NIEUWE
No. 1970
Woensdag 12 April 1893
18de Jaargang.
Wie zijn de vijanden?
De kogelvrije uniform.
BUITENLAND.
De overwegingen van Esther.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIBN.
Van 16 regels 80 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden niterljjk Maandag-, Woensd ag-
en Vrjda g-a vond voor 6 nur ingewacht.
Uitgev er, W. KÜPPER8.
Dezer dagen gaf de Bien Public nit Gent
onder bovenstaanden titel eene beschouwing
over den toestand van het maatschappe
lijk vraagstuk in België, die ten volle
op de toestanden ten onzent van toepas
sing is.
Het Gentsche blad wees in zijn artikel
op twee socialistische bladen Le l'euple en
Vooruit die overvloeien van beleedigingan
aan htt adres der goedgezinde werklieden,
die weigeren zich onder de roode vaan der
sociale-drmocratie te scharen en geleidelijke
verbetering van hun lot nastreven zonder
naar omverwerping der bestaande maat
schappelijke orde te trachten.
«Zg plegen verraad aan hunne klasse
zoo heet het in de twee genoemde pere-
prolucten der Belgische socialisten zjj
zjjn verkocht aan het kapitalisme. Wanneer
zg de zaak van de vrijmaking der arbeidende
klassen niet in den steek lieten, wanneer
zg zich bjj ons aansloten, in plaats van
schenring in het arbeiderskamp in 't leven
te roepen, zonden wjj spoedig klaar komen
met de omverwerping van het tegenwoordig
regiem.»
Die redenaering is reeds meermalen tegen
de volksleiders-zalven gekeerd geworden.
Toen de algemeere werkstaking in da
provinciën Henegouwen en Luik woedde,
maakte men er aan de opportun's'en van
Gent en van Brussel een verwijt van, aan
die beweging niet mee te willen doen en
de Waalsche kameraden aan hun lot over
te laten.
Toen de dynamiet-mannen hunne helden
stukken uitvoerden, namen de .burgers»
Anseele en Volders, in plaats van ze toe
te juichen, den schjjn aan, die misdadige
aanslagen ten zeerste af te keuren. Eo tal
van anarchisten big ven nog steeds gebeten
op die «beljjders van hun vrees.»
Zeer onlangs nog keurde Aneeele de
nachteljjke manifestaties af, die botsingen
met de overheid konden uitlokken. En toch
had Vooruitvolgens de eigene verklaring
van Anseele, aan de socialisten een zwart
vaandel uitgereikt met het oproerpredikend
opschrift Brood of de doodl Wanneer de
heethoofden der partjj hardnekkig vasthou
den aan het uitlokken van ongeregeldheden,
waarom deden Vooruit en Le l'euple dau
toch san de hunnen geen verbeterde revolvers
en repeteergeweren uit?
Anseele en Volders, alsook huüne vrien
den, zullen ons ongetwjjfeld antwoorden
dat zg het geweld op het oogenblik be-
FEU1LLETON.
De Familie Reydel.
11.) (Vervolg.)
,,Ja, kind, en mijne goede vrouw deelde die
meening met mij; z\j stelde mjj voor moeders on
recht te herstellen tegenover haar broeder en
haar kinderen, maar de dooi heeft haar zoo jong
weggenomen, dat zjj niets heeft kunnen doen en
haar fortuin is teruggekeerd tot uw vader, en bij
gevolg daarna tot u./'
Esther verborg haar gelaat in haar handen, zjj
weende bitter.
//Wat scheelt u?" zeide hg.
flik denk aan mjjce arme grootmoeder.//
„Helaas! waarom heeft zjj toch zoo gehandeld.//
//Zjj had haar eigen kinderen te zeer lief, haar
zoon, haar zoon was haar afgod. Zjj zon de ge-
heele wereld geroofd hebben om die aan zgne voe
ten te leggen.
„En zij heeft hem moeten missen!"
flJa," zeide mjjnheer de la Ferté met een na
denkend gezicht, zjj heeft haar zoon en haar doch
ter, de schoondoohter hare keuze, uwe moeder is
eveneeiis gestorven, zjj is ook dood en zjj heeft
haar gezin en haar huis zien ontvolken
zon dit eene kastjjding zgn geweestP"
„Oom," zeide Esther met levendigheid, //ik wil
herstelling geven, alles weer goed makeD en ik
verbind er mjj toe in uwe tegenwoordigheid.//
//Hoe zult gjj daartoe geraken, lief kind?"
