NIEUWE
No 1962.
Zondag 19 Maart 1893
18de Jaargang.
Meerstemmig kiesrecht.
bTTi t e rniii
■-1
ABONNEMENTSPRIJS
Pet 3 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1—6 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
en Vrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever, W. KüPPIKS.
Zij die zich met 1 April a. s.
op de NIEUWE HAARLEMSCHE
COURANT of op het ZONDAGS
BLAD wenschen te abonneeren ont
vangen de tot dien datum verschij
nende nummers gratis.
Het is lang geen geheim meer, dat de
liberalen onderling zeer verJeeld zgn om
trent het oordeel over de Kieswet-Tak.
Zoo nu en dan leest men uitingen inde
Pers, welke lang niet van eenstemmigheid
getuigen, ten opzichte van den «sproagin
eet duister,» welke de Regeering ten op
zichte 7an het kiesrecht wil doen. En ook
blijkens het voorloopig verslag van het on
derzoek in de afdeelingen der Tweede Ka-
^er, kan men tot de gevolgtrekking ko-
®eu, dat de Minister Tak niet veel reden
heeft om buitengewoon gerust te wezen op
de aannaming zijuer wet.
Toch zouden de meeste liberalen wel
gaarne willen, dat de Regeering met haar
^etsvoordracht geen schipbreuk leed, waut
het ministerieele leven van dit Kabinet
staat in onmiddellijk verband mat da kies-
wtt. Indien deze toch wordt verworpen,
dan heelt de Regeering niets anders te doen
dan terug ta treden en dan zon bet wel
eens kunnen gebeuren, dat er groole moei
lijkheid zou bestaan voor de vorming van
®en nieuw liberaal Bawinl. Aan Kamer
ontbinding, bjj verwerping der kieswet,
Waarvan men ook al spreekt, zal de Re
geering zich waarschijnlijk wel niet wagen,
omdat het niet zeker is, dat eene nieuwe
Kamer dezelfJe liberale meerderheid van
thans zal bevatten.
In deze omstandigheden tracht men thans
e6n uitweg vinden, zoodat de kieswet aan
nemelijk zal worden voor alle liberalen.
Ooi te gemoet te komen aan het geop
perde bezwaar, dat bij invoering der kies
wet-Tak de tegenwoordige kiezers door bet
numerieke overwicht der nieuw geroepen
kiezers tot machteloosheid worden veroor
deeld, heeft de heer W. K. M. V r o 1 i k
tyj het Afdeelingsverslag eene bijlage ge
noegd, waarin hg een nieuw denkbeeld
aan de hand geeft. Hg wil het eenstem
mig kiesrecht, dat de ontwerpen-Tak in de
toekomst feitelijk algemeen verleenen, uit
breiden tot twee-, hoogstens driestemmig
kiesrecht, dat wil zeggeü; er zullen drie
categorieëa van kiezers wezen, kiezers met
oon stem, kiezers met twee en kiezsrs met
drie stemmen.
Ter verduideljjkiög van zjjne meening
FE UIL LET ON.
De Familie Reydel.
2)
(Vervolg.)
II.
DE REIS.
Op het tjjdstip, waarop dit verhaal begint,
had de gezondheid van mevrouw Reydel een
verbljjf te Vichy noodig gemaakt; zjj leed dikwjjls
aan eene aandoening van den lever, en misschien
was het toe te echrjjven, aan die pbyoieke gesteld
heid, dat er in haar karakter strenge en treurige
nuancen waren.
Esther en oom Horace hadden haar vergezeld,
en na een oponthond van een maand in een
klein stadje in het Bonrbonsch gebied, kwamen
allen drie met den pas aangelegden spoorweg,
naar Parjjs, waar Albine hen met ongeduld ver
wachtte. Genoveva was op //de Pêcherie", ge
bleven met de gouvernante,aan wie haar leiding en
opvoeding zoolang was toevertrouwd en haar mooie
kleine briefjes hadden meermalen hare grootmoe
der en hare zuster verheugd. Da drie reizigers
keerden weder met dat genoegeD, eigen aan hen,
ie een dierbaren haard bezitten en verlangen naar
vriendelijkegezich'.en,die hen bjj hun terugkeer be
groeten. Zjj namen alleen met huu drieën een com
partiment eerste klasse in, waarvan de breade, van
helder glas voorziene ramen bjj elke» zucht van de
locomotief een nieuw landschap omlijstte. Esther,
°P het portier geleund, keek met aandachtig oog'
naar de veelkleurige velden, waar de trein hen
in vogelvlucht doorvoerde. Zjj trachtte in
heeft de heer V r o 1 i k in de Tijd nader
uiteen gezet, wat hij bedoelt. Hij zegt: het
minimum stemmen, dat een kiezer uit
brengen ka?, is éen Het maximum drie.
