NIEUWE
No 1987
Ponderdag 25 Mel 1893.
18de Jaargang.
Bezwaren tegen de Kieswet.
BUITENLAND,
De Familie Reydel-
Engeland.
Italië.
HMMEMCHI! I ll R UT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor liet buitenland >1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
map
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels .30 Gents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentie n worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgev er, W. Kü PPBK 8.
Met belangstelling zal door velen zjjn
nagegaan, wat de Minister van Binnen-
landache Zaken, de heer Tak van Poort
vliet, heeft geantwoord op de bezwaren,
welke door de leden der Kamer schriftelijk
zjjn ingebracht tegen zijn ontwerp tot uit
breiding van het Kiesrecht.
Deze bezwaren betroffen zoowel de hoofd
beginselen der wet, haar aard en strekking,
als de maatschappelijke en staatkundige
gevolgen der invoering van zijn ontwerp.
Bp aandachtige lezing der Memorie van
Antwoord van den Minister bljjkt het even
wel, dat ook bij zich heeft bepaald tot de
algemeene argumenten, welke de voorstan
ders van het Algemeen Stemrecht steeds
doen hooren.
Hij beweert, dat de noodzakelijkheid der
aanmerkelijke uitbreiding van het kiesrecht
het gevolg, het oit/loeisel, en tegelijk de
eisch der ontwikkeling van ons volksle
ven is.
Maar hiertegenover meenen wjj de vraag
te mogen stellen, of dan de minister Tak
werkelijk gelooft, dat het volk hiermede
bedoelende de werkman beden ten dage
in beschaving en ontwikkéliDg zooveel voor
uit is gegaan, dat het beter dan in vroeger
tjjdeu geschikt zou wezen om de personen
te biezen, welke met de Regeering de Natie
besturen? Indien het ons vergund is daarop
een antwoord t9 mogen geven, dan geloo-
veu wjj wel te mogen consfateeren, dat in
algemeenen zin de werkman tegenwoordig
op hooger standpunt staat dan die van voor
eenige tientallen van jaren, doch dat deze
ontwikkeling nog niet zulk een trap heeft
bereikt, dat de tegenwoordige werkman be
ter keuze zou doen, waar het de vertegen
woordiging des volks betreft, dan die nit
vroeger tjjdeö. Met meerdere kennis en be
schaving gaat toch niet altjjd meer oordeel
des onderscheids gepaard, terwjjl daaren
boven de ontwikkeling van de groote me
nigte volstrekt niet vooruit is gegaan, wat
aangaat haar politieke inzichten. Integen
deel zijn velen uit het volk, in hun eerste
periode van staatkundige ontwikkeling, al
lergevaarlijkst voor den geleidelijken voort
gang der zaken op politiek terrein.
Het gaat hiermede als met hen, die in
eene zaak eenig inzicht beginnen te ferjjgen,
zonder nog kennis gemaakt te hebben met
de groote moeilijkheden, die zich kunnen
voordoen, en met de teleurstellingen, die
noodwendig komen. Zij meenen al wonder
veel verstand te hebben en staan eigenlijk
pas op den drempel der quaestie. Geeft men
FE UIL LET O N.
29. (Vervolg.)
XIX.
De iiuwelijksaanvsaag.
Wi8 zal zeggen welk eene vlucht van droomen
Albine op haar terugreis vergezelde, die haar
nog langen tijd bijbleven. Wsnneer een zeker deck-
beeld geestdriftvolle en enthousiaste meuschen
aangrijpt,dan beheerecht dikwerf datidee hun leven
lang en alles raakt er aan ondergeschikt. De
gedachte aan een huwelijk, die de twee takken
der familie zou hebben verzoend, de belangen
en de harten vereenigd, hal zich aldus meester
gemaakt van Albine en al wat er in haar ziel
was aan grootmoedigheid, aan drang naar boven,
aan innig kinderlijke liefde voor familie-welzijn,
klampte zich vast aan dat begrip, dat mogelijk
eene hersenschim was. Da godsdienst zelf, zoo
machtig op haar hart moest baar verheven me
deplichtige zjjn voor haar liefde; zegent God niet
hen, die den vrede brengen? de eenigheid in de
families ie dat niet eene kostbare gave van zjjn
rechterhand, en zou het niet zoat en eervol zijn
voor haar, om als bruidschat aan haar verloofde
de herstelling van een slecht verleden te brengen,
de vergetelheid, de vreugde, de eendracht, en het
werktuig te worden van de verzoening tnsschen
haar naaste en liefste verwanten.
