NIEUWE No. 1970 Woensdag 12 April 1893 18de Jaargang. Wie zijn de vijanden? De kogelvrije uniform. BUITENLAND. De overwegingen van Esther. ABONNEMENTSPRIJS Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschjjnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG BUREAU: St. Janstraat Haarlem. AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIBN. Van 16 regels 80 Cents Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant Advertentiën worden niterljjk Maandag-, Woensd ag- en Vrjda g-a vond voor 6 nur ingewacht. Uitgev er, W. KÜPPER8. Dezer dagen gaf de Bien Public nit Gent onder bovenstaanden titel eene beschouwing over den toestand van het maatschappe lijk vraagstuk in België, die ten volle op de toestanden ten onzent van toepas sing is. Het Gentsche blad wees in zijn artikel op twee socialistische bladen Le l'euple en Vooruit die overvloeien van beleedigingan aan htt adres der goedgezinde werklieden, die weigeren zich onder de roode vaan der sociale-drmocratie te scharen en geleidelijke verbetering van hun lot nastreven zonder naar omverwerping der bestaande maat schappelijke orde te trachten. «Zg plegen verraad aan hunne klasse zoo heet het in de twee genoemde pere- prolucten der Belgische socialisten zjj zjjn verkocht aan het kapitalisme. Wanneer zg de zaak van de vrijmaking der arbeidende klassen niet in den steek lieten, wanneer zg zich bjj ons aansloten, in plaats van schenring in het arbeiderskamp in 't leven te roepen, zonden wjj spoedig klaar komen met de omverwerping van het tegenwoordig regiem.» Die redenaering is reeds meermalen tegen de volksleiders-zalven gekeerd geworden. Toen de algemeere werkstaking in da provinciën Henegouwen en Luik woedde, maakte men er aan de opportun's'en van Gent en van Brussel een verwijt van, aan die beweging niet mee te willen doen en de Waalsche kameraden aan hun lot over te laten. Toen de dynamiet-mannen hunne helden stukken uitvoerden, namen de .burgers» Anseele en Volders, in plaats van ze toe te juichen, den schjjn aan, die misdadige aanslagen ten zeerste af te keuren. Eo tal van anarchisten big ven nog steeds gebeten op die «beljjders van hun vrees.» Zeer onlangs nog keurde Aneeele de nachteljjke manifestaties af, die botsingen met de overheid konden uitlokken. En toch had Vooruitvolgens de eigene verklaring van Anseele, aan de socialisten een zwart vaandel uitgereikt met het oproerpredikend opschrift Brood of de doodl Wanneer de heethoofden der partjj hardnekkig vasthou den aan het uitlokken van ongeregeldheden, waarom deden Vooruit en Le l'euple dau toch san de hunnen geen verbeterde revolvers en repeteergeweren uit? Anseele en Volders, alsook huüne vrien den, zullen ons ongetwjjfeld antwoorden dat zg het geweld op het oogenblik be- FEU1LLETON. De Familie Reydel. 11.) (Vervolg.) ,,Ja, kind, en mijne goede vrouw deelde die meening met mij; z\j stelde mjj voor moeders on recht te herstellen tegenover haar broeder en haar kinderen, maar de dooi heeft haar zoo jong weggenomen, dat zjj niets heeft kunnen doen en haar fortuin is teruggekeerd tot uw vader, en bij gevolg daarna tot u./' Esther verborg haar gelaat in haar handen, zjj weende bitter. //Wat scheelt u?" zeide hg. flik denk aan mjjce arme grootmoeder.// „Helaas! waarom heeft zjj toch zoo gehandeld.// //Zjj had haar eigen kinderen te zeer lief, haar zoon, haar zoon was haar afgod. Zjj zon de ge- heele wereld geroofd hebben om die aan zgne voe ten te leggen. „En zij heeft hem moeten missen!" flJa," zeide mjjnheer de la Ferté met een na denkend gezicht, zjj heeft haar zoon en haar doch ter, de schoondoohter hare keuze, uwe moeder is eveneeiis gestorven, zjj is ook dood en zjj heeft haar gezin en haar huis zien ontvolken zon dit eene kastjjding zgn geweestP" „Oom," zeide Esther met levendigheid, //ik wil herstelling geven, alles weer goed makeD en ik verbind er mjj toe in uwe tegenwoordigheid.