NIEUWE
n 1925
Woensdig 21 December I §92»
nieuwjaar.
Een sociale kanker.
BUITENLlm
IT^Jstrgsfg
In het nummer van dit blad, dat
Oudejaars-avond verschijnt, staat
voor belanghebbenden de gelegen
heid open om aan Familie, Vrienden
en Begunstigers, hun Nieuwjaars
groet te brengen, tegen den prijs
van 25 cents per advertentie.
Het litteeken.
HiilLEHSCIC C0UR4IT.
ABONNEMENTSPRIJS
t 0,85
1,10
1,80
0,03
Pei 3 maanden voor Haarlem.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUfiEAH: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1-6 regels Centg
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
D enstaanbiedingen25 Cents per advertentie a Contan
Advertentie n worden uiterlgk Maandag-, Woensdaz-
en Vrgdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Vitgev er Kül' P B 8 h I, A U B E Y.
Het teit dat ook in ons land nu en dan
circulaires verspreid worden, waarin eene
aanbieding vcorkomt om, tegen periodieke
betaling ran een bepaald bedrag, deel te
nemen aan de uitloting van zekere prernie-
loeniugen en waarin de belotte gedaan
wordt, dat de deelnamers na verloop van
tjjd eigenaars worden van eenige loten van
buttenlandsche premieleeningen, gaf ons
aanleiding tot de vermelding van hetgeen
omtrent zulk eene speculatie dezer dagen
door eea Duitsch orgaan aan zjjne lezers
werd medegedeeld.
Wjj vrillen geen oordeel uitspreken over
de soliditeit van deze ondernemingen hier
te lande. Wg willen zelfs aannemen, dat
dusver hier geen bedrog wordt gepleegd.
Maar wat nog niet is, kan bomen ea het
zou ons geene verwondering baren wanneer
de zwendelarjj van loten-aandeeleu uit net
buitenland ook op den vaderlandschen do-
dem werd overgebracht. In elk geval raden
wij iedereen aan, die in het bezit komt
van eene circulaire, waarin hem alles fraai
en winstgevend wordt voorgesteld, terdege
op zjjne hoede te zijn en wel toe te zien,
dat bp niet wordt bedrogen.
De loten-aaudeelen, zegt het bedoelde
blad, zjjn de gevaarlijkste zweudelarg, aie
men zich kan denken; 't is het beursspel
van den minderen man. De waarschuwing
tegen het aankoopen van loien-aandeelen
kan niet nadrukkelijk geaoeg worden her
haald. Om zich een begrip te maken hoe
uitgebreid reeds het veld is der agenten
van zulke ondernemingen, moet men de
gevallen kennen, die in den laatsten tgd da
Rechtbanken bezig houden. In eene zitting
van de rechtbank te Muncben werd ge
constateerd, dat twee agenten in eene kleine
gemeente binnen weinige dagen contracten
gemaakt hebben ten bedrage van 8U.UUU ju
In het kantoon Zurich (Zwitserland) heelt
eene authentieke statistiek, uitgegeven me
het doel om maatregelen tegen dien socialen
kanker te nemen, bewezeu dat een kantoor
in loten-aamieelen handeldrijvende te Zurich
De Heer Pergament, een eenigszins ouderwelsch
Londensch notaris van streng conservatieve grond-
beginselen, met eene dettige, rflkecieae
een nieuwen klant altjjd met een zeker wan r
wen aan. Maar de Heer Downing kwam tot hem
met zulke vertrouwen inboezemende aanbevenn
en zijn optreden maakte zulk een gunstigen in
druk, dat de Heer Pergament bjj hem zijn argwaan
vergat. Downing was een oudachtig heer, die
een aardig vermogen scheen te bezitten.
Eerst begon de Heer Downing met zich te
verontschuldigen over zijne late komsthet was
zeven uur des avonds. Een doek bedekte zijn
gezicht tot bjjna aan de oogen en hy sprak met
een schorre stem, alsof hij een borstlj] .er was,
zoodat de no'aris niet kon nalaten, hem op e
onvoorzichtigheid attent te maken, van nog zoo
laat 's avonds uit te gaan.
„Niemand weet, dat ik uitg. gaan ben. Zg den
keu thuis, dat ik dooreen aanval van mgoe kwaal
aan mijne kamer ben gebonden.//Hg begon st-rk
te hoesten en ging toen voort: „Ik verzocht ons
beider vriend, Generaal Tambell, mg een ge-
schikten notaris te noemen, op wiens stihwggend-
heid en rechtschapenheid ik mg geheel verlaten
kon. Hij heeft mij daarop uw naam genoemd en
ik neem de eerste de beste gelegenheid te baat,
om u te komen opzoeken. Ik zou gaarne een
nieuw testament maken. Ik wil over mgn vermo
gen beschikken op eene wijze, die mijne familie
niet ten goede zal komen, en eisch derhalve mgn
laatsten wil krachtig uitgedrukt te zien.//
//Zeer voorzichtig", zeide de notaris droogjes.