Zou het niet een hemelsehe dag zjjn, die waarop
de verbannen familie in het voorvaderlijk kasteelzou
worden teruggevoerd,zou hetgeen dag God3 wezeD,
nu aan hen bet heft in handen, dan kan
het toch niet anders of zjj sturen den boel
in de war.
Aangenomen dus dat ons volksleven zich
ook in staatkundige richting eenigszins
heeft ontwikkeld, dan gaat het toch niet
aan om den pasbeginne .de op politiek ge
bied hetzelfde recht toe te kennen, als aan
hem van wien men weet, dat hij dat recht
niet te onpas zal aanwenden.
Het argument van onze volksontwikke
ling laat hier den Minister dus geheel in
den steek, en wij betwisten het hem daar
om, als hij zegt, dat de uitbreiding der
kiesbevoegdheid zoover als de bepalingen
der Grondwet zulks toelaten, thans nood
zakelijk is.
Voorts gelooven wjj, dat de Minister eene
verkeerde voorstelling van zaken geeft, waar
hjj zegt, dat de bezwaren der tegenstanders
van zjjn ontwerp hierop neerkomen, dat de
nïet-bezittende klassen thans ook kiesrecht
zullen erlangen en dus ook de onvermogen-
deD, die geheel in beslag genomen worden
door de zorg voor hit eigen bestaan. En
als antwoord hierop zegt de Minister, dat
de zorg voor het eigen bestaan de over-
groote meerderheid der ingezetenen bezig
hondt, steeds bezig houden moet en zal. Vol
gens den Minister vergeten velen, dat de te
genstanders van zijn ontwerp, even goed als
de voorstanders vergeten, dat de verzekering
van eigen bestaan samenhangt met de alge
meene zaak, met de instandhouding en de
welvaart der gemeenschap, waarvan de in
gezetenen een deel uitmaken.
Waar de Minister eene onjuiste voorstel
ling vooropzet, daar bomt hjj natuurlijk
tot eene conclusie, die niet juist is.
De tegenstanders van zijn ontwerp willeu
de onvermogenden niet van het kiesrecht
uitsluiten, omdat deze geheel worden inge
nomen door de zorg voor eigen bestaan. Die
zorg is toch voor de onvermogenden vaak
lang niet zoo drukkend als voor Telen van
de tegenwoordige kiezers. Noen, maar de
wetenschap, dat de onvermogenden belang
kunnen hebben bjj eene staatkundige of
maatschappelijke omkeering, al gaat het
onrechtmatig verkregene na eene omwen
teling gewoonljjk spoedig weder verloren,
die wetenschap is de oorzaak der huivering
van velen om aan de onvermogenden een
recht ia handen te geren, dat zulk eene
omkeering mogelijk en gemakkelijk maakt.
Zeker hebben ook de onvermogenden
belang bjj de instandhouding en de welvaart
der gemeenschap. Maar veleu zien dat he
laas! niet in. Da ontwikkeling van ons
volksleven om een term van den Mi-
waarop haar grootmoeder de armen zou uitstrekken
naar de zonen haars echtgenoots, waarvan het stille
vergeveu haar fout zou hebben bedekt? Welk nieuw
leven voor allen te dateeren van af dien dag!
Welke nieuwe bronnen van genegenheid voor
haar zelve! Door welke teederheden zou zij baar
grootmoeder betalen en haar al de weeSa zien
vergeten! Met welke zorgen zon zjj baar nieuw
gezin omringen, wat zou zjj eene toegewjjde
dochter zijn en eene baminmljjke zuster voor de
ouders en de zuster van Max! Ea met de gt mak-
kelijtte illusies der jeugd, twjjfelde zjj niet of deze
schoone droomen zouden eens worden vervuld, op
een dag verre nog misschien, maar zjj en hasr neef
waren jong en zjj hadden een schat van juren voor
zich. De toekomst schjjnt zonder oinde, wanneer:
Van de olmen, die aan den weg staan.
Dd eerste pas is voorbjjgegaan.
Voor de wedcrzjjdsche sympathie, zjj geloofde
er aan, want zij wist Log niet, dat het onmogelijk
is te beminnen, zonder bemind te worden en de
liefdevolle taal, de toenaderende houding van
haar neef hadden in hare onwetende ziel geleken op
de ware uitdrukking der liefde, de diepe liefde,
vol spanning en vrees, gelijk zjj die ondervonden
haf,die zjj gereed was te bekennen, kon zij recht
vaardigen door de verdienste vanMaxendeongeluk-
ken,die zij had te herstellen.Zij zou bekend hebben,
maar zjj vertrouwde zich zelve niet; alleen leefde
zij naast haar grootmoeder m6t meer gemak, be
valligheid en zachtheid, met gemakkelijker ver
houdingen; het scheen baar toe, dat de toekomst,
die zij droomde,haar melancholie had betooverd en
in haar ziel die bronne had heropend van teeder.
nister te gebruiken heeft nog niet zulke
vorderingen gemaakt, dat door de menigte
algemeen de waarheid hiervan erkend wordt.
