NIEUWE
Ml. 1909
Zoni&g; 13 November 1S92.
171# 7^4?
sociale werkzaamheid der
katholieke Orden.
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPBIJS
Per 8 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlgke nummers
0,85
1,10
1,80
0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BïïBEAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NOH AGITATE.
PRIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
D enstaanbiedingen25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
on V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KüPPBKS ie Jj AüKEÏ.
in.
De spiegel des Keizers.
Slot volgt.)
I
f 1
1
Alle geschiedschijjvers, zelfs de ongeloo-
'?8ts, zijn het volkomen eens, dat de
?'®Qwgestichte barbaarsche Rjjken in Italië,
Qitschlaud, Engeland, Spanje en Frankrijk
Poedig zouden ver allen zjju, wanneer
'®t het licht der ware leer daar was ver
banen. Dat zien wjj ook b|j de niet-chris-
,e'Üke volken zooals bjj de Mohamedanen,
zien we aan den «zieken man» te Con-
aQtinopel, die reeds lang van zijn zetel
verdreven zjjn, zoo niet de Europee-
,c'le mogendheden bem steanden als een
^'werk tegen Ruslands voortrukken in
^ropa.
Wie nu hebben aan de jongere volken
e'E>angelie gebracht? Vestigen we het oog
Mm geland. Daar ontvangtKoning Adel bert
6ü door Paus Gregorius den Grooten ge-
°Ddeu Benedictijner Augustinus met tien
Rotgezellen. Vol bewondering en verbazing
°°rt hg de nieuwe leerjweldra is hgChristen
j,ü. ®et hetn het grootste gedeelte van het
Bk. Met de nitbreiding van het Evangelie
echter ook 'c beoefenen van bet hand-
®'k hand aan band. Het ganscbe eiland
0rdt door de Monniken bereisd; waar
'°eger cj0 voet der heidensche Hunnen den
8r°nd betrad, daar groeide, zoo het heette,
jpu gras meer, waar echter de pionniers
^"beschaving zich vertoonden, daar verhief
lch de gestorvene plant. Men zag in het
.''te ordeskleed gehelde vorstenzonen met
6 spade in de hand den grond bebouwen;
jachtige korenvelden zag men overal, moe-
(Roaen werden vruchtbare akkers, ondoor-
J'Qgbare wouden werden uitgeroeid en op
0 toppen der bergen waar de Angelsaksen
0QBaldur en Wodan bloedige offers brachten,
i0rhieven zich katholieke kerken. Zoo ging
jto ook in Ierland; het grome Erin werd
fe|i eiland der Heiligen. Da Missionarissen
8 "9cheuen in Duitschland, in het Franki-
Jle, ï^flk in Friesland, Hessen, Thuringen
- Baksen. Yooral de H. Bonifacius onder-
Peidde zich als een voortreffelijk Missio-
jp Uit Duitsche ouders geboreo, wjjdde
zich sinds 717 aan de missie in het
^'Mkische Rjjk. Met jeugdige geestdrift,
jA"<nte en innigheid des gemoeds begon
(Mfacias zgn apostolaat in Germanië en
^as als Missionaris, als organisateur en
j. staatsman eene waarlgk eerbiedafdrin-
1 Me verschjjning; hg werd de stichter der
teVe& brengende Duitsche Kerk en daardoor
JMijkertjjd, gelgk een protestantsch ge-
^hiedschrgver onlangs verklaarde,de stichter
jR' Duitsche natie. Sinds het optreden van
^Mifacius werd de aartsbisschoppelijke zetel
Hj,11 Mainz het kerkeijjke middelpunt voor
j. Duitsche stammen. Al wat op kerkelgk,
en wetenschappelijk gebied later
kDaitschland opdaagde, rust op de door
SFEUILLETON.
Vervolg
(j Voor het overige, zeide de oade, aan wie
®6 blik niet ontgaan was, vertroostend, heeft
0|J, Weinig te beduiden. Men kan daarbij heel
lVorhen. Maar wat voor een jas hebt ge toch
Op 1 Sing zjj voort, den mantel des Keizers wijd
1, ®Aaande, zoodat de livrei nog meer zichtbaar
Wv geloof zoowaar, dat gijlieden tot die
Ct 6 i°ngens behoort, die van de tafel van den
eten en niet weten hoeveel dank zij hem
"Hg zjjn. Is dat geen hoflivrei?
L^o° Is bet, zeide de Gzaar. Ik ben dienaar
f bet keizerlijke hof, en deze man daar is mijn
*®k-' bjj n gebracht heeft, want hij ver
fde mij dal ge mjj myn lot köndt voorspellen.