//Ik denk er nu niet aan,dat weet ik nu ook niet,
maar ik voel wel dat mjjn geweten het mjj be
schouwen als een ongeschikt middel, om
tot hun doel te geraken.
Zjj scheiden zich uit handigheid af van
de heethoofden hunner partg. Laten wg
zelfs, zoo men dit wil, voor een oogenblik
aannemen, dat het is uit afkeer van bloe
dige botsingen,welnu, dau hebben zij, zoo zg
althans niet willen erkennen, dat ook zij over-
loopers en verraders hunner eigen partg zijn
het recht niet, den christelijk gezinden
werklieden te verwjjten, dat dezen weigeren,
het socialistisch program te aanvaarden.
Zeer waar is de stelling, dat zoo alle
werklieden, èa in de steden èa op het plat
teland; de in het leger dienenden daaronder
begrepen, tot het socialisme toetraden, de
burgerij en hst kapitaal gemakkeljjk
konden worden verpletterd. Bljjft nochtans
de vraag: lo of de verplettering der bur-
gerjj overeenkomstig de gerechtigheid is; 2o
of na de vernietiging van de burgerklasse de
arbeidersklasse op een beter lot mag hopen.
Op die dubbele vraag autwoorden de
katholieke werklieden ontkennend.
Zij koesteren een ideaal, geheel verschil
lend van het door het socialisme nage
streefde; zg eerbiedigen dea godsdienst, ver
klaren zich voorstanders van het familie
leven en beschouwen het beginsel van den
persoonlijkeu eigendom als een onmisbaren
factor van den vooruitgang. Godsdienst,
huisgezin, eigendom, dat zjjn volgens hen
de drie noodzakelijke voorwaarden, opdat de
maatschappelijke orde dergeljjke waarbor-
geu oplevere voor den werkman. En dan
zouden zij zich moeten aansluiten bg de
socialisten, die het droombeeld koesteren,
die waarborgen voor goed op te heffen!
Vernietiging van de burgerklasse, bet
verdwgnen van het kapitaal, het vermoor
den of kerkeren van patroons, ligt daarin
voldoende vergoeding voor het verlies van
godsdienst, huisgezin en eigendom?
Eu is dat eene vergoediog, die een Chris
ten mag wenschen?
Om kort te gaan, de van het socialis
tische program afkeeriga werklieden zjjn
van oordeel dat, al beschikt de werkmans
klasse over voldoende macht om de bur-
gerjj »de handenvol te geven, zg noch
tans niet in staat is haar lot afdoende te
verbeteren zonder de hulp van een deel
dier burgerg.
Met hunne medewerking te verzekeren
van de door rechtvaardigheid en liefde ge
dreven mannen nit de hoogere klasse, be
doelen de anti-social sten geenszin» onbil-
ljjke voorrechten te bestendigen, maar aan
de noodlijdenden meer welstand te verzekeren
veelt en dat ik het eenmaal zal uitroeren.//
Hjj was op het punt haar te antwoorden, maar
een geluid van stappen op de verdorde bladeren,
hielden de woorden op zjjne lippen tegen. Mevrouw
Reydel was in hun nabjjheid; zjj wandelde op
haar bezittingen, om bet plukken der herfst
vruchten na te gaan en te controleereD; de stem
hoorend van haar schoonzoon, was zjj dien kant
opgeloopen. De verlegenheid die zich op eens op
beider gelaat had afgeteekend, had zjj terstond
opgemerkt.
//Wat scheelt er toch aan? vroeg zjj, men zou
denken, dat gij hebt geweend?"
//Och, 't is grootma, het is van de koude, het
wordt koelijes onder de hooge boomen.//
//Welnu, wandel dan even, om je wat te ver
warmen."
„Ik ga het „goüter// voor Genoveva klaar zetten,//
beweerde zjj, dit voorwendsel aangrijpend. Zjj
pakte breiwerk en leesboek bjjaen en verwgderde
zich in de richting van het kasteel.
a Wat scheeelt haar toch, wat hebt gjj haar
verteld of w jjs gemaakt, vroeg zjj aan oom Hornee.//
//Oude geschiedenissen, verhalen uit den ouden
tijd."
Mevrouw Reydel keek hem met een wantrou
wend oog aan.
flOntroer haar niet,// zeide zjj ten laa'ste met uwe
oude histories; zjj is in hooge mate ontvankelijk en
gevoelig, daar moet men voorzichtig mede zjjn.
YI.
Esther's overwegingen waren niet het werk van
een enkel oogenblik; uren, dagen, weken gingen
voorbjj, gedurende welke zjj te midden der alle
Om tot dat doel te komen, ia het niet
noodig, de goddeljjke en menseheijjke wet
ten te verkrachten.
