NIEUWE
No. 1999
Zondag 25 Jnnl 1893
18de Jaargang.
Twist onder de radicalen
Waar gaan wij heen
De Familie Reydel.
llltKLlHSI HEIDI RUT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BÏÏEEAÜ: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels .30 Cents
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contaat
Advertantiën worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
en V r p d a g-a v o r, d voor 6 uur ingewacht.
Uitgever, W. KüPPERS.
In de Tweede Kamer is jongstleden
Woensdag tnsschsn enkele Afgevaardigden
een debat gevoerd, dat zeker hoogst inte
ressant genoemd mag worden met betrek
king tot den toestand op parlementair ge
bied, wanneer in ons vaderland het algemeen
stemrecht zal zijn ingevoerd.
Dit debat had plaats naar aanleiding
van een voorstel van het radicale lid, den
beer Gerritsen, om de wet op de Be
drijfsbelasting, waarvan de behandeling was
geëindigd, iu te voeren op een bjj de wet
nader te bepalen tijdstip.
De heer Gerritsen wilde, naar het
schjjnt, de wet van dtn Minister P i e r s o n,
°p welker impopulariteit wjj reeds herhaal
delijk de aaudacht vestigden, zeker eerst
nog eens laten keuren door de Tweede
Kamer, welke ten gevolge der kiesrecht-
uitbreiding zal worden gekozen. Hij zeide,
dat het toch beter was, dat de nieuwe
Kamer er nog een ol ander in veranderde,
dan dat weder spoedig na de invoering der
Bedrijfsbelasting eane herziening dier wet
«ou moeten ter hand genomen worden. En
ÏQ 't geval dat die belasting werkeljjk een
Meesterstuk van wetgeving bon heeten, zon
de nieuwe Kamer de wet toch zeker in
voeren.
Het spreekt van zelf, dat de vurige aau-
bidders van dit Ministerie op zulk eeu uitstel
der nieuwe belastingwet niet zoo bgzouder
gesteld waren. Daarmede zou immers weder
eene parel uit de kroon, welke de minis-
terieelen voor de tegenwoordige Regeering
hadden gemaakt, kunnen verdwijnen ea
dit mocht natuurljjk in geen geval plaats
bebben.
De heer Van Kerkwjjk bad dan ook
üiet eens geduld genoeg om den heer Ger-
r its en te laten uitspreken, doch juist
door dat ougeduld toonde hg ten duidelijk
ste, dat hg laDg niet overtuigd is van de
degelgkheid der nieuwe Kamer.
Hg viel den heer Gerritsen in de rede
om de vrees te kennen te geven, dat de
kiezers geen verstand van belastingzaken
«uilen hebben.
Deze woorden, in den mond van een li
beraal, die zeker ook krachtig zal medewer
ken om de Kieswet-Tak aangenomen en
ingevoerd te krggen, zjjn wel zeer merk
waardig. Zij leveren het bewijs, dat de door
de RegeeriDg voorgestelde kiesrechtuitbrei-
ding zelfs bij liberalen zekere vrees heeft
Verwekt voor het gehalte en de bekwaamheid
Van de Kamerleden, die onder het nieuwe
'égime zullen worden gekozen.
Da vraag dringt zich bij deze quaestie
van zelf op: Indien de liberalen zoo
FEUILLETON.
40.
(Vervolg.)
Zjj wilde heengaan, maar oom hield haar terng
®u deed haar verder pralen, een klein loopje
Met haar nemend; zij antwoordde vrooljjk, Max
Mengde zich in 't gesprek en aan het eind van
een twintig minuten omhelsde zij haar oom, boog
voor haar neef en ging levendig heen. De
oude Cyprien zette haar in den zadel, en snel
eu licht, vertrok zjj op den draf van haar poney,
Mrwijl een lichte adem van den wind haar sluier
bewoog en de rozenkleurige aceacia bloemen in me-
Oigte rond haar neervielen.
'/Hoe vindt gij haar?// vroeg mijnheer de la
"erté aan zjjn neef.
//Allerliefst! zij geljjkt op Either, daarmede is
«Hes gezegd."
ii En niet alleen naar het gelaatl haar hart is
e?on volmaakt als hare kleine persoon. Ziedaar
Mjjn waarde, ik spreek tot u met open hart, de
onschuldige Alexander, die den Gordiaanschen
knoop doorhakte."