Uod behoede den Czaar, zeide de oude
hetUw> op een laag bankje nederknielend, zoodat
VVn e®Dsklaps was alsof hare gestalte ineenkromp.
aHen zijue dienaren. Maar gijlieden leeft
gii .?1)Q geld en zijt tafelsehnimers. Gaat weg,
slechte menschen!
Cjj. Waarom noemt ge ons slecht, vroeg de
r> omdat wü ona voor onze diensten laten
Buuilacius gelegde fundamenten en met
recht heeft men derhalve het graf ^an dien
Heiiige te Falda het grootste nationale
heiligdom van het Duitsche volk geheeten.
De verdiensten van dien Heilige en van
zijne navolgers zgu niet hoog genoeg te
waardeeren. Waar deze vrome Kluizenaars
kwamen, verbreidden zjj zegeu om zich
heon. Van 's morgens vroeg tot 's avonds
laat heerschte er bedrijvigheid in hun ver-
bljjf. Van woeste gronden maakten zjj
vruchtbare akkers; zg legden tuinen aan
waarin z|j de edelste vrachten uit de meest
verwijderde landen overplantten. Aan den
Main en den Rijn schiepen zg de bloeiende
wgnberg3n; de kloostertuinen waren mo
dellen voor alle andere. Den bewoners ga
ven zg belangeloos raad. Kortom, waar
het gold de welvaart te bevorderen, vond
men hen steeds tot hulp bereid.
In de Oostzee-provinciën waren de Cis-
terciënsers, jongeren van den H. Bernard
van Clairvaux, werkzaam en zg brachten
die gewesten spoedig tot welvaart. Wat
deze Monniken, ook Bernardjjnen gehe sten
naar hun hervormer, voor de menschheid
hebben gedaan, 't is bekend. Hoog op de
hoogste toppen der met eeuwige sneeuw
bedekte Alpen, te midden der gletschers,
waar boom noch struik groeit, doch waar
de sneeuw.alles als met een lgkkleed bedekt,
daar hebben deze Mouniken nit menschen-
liefde, hun zetel opgeslagen, daar verkwik
ken en verwarmeu zg deu bevroren reiziger,
dien zg met de hulp hunner afgerichte honden
hebben opgezocht en die stell'g een offer des
doods zon zgn, wanneer hg niet uit zgne ver
doving ware gewekt.
De Trinitariërs, wier stichter de H.
Joannes van Matha is, wijden zich aan den
dienst der gevangenen; zg waren steeds
bezig voor het bevrjjden van de gevangenen
en slaven. Eeue andere Orde, die der Ordo
beatae Mariae de Mercedehad hetzelfde
doel. De Humiliaten door christelijke naas
tenliefde daartoe gedwongen, vervaardigden
kleedereu ten behoeve der armen en zieken.
Voor de verpleging van laatstgenoemden
stichten Guerin en zgn vader Gaston, twee
Fransche edellieden, de Hospitaliters. Klei
nere congregaties en genootschappen vorm
den zich op vele plaatsen tot hetzelfde doel.
Deze alle echter werden overstraald door
den H. Franciscus en den H. Dominicus
met hunne geesteljjke nakomelingschap, die
men ontegenzeggelijk de hoogste openba
ring van het zedeljjke en godsdienstige
leven kan noemen, welke aan de dertiende
eeuw haar voorrang boven andere eeuwen
der christeljjk-Germaansche wereldperiode
geeft? Hunne werken op het gebied der
naastenliefdevan de heldhaftige offer
vaardigheid, hun veredelende invloed op
ziel en lichaam zgu te bekend en ook nog
in onze dagen nog voor veler oog zicht
baar, zoodat wg er niet behoeven over nit te
weiden. Op eene zaak willen wg echter de
betalen eu ons van den overvloed voeden?
Gij zfjt schelmen, zeide de onde, terwgl
z|j hoestte en op den grond spuwde, schelmen
zeg ik u. Ge verdient niet, dat ge zulk een goe
den Czaar hebt. Doet ge iets om zgne veiligheid
te verzekeren en zijn welzijn te bevorderen? Neen.
Ge eet en ge drinkt, en de rest laai ge aan den
goeden God over.
Zooals het in de Heilige Schrift geschre
ven staat, zeide de Czaar, wien het onderhoud
met de oude vrouw genoegen scheen te doen,
glimlachend.
Eu toch is het een booze tijd, voer Marfa
Iwanowea voort. Als de raven en eksters den
arend aanvallen, wie zal dan den arend bijstaan?
Ge vergist u, Marfa Iwanowua, zeide Ku-
taisofï thans. Nog heeft de Czaar trouwe dienaren.
