NIEUWE
i 1927
Zon1t$ 25 Pecember H9S.
I7li Jaargiig
nieuwjaar.
Eene scherpe tegenstelling.
BUITENLAND,
In het nummer van dit blad, dat
Oudejaars-avond verschijnt, staat
voor belanghebbenden de gelegen
heid open om aan Familie, Vrienden
en Begunstigers, hun Nieuwjaars
groet te brengen, tegen den prijs
van 25 cents per advertentie.
~VË~Ü1LLBT ON.
Eene volksrechtspraak.
IIMSC
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
B U R E A IT: St. Janstraat Haarlem.
miTiyurmVf;
AGITE MA NON AGITATE.
mm.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
D enstaanbiedingen25 Cents per advertentie h Contan
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensd ag-
en V r d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
üitgeverg|£üPPERS L AU RET.
Wegens het Hoogfeest van Kerstmis zal
de Nieuwe Raarl. Courant, in plaats van Dins
dag, Woensdag a.s. worden uitgegeven. Het dan
volgende nummer verschijnt Zaterdag 31 Dec e. k_
Een deel van ons vaderland verkeert op
het oogenbiik iu eeu verschrikkelijken toe
stand, een toestand, dien wij bijna even
ongelukkig vinden als den burgeroorlog.
Het is de provincie Groningen, waar de
Rijks- en gemeente-politie niet bij machte
zijn om de woelingen van een aantal rad
draaiers en volgelingen dier onruststokers
te bedwingen. Geheele detachementen mi
litairen moesten uit andere plaatsan wor
den ontboden om met de kracht van het
zwaard het gezag te helpen handhaven en
da rustige burgers te beschermen tegen het
grauwi
De bizonderheden omtrent dien toestand
willen wij bier niet schetsen. Wat er reeds
van gemeld werd, is reeds verschrikkelijk
genoeg, en het b ijft nog eene vraag, of
het oproer spoedig zal gedempt wezen, ,dan
wel of de onrustzaaiers nog meerdere po
gingen zullen aanwenden om het gezag te
trolseeren.
Kwamen de onlusten voort uit eene tjj-
deljjke oorzaak, welke spoedig geheel zou
verdwijnen, dan kon men de verwachting
koesteren, dat binnen betrekkelijk korten
tjjd alias weder rustig zou zjjn. Doch dit
is zoo niet.,Het oproer neemt zjjn oorsprong
in eena gezindheid, die niet verdwjjnen zal,
ook al trekt men daar nog zooveel troe
pen bjjeen. Het is eene gezindheid, welke
allengs gevormd werd als een gevolg van
de opr- erige redeneeringeu, zoowel iu kleine
geschriften neergelegd, die daar werden
verspreid, als uitgesproken door zoogenaam
de politiek" woordvoerders, die aan de bar-
gerjj eens wilden vertellen, hoe ongelukkig
zjj is en hoe gelukkig zjj kau wordeo.
Men weet het, dat in de jongste jaren
in het Noorden van ons land het radica
lisme verbazende vorderingen heeft gemaakt.
Ook de daarmede verwaote sociaal-demo
cratische begrippen hebben er wortel ge
schoten en eene vruchtbare aarde gevonden
vooral bp beo, die zich van den godsdienst
hebben afgekeerd.
Zoo werd het volk, in 't bizonder de
lagere standen, bewerkt; en nu tengevolge
vao de werkeloosheid da onwetenden ver
moeden door oproer tot betere toestanden
op maatschappelijk gebied te zullen komeD,
Ik reed, verhaalt de reiziger Townsend, in
gezelschap van een planter uit het land, den
Heer Malan, op ongeveer eene mijl afstands het
onlangs ges ichte kleine stadje Morgan inTexs
langs, toen het doffe geluid van een pistoolschot
ons bereikte. Bijna terstond daarop zagen wjj
menschen uit hunne huizen komen en twee of
drie met karabijnen gewapende ruiters nnloopen
naar het punt, dat de algemeene belangstelling
op zich scheen te veretnigen. Door nieuwsgierig
heid gedreven richtten vjj onze ponny'3 naar het
zelfde punt.