Indien dit zoo was, indien ook van de
groote menigte gezegd kon worden, dat zjj
werkeljjk in de instandhouding en de wel
vaart der samenleving haar heil zag, dan,
ja dan zoa aan de kiesrechtuitbreiding ge
dacht bunnen worden.
Doch zoover is het nog niet gekomen.
Wèl beweert de Minister, dat omkoopbaar
heid niet afhaukeljjk is van meer of min
der bez:t, en wjj erkennen dit ten volle.
Doch de Minister kan niet tegenspreken,
dat Ü9 minder bezlttenden en minder ont
wikkelden gemakkeljjker ziju over te balen
door misdadige _leiders tot het verwekken
van eene volksbeweging in ongunstigen zin
dan dit bet geval is met de tegenwoordige
kiezers.
De groote menigte is wuft. Door eeD
enkel woord, soms zonder zin of beteeke-
nis, kan zij in geestdrift, of liever opwin
ding worden gebracht en in een enkelen
dag verwoesten, waar jaren toe noodig wa-
om het tot stand te brengen.
Wij beweren niet, dat dit noodzakelijk ge-
benreu moet bjj invoering van het algemeen
stemrecht.Integendeel gelooven wjj, dat onze
kalme volksaard miudar nog dan bij an
dere natiën aanleiding geeft tot misdadige
bewegingen, maar men bedenke wel, dat
er volstrekt geen waarborg bestaat, dat bjj
iuvoering van het algemeen stemrecht, dit
niet gebeuren zal.
Het algemeen of bijoa algemeen stem
recht zet de deur wjjd open voor allerlei
misbrniken op politiek gebied, welke wjj
bier te lande nog niet kennen. En waar
zoo ruime gelegenheid wordt geboden voor
het binnensluipen dier misbruiken, daar
wordt het moeiljjk om ze te weren. Men
doet dan het best de deur maar gesloten
te houden-
Op meerdere tegen ziju ontwerp inge
brachte bezwaren heeft de Minister in zjjn
Memorie van Antwoord gewezeD. Voor
heden moeten wij ons tot het aangevoerde
bepalen, maar meenen toch, dat het roeds
genoeg is om bjj allen, die prjjs stellen op
de instandhouding en de welvaart der ge
meenschap, indien zjj onbevooroordeeld zjjn,
de overtuiging te vestigen, dat de genoemde
bezwaren door den Minister op zeer zwakke
gronden zjjn wederlegd.
Eerste Pinkster-dag heeft in den narnid-
heid, waarvan de dood van Esther voorloopig den
loop had bevroren.
Mevrouw Keydel merkte eene verandering op in
het karakter barer kleindochter; zij schreef de eer
hiervan t03 aan haar verblijf bjj Parijs en zjj zeide
tot oom Horace.
„Waarlijk, de reis heeft wonderen gedaan! het
humeur van Albine is geheel veranderd, zjj wordt
beminnelijk soms wel wat droomerig, het irme
kind, maar een zoo groot or geluk, laat altjjd
sporen na in het harteindelijk! toch
troost zjj zich zelve,en ik geloof dat uwe nicht Marie
goed heeft geholpen, om haar sombere gemoeds
stemming op te klaren,daarom, mijn waarde
Horace, zou ik haar wel eenige dagen naar hier
willen uitnoodigeu.//
//Gij zult haar veel eer hiermede dosn, en aan
mjj veel pleizier.//
„Üat zal Albine weer afleiden en ik moet
erkennen, dat de Pêcherie, nog niet erg vroolijk
is, helaas!"
„Er zullen gelukkiger dagen komeD, gjj zult Al
bine uithnweljjken en de kinderen en de klein
kinderen zullen het groote huis ten leven bren
gen
//Moge dat aan God behagen! Maar mjja waarde
vriend, Albine betoont mij zoo weir.ig vertrouwen,
dat ik haar gedachten voor de toekomst niet kan
raden. Gjj weet, het is geen mode zich te ver
trouwen op zijne ouders.//
//Eb! Eh! toen wij jong waren was het toen
niet eveneens zoo? Hadden wij niet onze kleine
geheimen en klaagden onze grootmoeders daar
niet over.//
//Zon Albine dus zoo'n geheim hebben?// vroeg
dag in bet Hyde Park te Londen eene
groote betooging plaats gehad ten gunste
van Home-Rule, als antwoord op die welke
onlangs in de Albert Hall gehouden werd.
