NIEUWE No 1977 Vrijdag 28 April 1893 18de Jaargang. Kleurloos. BUITENLAND. De Familie Reydel. Engeland. BAARIMSCHKJOCRAIIT. ABONNEMENTSPRIJS Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG BUBEAÜ: St. Janstraat Haarlem. raSögi; AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTBNTIBN. Van 16 regels 30 Cento Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woenid ag- en Yrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht. Uitgev er, W. KÜPPER8. In den strjjd ODzer dag6n mag geen Katholiek onverschillig wezen. Wp moeten kleur bekennen, wij moeten strjjden zoolang de waarheid wordt aangevochten al wordt ons ook geweld aangedaan. Want het z. g. «neutraal blijven» is reeds party kiezen tegen den Christus, tegen de waarheid, want Hem en de waarheid moeten wij dienen. Wilt gp een knecht, die, wanneer uw erf door boosdoeners wordt overvallen, van verre rustig gadeslaat hoe het afloopt, zon der de hand uit dsn mouw te steken, en dood bedaard zegt: «Het is mij evenveel, ik ver lang in deze zaak geen partp te kiezen?» Immers neen. Gij verlangt, eu wel terecht, dat hp voor uwe belangen in de bres springe. En hier is er nog spraak van een dienaar, die vrij is, n of een anderen meester te dienen; maar tegenover God en de waar heid hebben wp die vrpheid niet. Kleurloosheid is een verraad, gepleegd aan de groote zaak, welke een Katholiek ver plicht is te handhaven en te verdedigen, koste wat het wil. Men zegt niet gaarne: «Ik ben een bloodaard,» en geeft de voorkeur aan het ietwat voorname: «Ik ben neutraal;» dat is veel fatsoenlijker, meent men, maar inderdaad even laf. Dat «neutraal-zijn» door de liberalen uitgevonden, woekert voort, en over het algemeen hebben de lieden die in het neu trale vaarwater zpn verzeild geraakt er slag vao, «de gcê gemeente» een rad voor de oogen te draaien. In 't geven van vooze knollen in plaats van citroenen hebben zp huns gelijken niet, evenmin als naar Hildebrand verzekerd de Holland- sche jongen in 't geven van roggebrood aan de dieren, welke hp zoo «hardvochtig slaat.» Zoodra en waar zp het voorhands niet wageD, met hun afschuwelijke beginselen openlpk voor den dag te komen, treden zij te berde met hoogst fatsoenlijke woorie- kens. Zp weten ook zeer goed, dat door gaans de Katholieken uiteraard vreedzame, goedige lieden zpn, waarmede ze wel iets kuDneu uitvoeren, die men gerust eene kool mag stoven. Wees echter voorzichtig, gp neutraal ge- zinden, de tjjden van «Joris goedbloed» zpn voorbp; in België, Duitschland en el ders staan de Katholieken in 't waperi, vast besloten, eiken aanslag af te weren w ge- heel hun recht en geheel hunne vrpheid op te eischen. Voor het liedje der liberale «Loreley,» met hare «wundersame, gewaltige Melodei» FEUILLETON. 18.) Vervolg.) Zjj haalde met moeite adem; Albine hield haar toen in hare armen haar met eene diepe onuit sprekelijke teederheid aanziende. Esther drukte haar de hand en sprak na eene lange stilte: //Ik heb met mjjne zuster nog over iets te spre ken. Gjj herinnert u dien oom Maxime, waarvan de onde boschwachter ons heeft gesproken.// Al bine maakte een bevestigend teeken. „Ik weet zoo vast, dat ik er niet aan kan twjjfeleDl ik weet, luister well dat ons vermogen niet geheel aan ons behoort, dat een deel er van onwettig is en dat het behoort, verstaat gij, aan onzen oom Maxime en aan zijne kinderen." //Weet grootmoeder dat?