Die boef van een Cheynne heeft reeds ver
scheidene aanslagen hiei beproefd, zeide de Heer
M-, an lot rnjj, maar er heeft nog geen moord
plants gehad; lateu we hopen dat de reeks niet
gattt. beginnen
Het stadje, plotseling als een paddestoel aan
den „ever der rivier vermen, b stond uit veertig
of vijftig houten huisjes, de meeste nog onvol
tooid. Hier en daar verhisf zich eene schaur, een
hooj metselw-rk, eeu stapel timmerhout op het
gras, waar eene maand rroeger vrjj de buffels
verzetten zjj zich tegen het wettig gezag
en doen aan de rustige burgers grooten
overlast aan. De militaire hulp zal voor
het oogenblik de rust wel doen terugkee-
reD, doch zeer waarschjjnlgk zijn na het
vertrek der verschillende detachementen
nieuwe woelingen te wachten,
Dat is dan de vrucht van het liberale
onderwijs, van de radicale en socialistische
toespraken en geschriften eu van den zoo-
genaamdeu ruimen blik, welken meu de
memgte heeft geschonken op den politiekeu
en socialen toestand in ods land.
Onrust en onlust op deze woelige men-
schenwereld, en dat iu dagen, waarop de
geheele Christenwereld vervuld moest we
zen van eerbied voor Hem, bjj Wiens komst
op de wereld het: «Vrede op aarde» over
de velden klonk, aangeheven door millioe-
nen Engelen.
Wel mogen wij spreken van eenetcherpe
tegenstelling, waar, zoo tegen het Goddelijk
gebod in, een deel der menschbeid geen
eerbied toont tegenover het gezag, dat door
God gesteld is en uitsluitend tracht bot te
vieren aan de loagste hartstochten.
Doch ook ban van eene scherpe tegen
stelling gesproken wordeo, waar dezelfde
Regeering, die eene wet heeft ingediend
om aan alle burgers het kiesrecht te ver-
leenen, ten einde de lagere klassen in dat
schijnbare genot te doen deelen, nu genood
zaakt is de gewapende macht op te roepen
om die personen, voor wie voornamelijk de
bedoelde kieswet werd samengesteld, tot
orde en rust te brengen.
Zij, die zich thans tegen de wetten des
lands verzetten, die er zich eene eer in
stellen niet te willen gehoorzamen aan de
overheid, zjj zulleD, indien de kieswet-Tak
dooi* de Vertegenwoordiging wordt goedge
keurd, eenmaal geroepen worden om de
personen te kiezen, die met de Regeering
moeten samenwerken tot heil des lands.
Moet dit geene dwaasheid heeten, en
moeten de tegenwoordige omstandigheden
in Groningen niet een krachtig motief ge
noemd worden tegen de ingediende kies
wet? Ons dunkt van ja. En indien de Re
giering z ch niet geheel had overgegeven
aan de «vooruitstrevende» ricbtiugerr, dan
zou zij in dien toestand ongetwijfeld eene
geldige reden hebben om hare kiesrecht-
voorstelling in te trekkerr, onder mede-
deeling, dat zjj de lagere klassen van ons
volk nog niet rijp genoeg acht voor de
uitoefening van het kiesrecht.
Doch dit behoeft men niet te verwachten.
De Minister Tak zal zich zelf niet zoo
willen vernederen om toe te geven, dat hjj
verkeerd heeft gezien door te meenen, dat
het algemeen stemrecht bij ods ban inge
voerd worden. Eu evenmin kan hij zicb,
gelijk wij reeds zeideD, ontworstelen aan
den radicalen invloed, welke thans op hem
wordt uitgeoefend.
Wij moeten dus hopen op de Staten-Ge-
graasden; wagensporen ga*en de teekenen der
voornaamste straten aan. Midden tusschen het
werk stond eene locomotief te blazen, de eerste
die ooit de vlakten vim Colorado had bereikt: dat
was de fee, die plotseling het nieuwe station uit
het niet had doen ontstaan; zjj was daar bljj ven
stilstaan omdat er verder geene rails meer lagen.
Geheel de manneljjke bevolking drong gelijk
een bijenzwerm naar het kruispunt van de groote
straat. Rondom bleven koeien en paarden aan
zich zelf overgelaten; bijlen en gereedschappen
lagen waar de timmerlui ze hadden neergeworpen.
De winkels waren geopend, maar ledig. Iu het
midden der menigte vormden esn twaalftal man
nen, met de revolver in de vuist, een kring rondom
een gevangene, die daar stond, blootshoofd, de
armen op den rng gebonden, terwijl hij flauw
poogde te glimlachen met bevende lippen, doods
bleek en met roode vlekken op de wangen.Dicht bjj
hem hield een andere bewaker, de oogen op zijne
oogen gevestigd, eene geladene revolver op de
hoogte van zjjn hart, gereed om te vuren bij het
minste teeken van verzet.
Al deze voorzorgen waren blijkbaar met het
oog op zjjne onderstelde medeplichtigen genomen.
