NIEUWE
IhjitenlandT-
m 1907
Woens&g 9 November 1BZ.
17to Ja&rg&sg
De sociale werkzaamheid der
katholieke Orden.
i.
De spiegel des Keizers.
HAIRLEHSCHE OOURilT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
D en staan biedingen 25 Cents per aavertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag-
en V r fl d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPERS L A U R E Y.
«Wie onder ons wist nog voor weinige
jaren,wat eigenlijk eenMonnik is?»zegtGraaf
Karei de Montalembert in zijne beroemde
«Geschiedenis der Monniken.»
«Ik althans,» zoo gaat hjj voort, «had bij
den aanvang der voorbereidende studiën voor
dit werk geen begrip ervan. Ik dacht wel
ongeveer te weten, wat een Heilige, wat de
Kerk is, maar ik had niet het minste begrip
van een Monnik of van het Monnikendom.
Gedurende het gansche verloop van mijne
opvoeding was het niemand in de gedachte
gekomen, ook niet va.» hen, die mg in den
godsdienst en de geschiedenis onderwezen,
my een denkbeeld van de godsdienstigeOrden
te geven. Dertig jaren waren nauwelijks
sinds hunne verdelging in Fraakrjjk ver-
loopen en reeds behandelde men haar als
uitgestorven species welker fossiele beende
ren van tjjd tot tjjd te, voorschiju komen
en nieuwsgierigheid of af keer teweeg brengen,
maar die vooral niet meer onder de dingen
eener levende wereld worden gerekend. Toen
ik het gymnasium verliet,wist ik wel veel van
Jupiter te vertellen, maar ik kende zelfs den
naam niet van de stichters dier godsdien
stige Orden waaraan Europa zijne bescha
ving en de Kerk zoo dikwerf hare redding
heeft te danken.»
Als dit nog niet lang geleden Montalem
bert, de vurige verdediger der kerkeljjke
rechten in Frankrjjk, moest erkennen, wat
zal men dan van de ontelbaar velen zeggen,
die hunne kennis van de katholieke Orden
hebben geput uit de schandelijke romans
Van Eugèue Sue c. s. of uit de smaadschrif
ten, welke de haat, de laster of het blinde
vooroordeel hebben gedicteerd? Kort geledtn
moest een liberaal staatsmaD, die den Mon
niken, hoofdzakelijk den Jezuïeten, allerlei
schandelijke daden, als koningsmoord, ver
giftiging van het zedeljjk leven, opentijk
had toegeschreven, beschaamd erkennen, dat
hg nog nooit een boek had gelezen, 't weik
door een Jezuïet was geschreven.Gelijk dezen
diplomaat zal het velen gaan; onbekommerd
of zjj de waarheid spreken, verspreiden zg
hunne beweringeu heinde en verre, daarbjj
denkende semper aliquid haeret, er blijft
toch steeds iets hangen. De groote menigte
houdt het voor eene onomstootbare waar
heid, dat Monniken en Nonnen slechts leeg-
loopers zjjn, die op kosten van het volk leven
en die men dus het best doet geheel en al
op te ruimen. Voltaire, de bekende kerk-
bater, zegt spottender wjjze: «Monnik, wat
is dat voor eene professie? Een Monnik,dat is
een slaaf, die op kosten van anderen leeft.
Wat de Monniken gedaan hebben voor de
zedelgkheid en beschaving voor het tjjdeljjke
en eeuwige welzijn der menschheid en wat
FEUILLETON
Vervolg
Op zekeren dag had ik hem mjjne verloving
meegedeeld en hem verzocht zijne loestemming tot
mijn huwelijk te geven.
Eu hoe heet uwe bruid? vroeg de Czaar.
Eudoxia LapuchiD, was mijn antwoord.
Wat, de achoone Eudoxia Lapuchin, van
Wie ik reeds zooveel heb gehoord?
Hare schoonheid, Majesteit, evenaart inder
daad hare beminnenswaardigheid, antwoordde ik.
Hoor eens, zeide hij, ge moet mjj met uwe
ktuid in kennis brengen.
Ik Bidderde, maar wat bleef mij over, dan
een verzoek in te willigen, dat eigenljjk een bevel
Was?
Op zekeren avond geleidde ik den Ozaar
baar het huis der weduwe Lapuchin, die toenmaals
het was in het begin van September Ostrow
bewoonde.
Hoor eens, zeide de Czaar tot mjj, toen
*k den volgenden morgen verscheen, ge mo'.st dat
meisje niet huwen. Ik zal u tot Gouverneur van
St. Petersburg benoemen, dan kunt ge onder de
zij nog in onze dagen doeD, dat kent men
Diet en men wi! het ook niet leeren kennen.