// vroeg Albine ongerust. //Ja, helaas! ja, zij had te veel liefde voor ons, dit heeft haar de fout doen begaantis aan haar, dat God Tekenschap zal vragen wjj moeten het herstellen, er moet verlies vergoed worden, men moet een deel van het bezit terug geven!" //Wees bedaard! wees bedaard, ik zal alles her- stelleD, ik zal alles teruggeven, ik zweer het u." //En gij zult uw invloed uitoefenen op Genoveva, opdat ook zjj zich vereenige met het plan dezer handeling van rechtvaardigheid." //Ik beloof bet." //Eu gjj zult beiden voor onze grootmama toch vol eerbied, achting en toewijding blijven? Gij zult haar beminnen? Gg zult haar schuld door bewijzen van genegenheid goed maken? heeft men daar te lande geen ooren meer» daar hebben de Katholieken ondervonden, tot welk eene dwiugelaudjj de voorstanders der «vrijheid voor allen» iu staat zpn, en de Katholieken hebben, gedwongen tot een handelend optreden er gezienwat zjj kunnen, indien zp willen strjjden, wakker zpn en aanhouden. Eu waarom, vragen wij ons af, waarom zouden wp aarzelen, ruiterlijk te belpden, dat wij Katholieken zpn, niet tea halve en ter sluiks, maar Katholieken «sans phrase» eu «vau vreemde smetten vrij.» In de tpden, die wp beleven, kandeStrp- deude Kerk Gods men veroorlove ons de uitdrukking geeu «rustende schutterij» gebruiker); alle strijdbare mannen en jonge lingen roept zp op ter verdediging van den Godsdienst, die het eenig reddend beginsel is der bedreigde Maatschappij. Wp willen eens zien of de z. g. neutralen, die, of doldriftig, of lichtzinnig, of om tpdelijk winstbejagof ter wille van gemakzucht en meuschelijk opzicht de rechten der Kerk miskennen en daardoor de socialisten sterk maken, op den dag, dat hunne eigendommen wordeu aangetast, ook zDlen zeggen: »Het is mp eveuveel. Ik verlang geen partp te trekken.» Eu toch zonden zp, indien dit onverhoopt mocht ge schieden, geen het minste recht van spre ken, g6en reden van klagen hebbeii; zp im mers hebben door hun gedrag en in hanne scholen, zonder God, dat plichtvergeten, reohtverkrachtend volk kunstmatig aange kweekt; zp hebben el het mogeljjke gedaaD, om het Godsbegrip, dat het behoud is van gezag en orde, uit bet maatschappelijk leven te verdringen. Een kleurloos mensch dit begrijpen de liberalen zeer goed kan niet worden gevormd dan door een kleurloos onderwps en door het aankweefeen van de vele ge breken den wereldling eigen. De ouderwijzer vooral wordt op het hart gedrukt neutraal te zpn, maar zoo neu traal, dat hij de lieve jeugd toch opleidt tot christelpke en maatschappelijke deugden. Wat men echter door die »deugden« ver staat, is nooit of te nimmer gebleken. Evenmin werd ooit duidelijk gemaakt hoe het mogelpk is, door een neutraal* onderwps de kinderen tot die deugden te vormen. Doch eene ongerijmdheid meer of minder kan de zaak, meende men, niet verkerven. «Als men in 't veen is, let men op geen turfje. Overigens wordt vau die deugden* al- Gij zult haar goeden engel bidden, opdat God, haar die eenige fout van haar leven moge verge ven, omdat dit leven verder vlekkeloos was. Beloof mjj, dat gjj herstel zult doen en dat gjj haar zult blijven liefhebben en haar in uw gebed herdenken en ik zal gexust sterven." //Al wat er te doen is, zal gedaan worden, ik zweer het u," antwoordde Albine. „Ik kan u niet meer uitleggen de kracht ontbreekt mij oom Horace zal u wel duidelijk vertellen, hoe gij moet handelen Zjj kon niet meer en uitvoeriger er over spre ken en de inspanning, die zij pas had aangewend door haar schrijven en spreken, verhaastte het oogenblik van haar stervensuur. De dagen die volgden, waren ongunstige, niet voor Esther zelve, die zoo kalm scheen, maar voor eene familie die de betoovering hunner oogen, de vreugd huns harten zagen wegkwijnen. Zjj had aan Albine de geheime gedachte van haar ziel vermaakt en toevertrouwd, zij was ver- eenigd met haar God door de H. Communie, door "net gebed en de inwendige onderwerping van haar wil; de aarde verdween voor haar oogen en zjj wachtte in stilte op de laatste zucht, die haar ziel moest overdragen in den schoot van haar Hemelechen Vader. De smarten, de doodstrijd van het lichaam, de koorts en de slapelooze nach ten waren niets anders voor haar dan een over gangstijdperk, dat zjj met haar geest naar hooger beschouwde, zonder verwondering noch onrast. Met