// //Hoe zult gjj daartoe geraken, lief kind?" //Ik denk er nu niet aan,dat weet ik nu ook niet, maar ik voel wel dat mjjn geweten het mjj be schouwen als een ongeschikt middel, om tot hun doel te geraken. Zjj scheiden zich uit handigheid af van de heethoofden hunner partg. Laten wg zelfs, zoo men dit wil, voor een oogenblik aannemen, dat het is uit afkeer van bloe dige botsingen,welnu, dau hebben zij, zoo zg althans niet willen erkennen, dat ook zij over- loopers en verraders hunner eigen partg zijn het recht niet, den christelijk gezinden werklieden te verwjjten, dat dezen weigeren, het socialistisch program te aanvaarden. Zeer waar is de stelling, dat zoo alle werklieden, èa in de steden èa op het plat teland; de in het leger dienenden daaronder begrepen, tot het socialisme toetraden, de burgerij en hst kapitaal gemakkeljjk konden worden verpletterd. Bljjft nochtans de vraag: lo of de verplettering der bur- gerjj overeenkomstig de gerechtigheid is; 2o of na de vernietiging van de burgerklasse de arbeidersklasse op een beter lot mag hopen. Op die dubbele vraag autwoorden de katholieke werklieden ontkennend. Zij koesteren een ideaal, geheel verschil lend van het door het socialisme nage streefde; zg eerbiedigen dea godsdienst, ver klaren zich voorstanders van het familie leven en beschouwen het beginsel van den persoonlijkeu eigendom als een onmisbaren factor van den vooruitgang. Godsdienst, huisgezin, eigendom, dat zjjn volgens hen de drie noodzakelijke voorwaarden, opdat de maatschappelijke orde dergeljjke waarbor- geu oplevere voor den werkman. En dan zouden zij zich moeten aansluiten bg de socialisten, die het droombeeld koesteren, die waarborgen voor goed op te heffen! Vernietiging van de burgerklasse, bet verdwgnen van het kapitaal, het vermoor den of kerkeren van patroons, ligt daarin voldoende vergoeding voor het verlies van godsdienst, huisgezin en eigendom? Eu is dat eene vergoediog, die een Chris ten mag wenschen? Om kort te gaan, de van het socialis tische program afkeeriga werklieden zjjn van oordeel dat, al beschikt de werkmans klasse over voldoende macht om de bur- gerjj »de handenvol te geven, zg noch tans niet in staat is haar lot afdoende te verbeteren zonder de hulp van een deel dier burgerg. Met hunne medewerking te verzekeren van de door rechtvaardigheid en liefde ge dreven mannen nit de hoogere klasse, be doelen de anti-social sten geenszin» onbil- ljjke voorrechten te bestendigen, maar aan de noodlijdenden meer welstand te verzekeren veelt en dat ik het eenmaal zal uitroeren.// Hjj was op het punt haar te antwoorden, maar een geluid van stappen op de verdorde bladeren, hielden de woorden op zjjne lippen tegen. Mevrouw Reydel was in hun nabjjheid; zjj wandelde op haar bezittingen, om bet plukken der herfst vruchten na te gaan en te controleereD; de stem hoorend van haar schoonzoon, was zjj dien kant opgeloopen. De verlegenheid die zich op eens op beider gelaat had afgeteekend, had zjj terstond opgemerkt. //Wat scheelt er toch aan? vroeg zjj, men zou denken, dat gij hebt geweend?" //Och, 't is grootma, het is van de koude, het wordt koelijes onder de hooge boomen.// //Welnu, wandel dan even, om je wat te ver warmen." „Ik ga het „goüter// voor Genoveva klaar zetten,// beweerde zjj, dit voorwendsel aangrijpend. Zjj pakte breiwerk en leesboek bjjaen en verwgderde zich in de richting van het kasteel. a Wat scheeelt haar toch, wat hebt gjj haar verteld of w jjs gemaakt, vroeg zjj aan oom Hornee.