NIEUWE
m 1910
Wocnste 16 November I89S.
agite ma non agitate.
De sociale werkzaamheid der
katholieke Orden.
BUITENLAND
I7dg Jaargaig
ABONNEMENTSPRIJS
Pei S maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUEBAÜ: St. Janstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
D eDstaanhiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensdag-
en Vrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uit g evers: K P P B H 8 h i, AUSET.
IV. (Slot.)
De periode der zoogenaamde hervorming
willen we voorbijgaan; nieuwe Orden werden
Gr toen niet gesticht. De geloofsverdeeldheid
bad aan de Christenheid de diepste wonden
geslagen,welke niet genezen kunnen, zoo lang
die verdeeldheid duurt. Men wilde de Kerk
Verbeteren en men heeft het Christendom
schier te gronde gericht,welks goddeljjk zegel
de eenheid is. De vermetele gedachte van den
val van den Stoel van Petrus en van de
Verwoesting der oude katholieke orde, om
eene nieuwe daarvoor in de plaats te stellen,
Was in het gemoed van een Monnik ont
staan. Van de andere zgde ging echter ook
eene geestelijke vernieuwing, welke de Ka
tholieke Kerk wederom bevestigde en met
nieuwe glorie omgaf, voor een niet gering
deel van dezulken uit, die zich met volkomen
Zelfverloochening aan God in den Ordesstand
hadden gewjjd. Hoe kou bet ook auders.
Trots en wereldschgezindheid waren de
oorzaken der vreeseljjke omwenteling; van
daar de roep van alle door God verlichte
zielen: Voor alles moeten wjj ons zeiven
heiligen en naar volmaaktheid streven;slechts
door groote heiligheid kan de Christenheid
Weder op den goeden weg worden gebracht!
Deze richting echter voerde tot nieuwe or
desstichtingen. Naast vele Congregatiën,
Welke er zich bepaald op toelegden door
de waarheid der wetenschap de dwaleuden
tot de Kerk terug te brengen, ontstonden
ook, die haar voornaamsten arbeid in de
uitoefening der christelijke naastenliefde
wilden verrichten. De H. Carolus Borro-
oteus, Aartsbisschop van Milaau, stichtte
bet genootschap der Oblaten, die ten tjjde
van het heerschen der pest te Milaan won
deren van naastenliefde hebben verricht.
Geestelijke Dochters vau dien Heilige, de
Zasters van den H. Carolns BorromeuB,
hebben onlangs te Hamburg, waar de cho
lera hevig woedde, een werk van offer-
Vaardigheid en toewjjdiog verricht, welks
beteekenis men zelfs niet bjj benadering
kan waardeeren. Deze Liefdezusters,die sinds
30 jaar te Hamburg twee inrichtingen voor
zieken bezitten, hebben bjj de jongste epi
demie op de meest offervaardige en belang-
looze wjjze dag en nacht de ongelukkige
zieken verpleegd. Vlak tegenover baar Ma-
ria-hospitaal had de Hamburgsche Senaat,
°P verlangen der Liefdezusters, nog vier
groote barakken laten bouwen, in welke
eveneens choleraljjders werden verpleegd.
■Ad deze inrichtingen waren dag en nacht
®et patiënten gevuld en de Liefdezusters
Waren onvermoeid in hetuitoefeneu van haar
Gode welgevalligen arbeid.
Dp geljjke wjjze werken de door den H.
^incentius gestichte Congregaties der «Zus
ters van barmhartigheid,» deze «Eugelen
ln menschengedaante». Zg zgn over den
FE DILLMTON.
De spiegel des Keizers.
Vervolg.)
Zjj is eene heks, zeide de Czaar bjj zich-
zelven, en met verbazing bemerkte bjj, hoe zjj
ttet de rechterhand, eene kleine slang uit een
toegedekten schotel nam en boven den waterketel
hield, die op het vuur hing.
De slang wond en kronkelde zich om hare
hand, en naoweljjks was het dier in den ketel,
°f er steeg eene witte, met rosse vlammen ver-
ttengde wolk uit omhoog en een fluitend, sissend
geluid deed zich hooren. Tegelijkertijd fladderde
er iets uit een hoek te voorschjjn; het was de
^af» die tevoren op de leuning van den stoel
gezeten had en die nu eenige malen om hot hoofd
der vrouw vloog, om daarop weder in den hoek
te verdwjjnen.
