NIEUWE
No. 1974
Vrijdag 21 April 1893
18de Jaargang.
liet Socialisme.
~~~BÜ 1 T E N L A N P.
De Familie Reydel.
Duitschland.
Engeland.
Frankrijk
HiARLEMCHIS COUR4IT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTBNTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensd ag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgev er, W. K P P E R 8.
i.
Hoewel er ook al moge gesproken en
geschreven zijn over het socialisme, talloozen
kennen den klank van het woord zonder
er de beteekenis van te begrijpen. Het so
cialisme is trouwens in ons land nog jong.
Voor slechts weinige jaren hoorde men
er hier nog niet van spreken en het werd
vrjj algemeen beschouwd als eene woeker
plant, die op onzen bodem niet zou kunnen
tieren. De leiten hebben echter het tegen
deel geleerd. Ook Nederland telt nu zijn
socialisten, en zelfs zjjn anarchisten, reeds
honderdtallen. Men heeft niet alleen
sociaal-democratische werklieden, maar on
der de vaan van Domela Nieuwen-
h u i s en consorten scharen zich ook pro
letariërs van hooger maatschappelijke po
sitie. In de wereld der onderwijzers van
openbare scholen bijv. maakte het socialisme
zulke onrustbarende vorderingen, dat men
van overheidswege reeds op maatregelen
heeft moeten zinnen om dit gevaar af te
wendeD. Zelfs is in <Recht voor Allende
uitgave aangekondigd van een sociaal-de
mocratisch orgaan voor.... politie-agen-
ten en al is het te verwachten, dat dit or
gaan niet veel levensvatbaarheid zal toonen
te bezitten, het feit, dat tot zulk eene uit
gave wordt overgegaan is toch als teeken
des tjjds, niet zonder beteekenis.
Te ontkennen valt het dan ook niet, dat
het socialisme de groote veroveraar is van
onze eeuw. 'In korten tijd heeft het een
grooten aanhang verworven en een leger
van ontevredenen op de been gebracht, dat
zijne recruten viudt in alle landen en in
alle standen. Het is als 't ware mode ge
vonden aan socialisme te doen, maar en
hier komen wij terug tot ons pont van
uitgang voor velen van h8n, die schermen
met het woord is de zin daarvan ten eeneu-
male duister.
De schuld hiervan ligt voor een groot
deel bjj de socialisten zelf, bp hen, die
zich als leiders opwerpen en als vaandra
gers voorop gaaD. Die lieden beseffen zeer
goed, dat het voorhands nog niet geraden
is met de eigenljjke strekking van hunne
beginselen voor den dag te komen. Het
volk zon daardoor te zeer worden afge
schrikt en men bepaalt er zich daarom
over het algemeen toe de fouten van het
bestaande zeer breed uit te meten, allerlei
FEUILLETON.
15;)
(Vervolg.)
IX.
De gevolgen van een onwedek.
Grijze,donkere wolken kondigden met eene koele
lucht het najaar aan en in da lanen van de Pê-
cherie, zoo lachend achoon in het zomergetjj, war
relden nu de gelende bladeren van de boomen
af op de door den regen doorweekte paden. De
zomer vluchtte weg en de naderende herfst, die
nog zoo vele heerlijke zoele dagen in Bourgogne
kan medebrengen, scheen dit jaar koeler en on
aangenamer dan gewoonlijk, gelijk aan onze noor
delijke gewesten. In den tuin kwijnden eenige
laatste bloemen, alles was melancholiek en somber
rondom het kasteel. Binnenshuis zag het er nog
treuriger uit.
Twee a drie afgeloopen maanden hadden groote
droefheden medegebracht, die zwaar op de Pê-
cherie en z|jne bewoners drukten. De nevelen, die
land en omtrek als met donkere sluiers omfloers-
den gaven vooral eene kamer van het landhui»
eene grootere ongezelligheid dan ooit. Esther lag
daarin sinds weken ziek, zij verliet die kamer niet
meer.
Op een rustbed uitgestrekt, kwam zjj er niet
meer van af; zjj beproefde nog eenige dagelijksche
bezigheden te verrichten, een handwerkje bestemd
voor de armen rustte in haar schoot, gebeden-
boetten lagen rondom haar. Zjj werkte een poosje,
maar haar vingers konden de naalden niet langer
hanteeren; zij las eene bladzijde en hare. vermoeide
oogen zochten naar lichtSinds het roeitochtje
had zich eene noodlottige ziekte, waarvan zjj mis
schien de kiemen reeds droeg, in haar ontwikkeld,
en deze waa met verschrikkelijke snelheid toegeno
wanverhoudingen aau het licht te brengen
en grieven van den meeat verscheiden nood
te doen gelden. De socialisten critiseeren,
zij breken af en daar aan onze geliberali
seerde Maatschappij vele en groote kwalen
eigen zjjn, door dat als gevolg van de re-
volutionnaire verbreking der banden welke
vroeger bestonden, een betreurenswaardige
toestand is ontstaan bij de arbeidende
klasse, hebben zjj ruim spel en ontbreekt
het hun niet aan pijlen om op de tegen
woordige Maatschappij af t0 schieten.