Wat zouden heden de zoogeBaamde helden
der beschaving enz., die steeds schelden op
de vadsige Monniken, wel beginnen, wan
neer dezen niet de schatten der klassieks
oudheid hadden gered? Doch wij zullen onze
korte verhandeliug niet vooraitloopen, die
wij in de volgende regelen willen geven
van de katholieke Ordeo, vao de kloosters als
dragers van de beschaving en ontwikkeling
der menschelijke maatschappij.
Het Monnikendom der Katholieke Kerk
is gebaseerd op de navolging der zoogenaam
de Evangelische raden:de yrgwilligearmoede,
de koi8chheid en de gehoorzaamheid, waar
van de Gewjjde Bladen spreken. De her
vorming echter met haar beginsel dat alleen
het geloof zalig maakt, moest deze Evangeli
sche raden verwerpen, want als de goede
werken voor het zedeljjk leven niet vereischt
worden, dan valt ook het onderscheid tus-
schen geboden en aanbevolen werken weg;
het eeoig noodzakelijke werk is dan het
geloof en de eenige zonde het ongeloof. Zoo
ontstond bij de hervormers en hunne na
volgers een grenzeulooze haat tegen de ka
tholieke Orden. Zij weten haar diepen zin
en hare taak niet te waardeeren. Zjj staan
vaa hun standpunt voor een onoplosbaar
raadsel, voornamelijk ia onzen tijd, waarin
eer- en genotzucht algemeen heerschen,wan
neer zg zoo vaak lezen dat rjjke eD aan
zienlijke jongelingen en jougedochters van
de wereldsche zaken afstand doen en de
eenvoudige kloosterkleereu aaotrekken. Dat
kan de moderne tjjdgeest niet begrjjneti;
men zoekt naar allerlei motieven en noemt
het tenslotte fanatisme en godsdienstige
dweperjj. Alle achting echter voor zulk een
fanatisme, 't welk de gezondheid en zelfs
het eigen leven voor de ljjdeude menschheid
op 'ispel ztt. Wie zijn het, die tjjdens het
heerochen van besmettelijke ziekten als pest
en cholera, de legersteden der zieken na
deren en bun troost en verzachting van pijn
verschaffen? Zjjn zij het, d'e altjjd den mond
vol hebben vau woorden als algemeeue men-
schenliefde, volksgel uk en volkswelvaart? O
neen,zjj nemen zoo haastig mogelijk de vlucht.
Doch dan komen de leden der onderscheidene
Orden,die geen ander loon danGods loon ver
langen en al tevreden zguwanneer zij worden
geduld. Eu dan ziet men vaak, dat de zieken
in dankbare ontroering de handen kussen van
hen, die zg vroeger zoo smadeljjk hebben
belasterd en vervolgd. Eene heerlijke ver
schijning in dit opzicht is de op 15 April
1889 gestorven Pater Damian, een eerbied
waardige, ook door de niet-katholieke bla
den als een waar Apostel der menschen-
liefde geprezen. Te midden van den onrne-
telijken Okeaan, tusschen Azië en Amerika,
liggen de Sandwichs-eilanden, waarvan een
Molokai wordt geheeten. Er mogeu vele
landen en gewesten op aarde zjjn, waar de
dochters va" de eerste familiën eene keus doen.
Ik wist dat ik voor een voldongen feit stond,
boog en ging heen.
Yan dat oogenblik af was de dood besloten
van den man, die mij mijn levensgeluk had
ontstolen. Maar ik overhaastte mjj niet, ik wachtte
mijn tijd af - thans is die gekomen.
De Baron had zwijgend toegeluisterd. Pahlen,
zoide hij thans, terwijl hij opstond en zjjn bezoe
ker de hand reikte, ik vertrouw u.
Da» moogt gij gerust, antwoordde lahlen,
zijne hand in die van den Baron leggende. Wan
neer is uwe volgende bijeenkomst?
Van middag om vijf uur, bij rlaton Zuboff.
Wees zoo goed hem van mijne komst te
verwittigen. Juist om vijf uur, zal ik bjj Zuboff'
zjjn. Vaarwel, mqn vriend.
Den ganschen dag verkeerde Paul in de grootste
onrust. Tegen den avond liet hij Kutaisoff roepen.
Hoor eens, Miehaël, zeide hij, ge moet
mij bjj die vrouw brengen hoe heet zij ook
Welke vrouw, vadertje?
Die uw lot heeft voorspeld.
Marfa Iwanowna?
Juist; breng mjj bij Marfa Iwanowna.