Da ware vjjanden der volkszaak, de
st'chters van tweedracht en scheuring, het
zjjn juist de leiders der socialisten, die door
hunnehersenschimmigeengevaarljjkeeischen
de voorstanders van recht en orde van
zich vervreemden en den eerlgken werkman
in zjjn dierbaarste en onaantastbaarste over
tuiging krenken en misleiden.
De leiders der socialiste i verachtenden
godsdieust, zjj hebben geen behoefte aan
godsdienst voor het algemeen en persoonlijk
belaDg. Zjj stichten verwarring en roepen
verdelgende gebeurtenissen te voorschjjn,
die de werkman door hun oprai&nde taal
verschalkt, zal hebben uit te voeren, zoo
hjj het ongeluk heeft zich iu hunne strik
ken te verwarren. Dan zal de le der op
de stoere schouders van zjjne domme knech
ten opgeklauterd en ten troon verheven,
de dwazen voortstuwen tot het plegen van
geweld. Weerloos is de werkman gemaakt,
zelfs heeft hg zjjne wapenen (den gods
dienst) weggeworpen en zich kluisters ge
smeed en te laat zal hg het beseffen, dat
hjj in een gezelschap van woedende krank
zinnigen is verzeilt geraakt, die God niet
widen dienen.
De leer der sociaal-democratie door de
opruiers van het volk afgekondigd, kan het
lgden der menschheid niet verzachten, noch
de wonden der maatschappjj heelen.
Het Neue Weener Tageblatt, steekt den
draak met de kogelvrijs uuiforin, de geni
ale uitvinding van het Mannheimer kleer-
makertje: «was gewisses weisz man nicht,»
en reeds onthnlt E. P t r 1 in genoemd
blad eenige toekomstbeelden uit den tjjd
dat deze nienwe vinding algemeen zal zjjn
ingevoerd. Hg geeft een oorlogsveld le aan
schouwen en sedert meer dan eene week
laat hg in de vlakte van Ne vering een
verwoed gevecht leveren tusschen drie
Daitsche legerkorpsen en een overmachtigen
vjjand zonder dat het aan eene partg is
gelukt ook slechts een voetbreed terrein te
winnen. Het vuur begint dageljjks al in
de vroege morgenuren, en eindigt eerst bjj
het vallen der duisternis. Behalve eenige
toevallige hoofdwonden hebben zich tot op
ait oogenblik nog geen ernstige verwon
dingen voorgedaan. De kogels stuiten allen
af op het kogelvrge plastron, en laten
slechts huilen op het lichaam achter, w&ar-
daagsche gebeurtenissen des levens in haar den
ken niet ophield de zaat van alle kanten te be-
schouwen en zijne diepte te peilen en van alle
zijden de zaak te vergelijken en te overwegen.
Hare gevolgtrekkingen bleven dezelfde,een ongun
stig oordeel,dat zjj met smartelijk gevoel moest vel
len over het gedrag van mevrouw Reydel. Esther
had bg haar geboorte twee groote en goede hoe
danigheden medegebracht, die nog in haar verder
leven versterkt waren door een oprecht gelooren
in den katholieken godsdienst: de eeredieust van
de eer en de eeredienst voor baar familie.
Nog kind zijnde was zij reedt zeer gesteld op
recht; zg kon het bevoorrechten van den een bo
ven den andere niet verdragen, al trof het haar
zelf; het idee, dat een bediende of eeo werkman
niet naar verdienste werd behandeld, of dat men
misbruik maakte van zijn tjjd of wanneer men
hem zjjn loon beknibbelde, dan hinderde haar
zoo iets en door dit edele gevoelen vaa recht
vaardigheid ontsproten in haar harte twee goede
bronnen, eene groote liefde voor een ander, voor
den zwakkeling, voor den kleine, wienzjg haar deel
altjjd met de grootste partijdigheid wilde toekennen;
verder wilde zjj geen verplichtingen daaromtrent
maken of bedankjes daarvoor ontvangen en gaf
zjj de voorkeur boven gemis en ontbering aan
een misbruik dat haar niet beviel. Het strikste
recht, voor haar zelve de grootmoedigste liefde
voor haar naasten, dat was de wet baars levens,
de weegschaal, waarmede zjj haar eigen daden
woog, de moreele thermometer, die haar geweten
regelde, en waarvan de juistheid haar niet toe
stond zich te bedriegen tegenover belangen
van andere personen.