Men kan dan ook niet beweren, dat alles
wat door de socialisten wordt voorop ge
zet, onjuist is, dat, wat door hen wordt
gelaakt, niet veelal lakenswaardig is. Maar
en hierop dieue men wel acht te geven
het socialisme als stelsel wordt daardoor
nog geenszins gerechtvaardigd. Toegegeven,
dat da huidige Maatschappij ernstige ge
breken aankleven, zou ons toch eene sa
menleving, ingericht voor de beginselen en
de leer van het materialistisch socialisme,
tot de uiterste ellende brengen.
Bjj de jongste begrootingsdebatten in
den Duitschen Rijksdag heeft men herhaal
delijk en met grooten nadruk aan de soci
aal-democratische afgevaardigden de vraag
gesteld: «hoe zal uw toekomststaat zijn
geordend? Gij predikt de voortreffelijkheid
van uwe leer, welnu, geeft ons eene nadere
beschrijving van de Maatschappij, welke
volgens u, het menschdom, gelukkig moet
maken. Treedt ia bizonderheden en toont
ons eea ontwerp van het grootscha ge
bouw, dat naar uw plan zal worden op
getrokken.»
Liebknecht en Bebel bleven het
antwoord schuldig, dat vau hen gevorderd
werd. Zij redevoerden wel, maar draaide
om de quaestie heen. Eerstgenoemde be
weerde, dat hat kinderwerk, ja eene dwaas
heid was, wat men van hem en zjjne geest
verwanten vorderde. Alles zou zich gelei
delijk ontwikkelen.Maar met zulke alledaag-
sche gezegdes maakt men zich niet van een
ernstig vraagstuk af. En de discussie in
den Rjjksdag bewees dan ook zonneklaar,
dat waar men op zuiver socialistisch ter
rein komt en ter zijde laat, datgene wat
met het eigenljjk socialisme niets heeft
uitstaande, alles verwarring wordt en on
zekerheid.
De beste bestrijding >an het socialisme
bestaat derhalve hieriü, dat men bet. meer
en meer doet kennen in zjjn wezen, dat
men, zoodat z|j deed denken aan den geesel der
vliegende terÏDg. Weinige weken waren voldoende
geweest om het sap dea levens op te slorpen. Er
was zoo luttel voor noodig. Wat koorts, en de
krachten zjjn gesloopt, een hoest van eenige dagen
scheurt de borst als aan stukken; slapelooze
nachten vermoeien en matten af; de bloem der
jeugd verdort.
Esther had dit snelle verval ondervonden, het
had haar in enkele weken, van de volheid des
levens tot de poorten van het graf gebracht Nu
scheen de kwaal eensklaps opgehouden en noemde
men zelfs de stemming waarin zij zich bevond,
een staat van verbetering, dien zjj was iDgegaan en
rondom en voor haar maakte men lange plannen
voor de toekomst, die misschien niemand konden
overtuigen, maar die men toch deed volhouden
en laid herhaalde, al was 't maar om zich zelf
hoop te geven.
Bedroog Esther zich en liet zjj zich wat wjjs
maken? Niemand zou het hebben kunnen be-
wjjzen. Zij had altjjd dien teruggetrokken droo -
menden blik, die op hooger Bcheen te staren dan
de aarde. Zjj had altjjd haar manier van onge
repte lieftalligheid en het vriendeljjk voorkomen,
waarmede zjj steeds een ieder te gemoet ktvam.
Haar uiterljjk verraadde geen zorg of ongerust
heid, haar woorden waarin men de verpletterende,
de verscheurende klanken van een niet verwijderd
afscheid nemen, soms meende te hooren, waren
zaeht en onderworpen. Als zjj zich na en dan
afvroeg, waarmede het zou eindigen, vernam zjj
een antwoord des doods, dat zjj op haar gelaat
aan niemand trachtte te verraden. Op het oogen-
blik waarop wjj haar dus weder vinden, was zij
zeer lijdend, de mist buiten werkte op haar zwak
borstgestel en ofschoon het vuur in den haard
helder glom, vermocht zij niet warm te worden.