Kutaisoff zag den Czaar verwonderd aan.
Mjjn droom van dezen nacht verontrust
ellende woont en de smart haar kouden
8cbepter zwaait, doch dit eiland is de ba
kermat van het grootste menscheljjk lijden.
Naar dit oord worden de melaatschen der
Sandwichs-eilanden verbannen. Ongeveer
duizend van deze ongelubkigen verblijven in
het dal der tranen, dat hun als woonplaats
is aangewezen. De melaatschheid is, zoo
men weet, eene verschrikkelijke ziekte, die
het grootste gevaar voor besmetting aan
biedt. Allereerst verschjjuen donkerroode
en zwartgele vlekken op de wangen;'t zijn
de onmiskenbare teekenen dat de melaatsch
heid hare woning in het bloeiende leven
heeft opgeslagen. Spoedig ontleedt zich het
bloed, het lichaam wordt bedekt met zwart-
roode builen, die in etterende wonden over
gaan, welke langzaam het jonge leven ver
teren totdat hauden en voeten in verrotting
overgaan en een afschuwlijken stank ver
spreiden. Voor deze ongelukkigen nu wilde
Pater Damian een geestelijk vader zjjn. Hg
trok naar dit oord der ellende met vreugde,
ofschoon hij wist, dat als eenmaal de voet
dat jammerdal heeft betreden, geen terug-
keeren mogelijk is, doch dat men een zeke
ren en smarteijjken dood tegemoet gaat.
Een jaar later kwamen ook twee arme
Franciscanessen op het eiland om, volgens
Damians voorbeeld, haar leven voor de me
laatschen op te offeren. Na een arbeid van
tien jaar ontsliep Pater Damian aan de
gevolgen der melaatschheid, zalig in den
Hasr om de kroon vqn het onbloedige mar
telaarschap te ontvangen. Hij vond ook
spoedig in een Italiaansch Priester een
heldhaftig opvolger. Bij Pater Damians
dood waren de bladen van allerlei richting
vol lof en erkentelijkheid, ja eenigen meen
den dat men hier stond voor een onver
klaarbaar raadsel der menscheljjke ziel. Voor
ons Katholieken is dit raadsel echter spoe
dig opgelost; wg bennen de beweegredenen
van zulke daden; zij toch zgn gebaseerd op
den Evangelischen raad.
Wordt vervolgd.)
Te Brussel is alles in gereedheid gebracht
voor de plechtige opening der beide Kamers,
welke door den Koning in persoon in de
fraaie nieuwe vergaderzaal voor de Tweede
Kamer in bet Palais de la nation zal ge
schieden.
De troonrede zal zeer kort zijn. De Ko
ning zal constateeren, dat de betrekkingen
met andere landen van vriendschappeljjken
aard zgn. Daarna zal hij een beroep doen
op de eendracht en wgsheid der wetgevers
om de grondwet ten beste naar de belan
gen des lands te wjjzigen. Hg zal van geene
andere quaestiën spreken.
De gezondheidscommissie voor de
Schelde heeft bepaald, dat schepen uit alle
Nederlandsche havens, dus ook die uit Am
sterdam en Rotterdam, slechts onderwor-
mij, voer Paul voort. Er bestaat eene samenzwe
ring tegen mij. Men wil mjj ombrengen. Wat
zegt ge daarvaD, Miehaël?
God verderve de boosdoeners!
Ge hebt den brief gelezen, die er mjj bericht
van gaf, niet waar?
De Czaar was zoo goed, mjj voor te lezen
wat in eene vreemde taal was geschreven.
Nu, ge weet dus wat ze tegen mjj in het
schild voeren. Eu Peter Andrejitsch heeft mjj be-
vesiigd, dat het inderdaad zoo is; hjj heeft een
komplo'l ontdekt. Er gebeuren vreeseljjke dingen,
Miehaël. Het is zoo ver gekomen, dat de Czaar van
Rusland niet meer veilig is in den schoot zijner
familie. Dat alles maakt mij angstig en gejaagd.
Is het zeker, dat ik morgen nog Czaar zjjn zal?
Ik weet het niet. Maar Marfa Iwanowna weet
het, als zjj ten minste zoo slim is als ge wel zegt.
Ik wil van haar mijn lot hooren. En wellicht
kan zjj mjj zeggen wie mjjne vijanden zijn. God
straffe heo! Breng mjj naar Marfa Iwanowna.
Kutaisoff begreep, dat hij hier met enn gril
van den Czaar te doen had, die bjj moest in
willigen, en hjj besloot er voordeel uit te trekken.