Ik geloof het wel, bromde de oude, zonder
den spreker aan te zien. Er zijn er eenigen. Maar
weet de Ciaar, waar hij ze vinden kan? Hg heeft
slechte menschen in zgue omgeving, en hg ver
trouwt hen te veel.
Ge kunt gelgk hebben, moedertje, zeide
de Czaar.
Eenigen is het zwaard gegeven en een sterke
arm, ging de oude voort, strak voor zich heen
starend, maar zij hebben een slecht hart. Anderen
aandacht vestigen. Om elk gevaar, dat aard-
sche goederen brengen kan, af te snjjden,
stelden zg onvoorwaardelijke armoede voor
de Orde tot wet en terwjjl zg in han leven
en ia dat hunner navolgers eene wonderbaar
trouwe afspiegeling gaven van de levenswjjze
van Christus en Zgue Apostelen, trokken
zij als een magneet de reinste en sterkste
zielen in de gansche Christenheid met on-
weerstaanbere macht tot zich. Zg overwon
nen door de kracht van hun voorbeeld en
door hun apostolisch woord de feetterijbn,
zij vernietigden den geest van het ongeloof
en van het materialisme, die toenmaals de
wereld bedreigde en spoedig zien wg uit
de school dezer «Bedelmonniken» eene
christeljjke wetenschap en eene kunst ont
luibeu, voor welke de glans der heidensche
en Saracaensche beschaving verbleekte.
Er is te Brussel tegen aanstaanden Dinsdag
eene dringende vergadering van den werk-
liedenbond belegd, ten einde de noodige
maatregelen te nemen om de socialistische
beweging een scherper geteekend karakter
te doen aannemen.
De redactie van het ontwerp-adres
*an antwoord op de troonrede is door de
Senaats-commissie vastgesteld. Het is eene
paraphrase van de troourede. In het bizooder
legt het den nadruk op het maodaat, ge
geven door de kiezers aan da wetgevende
Kamers, beiast met het vaststellen eener
ruime uitbreiding van de kiesbevoegdheid
en met de oplossing der andere vraagstukken,
in verband met de reorganisatie der staats
instellingen.
Het «Journal de Bruxelles» herinnert
hoe de liberale pers sedert eenige dagen
eene groote betooging aankondigde ten gun
ste van het algemeen stemrecht. De «Ga-
zette» vereenigde zich zelfs met de politiek
der «Etoile», «Chronique» en andere blalen.
Men zon dus algemeen schreeuwen: Vive le
suffrage universe).
Welnu, getuigt het blad, dat geroep heeft
geeu weerklank gevonden bjj de burgerij.
Deze is bij de betooging koel en onverschillig
gebleven. Zg heeft integendeel den Koning
geestdriftig toegejuicht.
Maar al wareu er ook te Brussel eenige
duizenden schreeuwers meer geweest, zou
dit den toestand dan veranderen? In 't ge
heel oiet. De schreeuwers zgn het land
niet, en het land heeft zijne zienswgze doen
kennen.
De socialistische Afgevaardigde Thi-
vrier bekend om den werkibanskiel waarmee
hg in de Frauscbe Kamer placht te verschij
nen, is tengevolge vaD eene zeer pijuljjke
operatie te Montlufon bedenkelijk ziek.
Het onlangs door de Kamer van Af
gevaardigden in beginsel aangenomen voor
stel om de ascb van eenige groote mannen
zijn goedhartig, maar oud en zwak van arm. Wat
zoudt ge doen, vadertje, wendde zij zich thans
tot Kutaiaofi, als zjj den Czaar aanvielen? Kunt
gij hem beschermer.? Gij met uwe kruk? Kom op
mjjne bruiloft, vadertje, als ik trouw; gij zult
bruidsjonker zjjn. Wat zegt ge daarvan?
De oude vrouw lachtie en de Czaar lachte ook.
Wat gaat OüS de Czaar aan, zeide daarop
Paul. Wg zijn gekomen om ona de toekomst
door u te lateu voorspallen.
Juist, stemde Kutaisofl' in. Deze man is
mijn neef, hij heeft vganden en bengders aan
het hof, en hg wil weten waar en van wien hem
gevaar dreigt, en hoelang de Hemel hem vergunt
te leven.
Drinkt op het welzjjn van den Czaar, opdat
rk zie of gij het goed met hem meent, gaf de
oude ten antwoord. Want ik wil niets met dé
menschen te doen hebben, die God niet eeren
en den Czaar niet vreezea.
Terwjjl Kutaisoff zijn glas slechts aan de lippen
bracht, nam de Czaar eene goede teug.
De warme drank deed hem goed; een aange
naam gevoel doorstroomde zg ie aderou. Uw drank
is goed, moedertje, zeide hij, en slurpte de rest
langzaam uit.