Ea dat getal drie is niet willekeurig, maar
de logische consequentie dezer drie feiten:
a. dat de kiezer behoort tot dieu broeden
kring Nederlanders, welke de Minister Tak
en naar onze overtuiging terecht
oproept, om op da behartiging der gemeen
schappelijke belangen invloed te oefenen,
éen stemb. dat hg voldoet aau die in de
Grondwet aaugegsven kenteekenen van
welstand, waaraan tot heien het uitslui
tend recht van stem uitbrengen was vast
geknoopt éen stemc. dat hg voldoet aan
die kenteekenen van geschiktheid, welke
de Grondwet evenzeer eiacht, doch die tot
heden niet zoo tot hun volle recht kwa
men als dat weascheljjk mag geacht wor
den, éen stem.
Op deze wgze hoopt de heer Y r o 1 i k alle
liberalen en tal van anti-liberalen voor de
kieswet-Tak te winnen en zoo de aanne
ming van het voorstel door de Kamers
waarschjjnljjk te maken.
Of hem dat gelukken zal, laten wij thans
in het midden, maar zeker zal de heer
Yrolik er nLt in slagen om door een der-
geljjk meerstemmig Kiesrecht de nadeelen,
aan het algemeen stemrecht verbonden, on
schadelijk te maken.
De bezwaren van het algemeen stemrecht
bljjren ook in zjjn stelsel bcstaao. Al hebben
niet alle stemmen evenveel waarde, toch
zullen vele stemmen worden uitgebracht
door personen, die naar wij meenen, onge
schikt zgn om het stemrecht uit te oefenen,
en die door hun numerieke kracht toch den
uitslag der stemming in hun voordeel kunnen
doen uitvallen.
Daarenboven, de waarborgen van welstand
ea geschiktheid, die door den heer Violjjk
niet vergeten zgn, kunnen zoo zwak worden
genomen, dat men aan bijna alle kieze;s
het uitbrengen van drie stemmen verzekert.
De Grondwet eischt gesohiktbeid en maat-
scbappeljjken welstand. En nu is bet een
feit, dat voor het meerendeel de maatschap
pelijke welstand ook de geschiktheid in
zich sluit. Wg bedoelen daar nn niet mede,
dat er geen personen zouden zgn aan te
wgzeD, die geen maatschappelgben welstand
in voldoende mate bezitten en toch de
geschiktheid wel zouden hebben. Maar om
die enkelen tot de stembus te brengen, moet
daarvoor nu aan alle Nederlanders het stem
recht worden gegeven? Wg gelooven het
niet.
Yan de tegenwoordige kiezers mag op
lmar geest de vormen en indrukken op te nemen,
die het gezicht van een natuur-tafereel en een
landschap, dat zjj mogeljjk nooit zou weerzien,
haargafjhier een slingerend en lommervol voetpad,
ginds, eere weide met zwartbonte koeien gegroe
peerd, zooala een Berchem of Lulofs ze zou
hebben geschilderd, ea dan ook de lachende heu
vels, waarboven zich nu en dan een spits kerk
torentje verhief, omringd van met mos begroeide
daken van dorpswoningen, die zich als kant tegen
de blauwe lucht afteekenden. Zjj liet haar blikken
over dit panorama gaan, keek en mjjmerde droo-
mend over dit alles, en het zou een genoegen ge
weest zjjn voor iemand, haar aldus ongemerkt
te bespieden, getuige en verstaander van de ge
dachten te zjjn, die doolden in haar geest geïjjk
de schaduwen der hoornen en lommerrjjke ge
wassen, die dwaalden en dwarrelden op de vele
velden en akkers, die zjj voorbjjstoomden.
Esther was schoon, zonder het te weten, groot
en slank, bezat zjj het waardige voorkomen van
een jong meisje, wier taille door buitengewone
zuiverheid wordt verhoogd;haar gelaat was lang en
ovaal, haar voorhoofd hoog, haar arendsneus
lieht gebogen, haar groote bruine oogen overscha
duwd door fiuweelen, krachtige wenkbrauwen en
zjjdeachtige wimpers vertoonden eene zeldzaam ver
heven uitdrukking; geen enkele slechte hartstocht,
geen enkele alledaagsche gedachte had zich dur
ven verbergen achter dat schoone gelaat, me:, edele
trekken; de waarheid, oprechtheid en goedheid
alleen, konden uitdrukking vinden in zulk een
welgevormden mond; de kin stak min of meer
scherp voorui'; de zachtheid, de vleiende en stree-
lende blik der oogen en de welluidende toon
enkele uitzonderingen na worden getuigd,
dat zij onafhankeljjk van anderen en met
oordeel des onderscheids hun stem uitbren
gen. Zal dit kuunen getuigd worden,wanneer
het algemeen zg het dan ook meerstemmig
kiesrecht is ingevoerd?
