verhoeden
indien het niet in mjjn plan gelegen had, den
Czaar in het verderf te storten. Hoe meer hjj zich
gehaat maakt, des te zekerder bewerkt hjj zjjn
val. Wat echter tnsscheu den tjjd lag, waarin
ik nog zpn goede engel was, en dien lateren
tjjd, toen ik mjj voornam zjjn kwade geest ta
worden, i» het vo'gende.
{Wordt vervolgd.)
lülLEIMBfCldRÜT.
