NIEUWE
!o 1944
Zondag 5 Februari 1893
18de Jaargang.
EERSTE BLAD.
Patroon en werkman-
BUITENLAND.
sSCQ
deu
»en-
ABONNEMENTSPBIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BïïEEAü: St. Janstraat Haarlem.
AG1ITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
A d v e r t e n t i n worden uiterljjk Maandag-, Woensd ag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever, W. KüPPIRS.
bladen.
Dit nummer bestaat uit twee
Ia eene beschouwing van j.Zondag hebben
er de aandacht op gevestigd,boe eene wel-
Wl '0nde verhouding tusschen patroon en
werkman voor beiden hoogst wenscheljjk
11106 lieten en hoe zalk eene verhouding
'oor de maatschappij de schoonste vruchten
san afwerpen.
W0nschen wjj korteljjk stil te
aan bg de vraag, wat door de werkge-
7" gedaan kan worden om zulk een toe
stand in het leven te roepeD, en, indien
*et3C'8 bestaat, te bestendigen.
Wanneer wjj den werkgever bjj deze quaes-
10 op den voorgrond plaatsen, en niet al
lereerst vragen, wat door den werkman
gedaan kan worden om eene gewenschte
betrekking tusschen beiden in het aanzijn
te roepen, dan geschiedt dit, omdat de
werkgever bet meest geschikt is om in dit
opzicht iets te verrichten. De werkman
beschikt gowoonlgk niet zoo goed als de
patroon over de middelen, daartoe vereiseht,
en daarenboven ligt het meer in den aard
der zaak, dat de werkgever de hand reikt
ftan zjjn ondergeschikte, dan dat de laatste
daartoe zich wendt tot den patroon.
Tegenover den leerjongen en den jeug
digen werkman neemt de werkgever eenigs-
zins de plaats in van deu voogd ten op
zichte van een minderjarige. Hg helpt hem
moeilijkheden in den arbeid en betoont
Zich geduldig, wanueer de onervarene door
gebrek aan kennis en ondervinding niet
a'lfld aan de verwachtingen voldoet. Zulk
e®ne welwillendheid aan de zjjde van den
Patroon zal zeker met dank worden beloond
en de jonge werkman zal door vlijt eD in-
Bpauuiug wellicht spoedig de beste ver
achtingen opwekken voor de toekomst,
^egen iQ enkele gevallen de bemoeiingen
*a.D den patroon geen vruchten dragen,
"9 heeft dan toch altgl da voldoening zgn
Plicht te hebben gedaan ten opzichte van
JQUgdige personen, wier vorming voor het
maatschappelijk leven ten deele aan hem
Wa® loc vertrouwd.
Doch ook ten opzichte van andere werk
lieden heeft de patroon iets, ja veel te ver
achten. Vooreerst wat de werkplaats of
eoriek betreft. Deze mag geen plaats we
zen, waar de arbeider zich niet op zjju
gemak bevindt. Vaak kan de patroon met
zeer weinig kosten de werkplaats, waarin
zpue arbeiders zich soms den geheelen dag
evinden, aangenaam en geriefelijk maken.
Wjj weten heel goed, dat eene werkplaats
geen salon is, maar als de patroon zorgt
'oor reinheid, voor licht en lucht, voor
warmte in den winterdag, voor koelte in
den zomer, voor eene geschikte ruimte aan
leder werkman, dan zal deze zich ook aan
gespoord gevoelen om een of ander te ver
richten, waardoor de werkplaats geen hel
'oor hem is. De arbeider is niet zoo ontaard,
dat hg voor de kleine oplettendheden van
zgn werkgever geen oog heeft. Integendeel
gelooven wg, dat ook hier het Fransche
spreekwoord wordt bewaarheid: les petits
cadeaux etitretiennent Vamitié.
Zulke zaken kweeken een vriendschaps
band, die er nimmer toe leidt, dat de werk
man zich naast zgn patroon zal stellen en
hem als zjjns geljjke gaan beschouwen,
maar hg wekt eene aanhankelijkheid, welke
haar grondslag vindt in achting en sym
pathie.