Max kleurde en stotterde.-
"Zou zjj mij willen?"
//Ik denk het wel, zjj bemint reeds de zuster
M afwachting van den broeder."
,.Hjj vertelde hem de geschiedenis der ontmoe-
tlQg te Plombières en gedurende den geheelea
nvond onderhielden zich de beide mannen o?er
plan, dat reeds geruimen tjjd in het hoofd
bevreesd zijn voor de nieuwe kiezers, waar
om keeren zjj zich dan niet af van eene
kieswet, welke aan die onbekwame kiezers
het roer van den Staat zal iu handen
geven?
Het antwoord hierop is zeer eenvoudig.
De liberalen moeten gehoorzamen aan het
partij-parool. En dat parool bestaat uit het
woord: algemeen stemrecht. Geen enkel li
beraal mag zich daaraan onttrekken. Alle
bezwaren tegen de Kieswet-Tak moeten
over het hoofd worden gezien, en iedeie
grief moet worden ter zjjde gesteld.
Dat de heer Kerkwjk zich zoo ver
geten heeft om twijfel te koesteren aan de
bekwaamheid der nieuwe kiezers en der ge
kozenen zal hem dan ook door zijne par-
tggenooten wel hoogst kwalijk genomen
wordeD. Het is echter alleen maar aan zjjne
bewondering voor de wet-Pierson te
wijteD, dat liij zich ongunstig ovor de wet-
T a k heeft uitgelaten. Iu zjjn blinden ijver
voor den eenen Minister, heeft hjj den au-
dere door zjjn ondoordacht optreden be
nadeeld.
Docb, geljjk wjj reeds zeideD, de heer
Kerkwijk zal, ondanks de door hem
uitgesproken grief tegen het algemeen stem
recht van den Miuister Tab, bjj de stem
ming over de kieswet zich zeker volgzamer
dan ooit betoonen en krachtig medewerken
aan de invoering van eene wet, die Lij in
een onbewaakt oogenblik heeft bestreden.
De heer Gerritsen werd ook afge
vallen door een ander radicaal, den heer
Tydens. Deze geloofde, dat ons volk zeer
ingenomen is zoowel met de Vermogens
als met de Bedrjjfsbelastingnatuurljjk
eenige (sic!) opposanten er buiten gelaten,
en dat daarom nitstel van invoering der
wet onnoodig was.
Vermakelijker tegenstrijdigheid dan tus-
schen de heeren Gerritsen en Tydens
was wel niet denkbaar. De eerste meende,
dat de winkeliers, de middenstand, door de
nieuwe belasting zwaarder znllen worden
gedrokt dan thans, dat de mindere man
zal worden getroffen en dat de vrjjstelling
van de landbouwers eene schreeuwende on
rechtvaardigheid was. Daartegenover hield
de heer Tydens vol, dat de belastingen
van den heer P i e r s o n een zegen voor
ons volk mochten heeteD, dat z ch bjj uit
stek ingenomen toonde te zjjn met dien
belastingzegen.
Wie van deze beide heeren de waarheid
sprak, staat bij ons buiten twjjfel. Het was
de heer Gerritsen, die op doideljjke
wjjzen de nadeden der nieuwe belastingen
in het licht stelde. Doch niet om zjjne staat
kundige inzichten te prjjzen, vestigen wjj
hierop de aandacht. Wjj willen niets an-
van mjjnheer Horace was ontstaan en dat eens
klaps een verleicieljjken vorm in het hart van
den jongen man verkreeg. De beslissing was dit
woord:
//Oom, wanneer Albine dit idee goed keurt, dan
ral ik het aan mjjue ouders voorleggen en zoo zjj
toestemmen, boop ik, dat gig mijn tolk zult zijn
bjj mejuffrouw Genoveva en mevrouw Reydel.//
Hjj vertrok den volgenden dag, zjjn geest ver
vuld van gelukkige droomen en 's avonds kwam
Albine op haar beurt aan haar oom aardbesiën
brengen en dagbladen. Hjj gevoelde zich beter
en wandelde in zjjn salon.