16.000 klauten bezit. De groote verbrei
ding van dezen handel, waarbij men het
op de spaarpenningen van den kleinen
burger heeft gemunt, verklaart ons de toe
neming van kantoren en maatschappijen,
welke schier in elke stad zijn ontstaan.
Hanne agenten bezoeken reeds de kleinste
dorpen.
Wie zjjn nu de klanten van deze onder
nemingen? Het zijn arbeiders, kleine bur
gers, eenvoudige lieden, die van geldspecu
laties geen verstand hebben en de fraaie
voorspiegelingen der agenten gelooven. Be-
tergeatelda lieden koopeu geene loten, die
zjj 60 a 100 percent duurder moeten beta
len, dan zij volgens den koers genoteerd
staan. De tot das ver gerechtelijk bekend
geworden gevallen toondeu steeds aan, dat
de kleine burgers de slachtoffers waren van
deze zwendelarjj. Dj agenten hebben in
dien kriug hunne gewilligste clienteele.
Om ons een goed denkbeeld te vormen
van het sociale nadeel, dat deze droevigste
aller moderne ondernemingen veroorzaakt,
willen wjj eerst de vraag stellen: Hoe worden
de zaken gedreven? Het antwoord luidt: in
't vertrouwen op de onwetendheid der koo-
pers van loten. Er zjjn liedeD, die meenen,
dat het document, dat zij na de betaling
van den eersten termijn in handen krijgen,
het lot zelf is. Zg zijn van meening, dat
het lot in den loop der eerstvolgende maan
den moet getrokken worden vermits zjj het
onderscheid tusschen eeo loterjjlot en een
serielot niet kennen. Verlokkend is voor hen
bovenal de verzekerieg der agenten, dat zg
zullen winnen. De grootste zwendelarjj wordt
met den koers gedreven. Het onderscheid
tusschen de nominale en de koerswaarde
is den kleinen burger, die nimmer aanleiding
had de beursberichten te bestudeeran, te
eensnmale onbekend. Dat een Tnrksch lot
b. v. - an 400 franks nominaal slechts 55
gulden waard is, wordt den man niet verteld.
Bjj voorkeur zjjn het buitenlandsche, ge
deeltelijk waardelooze loten, die de agenten
aan den man brengen. De kooper onder
werpt zich bij de betaling van den eersten
termijn aan de moeiljjkste voorwaarden.
"Blijft de betaling van slechts een enkelen
termijn achterwege,dan verliest hg zjjn recht
op de loten en wat hg dan betaald heeft,
is verloren. De agent zegt den kooper wel,
dat hg het geld terug kau krjjgej als hg
wil, maar de «bank» voot welke de agent
werkzaam is, heeft in het contract, dat door
den misleiden kooper wordt onderteekend
den volgenden paragraaf: «Valsche voor
tik verzoek u tevens mjjn executeur te wilLn
zijn. Het zal dan uw plicht zijn, het testament te
doen uitvoeren."
//Ik weet niet, of mjjne beroepsbezigheden mij
den tijd zullen laten, eene dergeljjke opdracht
naar den eisch te ver.uilen.//
//Natuurlijk verlang ik dit niet voor niemendal.
Ik zal u f 500 voor uwe moeite doen uitbetalen."
„Mjjne rekening zal naar den aard mijner be
moeiingen worden geregeld.//
„Ik heb niet veel beschikkingen te maken;
ik wil mgn geheele vermogen aan een persoon
maken. Ik ben ongehuwd en heb maar éen
bloedverwant, die in de termen zoa vallen, maar
deze heeft zich zoo slecht tegenover mij gedragen,
dat ik besloten ben hem te onterven."
De notaris nam een penhouder en verzocht om
verdere beschikkingen.
„Ik vermaak alles aan E iuard Alfred Schellen
en benoem hem on u tot de uitvoerders van
mgu laatsten wil."
//En wie is die Schellen?
/rMjjii bediende."
„Heeft u dien stap wel overwogen?"
„Schellen is een welopgevoed mensoh, meer
een heer dan een bediende, aan wien ik veel
ben verschuldigd. Hjj zal vbu mgn vermogen een
beter gebruik maken dan mijn neef.//
Pr Den volgenden avond kwam de Heer Downing
nogmaals, om het inmiddels gereed gemaakte
stuk te onderteek enen. Het testament werd onder
de hoede van den Heer Pergament gesteld, de
andere betaalde de vereisehte kosten en vertrok.