Ook de sociale positie vao den werkman
verdient de opmerkzaamheid van den pa
troon. Wg pleiten niet voor loonsverhoo-
ging van den werkman, want het is maar
al te waar, dat verhooging van da loonen
gewoonlijk niet gevolgd wordt door ver
meerdering der welvaart van het arbeiders
gezin. Doch in het algemeen zeggen wg,
dat de arbeider zgn loon waardig is, wat
beduidt, dat hg moet betaald worden naar
de diensten, welke hg verricht. Geen over
wegingen van min edelen aard mogen den
werkgever er toe brengen zgn volk een
minimum-loon uit te betalen, want dan
lokt hij zelf eene loonquaestie uit, welke,
nataurljjk van slechten invloed is op het
werk.
Voorts mag de werkgever wel eens ter
loops onderzoeken, of werkelijk zjjne onder
geschikten huune verdiensten op de rechte
wjjze aanwenden en zij niet een groot deel
vau hun vaak zuur verdiende penningen in
drankgelagen verkwisten. Natuurlijk dient
de vrijheid van iederen werkman te worden
geëerbiedigd, doch een vriendelijk woord of
eene zachte terechtwijzing aan een dwalende,
van de zjjde van den patroon, kan vaak
wonderen verrichten. Waar de waarschu
wingen van kameraden, de ellenden van het
huisgezin, de smeekgebeden van de vrouw
des huizes niet baten om een werkman zgn
verkeerd gedrag te doen inzien, daar kan
dikwerf de patroon door zgn zedelijk over
wicht een krachtigen invloed ten goede uit
oefenen. Natuurlijk dient de werkgever hier-
bjj allereerst een goed voorbeeld te geven
en niet zijn werkvolk voor te gaan in een
ongeregeld leven of andere ondeugden.
Op velerlei ander terrein kan de patroon
nog werkzaam wezen ten bate van zijne on
dergeschikten. Wg kannen hier niet te veel
in bijzonderheden komen, omtrent deze be
moeiingen van de zgde van den werkgever.
Doch wg achten dit ook overbodig,want waar
een wil is, daar is ook een weg.
Met andere woorden, wanneer de werk-
geter het heilige voornemen heeft, om
naast eigen voordeel het maatschappelijk
welzjjn te behartigen van de personen, die
onder hem werkzaam zgn en over wier
levenslot hg in zekere opzichten te beschik
ken heeft, dan zal hg middelen genoeg
vinden om aan de billijke eischen, welke in
dat opzicht gesteld mogen worden, te vol
doen.
En hiernaar dient in onze dagen krachtig
te worden gestreefd. Een der beste middelen
tot opheffing van vele maatschappelijke
moeilijkheden is de verbetering der verhou
ding tusschen werkgever en werknemer.
Is deze verhouding gelgk ze wezen moet,
dan zullen beide partijen niet als 't ware
vijandig tegenover elkander staan, maar zg
zullen zich tot elkander voelen aangetrok
ken. De wederzjjdsche waardöering zal de
plaats innemen van achterdocht en najjver.
In plaats van zich te vereenigen tegen den
patroon, zollen de werklieden elkander
opwekken om de belangen van den werkgever
te dieneD-, zoo goed zg kunnen.
Dan keeren de oude toestande van voor
heen terug, waariD de patroon den werkman
tot zijn vertrouwde maakt, wat de dageljjk-
sehe bezigheden in fabrisk of werkp'aats
aangaat. Dan zullen de werkstakingen en
oproerige manifestaties van de zgde der
werklieden allengs tot de geschiedenis gaan
behooren, en wat zeker ook een gewichtig
punt is, de werkeloosheid zal minder worden,
dan zg thans is. Moge dit laatste aan som
migen twijfelachtig toeschijnen, wg zjju
er zeker van, dat eene welwillende verhou
ding tusschen patroon en werkman er zeker
toe zal bjjdragen om de werkeloosheid zooveel
mogelgk te beperken.
Znlk een toestand behoeft geen ideaal
te big ven, maar is ia de gegevenomstan
digheden zeer goed uitvoerbaar, waarom wg
de vrijheid namen in dezen tgd van moei
lijkheden tusschen werkgever en werknemer
er de aandacht onzer lezers op te vestigen.
Italië.