het jaar nam ook haar leven af. Op de laatste dagen van October gevoelde zij zich zeer ver been en zjj sprak tot Albine. //Zal ik November nog zien komen? Ach! mocht leen gewag gemaakt, om aan de heilensche wet zoo wat een christelpken glimp te ge ven. Een doekje voor het b'oeden. Dat is echter de eenige onmoge^khcid niet, welke van den ouderwijzer wordt ge vraagd; om oprecht neutraal* tezjjn, moet hij ophouden, mensch te wezen. Zpne per soonlijkheid noet hij, zoolang bij met de >cbrotelpke en maatschappelijke deugden* doende is, met hoed en overjas aan den kapstok hangeD. Eerst na den schooltijd mag hij weer zich-zelf worden. Wij beweren dat de neutraliteit van den ouderwpzer, niets anders is dan kliuk- baren onziD. »Tut tut!* zegt men ons, «gij hebt niets veil als clericale drijverij en ultramontaaoscbe betweterij; gij zjjt las tige burgers.* Zoo scheept men ons af, maar het gevraagde antwoord blpft ach terwege. En wee het gebeente van hem, d e durft wijzen op hen, die zich in een neutraal kleedje trachten te stekeD, en die durft waarschuwen voor die allemans-vrien- den, welke zoo ontzettend veel kwaad doen en in bet gareel loopen van de z. g. neutraliteit hunner liberale vrienden, wiens voeten zij kussen om tijdelijk gewin. Onlangs echter trad ten gunste van onze bewering iemand op, die zeker niet als eeu verdacht getuige, noch als een niet-gezag- hebbend man zal worden afgewezen, name lijk de heer dr. M. Niemeger, predikant te Soeek, een op-en-top liberaal, waar hp zeide: De openbare onderwijzers moeten neutraal zijn. Dit is niets anders dan schermen met groote woorden. Neutraal zijn is onmogelijk. Neutraal is niemand. *De onderwijzer gaat bij voort brengt zijne persoonlijkheid over op de leer lingen. Van hem ie eischenneutraal te zijn zou eigenlijk wezendat hij zijne persoonlijk heid buiten de school bij de deur liet staan. Dr. Niemeger heeft er zeker niet aan gedacht of wist nog niet, dat juist een der kenmerkende eigenschappen van het liberalisme is, den mensch te maken tot een wezeu zonder persoonlijkheid, zonder karakter, zonder beginsel, zouder wil, tot een lakei van de dwiugelandjj in die geheime macht, welke men de vrijmetselarij noeoit, die in het donker wroet en waarot der he laas zoo velen zich krommen aan handen en voeten gebondeD. Daar bestaat een groot onderscheid tus- schen een dienaar en een lakei. Eene hoogere macht te dienen, verlaagt den meusch niet: «God te dienen is een heerschappij;» maar de wil en geweteo- ik Allerheiligen met alle vrienden in den Hemel en Jezus Christus en ouze goddeljjke Moeder vieren!// Op den eersten November ontving zij opnieuw de heilige Communie, en bracht zjj haar dag door in haar zelve gekeerd, haar kalmere toestand werd echter nu en dan onderbroken, door eene hevige crisis. Tegen den avond kreeg zjj eene hevige be nauwdheid. Mevrouw Reydel bevond s ch aan de zjjde barer sponde, en om haar wat te verlichten zocht zij in de kamer naar een flacon geestrijk vocht, welks geur de zieke eenige dagen te voren goed gedaan had. Zij zag het noch op het toilet— tafeltje, noch op den schoorsteenmantel, die over laden was met opwekkende middelen, poeders en drankjes, en na eon paar taftllaadjes te hebben opengetrokken, keek zjj werktuigelijk in het schrijf bureau, waarvan Esther in haar gezonden tjjd gebruik maakte. Zij stond onbeweeglijk; op den bodem der lade lag het portret van Maxime Reydel, dat van uit den stal; eene teedere hand had het omwonden met klimopbladeren, want eene lijst was er niet om. Het rustte daar, en het kwam de ontstelde mevrouw Reydel voor, dat de zwarte oogen van het beeld leven aannamen en haar blikken van verwjjt en haat toewierpen. De erf genaam, hoewel afwezig, de ontroofde, de over- wonneling was gewroken. Niettegenstaande haar smart raadt Esther wat er voorviel. Zij riep haar grootmoeder, om helsde