„Zoo, kom eenB hier nicht," zeide hjj: //De
aardbeziën van gisteren hebben wonderen ge
daan of wel is het uw besoek, dat mij zoo op
gewekt doet gevoelen?"
//Genoveva heeft mij gezegd.dat gjj in gezelschap
waart van een jongmenscb, lieve oom?//
„Raadt eens, met wien?"
Zij keek hem aan, en antwoordde rustig:
„Max! ik zie het in uwe oogen. Achl oom,
wat zjjt gij goed, want gjj bemint wel hen, die gjj
verplicht."
„Luister, zeide hjj, ik wil eens met u praten;
ik wachtte n met ongeduld, ik heb tien romans
die ik u toehoopte, zooals men gewoon is in da zee
havens te zeggen. Ik wil Max uilhuwelijken met
Genoveva!"
„God zij geloofd! zeide zij met eene diepe uit
drukking; ik heb dezelfde gedachte gehad: het is
het eenige middel, om mijne grootmoeder te
verzoenen met oom Maxime en zjjn gezin. Zjj zal
ders dan laten zien tot welke resultaten
de Minister van Financiën met zgne belas
tingwetten is gekomen.
Hg heeft zoo radicaal mogelgk ingegre
pen in de bestaande toestanden op belasting
gebied. Hg beeft zich niet gestoord aan de
stemmen, die tegen zjjne nieuwe heffingen
zich deden hooren. Enkele geringe conces-
siën heeft bij slechts toegestaan, die den
belastingdruk echter volstrekt niet zullen
Y8rlichteu. Ea nu hjj dit alles heeft gedaan,
na roept een weinig volgzaam radicaal als
de heer Gerritsen uit, dat de wet
ten schreeuwende onrechtvaardigheden be
vatten
Dat de belastingwetten nu toch zjjn aan
genomen, komt alleen voort uit de volg
zaamheid van het groote meerendael der
Tweede Kamer, doch volstrekt niet uit de
algemeene bewondering voor het talent van
den Minister en voor de Belastingwetten,
door hem vervaardigd.
Spoedig genoeg zal de Regaering, wan
neer de nieuwe Kamer bijeen is gekomen,
bemerkeD, dat de radicalen volstrekt niet
ingenomen zjjn met haar arbeid, die men
binnen kort weder zal gaan afbreken om
misschien nog radicaler wetten tot stand
te brengen.
Schijnbaar heeft dus de tegenwoordige
Regeeritig veel succès, doch haar roem zal
spoedig verdwijnen, omdat zjj haar glorie
heeft gekocht teo koste van bestaande wet-
teD, die zeer goed hadden verbeterd kunnen
worden, zonder geheel te worden afgebroken.
Men heeft iu de afgeloopen week reeds
een staaltje van de dankbaarheid en de eens
gezindheid der radicalen kunnen bemerken.
De nieuwe Kamer belooft echter nog veel
meer. De RegeeriDg heeft wind gezaaid en
zal storm oogsten. Zij zal oudervinden, dat
het radicalisme geen regeerkracht kan we
zen, omdat dit enkel bestaat uit vernietigen,
wat in den loop der tgden is tot stand ge
komen en daarvoor niets anders in de plaats
weet te geven dan een theoretisch stelsel,
't welk niet bestaad is tegen de eischen der
praktjjk.
Nog voor de radicalen geheel de heer
schappij in de Kamer hebben, begint reeds
een twist onder hen te ontslaan over de
radicale beginselen, welke twist de aan
vang vormt van eene reeks woelingen en
oneenigheden, waarvan ons vaderland de
dupe wordt.
En dit moet dan het schoone resultaat
genoemd worden, dat de Regearing met haar
vooruitstrevend programma heaft bereikt.
Kan bet dus verwondering baren, dat velen
in ons land met schrik de dagen tegemoet
zien, waarop het algemeen stemrecht, dat
het radicalisme en het socialisme bedenke-
wjjken voor de wensohen van Genoveva, zjj zal
beminnen, wat Genoveva bemint en deze fout,
zoo het eene fout was, zal eindeljjk hersteld wor
den! Esther zal tevreden zijn."
//Keurt gij het dns goed, vroeg de hear Horace,
getroffen door de geheele en grootmoedige ver
loochening van zijne nicht."