De rechtvaardigheid en het eergevoel in deze
om dan ook elk man voorzien is gewor
den van een fleschje arnica, om de ge
troffen deelen mee in te wrjjven.
Nu beweren de officieren van gezondheid
dat zg ten gevolge van de massa's lood, die
rondom liggen, bjj eenige zwakkere indivi
duen sporen van Ioodvergiftiging hebben
waargenomen. De eerste dagen kwamen
talrjjke verwoadingen voor aan de ongepant
serde deelen. Op bevel van den Generaal
echter bonden de tirailleurs van de voorsta
linie de plastrons van de achterwaarts ge
brachte gekwetsten om armen en beenen,
en voor zooveel het ging, ook om het hoof 1,
zoodat zij bjjna totaal onkwetsbaar werden.
De voorste linie vormde na als 't ware een
mnur tegen de salvo's van den vijand, welke
laatste echter spoedig de lacht er van kreeg
en eveneens handelde.
<Op den eersten avond na dezen dag zond
de vjjand een parlementair met de witte
vlag, en liet verzoeken om een wapenstil
stand van twee nren. «Waarvoor?» vroeg
onze commandant barsch. «Wg moeten onze
pantserjassen nitkloppeD, ze zitten vol lood.
Doe gjj evenzoo.» «Goed» zei de opperbe
velhebber, en een kwartier later was het
weer een leven, dat de bewoners der om
liggende dorpen dachten, dat er nu ook in
den donker gevochteu werd. Inderdaad was
bet echter slechts het uitkloppen van de
pantserjassen, uit welke gemiddeld 2 a 3
kilo lood op den grond vielen.»
Frankrijk
O/er den nieuwen Premier van het Fran-
sche ministerie zegt de Gaulois het navol
gende: D n p u y is nog maar even een-
en-veertig jtar ond en kan, als geboren
in Le Puy, met dubbel recht zjjnen naam
D u p u y dragen. Hjj is, als velen der te
genwoordige tfransche staatslieden, een self
made man. Zijn vader was concierge of
kantoorlooper voor de prefectuur te Le
Puy; na diens dood, in 1860, trok eene
tante Jeannette, die in dienst was bg
den graaf Benedetti, den toekomstigen
gezant van Napoleon III bjj den ko
ning van Pruisen, zich zjjner aan en wist
hem met behulp van baren meester eeoe
plaats te bezorgen in een lycée; in 1868
kon D u p y, eveneens door den Bteun van
Benedetti, gaan studeeren.
Als D u p u y maar zoo verstandig is
voegt bet blad er aan toe er zich over
te schamen.
onbevangen ziel kende geen toegeven op dit stak;
haar jeugd wilde van zoo ieta nooit weten, zjj
deed geen mengsel in haar gond, en de veront-
echnldigingen waarmede men de begane font
door mevrouw Reydel bedre/en, wilde verbloe
men, misleidden haar niet, zjj onderwierp die aan
den gevoeligen toetssteen van godadienat en eer
lijkheid en vond ze onvoldoende voor die proef.
Geen sophisme of valsch vernnft was in staat
de oprechtheid en de onbuigzaamheid van haar
gceat te verwikken of te verwegen. En hierdoor
vulde zich haar beker met gal.
Het was pjjnljjk voor een in goeden zin zoo
hooghartige ziel te gedenken, dat deze goederen,
deze pracht, waarvan zjj een edel gebruik wilde
maken, ten deele ontroofd waren aan een ander;
het waa bitter voor zulk een licht door 't mede
lijden geraakt hart, zich deze verongelijkte en
uitgekleede familie, van hun rang vervallen, slacht
offers van trouwelooze kunstgrepen, die er op nit
waren geweest om haar te verrjjken, haar, Esther!
met oneerlijk verkregen goederen.
Maar hoeveel smarteljjker en bitterder wat het
▼oor eene ziel van kinderlijken eerbied doordron
gen, het zedeljjk verval te zien van die grootmoe
der, die tweede moeder, zoo te reeht beminden
vereerd! Geen enkele jjdele hartstocht, niet eene
dwaze overdreven vriendschap had het hart van
Esther aan de teederheid haar familie ontroofd.
Haar familie was haar heelal. Zjj had vóórhaar
jongere zusters de levendigste vriendschap en in
haar grootmoeder het ongerepste vertrouwen.
Nooit had zjj noeh eene gedachte, noch een bevel
van de lippen barer grootmoeder tegengespro
ken. Deze was in haar oog tegeljjkertjjd eene vrouw
vol rvjjaheid, opoffering en deugd.( Worêt vtrv&fd.)
HAARLTMCEI! (JOURAL.