Wg tellen nog niet eens de bezwaren,
welke verbonden zgn aan het viuden van
een juisten maatstaf voor de beoordeeling
der geschiktheid of van den maatschappe-
Ijjkeu welstand in het stel e! van den beer
Vrolik. Wg laten ook geheel buiten reke
ning de vraag, of de radicalen en socialisten
wel tevreden zullen wezen met die achter
stelling vau de minder ontwikkelden en de
minder gefortuneerden, en of niet juist die
classificatie der kieiers nog grooter onte
vredenheid zal wekken dan het tbans be
staande kiezerscorps bg de voorstanders van
het algemeen stemrecht.
Alleen reeds de overweging, dat bg het
meerstemmig kiesrecht van den heer Vrolik
geheele groepen van personen tot de stem
bus gebracht worden, die niet de noodige
onafhankelijkheid, zoowel stoffaljjke, als
zadeljjk bezitten, maakt zjjn stelsel onaan
nemelijk.
Mogen daarom dan ook de tegenstanders
van het algemeen stemrecht zich door het
schijnbaar rechtvaardigden logische kiesstel-
Bei van den heer Yrolik niet laten overhalen
de Kieswet-Tak goed te keuren, indien zg op
deze wgze waï veranderd.
Zoolang bg de Kieswttvoorstellen het
begrip algemeen bljjft heerscben, meenen wg
dat de voorstan Iers van orde en rust in de
samenleving wjjs handelen, indien zg er hun
goedkeuring niet aan hechten.
Italië.
Om alle moeilijkheden met het Va-
ticaan te vermgden zulleu volgens de Mor
ning Post de Keizer en Keizerin van
Duitschland de gasten van Umberto op het
Quirinaal zijn eu hun bezoek aau Z. H.
den Paus uitstellen tot na huu terug
keer uit Napels om zich alsdan rechtstreeks
van het station naar hetYaticaan te begeven.
Anderzjjds wordt aan de Standard ge-
meldt, dat de Keizer en Keizerin, vermoe
delijk in gezelschap van den Koning en
de Koningin van Italië, een bezoek zullen
brengen aau Koningin Y i c t o r i a van
Engeland, die op hetzelfde tjjdstip als de
Keizerlgke Familie in Italië zal vertoeven.
Da Koning van Saksen zal zgn bezoek aan
Rome uitstellen.
der stem getuigde, dat deze niet ontbloot was
van kracht, wanneer het noodig mocht zijn om een
rechtvaardig besluit voor te staan, te steunen en
te verdedigen. Het toilet van Esther wees op orde
6Q smaak; in die tjjden, het is nu bjjna vijftig
jaar geleden, dacht men er niet aan een actrice-
costuum aan te trekken, omdat men naar Vichy of
of Pomio ging ia het badseizoen. Esther droag
een eenvoudig kleedje en een manteltje van zwar
te zjjden stofjeen hoed van Italiaansch stroo,eenvou
dig opgemaakt en versierd met een nagemaakt bou-
quetje viooltjes verhoogde haar deftig voorkomen
en stemde overmen met die rust en kalmte en
eenvoud, die haar beheerschten.
Mevrouw Reydel, tegenover haar gezeten, was
in rouwkleederen, die zjj sinds den dood van haar
zoon niet had afgelegd; zij telde nu zestig jaren
en niettegenstaande haar kleine gestalte en haar
een weinig ingevallen trekken bad zij nog een
indrukwekkend gelaat en voorkomen behouden;
niemand zou zonder blikken of blozen den door
dringenden blik van haar helderblauwe oogeu
verdragen of tarten kunneu en ofschoon voor
komend en beleefd jegens ieder, gelukte het
niemand,noch kamenier met gladde tong, noch een
der dienstboden zich met haar familiaar te maken.
Mjjnheer de la Eerté, haar schoonzoo», een
echte landedelman, groot, krachtig van gestel,
met eene gezonde kleur en roodgetinde wan
gen, zooals mannen van zjjn leeftjjd, die een
landleven leiden meer bezitten, sprak met me
vrouw Reydel, naar aanleiding van verschillende
personen, die zjj op de badplaats Vichy hadden
ontmoet. H|j lachte met geilen lach om de soms
geestige opmerkingen zjjner schoonmoeder en
De Czaar heeft den Paus ter gelegen
heid van zgn fjubilé twee meestorljjk uit
gevoerde marmeren ornamenten voor het
altaar in de kerk van St. Joachim, den
schutspatroon van Leo XIII, geschonken.