Men vreesde, dat zij zouden beproeven hem te
bevrijden. Nu, er was in de stad nog geen lokaal,
neraal, en zeker zou deze den dauk van het
geheele vaderlaud verdienen,wanneer zij zich
onafhankelijk genoeg toonde om de kieswet-
Tak te verwerpen.
WaDneer deze toch wordt aangenomen,
dan is het lang niet onmogeljjk, dat het
radicaal element in de Kamers over eenige
jaren zegeviert. Wat nu gesch edt op kleine
schaal in eeu afgelegen deei van ons land,
zal dau plaats grjjpen op meerdere plaatsen
en zelfs in onze Staatswetten en Staatsre
geling zal eene revolutie voorbereid ea aitge-
voerd worden, waardoor het toppunt vao
baodeloosheid wordt bereikt.
Reeds zien wij er thans de voorboden van.
De liberale Regeering, die handelt ouder de
pressie der vooruitstrevenden, legt aan de
natie eerst eene vermogensbelasting op, die
gericht is tegen het kapitaal ea die dat zoo
veel mogelijk afbreuk zal doen. Dan komt
zjj met eene beroeps- en bedrijfsbelasting,
waarvan, indien zjj wordt aangenomen zoo
als de Regeering haar heelt ingediend, de
ondergang der middenklasse, der njjvere
burgerjj, het gevolg kan wezen. En dan
dient zjj eeae kieswet in, waardoor het gezag
zal worden verplaatst bjj eene groep der sa
menleving, die daarvan het schromeljjkste
misbruik cal maken.
Zoo komt men dau allengs tot bet ra
dicalisme, dat de vrijheid in zjjne hamer
heeft geschreven, maar daaronder slechts
eene vrjjheid tot ruwe geweldpleging ver
staat. De werkeljjke vrjjheid kent die rich-
tiug echter niet, omdat deze vrjjheid slechts
daa> kan bestaan, waar de godsdienst ge
huldigd wordt en waar de eerbied voor het
gezag hoog wordt gehouden.
Van dat ruw geweld bemerken wjj thans
ook de eerste sporen in de woelingen, waarop
wjj zooeven wezen. Zjj schilderen een treu
rig maar treffend beeld vaa den toestand,
die hier zal heerschen, wanneer meer alge-
meor het radicalisme zal zegevieren.
Doch daartegenover staan zjj, die niet
kunnen medegaan met dien geest van oproer
en verzet, en die in hun geloof eu hun
geweten eene kracht vinden om den strjjd
tegen allen, die het verderf van ons vader
laud zoeken. Zij hebben den heiligen plicht,
on zullen zoo wjj hopen dien ook
ten uitvoer brengen, om pal test&auwaar,
de tegenstanders Altaar en Troon trachten
te bestormen. Geen vr6es kan hen bevan
gen, indien zjj maar vast voor oogen houden,
wat het doel van hunne verdediging is, en
hoe zjj hun loon voor den strjjd zullen ont
vangen van het nageslacht, dat dankbaar
hun kamp voor ware vrjjheid en recht zal
gedenken.
Daarenboven, hoe ook de stormen van
ongeloof en vet zet tegen het gezag mogen
woeden, wjj zjjn er zeker van, dat eenmaal
de zegepraal is weg elegd voor hen, die
oor de goede zaak hebben gestreden, en
al schjjut het dat de sociale n polieke hori
zon verduistert, eenmaal zal toch de dage
dat iu eena voorloopiga gevangenis had kunnen
veranderd worden, of eea storm van tien minuten
had kunnen wederslaan. Daarentegen trotseerde
een persoonlijke wacht als deze alle pogingen,
maar zij kon niet lang duren.- ieder heeft zjjne
zaken; niemand verliest gaarne zjjn tijd, om met
de pistool in de vuist het oogenblik af te wachten,
om dood te schieten of doodgeschoten te worden;
niemand had last om meer dan een uur aan
de bewaking van eea moordenaar te geven. Want
het gold een moord: het nog warme lijk van
het slachtoffer lag, met een kogel iu het hart,
in het naburige huis; nu en dan kon men het
gejammer van zjjne weduwe en zijne dochters
hooren, en dezs klaagtonen brachten er niet weinig
toa bijj de smeulende hartstochten der menigte
aan te wakkeren.
Plotseling sprong een man op eene ledige kist,
die terzijde van den weg stond en sprak:
Ik stel voor een volksgerecht tt benoemen
en dit proces zonder uitstel af te doen, zeide hij.