Het kleine hondje Stello, dat haar treurig zat
aan te kjjken, kwam op een teeken van haar zich
men duideljjb aautoone, welke de aard is
zijner beginselen en welke de toestand van
de Maatschappij zou worden, wanneer het
ten troon mocht worden v erheveo.
Dinsdag-avond te 10.50 is keizer W i 1-
helm met zjjoe Gemalin en gevolg naar
Rome vertrokken ter bijwoning van het
zilveren bruiloftsfeest van het Italiaansche
koningspaar. Het geschenk dat Duitschlauds
Keizer het zilveren echtpaar zal aanbieden,
bestaat uit een massief zilveren beeld, voor
stellende Italië: eene vrouweljjke figuur, in
eenen breed geplooiden mantel gehuld en
met eene ster op het hoofd, in het midden
waarvan een diamant van groote waarde
flonkert. Het beeld is het werk van d<n be
roemden Berljjnschen beeldhouwer Begas,
den ontwerper van het mausoleum voor
keizer Wilhelm in de grafkapel te Char-
lottenburg.
De werkstaking der stokers en kolen-
weikers te Hamburg, ia in hunne eergis
teren gehouden vergadering met 173 tegen
159 stemmen geëindigd verklaard. De sta
king heeft ongeveer vier wekeu geduurd,
de vrouwen en kinderen der werkstakers
hebben er zeer onder geleden.
Zooals te voorzien was heeft de
Centrumpartij met eenparige stemmen be
sloten geen gevolg te geven aan het ver
zoek van het nieuwgekozen lid van den
Rjjksdag den heer Fusangel, om als
lid der Centrumfractie te wordeu erkend.
Het Bestuur heeft hem in antwoord op
zjjne verklaring de mededeeling toegezon
den, dat de centrumpartjj in den Rjjksdag,
ofschoon het gematigd en tegemoetkomend
karakter zjjner verklaring erkennende, hem
wegens de wjjze, waarop zjjne candidatunr,
wetens in strjjd met de centrumpartjj en
haar bestuur, in zjjn kiesdistrict is gesteld
en doorgedreven, toch niet als medelid kan
aannemen.
Deze verklaring geeft te denkeD,waar 12.236
kiezers in het bij uitstek katholieke Wtst-
faleD, den heer Ffisangel naar den Ryksüag
hebben gezonden, terwjjl de Centrum-candi-
daat maar 3416 stemmen op zich veree-
nigde.
Een telegram uit Huil door den minister
M u n d e 11 a in het Hoogerhnis medege-
aan haar voeten nodervljjen, haar verwarmend
door de aanraking van zjjn pels van witte zachte
zijde; zjj streelde hem zachtjes, zeggend: ;/Arme
Siello! arme kleine Stello! je instinct waarschuwt
je, geloof ik waar uwe meesteres heen gaal?//
Op hetzelfde oogenblik vernam zjj in den cor
ridor de vaste stappen harer grootmoeder: zij
lichtte zich op, bracht met de hand haar door het
nachtzweet een weinig nat geworden haren,in orde,
nam haar werkje ter hand, en bleek toen mevrouw
Reydtl in hare kamer binnentrad geheel in haar
arbeid verdiept. Haar grootmoeder kwam na -
derbjj, sloeg een teederen blik op haar, omhelsde
haar zeggend:
//Lief kind, geeft gjj u Diet te veel moeite? Dat
mocht u eens vermoeien.//
i,0 neen, grootmama, het is een erg gemakkelijk
handwerkje. Kjjk maar, grof linnen, dikke dradeD,
groote steken en ik behoef me niet te bukken,
ik breng het werkje naar mjjne oogen
ffDat is hetzelfde, vermoei n niet! gjj zjjt wel,
zeer wel, gij moet hoe langer hoe beter wordeD.
Daar hangt de barometer, die stijgt, wij zullen
een Sint-Theresiazomertje kriigen en gjj zult met
het rjjtuig eens uitgaan
//En zelfs te voet, grootma, ik gevoel me weer
zeer sterk."
//Neen, neen, wij moeten niets wagen. En ik
wil, dat gjj dezen winter, om uwe genezing te
bevorderen, als in eene warme serre woont. Wjj
zullen iu den kelder eene calorifère plaatsen, de
Pêsherie zal verwarmd worden, van boven tot
beneden, en het hofpleintje, dat in het oosten
ligt en ons tochtige winden zendt, zal veranderd
worden ineen wintertuin, waar gij zult wandelen
onder een glazen dak ea tusschen rijen camelia'e.