De waarzegstar prevelde onverstaanbare woor
den op den toon alsof zij eene tooverspreok
reide. Toen haalde zjj iets blinkends uit den ketsl
*e voorschijn, dat door den wolkensluier heen
echitterde. Wat was dat? Toen de Czaar zich
Verder voorover boog, om beter te kunnen zien
ganschen aardbodem verspreid en bewijzen
aan de menschbeid de voortreffelijkste dien
sten, zoowel door het verplegen van zieken
als door het geven van onderwjjs. De of
fermoed van de Zusters van den H. Vin-
centius, als ook die van de Zasters van den
H. Augastinu8, ,an de H. Elizabeth eu van
zoovele anderen, zgn immers van algemeens
bekendheid; ze worden door geloovigen en
ongeloovigen gewaardeerd.
Voor hnlplooze weeskinderen heeft de in
het jaar 1537 gestorven H. Hierooyoius
Aemiliani te Samosko bij Milaan eene Con
gregatie opgericht. De Schoolbroeders, eene
door La Salie (f 1719) gestichte Congre
gatie van leeken, onderrichten de kinderen
der werklieden. De «Broeders van barm
hartigheid» houden zich belangloos met de
ziekenverpleging bezig. Zg oefenen ook bjj
ons te lande in verschillende gemeenten
hun heilvollen arbeid uit. Hun stichter is
df> H. Joannes de Deo, een Spanjaard, die
in het jaar 1559 stierf. De «Vaders van
den goeden dood,» door den H. Carolus de
Leilis (f 1614) gesticht, verplegen zieken
en bereiden hen voor tot eeu goeden dood.
Meer bekend dan de laatstgenoemde is
de door den H. Alfonsns de Ligaori gestichte
Congregatie van deuH.Verlosser kortwegRa-
demptoristen genaamd.DeEerw.PaterEudes,
stichter der Orde vanO.L. Vroo we der naasten
liefde,bad zich ten taak gesteld,alle menschen
te dienen; daarom hield zich, gelijk de Zalig
maker,voor den dienaar van allen.Hjj ontving
allen, die tot hem kwamen, met liefde
en trachtte allen troost te geven. Toen in
het jaar 1631 de stad Caen (in Frankrijk)
door de pest werd bezocht, en velen haar
ontvluchtten, kwam Pater Eudes in de stad
om de zieken te troosten en te verplegen.
Zonder onderscheid van rang of stand te
maken stelde bjj zich in dienst van iedereen,
die zjjoe hulp behoefde. Ten einde de leden
zjjner Congregatie voor het gevaar van be
smetting te behoeden, zonderde hg zich
gedurende den tgd der ziekte van hen af;
hg hield verbljjf op een weiland, waar hjj
in een vat sliep. Toen de pest ook in zjjo
klooster uitbrak, toog hg er heen verpleegde
twee Paters, die in zjjue armen stierven.
Nadat de pest uit het klooster verdwenen
was, ijlde hg weder naar de stad en keerde
eerst terug toen de epidemie daar volko
men was geweken.
AaD dezen Monnik geljjk in bewonde
renswaardige werken der naastenliefde, is
het leven van Kardinaal De Cheverus, die
eerst Missionaris der Indianen en negers en
later hun Bisschop te Boston was. In het
verplegen van zieken, in het troosten van
ljjdeuden, heeft hg bijna zijns galgken niet
gehad. Zelfs als Kardinaal^ verrichtte bjj de
nedeiigte werkzaamheden in de huizen van
krauken en hulpbehoevenden. Zjjne nacht
rust offerde hg aan de verpleging van hen,
die met de vreeseijjkste kwalen waren be
hept.
Zulke mannen werden door de verschil-
wat zjj in de hand hield, was het hem als aan
schouwde hjj zjjne eigene beeltenis. Daarom meende
hjj de gelaatstrekken der beks te zien, die zich
in het voorwerp weerspiegelden, dat zjj in de hand
hield.
Wat echter den Czaar het meest in verbazing
bracht, was, dat de nevel, die daar zoosven nog
het geheele vertrek vervulde, opeens wegtrok,
zoodat hjj alle voorwerpen helder zien kon.
Kutaisoff lag in diepen slaap op de bank, de
raaf zat weer op do leuning van den stoel en de
kleine knaap hurkte in een hoek, de oogen angstig
op de oude, sluwe vroaw gevestigd, wier gestalte
weer ineen gekrompen was eD die als tevoren op
haar stokje leunend met een spiegel in de bevende
rechterhand op den Ciaar toetrad.