Eenige weken daarna stierf de Heer Downing,
De notaris begaf zich naar den gelukkigen erf
genaam. Schellen was een met zorg geschoren,
bedaard mannetje van middelbaren leef tjjd en
spiegelingen eu beloften van onze agenten
zjjn voor ons niet verbindend.»
De meeste loten bieden overigens weinig
kans aan op winst. Zoo b. v. werden bjj
de trekkiDg vaa Milaneesche loten in Sep
tember jl. onder 15000 loten slechts 4l
prijzen getrokken, dus op 358 loten éen
prjjs.
De Heer E. Naef, een statisticus schreef
onlangs in het Social-politisch Centralblatt:
«Men kau veilig aannemen, dat geen 50
percent der koopers alle termgnen batalen.
Big ven de betalingen achterwege, dan is
alles verloren en de beurs van den lachenden
«bankier» wordt gevuld. Feitelijk verliezen
de meeste koopers het reeds betaalde geld.
Hat is eene ontzettedde zwendelarij, eene der
vreeselijkste oplicbterjjen van den modernen
't Is de plicht van alle weldenken leo, het
volk omtrent deze rooverjjen in te lichten
en te waarschuwen. De wetteljjke bepalingen
dienden verscherpt te worden, dan zou aan
dien woekerhandel weldra een einde komen.
Helaas! het moet erkend worden, dat deze
soort van zwendelarjj reeds een verontrus-
tenden omvang heeft aangenomen en mil-
lioenen zijn reeds nit de beurs van de kleine
burger i ontfutseld geworden, die de slacht
offers werden vau gewatenloozeu. E 1 daarom
kan men niet luide en ernstig genoeg waar-
sehawen tegen dezen socialen kanker in
de hedendaagsche verontchristeljjkte maat
schappij.
Naar uit Rome gemeld wordt, heeft Z
H. de Paus eene Encycliek onder handen,
gericht aan alle Bisschoppen van de geheele
katholieke wereld.
Dit schrijven zal in het begin van het
volgende jaar, bjj gelegenheid van bet bis-
8cbopsjubilé van den Paus, openbaar wor
den gemaakt.
Te Brussel heeft een plechtige ljjk-
dienst in de St.Guduiakerk plaats gehad voor
de zielernst van Kardinaal Lavigerie, welke
door een groot aautal booggeplaatsten ii
bggewoond. De geheele kerk was met rouw-
versierselen behangen en in het midden
stond eene hooge ljjkbaar, met de waardig
heidsteekenen van den overledene. Onder
de aanwezigen waren Graaf Joliy, als ver
tegenwoordiger des Konings, Kapitein
Van Gele, de Pauselijke Nuntius en de
Aartsbisschop van Meehelen, da M nister
van buitenlandsche zaken, Graaf Da Mé-
baantwoordde volkomen aan de beschrjjving, die
zjjn heer van hem had gegeven.
Da neef van deu erflater, Arthur D^wuiDg,
kwam Daar Londen voor de begrafenis van zjjn
oom.
Toen de notaris hem met den inhoud van het
testamerit in kennis stelde, toonde hij niet de
minste ontsteltenis. Hij vertelde den notaris, dat
hg tegen den zin vau zijn oom getrouwd was en
er zich dus volstrekt niet over verbaasde, dat hjj
was onterfd.
Daarbij kwam, dat zijn oom hem kort voor
zijn dood een brief had geschreven, waarin de
vroegere bedieiging van hem te zullen onterven
nog eens werd herhaald.
Eene week na de begrafenis verscheen de Heer
Schellen bjj den notaris en verzocht om eene som
van f24000 tot den tjjd, dat het testament ge
rechtelijk zou zjjn erkend. De notaris gaf hem
eene chèque voor de bank en gaf een bediende
last, de quitanlie daarvoor den Heer Schellen
ter onderteekening aan te bieden. Daarop verliet
bjj het kantoor, om eenige bezigheden buitenshuis
te verrichten. Den volgenden morgeD, toen hjj
weder met dien bediende alleen was, deelde deze
hem zeer geheimzinnig mede, dat hjj de bank had
bericht, dat de chèque van den Heer Schellen
ongeldig was.
//Hoe kunt ge dat doen, zonder mg vooraf te
raadplegen?
//Toen de Heer Downing zjjn testament tee-
kende, bemerkte ik, dal een groot li teeken zijn
hand bjj den wijsvinger ontsierde.//
//Welnu, wat gaat u dat aan?"