Cholera. Volgens da Opinione is een
uit Frankrgk gekomen arbeider de vorige
week te Eutrague, bg Goni, plotseling
overleden onder verschijnselen van cholera.
Da lijkschouwing heeft bewezen, dat de
pereooa werkelijk door de epidemie was
aangetast. Aan de grens zgn voorzorgs
maatregelen genomen. Men vermoedt, dat
de ziekte te Marseille heeracht, maar dat
de Fransche overheiJ het geheim houdt,
om den handel geene schade toe ta brengen.
Frankrijk.
Da he6r Bourgeois hbeft niettegen
staande de misdaden, die mevr. Cottu
hem in zake het Panama-schandaal naar
het hoofd heeft geslingerd, er ia toege
stemd, Minister van Justilia tebljjven. B;-
grjjpa wie het kan!
De advocaten die voor de civiele partgen
aan het woord zgn, roepen als om strgd om
gereahtigheid. Mjjn cliënt, sprak de advo
caat Lagasse heeft stuiver voor stuiv r
het geld bespaard, dat hg belegd heeft in
Panama-obligatiën, die nn niets meer waard
zgn. Het geld, voor den aanleg van bat
banaal bestemd, is niet alleen verkwist in
de Kamer van Afgevaardigden, maar ook
aan en bg de maitresse van Arton. Ten
haren huize werden de gelden bg het des
sert verdeeld onder de Afgevaardigden, die
tegeawoordig waren bg het festjjn. Hg be
riep zich op den afgevaardigde Henry
Mar et, die hem hoorende, kon weten dat
hij de waarheid sprak. Hg wil dat de om-
koopers even als de omgekochten moet on
worden gestraft.
De advocaat-generaal Laf f on kwam
toen de advocaten voor de civiele partgen
hadden gesproken aan het woord voor zijn
requisitoir.
Hjj wierp het geheele Panama-schan
daal op de sehouders van Charles de
Le8seps. Yoigens hem waren De Frey-
cinet, Clémencoau, Floquet en
anderen niet de schuldigen. De Lesseps
zoo ging hg voort, moet bljjven wat bg
is: een omkooper, die volkomen bewustheid
van zjjne verantwoordelijkheid had en die
er niet voor teroggedeinsd is. Hjj wist wat
hjj deed eu wat hjj deed, geschiedde zonder
eenigen drang van anderen.
Geen drang ook, toen hij de vjjf millioen
aan den heer de Reinach heeft gestort.
Hjj wist, waartoe dat geld moest dienen,
ouderbrak het gesprek alleen, om nu en dan
een blik te werpen op het landschap, dat hem
als een uitstekend jachtveld voorkwam.-
Nog een vierde, geen vreemde echter was in
het compartiment aanwezig. Het was een aller
liefst schoothondje, een Kings' Charier, dat naar
dan naam //Stello// luisterde en dat van tjjd tot
tjjd zjjn klein en guitig snuitje vooruitstak eu da
hand van Esther lekte, als wilde hjj vergeving
vragen voor zjjne aanwezigheid. Dit hondje was
de lieveling van mevrouw Reydel en Esther ver
zorgde eu vertroetelde het diertje.
De trein rolde onder vollen stoom voort, zoo
even had men het dorp 8 verlaten en na de
vertrsagde beweging, wanneer men een station
voorbjj rjjdt, volgde weder eene duizelachtige snel
heid: boomen, huizen,heuve's, wijngaarden, stoomt
men voorbij, zonder dat hun vormen en omgeviog
goed kunnen worden waargenomen; het gesprek
wordt bjjna onmogeljjk door betgeraas van den trein
Eensklaps trof een vreeseljjk schokken en kra
ken al de schakels, al de geleidingen van het
lange slangachtige monster, dat de locomotief in
zjjne vaart dol voortsleurde. Dj waggon, waarin
zich de familie Reydel bevond, werd op verschrik-
keljjke wjjze omhoog gelicht, haar ketenen waren
gedeelteljjk verbrijzeld, de ruiten waren in stukken
gesprongen en de waggou werd met eene vreemde
angstwekkende snelheid omhoog getild, en op
zjjde geworpen, boven op andere verbrjjzelde wa
gens, die op den weg een berg vormden, waar-
tusschen voorwerpen en brokstukken van wagen
materiaal in de grootste wanorde verspreid lagen,
waar tnsschen Btroomen bloeds en akelige hulp
kreten opstegen. Wordt vervolgd.)
HAiRLMSCHE «OPRAM.
TtJMmirp