En om welken tjjd, vroeg hjj, is het de wil
van den Czaar, dat wjj naar Marfa Iwanowna
zullen gaan?
Thans onmiddellijk.
pen zullen zijn aan enkele visitatie. De
observatie gedurende 24 uur voor Frau-
sche schepen blijft voorloopig gehandhaafd.
Russische schepen uit Oostzeehavens zullen
nog slechts aan eene observatie van 24
uur zijn onderworpen. De observatie voor
schepen nit Hamburg is verminderd tot
op tw^e dagen.
Er hebben zich te Luik drie gevallen
van cholera voorgedaan, waarvan twee met
doodeljjken afloop.
De gemeenteraad van Berljju heeft
met algomeene stemmen besliteu den Op
perburgemeester Dr. Zelle aan te wjjzen
als caniidaat voor de vertegenwoordiging
der hoofdstad in het Heerenbuis.
De mijnwerkers v-an Carmaux,aau wie
gratie is verleend, zijn, te dier plaatse aan
gekomen, als bet ware in triomf binnen
gehaald. Rondom den geheeleu omtrek van
het station waren hoopen mannen, vrouwen
en kinderen geschaard, de «Carmagnole»
zingende. Bloemruikers werden uitgereikt
aan de weer binnengekomen gasten, die
allen gedekt waren met de roode muis. Het
eerste bezoek werd aan de syndicale Kamer
gebracht,waarden Dieuw aangekomenec weer
ovatiëu wachtten. Kleine meisjes, gekleed
in het rood, kwamen hen begroeten. Toen
dit alles geëindigd was, begaven de vrij
gelaten mijnwerkers, gevolgd door een
grooteD stoet, zich naar eene herberg, waar
gedronken en braaf geklonken werd; op
den weg we'd rood Buigaalsch vuur ontsto
ken. «Leve de sociale revolutie!» was de
kreet, onder welken men uiteenging.
Inderdaad fraaie loeestanden in hetschoone
Frankrijk!
De eerste meeting op Trafalgar Square
heelt Zaterdag te Londen plaats gehad.
Een stoet van 600 werkloozeo, georgani
seerd door den socialistischen bond, kwam
op het plein, met muziek en roode vaandels
de Marseillaise ztngende.De menigte nieuws
gierigen was veel groot;r dan het aantal
manifestanten. Aan alle ramen en op alle
balkons stonden toeschouwers. De redevoe
ringen waren zeer gematigd. Er werd een
besluit genomen om aan het Gouvernement
te verzoeken, de plaatseljjke autoriteiten te
machtigen tot werkverschaffing. Men is uit
eengegaan zonder dat er eeutge wanorde-
ljjk heeft plaats gehad. De politie had overal
maatregelen tot handhaving der orde ge
nomen.
Te Bern is bericht ontvangen, dat
Ganning, gewezen privaat-docent bjj de
universiteit aldaar, die indertjjd den zegel
stempel der universiteit heeft gestoien en
door middel daarvan in het buitenland zwen-
delarij heeft begaan met valsche doctorale
diploma's, te Londen onder den naam van
Lewis is gearresteerd.
Ernstige ongeregeldheden hebben te
Caceres inEstramadara plaats gehad, wegens
eene rgziog der broodprjjzen. Wel duizend
Ik zal terstond laten inspannen.
Nog iets. De vrouw mag niet weten wie
ik ben. Neem een gesloten rjjtuig. Ik zal de livrei
van mjjn kamerknecht aantrekken.
Kutaisoff begaf zich naar het woonvertrek en
riep een dienaar, op wien hjj zich verlaten kon.
Hjj haalde een papiertje uit den zak en Bchreef
daarop haastig eenige regels.
Hier, zeide hij daarop, tot den dienaar,
neem eene slede en rjjd zoo snel als ge kunt
naar de Narwaër stadswjjk, Kleinestraat, huis
Jacobleff- Steek de plaats over. Naast de herberg
woont Marfa Iwanowna, geef haar dit briefje. Hier
zijn tien roebels, drie er van geeft ge aan den
koetsier, opdat hjj spoed make. Begrepen.
Ja, heer!
De dienaar snelde weg.
Een uur later hield eene gesloten slede in
de Kleinestraat van de Narwaër stadswjjk voor
het huis Jacobleff stil.
Dit huiB was eene voermansherberg en de ge-
heele plaats was met boerenwagens opgevuld.
De beide mannen, die uit de slede stapten,
waren van het hoofd tot de voeten in hunne
mantels gehold; met moeite baanden zjj zich een
weg tusschen de talrjjke voertuigen.
Wordt vervolgd.)