Ja! ja! antwoordden esnige stammen, eerst
afzonderlijk, vervolgens talrijker.
Het volk had gesproken.
Ik stel voor kapitein Sollas tot president
raad aanlichten van een bigden dag, waarop
recht en gerechtigheid de bovenhand zullen
hebben.
Dan zullen alle scherpe tegenstellingen
zjjn verdwenen en zal er slechts een lied
over de aarde klinken, waarin alle andere
klanken zullen zjjn opgelost, nameljjk bet
lied, dat geklonken heoft in de velden van
Bethlehem: «Vrede op aarde!»
Het Dieuwe aantal choleragevallen, die
te Hamburg in de laatste dagen ter kennis
der openbare autoriteit zjjn gebracht, is
wel niet groot, maar geeft toch reden tot
bezorgdheid. Er wordt zeer geklaagd over
de onvoldoende maatregelen tot reiniging
der verzamelplaatsen van water. Intusschen
is men nu begonnen met ook de bewoners
der verder afgelegen straten te voorzien
van gefiltreerd water uit de leiding van
Altona. Hiertoe zjjn in verscheidene dezer
straten buizen gelegd en is op een dertig
tal plaatsen de gelegenheid geopend om
daaruit water te verkrjjgen. Het gemeen
tebestuur van Altona heeft daartoe ver
gunning verleend onder voorwaarde dat de
buizen niet in gemeenschap mogen komen
m n die van de Hamburgsciie waterleiding.
De Prins-Regent van Beieren heeft
den Saksischen Minister van Oorlog, Ge
neraal Edler Von der Planitz, die onlangs
in den Rjjksdag eene rede hield ten gunste
der legerreorganisatie, en den Inspecteur
der Pruisische vesting-artillerie, Generaal
Sallbacb, het grootkruis der Militaire Orde
van verdiensten verleend.
Men wil daaruit opmaken, dat ook Prins
Luitpold niet tot de besliste tegenstanders
der legerwetten behoort.
De Regeering van het groothertog
dom Hessen heeft aan de Tweede Kamer
naar aanleiding van eenige ingekomene
adressen verklaard, niet voornemens te zjjD
om over te gaan tot intrekking der wet
op de Geesteljjke orden en herziening der
schoolwet.
Te Parjjs hebben nieuwe huiszoe
kingen betreffende de Panama-zaak plaats
gehad; de uitslag wordt geheim gehouden.
Voor de enquête-Commissie heeft Flo-
quet de tegen hem gerichte beschuldigin-
geu te eeneumale valsch genoemd. Hij heeft
nooit geld voor geheime fondsen of andere
doeleinden ontvangen. Yves Goyot heeft
geweigerd voor de Commissie te verschjj-
nen en zegt dat zjjne woorden door eon
verklikker verdraaid zjjn overgebracht.
Hg verkiest zich niet te leenea tot kuipe
rijen, die ten doel hebben President Car-
not in de Panama-zaken te mengen.
De Heer Andrieux heeft het volgende
verklaard: Op uw aandrang lees ik u een
phothographisch afschrift voor, waarvan
ik het origineel heb gezien. Daarin wordt
geconstateerd, dat aan verschillende per-
te benoemen, antwoordde de spreker.
Ik ondersteun het voorstel zeide een
ander, aan den voet der kist.
Degenen, die van meening zjjn kapitein
Soltas tot president van het volksgerecht te be
noemen, moeten ja zeggen, vervolgde de spreker.
Een aanzienlijk getal mannen antwoordden: //ja".
Het volk zing aan het werk Geene beslaiteloosheid
meer. Toch begon ieder van degenen, die ja
gezegd hadden, even rond te kjjkeu of hjj geen
revolverschot ontving in ruil voor zjjne stem. Maar
ziende,dat er geene oppositie was, vatte de menigte
moed en de ja's warden eenparig. Toen sprong
degeen, die op de kist gestaan had, op den grond
en werd op de tribune vervangen door een man
van hooge gestalte, gebronsd van huid en grjjs
van baard. Het was kapitein Sollas, die menigmaal
de functies van president in gelijke gevallen had
waargenomen, in den eersten tjjd van Denver.
MijnheereD, sprak de kapitein, ik ben door
het volk aangewezen om in deze zaak uitspraak
te doen. Vipdt ge goed, dat ik door eene jnry
word bijgestaan? Zij, die van dit gevoelen zijn,
zullen wel ja willen zeggen.
Deze keer steeg er een algemeene kreet van
bevestiging uit het volk op.
(,Wordt vervolgd.)