Maar zoodra hg het glas geledigd had, overviel
in het Pantheon bij te zetten, heeft weinig
fortuin. Nadat da familiën van Thiers en
van Michelet, aan wie deze eer was toege
dacht, geweigerd hebban daartoe toestem
ming te geven, is thans eene weigerende
verklaring iugekomen van de Gravin Va
lentine de Lamartine, eene nicht van den
beroemden dichter. Zjj zegt door die wei
gering een plicht te vervullen jegens
haar oom, die haar dikwijls zgn wil heeft
kenbaar gemaakt om nooit aan zijn graf
te raken, waar hjj rust naast de zijnen.
Er gaan in vele republikeinscbe bladen
in diepe verontwaardiging genosg stommen
op om de Regeering, wegens hare zwak
heid, aan te klagen als indirect verant
woordelijk voor de gruweldaad, dia iu de
«Rue des Bons Enfants» geleid beeft tot
zooveel slachtoffers. Zoo ziet de «Liberté»
in den aanslag de vruchten van de werk
staking te Carmaux. Deze toch heeft de
woeste revolutionnaire hartstochten ont
ketend. Men is lankmoedig geweest; men
heeft inschikkelijkheid betracht om ds ge
moederen gerust te stellen. Iu weerwil hier
van werden de navolgers van Ravachol
door de werkstakers als zijdelingsehe hel
pers gekozen, en de Raad van bestuur der
mjju-maatschappg te Carmaux werd, on
danks alle concessiën, aan de aanslagen
der dynamietwerpers blootgesteld. Men
spreekt zooveel van sociale quaestiën; doch
de ophitsers tot werkstakingen willen allen
slechts den ondergang der maatschappij.
Het zgn wilde dieren, die men meedoogon-
ioos verpletteren moet. De Regeering moge
nu tot het besef komen van de groote mis
slagen, die zg heeft begaan. Zg is verplicht
alles in het werk te stellen, opdat de op
hitsers der massa niet meer zoo lichtvaar
dig tot misdaden kunnen aansporen.
Het blad «le Jour» wil insge ijks de
krachtigste maatregelen genomen zieu.
Slechts eene ijzeren vuist kan de misdaden
der anarchisten tegengaan.
Te Parijs is een Duitsch anarchist
Victor Robe genaamd, gearresteerd. Den
Minister van binnenlandsche zaken is da-
deljjk van deze arrestatie kennis gegeven.
Men gelooft, te recht of ten onrechte, dat
Robe een der daders van den dynamiet-
aanslag van Dinsdag jl. is. Hjj is 24jaar
oud en te Leipzig geboren. Tot nu toe
heeft hg geweigerd op alle aan hem gedane
vragen een antwoord te geven. Hij was
eerst onlangs uit Londen te Pargs aange
komen.
Naar gemeld wordt, zal aan Culine,
de bekende opruier der werklieden in het
Noorder departement gratie worden verleend.
Culine was wegens de gebeurtenissen te
Fourmies tot vjjf jaar gevangenisstraf ver
oordeeld.
Aan de «Temps» wordt uit Carmaux
gemeld, dat de veroordeelde mijnwerkers
die gratie gekregen hebben, weigeren deu
arbeid te hervatten, omdat niet alle ver-
hem eene matheid en slaperigheid, waartegen hij
zich vergeefs trachtte te verzetten. Hjj voelde
hoe zijn bewuatzgn beneveld werd; hjj wilde
spreken, maar het was hem alsof zgne tong ver
lamd was. Zijne oogen sloten zich en hjj viel in
oen diepen slaap.
Toen hg weder outwaakte, zag hij hoe het
geheele vertrek met een witten damp was gevuld,
waaruit ter plaatse, waar daar straks het haard
vuur had gebrand,blauwe vlammen omhoog stegen;
in de rookerige keuken, waarvan hg te?o;en de
lucht nauwelgks had kunnen verdragen, zoo dom
pig en verpast had ze hem toegeschenen, ver
spreidde zich thans een aangename welriekende
geur. Hg zag alles als door een sluier, maar koa
niettemin daidelgk de oude vrouw onderscheiden,
met wie eene merkwaardige verandering had
plaats gegrepen. Zij stond aan het vnar, den gloed
aanwakkerend, waarboven de waterk te! borrelde,
maar waar was hare gebogen gestalte gebleven,
waar de kruk, waarop zg zich te voren steunen
moest? Zjj stond recht op, en het scheen den
Czaar toe dat zg wel nog esns zoo grooi. was als
daar straks. De grijza haren hingen hasr niet
meer over het gezich', hare oogen schitterden,
hare houding had iets waardigs en gebiedends.
Wordt vervolgd.)