Zie, zie, mompelde de oude bedriegster den
spiegel beschouwend, hoe merkwaardig. Bjj den
eene wordt het een dolk, bjj den andere een
kruis, bjj n is het een spiegel geworden. Pak
aaD, zoontje, pak aan en bewaar hem goed, want
ge zult zoo lang leven, ali deze spiegel heel en
ongeschonden is.
De spiegel, dien de oude heks den Czaar over
handigde, had een rand van glas, waarin allerlei
zinnebeeldige teekens, krullen, cirkels, Blangen
lenden Orden groot gebracht, niet een of
twee, neen zulke zonen tellen de Orden
bjj duizenden, zulke dochters wassen in
groote getallen in Gods tuin als welriekende
bloemen; de meesten gaan ongekend en
ongenoemd tot huuBruidegim in den Hemel,
Dien zi) reeds op aarde hebben gekozen
om daar het loon te ontvangen, dat zjj op
aaide niet verkregen. Wat zij allen voor
het welzjjnder mecschheid hebben verricht,
staat opgeteekend in het boek der geschie
denis.
Wjj willen ook nog aan de Orde der
Trappisten herinneren. In Italië maakten
zij den grond bewoonbaar. In Bosnië brach
ten zg de christeljjke beschaving evenals
in Zuid-Afrika, waar zjj de wilde Kaffers
bskeerden. En wat de Jezuïeten hebben
verricht voor het welzjja van volken en
landen, 'tis, dunkt ons, van al te groote
bekendheid om er nog over uit te weiden,
op eene enkele zaak wjj hier slechts de
aandacht vestigen.
De Jezuïeten hadden de taak op zich
genomen de bewoners vaD Brazililië tot
het Caristendom te bekeeren en zjj slaagden
daarin naar wenscb. De bekeerde inboor
lingen werden intusschen door hun verkeer
met Europeesche immigranten dikwgls be
dorven. Om dit nu te verhinderen vroegen
de Jezuïeten in het jaar 1606 aan de
Spaansche Regeering te Madrid de toestem
ming, om onder de nog niet onderworpen
Indianen koloniëa te stichten, waar, zon
der hunne toestemming geene Europeauen
mochten komen. Binnen eene eeuw ont
stonden in Paragaay en aan den oever van
den Uraguay 31 van dergeljjke koloniën
met ongeveer 280.000 inwoners. Deze vorm
den onder patriarchale Regeering der Je
zuïeten een welingerichten Staat, welke
zelfs werd bewonderd door groote mannen,
die tegen de Jezuïeten vjjandig gezind wa
ren, zooals Montesquieu en anderen. Men j
erkent, dat deze Jezuïeten-kolonie in Zuid-
Amerika de eenige kolonisatie in de nieuwe
wereld is geweest, welke de inwoners op
den duur beter en gelukkiger heeft gemaakt;
want de meeste dergelijke ondernemingen
werden door winzucht of andere motieven
in 't aanzijn geroepen. De genoemde Staat
viel in 1740 aan Spanje's en Portugals
hebzucht ten offer, tot iunig leedwezen der
Indianen, die met tranen in de oogen van
hunne vroegere geestelijke bestuurders af
scheid namen.
Wjj hebben in korte trekken getracht
eene schets te geven van de sociale werk
zaamheid der Monniken, natuurljjk zeer
onvolkomen, vermits wij slechts enkele
feiten hebben vermeld. Nu zou men rnee-
nen dat door de groote mannen der we
tenschap aan de arme Monniken gerechtig
heid werd bewezen. Ach neen, zjj worden
nog steeds veracht, nog altgd versmaad
door de mannen van het ongeloof en ma
terialisme. Hier en daar gaat echter eene
enz. waren gegraveerd.
De oude vrouw opende een kaatje en nam
daaruit een roodan doek. Hier, zooutje, zeide
zjj daarop, den spiegel in den doek wikkelende.
Bewaar hem goed, want ik zeg.- ais deze spiegel
breekt, ook uw laatste uur heeft geslageu.
De bijgeloof ige Czaar sidderde, wierp een ang-
stïgen blik op de bedriegster en stond op van
zjjn zetel.
Ais ge echter weten wilt wie uw beste vriend
en wie uw ergste vjjand is, ging de oude too-
verheks voort, zoo doe aldus, zoontje: plaats van
avond tegen middernacht dezen spiegel op de
tafel en aan weerszijden er van twee brandende
kaarsen. Wanneer het dan twaalf uur slaat, zoo
roep de Drieënheid aan, en bjj den laatsten slag
zal degene verschijnen, die uw goede engel is
en dien ge blindelings vertrouwen kunt.
Goed! En mjjn ergste vijand?