Zjj werd bijgewoond door ongeveer 15,000
personen, meerendeels uit de kleine bnrgerjj.
De lagere volksklasse was scbaarsch ver
tegenwoordigd. De stoet trok van de Tha-
meskade met groene vaandels en muziek
naar het park, waar dertien estraden wa
ren opgericht, van welke Iersche afgevaar
digden, ledeu van den Graafschapsraad,
aanvoerders der wtrkmanspartrj en anderen
toespraken hielden. Er werd eene resolatie
aangenomen, luidons welke al da aanwezi
gen zich verbonden om Gladstone bjj
zgu werk te helpen eu een eiode te maken
aan het conflict tnsschen het volk van En
geland en vaa Ierland. Tevens werd de
obstructie van conservatieve zjjde gelaakt,
en er werd verklaard, dat, in geval het
Hoogerhuis dit voorbeeld mocht volgen,
men met voldoening eeue» botsing tnsschen
het Huis der Gemeenten en het Huis der
Lords begroeten zou. Alles liep in volmaakte
orde af.
Dat de werkstakers niet tevreden ge
steld kannen worden is na ook weer op
nieuw gebleken. Ofschoon de dokwerkers
te Huil het vergelgk heeten te hebben
aangenomen, hebben er voortdurend wan
ordelijkheden aldaar plaats. Verscheidene
niet-leden van den dokwerkersbond werden
aangevalleu en mishandeld, terwjjl de ma
trozen- en stokershond luide over de schik
king klaagt als tene verraadpleging. De
bestaande gisting noopte de plaatseljjke
overheid, de politiemacht van buitenaf voor
loopig nog te Huil te houden. Ook bewaken
dragonders weder de dokken.
TogeD den trein, waarin Gladstone
van Londeo naar Chester reisde, werd jl. Za
terdag een zware steen geworpen, die het
venster van den aangrenzenden conpéverbrg-
zelde en bijna eene dame getroffen had.
De beruchte professor Jacob Mo-
leschott is te Rome na eene zeer korte
ongesteldheid overleden. Hij was op 9 Au
gustus 1822 te 's-Hertogenbosch, waar zjjn
vader de geneeskundige practyk nitoefende,
geboren. Hjj was eea geleerde, die zgu
wetenschap dienstbaar heeft gemaakt aan
de materialistische richting. In zjjn vader-
derland was geen plaats voor hem, daar
was bij, de afvallige katholiek, de god
loochenaar niet op zgn gemak, evenmin te
Heidelberg en te Zurich, waar zjjne mate
rialistische richting aan velen aanstoot gaf.
mevrouw Keydel, wier wantrouwen eensklaps was
ontwaakt.
„Een geheim! masr alle jonge meisjes hebben
er eeD, al was 't maar in haar droomen.//
„Ik geloof dat gjj er meer van weet, dan gjj
wilt zeggen, la Eerté," zeide mevrouw Keydel, het
hoofd schuddend.
Hjj wist niets, maar eenige weken later, bjj ont
vangst van een brief van mevronwd'Alville,ineeDde
hij het geheim zjjner pupille doordroegen te
hebben, en het hart vol zelfvoldoening, liep hjj
near de Pêcharie en dedde aan mevrouw Keydel
de missive, die in zekeren zin aan alle twee
was gericht, mede. Zij las het schrjjven twee
maal achter elkaar over en de band reikend aan
oom Horace, zeide zjj hem met tranen in de
oogen;
„Ik keur goed, ik stem toe met geheel mjjn
hart, besie vriend, een nieuw verbond met uwe
familie vereert ons, en al het goed, dat men zegt
van Eduard, doet mjj hopen, dat mjjne lieve
kleindochtermet hem gelukkig zal zijn, in zooverre
als men dit hier beneden maar zjjn kan.//
„Hjj is een uitmuntende beste jongen, met veel
hart en eergevoel, niet pedant, ofschoon geleerd,
noch droog, noch grootspreker, zeker geen spotter,
een eenvoudig man; goed onderwezen, een man
zooals 't hoort, en een goed christenl"
//Zeker! Ik kan voor Albine met zulk een echt
genoot niet anders dan haar geluk deelen.//
„Hij zal ook een goed huwelijk doen,mjjn vriend
Eduard, zult gij deze mededeeling spoedig bekend
maken aan Albine, mevrouw?"
(Wordt vervolgd.)