// //Oude geschiedenissen, verhalen uit den ouden tijd." Mevrouw Reydel keek hem met een wantrou wend oog aan. flOntroer haar niet,// zeide zjj ten laa'ste met uwe oude histories; zjj is in hooge mate ontvankelijk en gevoelig, daar moet men voorzichtig mede zjjn. YI. Esther's overwegingen waren niet het werk van een enkel oogenblik; uren, dagen, weken gingen voorbjj, gedurende welke zjj te midden der alle Om tot dat doel te komen, ia het niet noodig, de goddeljjke en menseheijjke wet ten te verkrachten. Da ware vjjanden der volkszaak, de st'chters van tweedracht en scheuring, het zjjn juist de leiders der socialisten, die door hunnehersenschimmigeengevaarljjkeeischen de voorstanders van recht en orde van zich vervreemden en den eerlgken werkman in zjjn dierbaarste en onaantastbaarste over tuiging krenken en misleiden. De leiders der socialiste i verachtenden godsdieust, zjj hebben geen behoefte aan godsdienst voor het algemeen en persoonlijk belaDg. Zjj stichten verwarring en roepen verdelgende gebeurtenissen te voorschjjn, die de werkman door hun oprai&nde taal verschalkt, zal hebben uit te voeren, zoo hjj het ongeluk heeft zich iu hunne strik ken te verwarren. Dan zal de le der op de stoere schouders van zjjne domme knech ten opgeklauterd en ten troon verheven, de dwazen voortstuwen tot het plegen van geweld. Weerloos is de werkman gemaakt, zelfs heeft hg zjjne wapenen (den gods dienst) weggeworpen en zich kluisters ge smeed en te laat zal hg het beseffen, dat hjj in een gezelschap van woedende krank zinnigen is verzeilt geraakt, die God niet widen dienen. De leer der sociaal-democratie door de opruiers van het volk afgekondigd, kan het lgden der menschheid niet verzachten, noch de wonden der maatschappjj heelen. Het Neue Weener Tageblatt, steekt den draak met de kogelvrijs uuiforin, de geni ale uitvinding van het Mannheimer kleer- makertje: «was gewisses weisz man nicht,» en reeds onthnlt E. P t r 1 in genoemd blad eenige toekomstbeelden uit den tjjd dat deze nienwe vinding algemeen zal zjjn ingevoerd. Hg geeft een oorlogsveld le aan schouwen en sedert meer dan eene week laat hg in de vlakte van Ne vering een verwoed gevecht leveren tusschen drie Daitsche legerkorpsen en een overmachtigen vjjand zonder dat het aan eene partg is gelukt ook slechts een voetbreed terrein te winnen. Het vuur begint dageljjks al in de vroege morgenuren, en eindigt eerst bjj het vallen der duisternis. Behalve eenige toevallige hoofdwonden hebben zich tot op ait oogenblik nog geen ernstige verwon dingen voorgedaan. De kogels stuiten allen af op het kogelvrge plastron, en laten slechts huilen op het lichaam achter, w&ar- daagsche gebeurtenissen des levens in haar den ken niet ophield de zaat van alle kanten te be- schouwen en zijne diepte te peilen en van alle zijden de zaak te vergelijken en te overwegen. Hare gevolgtrekkingen bleven dezelfde,een ongun stig oordeel,dat zjj met smartelijk gevoel moest vel len over het gedrag van mevrouw Reydel. Esther had bg haar geboorte twee groote en goede hoe danigheden medegebracht, die nog in haar verder leven versterkt waren door een oprecht gelooren in den katholieken godsdienst: de eeredieust van de eer en de eeredienst voor baar familie. Nog kind zijnde was zij reedt zeer gesteld op recht; zg kon het bevoorrechten van den een bo ven den andere niet verdragen, al trof het haar zelf; het idee, dat een bediende of eeo werkman niet naar verdienste werd behandeld, of dat men misbruik maakte van zijn tjjd of wanneer men hem zjjn loon beknibbelde, dan hinderde haar zoo iets en door dit edele gevoelen vaa recht vaardigheid ontsproten in haar harte twee goede bronnen, eene groote liefde voor een ander, voor den zwakkeling, voor den kleine, wienzjg haar deel altjjd met de grootste partijdigheid wilde toekennen; verder wilde zjj geen verplichtingen daaromtrent maken of bedankjes daarvoor ontvangen en gaf zjj de voorkeur boven gemis en ontbering aan een misbruik dat haar niet beviel. Het strikste recht, voor haar zelve de grootmoedigste liefde voor haar naasten, dat was de wet baars levens, de weegschaal, waarmede zjj haar eigen daden woog, de moreele thermometer, die haar geweten regelde, en waarvan de juistheid haar niet toe stond zich te bedriegen tegenover belangen van andere personen. De rechtvaardigheid en het eergevoel in deze om dan