//Het is een merkwaardig toeval, dat de Heer
Schellen op dezelfde plaats een zelfde litteeken
heeft. Ik zag dat gisteren...."
rode, en de Nederlandsche Gezant, Baron
Gencke van Herwjjnen, Mgr. Solvyns en
Baron Lamberoiont, enz. De lijkrede werd
uitgesproken door Mgr. Ctrtuyvels, Vice-
Rector der Leavenrche hoogeschool.
Tusschen de RsgeeriDg van den Con-
go-staat en de Maatschappij voor den Bo-
ven-Congo is eene schikking getroffen, zoo
dat het ontstane conflict kan beschouwd
worden gfëindigd te zjjn.
Da Prins-Bisschop van Breslau, Mgr.
Kopp, zai door Z. H. den Paus in het aan
staande Consistorie tot Kardinaal verheven
worden en zich tot het ontvangen der in
vestituur naar Rome begeven.
!u dejl. Vrjjdag gehouden zitting van
den Rjjksdag, was kort voor de verdaging
van bet Huis het voorstel tot beteugeliug
der openbare onzedelijkheid aan de orde.
Na een uitvoerig debat, waarbjj ver
schillende sprekers op de font wezen, die
men begaat door aau te nemen, dat de toe
standen iu geheel Duitschland gelijk zjjn
aan die te Barijjn, werd het voorstel, na
door deu Regesringscommissaris Lucas te
zjju ve.dedigd, naar eene Commissie van
21 leien erwezen.
De Rjjksdag ging daarop tot dan lOn
Januari uiteen.
Onder de landbouwers langs den Be-
nedeu-Rjjn heerscht eene algemeane agitatie
tegen de politie-veioideuing der districtsre-
geering van Dusseldorf, krachtens welke de
trichinenscbouwiDg, te beginnen 1 April
1893, in het geheele district verplichtend
is gesteld. Eju Gemeenteraad heeft het voor
scel tot oprichting vaa eeu daartoe benoodigd
bureau verworpen; bg andereGemeenteraden
zjjn voorstellen ter verwerping ingekomen,
en op verscheidene plaatsen worden door
vereeuigiugen stappen gedaan om de uit
voering te belemmeren. Meo verwacht even
wel, dat het niets zal baten.
Te Kirchheim is eeae vergadering
gehouden van personen, voor het meerendeel
tot de burger jj of de landbouwers behoorende,
die pogingen zullen aanwenden tot bet stich
ten eenergroote pirtjj van den middenstand.
Zg zullen in hun program vooropzetten
handhaving der nationale eenheid, der mo
narchale beginselen over de politieke vrjjheid,
met inachtneming der rechten en belangen
vaD alle standea eu van het Christendom,
behoudens vrjjheid voor elke belijdenis.
Verder staan zjj voor bescherming van
landbouw en njjverheld tegen de onbeperkte
vorderingen der vrjjhandelaren en erkenniug
van het recht der werklieden, hun toestand
Onaangediend trad op ditzelfde oogenblik een
meisje de kamer binnen. Zg was zeer opgewonden
en hield in hare hand de gisteren opgemaakte
aanwijzing op de bank.
//Wat moet dat nu beteeke en?//vroeg ze. „Hg
heeft mg gezegd, dat men mjj aan da baDk
hierop f 24000 zou betalen. Ia plaats daarvan
behandelt men mjj als eeae zakkeDrolster en ver-
wjjst mjj hierheen. Ik zou hiermede naar Holland
reizen, waarheen hjj mjj later zou volgen, als hg
in het bezit van het vermogen zou zjjn gekomen.
Ik begin hem nu te begrijpen, hij wilde mjj weg
hebben, omdat ik op de hoogte ben van de zaak.//
„Maar waarvan spreek je toch,mgn beste meid?"
//Kent 11 mg dan niet, mijnheer de notaris?
Ik heb u de deur opengedaan, toen u kwam
vertellen, dat hjj de erfgenaam van den Heer
Downing was. U heeft hem bjj u gehad op den
avond, toen hjj de kleedereu van mjjnheer had
aangetrokken en zoozeer op dezen geleek, dat ik
eerst geloofde, dat hjj het was, ofschoon ik wist,
dat die arme mijnheer Downing veel te ziek was,
om handen en voeten te bewegen."
„Weet gjj ook, of de Heer Downing een lit
teeken bg den duim had, evenals do Heer Schel
len?//
//Ik kan bezwereD, dat mijnheer Downi ig dat
niet had,want ik heb hem iu zjju ziekte verpleegd."
//De notaris haalde diep adem, en keek zjjn
bediende veelbsteekenend aan. Deze zette zich
in een huurrijtuigen reed naar het politie-bureau
in de nabjjheid, terwjjl de notaris eeu telegram
aan Arthur Downing zond.
Het verdere verloop der geschiedenis te ver
halen, is onDOodig.