Ia de eerste, dien ge na dien anderen zien
zult, zij het dezen nacht, of den volgenden dag.
De groote, maar dwaze en bjjgeloovige Czaar
tastte in zjjne beurs en stopte de oude vrouw een
paar goudstukken in de hand.
Hei, Michaël 1 riep hjj toen.
Kutaisoff verroerde zich niet.
stem op, die de ware verdiensten vau de
kloosterorden erkent. Zoo zeide b. v. Ko
ning Max Jozef I van Beieren tot Mon-
gelas: «Wat zgn wg toch ezels geweest
toen wjj alle kloosters hebben opgeheven
Mjjne grjjze haren zon ik wel willen uit
rakken, als ik daaraan denk.» Doch genoeg.
Door lederen Katholiek en onbevooroor-
deelden andersdenkende worden de verdiens
ten der verschillende Orden hoog gewaar
deerd en die waardeering zal nog toenemen
wanneer ook de geesteljjke werkdadigheid
der katholieke Orden wordt geschetst, een
arbeid dien wjj te gelegener tgd, ter ver
heerlijking van God en godsdienst, hopen
te ondernemen.
Z. H. de Paus heeft de onderhandelingen
met het Parjjsche Kabinet over de benoe
ming van Fransche Kardinalen geschorst.
Z. H. zal afwachten, of de Kamer bjj de
behandeling der begrooting al dan niet
bisdommen zal opheffen, en vervolgens daar
naar bandelen.
Een besluit van den Belgischen Mi
nister van landbouw enz.bepaalt,dat lompen,
oude lappen en gedragen kleeren, in balen
of toegenaaidepakken verzonden vanDuitsch-
land, Frankrjjk en Nederland, met 15 dezer
wederom voor in- en doorvoer zullen worden
toegelaten.
De Antwerpache Gemeenteraad heeft
de conclusiën van het rapport betreffende
de teDtoonsteiliug in 1894, strekkende tot
het kosteloos afstaan van de benoodigde
gronden, het zorgen voor de verkeerswegen
enz. goedgekeurd.
De Bond der arbeiderspartij heeft ten
slotte [besloten, Dinsdag ter gelegenheid
van het «Te Deum» geene manifestaties te
houden.
In doorgaans goed ingelichte Duit-
sche kringen wordt gemeld, dat er ingrjj-
pende veranderingen in de ontworpen le-
gerorganisatie zullen gebracht worden, voor
zg den Rgksdag zal bereikt hebben. De
Regeering zou tot de overtuiging zgn ge
komen, dat het ontwerp in zgn tegenwoor-
digen vorm slechts geringe kansen heeft
van aanneming. Ia de buitenlandsche bladen
spreekt men zells van het aftreden van den
Rijkskanselier.
De onlangs aangekondigde openbare
vergadering van Duitsche handelaren en
indnstriëelen ter behandeling der tentoon-
stellings-quaestie is thans te Berlijn gehou
den. Er is besloten, on middel! jjk de noodige
stappen te doen om binnen de jaren 1895
1897 te Berljjn eeue groote tentoonstel
ling te houden, waarop alle takken van
handel, njjverheid en kunst vertegenwoor
digd zullen zgn. Tevens is aan het bestuur
opgedragen, inzonderheid ten spoedigste
een waarborgfonds daarvoor bjjeen te bren
gen, en nu reeds dadeljjk van dit een en
ander kennis te geven aan het Gemeente
bestuur.
De goede oule man heeft te veel gedronken,
vadertje, zeide de heks, die zonder te danken de
gondstukken had opgestreken.
Hei, Michaël! herhaalde de Czaar nog
luider.
Thans richtte Kutaisoff zich overeind en wreef
zich de oogen.
Kom, Michaël, zeide de Czaar, met zgn
schat onder den arm naar de deur gaande, die
de waarzegster voor hem had geopend. Onze zaak
is hier afgeloopen.
Kutaisoff greep zjjue kruk, zette zjjoe muts
op, die van de bank gegleden was, en volgde
den Czaar.
Pas vooral op uw spiegel, mijn zoontje!
riep de onde vrouw hem nog na.
Een half uur na zjjn onderhoud met Benningsen
I stond Pahlen voor den troonopvolger Alexander.
Keizerlijke Hoogheid, begon Pahlen, nadat
hg den toekomstigen alleenheerscher eerbiedig
j begroet had, ik heb hel bevel u gevangen te
nemen.
Wat moet dat beteekenen? riep Alexander.
{Wordt vervolgd.)
H4ARLEIHSC9E COdRAHT.
JemainiH-KSd