Gjj zult eens zien,//
//Ik zie, dat gjj eene tooverstaf hebt als eene
fee, grootmama en dat gjj van de Pêcherie een
heerljjk winterverblijf wilt maken."
deeld geeft goede hoop op eene minnelijke
oplossing der arbeidersquaestie aan de dok
ken aldaar. De door Burns en anderen
ontworpen schikkingen omtrent de werk
staking zjjn eenerzijds door de Hnllsche
reeders, anderzjjds door de aanvoerders der
dokwerkers, in overweging genomen. De
Reedersbond heeft echter het besluit gehand
haafd, om bet aanstellen van vrjje arbei
ders tot geene prijs op: te geven.
Gisteren is te Huil de rust niet gestoord;
in de dokken ging het werk geregeld zjjnen
gang. De stoomboot uit Rotterdam, die
8000 vaatjes margarine-boter aanvoerde,
werd snel gelost en de lading spoedig naar
de plaats van bestemming verzonden.
Het verstandigste wat de werkstakers
kunnen doen, is bet bijleggen van het ge-
echil op eervolle voorwaarden, om daardoor
eene algemeene en noodlottige nederlaag
te voorkomen.
Ia het Lagerhuis heeft de heer Mor-
1 e y gisteren Gladstone's Home-rule-ont-
werp verdedigd, dat voorgesteld werd om
dat de oninschikkeljjke politiek der vorige
regeering bjj de algemeene verkiezing schip
breuk leed. De oppositie had geen arga-
menten zeide bjj,zjj voerden slechts profetieën
aan tegen bet ontwerp en het beste ant
woord op profetieën is, er niet aan te ge-
looven. Nooit tevoren hadden de Ieren de
leiders eener groote politieke partg in En
geland bjj bnnne nationale eischen aan
hunne zjjde. Nu, echter zoo besloot de mi
nister voor Ierland John Morley, heb
ben de liberalen zich verklaard ten gonBte
van hunne eischen als volk, en daarbjj zul
len zij de Ieren niet in den steek laten.
Maandag verschenen de Lord Mayor en
de Aldermen van Dublin voor de balie van
bet Hnis met een verzoekschrift ten ganste
van «Home Rule.»
De beer Gladstone is van oordeel,
dat het debat over bet Home-rule-ontwerp,
Donderdag moet afioopen. Hjj wil echter
daaromtrent geen strjjd aanbinden met de
oppositie.
De Parjjscbe bladen bespreken de ge
beurtenissen in België en zjjn daarbjj uiterst
vindingrjjk om sensatie-berichten te ver
spreiden. Koning Leopold van België,
zoo zeggen ze, heeft de hulp van het Doitsche
leger ingeroepen om de orde in zjjn land te
handhaven.
Een Boalangistisch blad weet zelfs te ver-
//Ik wil, dat gjj het er goed hebt. Wat kan
ik hier op de wereld beter doen?//
Esther nam de hacd harer grootmoeder en
drukte die aau baar mond. Mevrouw Reydel
profiteerde van dit oogenblik, waarop zjj met neer
geslagen oogen de angstige bewegingen van haar
gelaat niet kon gewaar worden. Met zooveel te
meer aandrang en ongerustheid beschouwde zjj
de ljjderes. Zjj zag helaas! hoe vochtig en bleek
haar voorhoofd was, hoe hare wangen vermager
den, die na door de inspanning levendig rood
g' kleurd warenzjj gevoelde ook de koude
band, die de hare innig drukte. De arme groot
moeder schudde het hoofd. Esther vermoedde
door /ene ingo ing des harten haar oDrust en zeide:
„Ik heb vandaag geen koorts gehad, en met
smaak gegeten.//
Mevronw Reydel herstelde zich een weinig
en zeide: //Als de eetlust weer terugkomt, dan
is dit een goed teeken. Wat zult gjj voor nw diner
gebruiken een versch eitje en wat soep.//
//Voelt gjj geen lust om weer in te slapen?//
//Nog niet grootmoeder. Als de zon onder gaat,
zal het vroeg genoeg wezen."
De toan, dien zjj gaf aan deze gesprekken, waren
zoo vrq en opgeruimd en levendig, dat mevronw
Reydel toch weer hoop kreeg. Is de hoop niet
voir de ziel wat de adem is voor de borst?
Zjj deed zich in stilte troostende gevolgtrek
kingen, zeggend, dat zooveel jeugd, omringd van
znlke teedere koestering niet kon eindigen in een
noodlottig ongeluk. Eu wat bleven er nog veel
heilmiddelen over! Hoeveel badplaatsen wier heil
zame bronnen men kon bezoeken en gebruiken.
Men zou, zoo noodig naar het Zuiden gaao, naar
de warme zoele zuidenwinden van de Middel
lat, dsche Zee; konden die niet meer hnlp en
verlichting aanbrengen den de raadgeringen van
den geneesheer?
Wordt vervolgd.)