Het onderzoek over het bankschandaal
te Rome, (B a n c a R o m a n a) heeft aan
het licht gebracht, dat er uitbetalingen en
geheime onderhandelingen hebben plaats
gevonden met parlementsleden. De Direc
teuren der bank beweren hunnerzijds, dat
het zoek gemaakte geld gebru kt is om de
drukpers te winnen voor de verlenging van
het octrooi en voor hoen en weer reizen;
de gevangen genomen kassier Lazzaconi,
zegt daarentegen dat het geld in handen ge
komen is van Afgevaardigden en er dus om
koopergen «a la Panama», hebben plaats
D e z e r b i een voornaam Italiaan en
directeur van de bank, in 1891 secretaris
van de parlementaire Commissie tot onder
zoek van de nieuwe bankwet, heeft 400,000
lire op zgn geweten. Hjj is sedert 20 jaar
afgevaardigde van de rechterzijde. Hjj is
een uitstekend redenaar in de Kamer en een
der meest bekende personen in Italië. Tot
1889 was bg hoofdredacteur van het Na-
pelsche blad Pircolo en sedert leefde hjj als
een rijk man 7an eens andermans geld.
Op eene vraag aan den minister-president
Giolitti in de Kamer gedaan, of de Ra-
geering geld van banken heeft getrokken
ten behoeve der verkiezingen, heeft hjj ver
klaard, dat hg zich niet bezig hield met
lasteringen, noch met laagheden tegen hem
gericht. De minister R u d i n i meende ook
te moeten verklaren, al zeide F a n 1 o o g o,
directeur der Bank, dat hg vier millioen aan
verscheidene voorzitters van den minister
raad verstrekt heeft, niets ontvangen en
niets gevraagd te hebben. In een vlug
schrift getiteld: «II libro d'oro», zullen
de namen van de Kamerleden, die gelden
hebben ontvangen van de Romeinsche Bank,
openbaar worden gemaakt.
De kassier van de volksbank te Caltani-
setta, op Sicilië, is gepakt. Er moeten aan
die bank ook al ernstige vervalschiugeu
zgn gepleegd. Tegen den directeur, die zich
uit de voeten heeft gemaakt, is een bevel
schrift tot gevangenneming uitgevaardigd.
Frankrijk.
Het gaat er in Parjjs aardig aan toe.
Volgeos het door L e Matin openbaar
gemaakte rapport hebbeD de experts ver
klaard, dat zg de oorzaak van don dood
van de Reinach n'et kunnen opgeven.
Sporen van vergif hebben zg in het lijk
niet gevonden. Straks wordt nog in twijfel
getrokken of de woekerjood wel schuldig
is aan het Panama-schandaal; dat te ont
kennen, zal echter moeieljjk gaan, anders
wie weet
De redactie van la Libre Paroledie vaak
wonderbaar diepe gege«ens bezit en de
politie reeds menigmaal de loef heeft afge
stoken, verklaarde in haar bla 1 te weten,
waarde onvindbare Ar ton de gewe
zen handlanger vau de Reinach, in
bet werk om de Fransche staatslieden met
goud eerloos te maken, zich ophoudt.
Na meende de Rechter van instructie
door den waarnemenden hoofdredacteur bg
zich te ontbieden eu hem inlichtingen te
vragen achter de zaak to komen. Do Jour
nalist echter, scheen redenen te hebben, om
niet alles mee te declen wat hg wist, en
dom genoeg, liet toen de Rechter, na
tuurlijk zonder resultaat, eene huiszoeking
doen in de bureaux der Libre Parole. Men
zoekt waar niets te vinden is, en den dief
heeft men laten loopen.
Als ze A r t o n grjjpen is bet gevaarlijk
voor de kopstukken der Fransche republiek
geworden, die zich zoo naar hartelust heb
ben geweerd tegen weerlooze Fransche
burgers en burgeressen, haten we het maar
zeggen, tegen Bisschoppen en Priesters, die
ze voor hun rechtbanken sleurden en tegen
Godgewijde maagden, Zusters van liefde,
die ze uit de hospitalen joegen, terwjjl zg de
millioenen en millioenen van het volk,
hebben zoek gemaakt.