haar met slappe zwakke armen, drukte haar zacht tegen zich aan en sprak nog: //Lieve Moeder, ik ga u in den Hemel op wachten. O! wat zal ik voor u bidden, opdat looze uitvoerder te zpn van de bevelen, uit gevaardigd door een genootschap, dat in de duisternis werkt, door de hand te leenen aan pluimstrijkers en lage vleiers, zoo het heel ter wille van den lieven vrede, dat is een ODzinnig werk, wat ten verJerve vosrt, ja, dat is meer dan vernederend, dat is vernietigend, en onder dat alles zjjn even- mensch die naar plicht en geweten handelt te laten belagen en belasteren, is eene laagheid. Ia den dienst eener edele zaak blgven wij mensch, stijgen wp, boe ook benjjd en vernederd,zelfs hooger;doch het knechtschap van den booze ontneemt der ziele haren adel, hare waardigheid. De verlaging van het zedeljjk peil en de ontzenuwing des ka rakters zpn verschijnselen, welke tegenwoor dig in de menscbeid worden waargenomen, zjj zpn de heillooze gevolgen van het libe ralistische stelsel. Klenrloos te zjjn vooral op onderwijs gebied, dat is het wachtwoord. Alom in de wereld ijvert de vrpmetse larp voor het z. g. «neutraal» onderwjjs. Hoe kan, zoo mogen wjj vragen, het een bezonuen mensch in het brain komen, de school kleurloos te maken? Da school toch is de instelling, die hoegenaamd geen andere reden van bestaan heeft dan den jeugdigen mensch voor het verder leven eene goede richting, een kleur te geven. Eeoe kleurlooze Bchool te willen,dat klinkt even dwaas alsof men sprak van eene kleur looze blanwververp! Io laatstgenoemde in richting immers, heeft men niet meer stof felijke kleur noodig dan godsdienstige in onderwps en opvoeding. «Het godsdienstig beginsel zoo staat er te lezen in het «Mandement der Neder- laudsche Bisschoppen,» anno 1868 gegeven, doordringt geheel het onderwijsen overal doetzich de invloed van den Godsdienst gevoe len.» Die taal is duidelpk, dankt ons. Wp hebben ze op te volgen. Indien er dus Katholieken zpn, die een «ueutraa'» onderwps steunen of voor hanne kindereu voldoende achten, die door een z. g. neutraal tintje aan te nemen, zich mogen verheugen in de gnnst van de li beralen, dan sebpnen zp wetens of onwe tens het doet er niet aan toe, aan de liberale oorblazers meer vertrouwen te schen ken dan aan de Nederlandsche Kerkvoogden. In woede ontstoken over den geregelden gang van zakeD, hebben de werkstakers aan God u helpe en trooste! Denk aan mij zooder droefheid Denk dat ik u bemind heb, dat ik u altijd liefneb en u wacht:// Mevrouw Reydel drukte haar innig aan haar hart, zonder te bemerken dat de doodstrijd begon. De klokken der parochie luidden de Doodenves pers, die reeds op den avond van Allerheiligen beginnen en voor dat de heilige gebeden der Chris tenen voor de zielerust van dierbare afgestorvenen ten hemel konden opstijgen, was Esthers ziel het broze lichaam ontvloden XII. Na den dood. Alles was voor goed geëindigd, alles was op de aarde voor Esther voorbjj, z|j sliep den slaap, die hier beneden geen ontwaken kent dan voor de voleinding der tijden. De kerk had over haar de laatBte gebeden uitgestort en zjj rustte in den grafkelder der familie, aan de rechterzijde hsrer jonge mosder. Het gezin der Fêcherie kwam even geregeld als vroeger bjjeen iu het met rood behangen salon dat gedurende de ziekte verlaten was geweest. Alleen was er eene ledige plaats iu, een borduur- raam en wat boeken minder en bg de piano zag men maar een tabouret? Een leven, eene gezellig heid vau voorheen heerschte niet meer onder de hnisgenooten. De dageljjksche bezigheden gingen wel hun gang, maar de vroolijkheid, de opge wektheid stond stil voor hanne gebroken harten, evenals de woeste golven voor eene rots, die hen belet haar bruisende krachten voort te zetten, maar die krachten geweldig verbreekt. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1893 | | pagina 1