ook elk man voorzien is gewor den van een fleschje arnica, om de ge troffen deelen mee in te wrjjven. Nu beweren de officieren van gezondheid dat zg ten gevolge van de massa's lood, die rondom liggen, bjj eenige zwakkere indivi duen sporen van Ioodvergiftiging hebben waargenomen. De eerste dagen kwamen talrjjke verwoadingen voor aan de ongepant serde deelen. Op bevel van den Generaal echter bonden de tirailleurs van de voorsta linie de plastrons van de achterwaarts ge brachte gekwetsten om armen en beenen, en voor zooveel het ging, ook om het hoof 1, zoodat zij bjjna totaal onkwetsbaar werden. De voorste linie vormde na als 't ware een mnur tegen de salvo's van den vijand, welke laatste echter spoedig de lacht er van kreeg en eveneens handelde. <Op den eersten avond na dezen dag zond de vjjand een parlementair met de witte vlag, en liet verzoeken om een wapenstil stand van twee nren. «Waarvoor?» vroeg onze commandant barsch. «Wg moeten onze pantserjassen nitkloppeD, ze zitten vol lood. Doe gjj evenzoo.» «Goed» zei de opperbe velhebber, en een kwartier later was het weer een leven, dat de bewoners der om liggende dorpen dachten, dat er nu ook in den donker gevochteu werd. Inderdaad was bet echter slechts het uitkloppen van de pantserjassen, uit welke gemiddeld 2 a 3 kilo lood op den grond vielen.» Frankrijk O/er den nieuwen Premier van het Fran- sche ministerie zegt de Gaulois het navol gende: D n p u y is nog maar even een- en-veertig jtar ond en kan, als geboren in Le Puy, met dubbel recht zjjnen naam D u p u y dragen. Hjj is, als velen der te genwoordige tfransche staatslieden, een self made man. Zijn vader was concierge of kantoorlooper voor de prefectuur te Le Puy; na diens dood, in 1860, trok eene tante Jeannette, die in dienst was bg den graaf Benedetti, den toekomstigen gezant van Napoleon III bjj den ko ning van Pruisen, zich zjjner aan en wist hem met behulp van baren meester eeoe plaats te bezorgen in een lycée; in 1868 kon D u p y, eveneens door den Bteun van Benedetti, gaan studeeren. Als D u p u y maar zoo verstandig is voegt bet blad er aan toe er zich over te schamen. onbevangen ziel kende geen toegeven op dit stak; haar jeugd wilde van zoo ieta nooit weten, zjj deed geen mengsel in haar gond, en de veront- echnldigingen waarmede men de begane font door mevrouw Reydel bedre/en, wilde verbloe men, misleidden haar niet, zjj onderwierp die aan den gevoeligen toetssteen van godadienat en eer lijkheid en vond ze onvoldoende voor die proef. Geen sophisme of valsch vernnft was in staat de oprechtheid en de onbuigzaamheid van haar gceat te verwikken of te verwegen. En hierdoor vulde zich haar beker met gal. Het was pjjnljjk voor een in goeden zin zoo hooghartige ziel te gedenken, dat deze goederen, deze pracht, waarvan zjj een edel gebruik wilde maken, ten deele ontroofd waren aan een ander; het waa bitter voor zulk een licht door 't mede lijden geraakt hart, zich deze verongelijkte en uitgekleede familie, van hun rang vervallen, slacht offers van trouwelooze kunstgrepen, die er op nit waren geweest om haar te verrjjken, haar, Esther! met oneerlijk verkregen goederen. Maar hoeveel smarteljjker en bitterder wat het ▼oor eene ziel van kinderlijken eerbied doordron gen, het zedeljjk verval te zien van die grootmoe der, die tweede moeder, zoo te reeht beminden vereerd! Geen enkele jjdele hartstocht, niet eene dwaze overdreven vriendschap had het hart van Esther aan de teederheid haar familie ontroofd. Haar familie was haar heelal. Zjj had vóórhaar jongere zusters de levendigste vriendschap en in haar grootmoeder het ongerepste vertrouwen. Nooit had zjj noeh eene gedachte, noch een bevel van de lippen barer grootmoeder tegengespro ken. Deze was in haar oog tegeljjkertjjd eene vrouw vol rvjjaheid, opoffering en deugd.( Worêt vtrv&fd.) HAARLTMCEI! (JOURAL.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1893 | | pagina 1