Met veel plechtigheid heeft President
O a r n o t op het Elysée den kardinaals
hoed uitgereikt aan den Aartsbisschop van
Rouaan en de andere nieuw benoemde Kar
dinalen, die in hunne toespraken allen ver
klaarden ziih te verhengen over de vele
blgken van genegenheid, uit welke 's Pau
sen vertrouwen in en liefde voor Frank-
rjjk blijkt. Zg verklaarden alle pogingen
in het werk te zullen stellen om de geves
tigde machten behulpzaam te zgn in hare
taak en herinnerden, dat de Paus niet op
houdt alle menschen van verstand en goeden
wil te vermanen om den bestaanden regee-
ringsvorm te aanvaarden.
Zich gelukkig achtende daartoe te kan
nen medewerken, verlangen de Prelaten
in ruil daarvoor alleen rechtvaardigheid en
vrjjheid.
President C a r n o t, hiervoor dank be
tuigende, noemde het gelukkig, dat de Bis
schoppen evenals de Paus de behoefte er
kennen aan bevrediging en eensgezindheid.
De President overhandigde de orde van
het Legioen van eer aan eenige PrelateD,
waarna de plechtigheid met een déjeuner
werd besloten.
DuitscRland.
Keizer Wilhelm spant alles in het
werk om zgne legerwet er door te krjjgen.
De hofprediker Friedberg moet op
verzoek van Z. M. jl. Zondag in zijue preek
dsn tekst hebben gebruikt:
«Wanneer een sterk gewapende zgn hof
bewaakt, zoo ia al wat hg heeft in vrede;
maar als een daarover komt die sterker is
dan hij en hem overwint, die neemt zgne
gaheele wapenrusting, waar hij op vertrouw
de en deelt zjjnen roof uit.»
Wat al niet te baat wordt genomen om
de legerwet er door te slepen. De Germania
hoopt dan ook, dat men die dwaze dingen
achterwege zal laten en men voortaan bjj
de legerdebatten ten minste den Bjjbel zal
laten rusten.
De Moniteur de Romenoemt het eene
wanhopige en vergeefsche poging, die uit
Berlijn gedaan wordt om de hulp van deu
Paus tot aanneming van het legerontwerp
te verkrijgen. Het officieuze blad van
het Vaticaan ziet in de zending van ge
neraal V o n L o naar Rome eene beves
tiging daarvan, maar merkt op, dat de H.
Stoel zich niet in de miiitaire-quaestie wil
mengen. De Voss. Zeitung meent met ze
kerheid te weten, dat het Vaticaan zich
niet met het Duitsch-Legerw6tsontwerp zal
bemoeien.
Eene herhaliug Tan de Septenaatsda-
gen, zal hoogstwaarschjjnljjk de leden van
het Duitsche-Centrum gespaard blijven.
Iutusschen verwierp een paar dagen gele
den de Rijksdags-begrootingscomtnissie, een
crediet voor den bouw van vjjf pantser-
schepen en beginnen de Duitsche burgers
in te zien, dat zij hoe langer hoe meer be
lasting moeten opbrengen tot onderhoud
van Leger en Vloot.
Wanneer de begrootingscommissie 't voor
bet zeggen zou hebben, krggt de Keizer met
zjjue Legerwet, hij moge dan spreken van
waarborging, van des vaderlands veiligheid
en meer, z^ker zijne wenschen niet vervuld.
Weer schrapte ze 17 millioeu, aangevraagd
voor vergrooting der droge dokken te Kiel.
De legerwet-commissie verdaagde zich, in
afwachting van het verslag eener, uit haar
midden benoemde sub-commissie, die de
fiuancieele gevolgen der wat nader zal on
derzoeken.
Keizer Wilhelm zal de begrafenis
bg wonen van den Hertog Von Ratibor,
die Von Bismarck, tjjdens zgn leven gewich
tige diensten ten koste van zgn godsdienst,
in den caltuurstrgd heeft bewezen.
Griekenland.
Omtrent de aardbeving, die het eiland
Zante en de stad van dien naam met de
omliggende dorpen heeft verwoest, vernsmen
wjj, dat de gevolgen oneindig ernstiger zija
dan aanvaukelijk werd gedacht. Te hopen
is 't, dat het telegram uit Malta, hetwelk van
«duizenden dooden» spreekt, overdreven zal
wezen.
De EngelscheJoorlogsschepenDreadnoaght
en Campertown, die van Malta naar de
Jonische eilanden zouden stevenen, zgn
thans eerst n3ar Zante vertrokken om huip
te brengen aan de bevolking. Zg hebben
HURLMSdl
mNDRTr