„Bepaald, het is mijn wensch en mijn gebed.//
„Hjj vindt haar allerliefst.//
„Zg is het, zjj verdient gelukkig te zjjn.//
„En gij ook, gjj zjjt een goed, een uitmuntend
schepsel."
//Niet zoo heel goed, antwoordde zij, God heeft
mij geholpen. Wij hebben de toestemming van
den echtgenoot, 700 hare ouders toestemmen, eu
ik twijfel er niet aan; zoudt gjj dan, Albine,
Genoveva willen voorbereiden en zien welke haar
gevoelens zjjn, waut ik wil geen tegenstand.//
//Ik geloof, dat het niet noodig zal zijn, de
Voorzienigheid rangschikt de dingen. Wat heb ik
een harst, dat het geschiede! maar ik beef voor
mjjne grootmoeder! zoo zjj ons verliet, voor dat
de herstelling plaats had, voor dat de wenschen
van Esther vervuld zijn, ik zou er ontroostbaar
over zijn.//
„Welnu! lief meisje, keer spoedig naar huis
terug: ik ga aan Max en aan Maxime schrijven.//
Mjjnhear Horace versneed zjjn pen op zijn best
dien avond en hij legde aan zjjn schoonbroeder
de voordeelen uit van deze herstellende verzoening,
dat hij zege/ierde over de moeieljjkheden, die
waren opgerezen op het eerste idee van zulk
eene vereeniging in den geest van Maxime Rsydel.
ljjke kracht zal geven, zal worden ingevoerd,
en dat die velen het radicale geschetter
over de gewichtigste volksbelangen met
weerzin en afkeer aanhooren?
Natuurlijk heeft de uitslag der verkiezing te
Beverwijk, zegt de Tijd ons teleurgesteld. In ge-
moede overtuigd dat de aanneming der kieswet-
T a k met een nationale ramp zon gelijk staan,
moesten wij noodzakelijkerwijze hopen, dat het
district Beverwijk in deze omstandigheden een
tegenstander van die wet zon afvaardigen. En
om de waarde, welke elke stem in de Tweede
Kamer kan hebben, èn om den zedelijken in
druk, welken de verkiezing van een tegenstander
dier wet zou teweegbrengen, was het voor ons
niets anders dan de vervulling van een duren
gewetensplicht, te Gouda aan de candidatuur-
Bastert, te Beverwijk aan de candidatuur-
Hartsen onzen steun te verleenen.
Dat dit vruchteloos is geweest, betreuren wij,
doch is voor ons in geen enkel opzicht reden
om over onze bonding berouw te gevoelen. An
ders handelen dan wij gedaan hebben, konden
wij zonder oneerljjkheid niet. Wil men ous over
onze houding aanvallen, wij zullen rustig onzen
weg yolgen, zonder die aanvallen te beantwoor
den.
Nu te Beverwijk het voorloopige resultaat van
dien aard is, dat ook daar in elk geval een
voorstander van „finale" uitbreiding van kies
recht gekozen wordt, moeten wij, gelijk vanzelf
spreekt, aan de verkiezing van Mr. B o r r e t
boven die van den radicalen predikant Van
Loenen Martinet de voorkeur geven.
Daar het op dit oogenblik geen nut meer kan
hebben, de dwaling te bespreken, waaraan velen,
en onder hen Mr. Borret, naar onze vaste
meening, zich ten aanzien der gevolgen van de
aanneming der kieswet-Tak te goeder troaw
schuldig maken, laten wij dit punt verder rusten.
Machtige invloeden zijn in het spel geweest om
de Beverwijksche kiezers omtrent die gevolgen
gerust te stellen; wjj hopen, dat voor hen en voor
allen, die met hen in gelijke stemming verkee-
ren, niet spoedig de vreeselijke ontgoocheling
zal volgen!
De Maasbode is eene andere meening
toegedaan. Het blad geeft in een hoofdar
tikel onder den titel: «.De Herstemming te
Beverwijkeen weg aan, die Ignrecht in
tegenspraak is met de Tijd. Wij laten ook
dat artikel hier volgen:
//Zooals de meesten onzer lezers gisteren hebben
gezien, heeft de verkiezing te Beverwijk ten uit
slag gehad, dat de heeren Borret en Van
Loenen Martinet, beiden aanhangers van
het algemeen stemrecht, uitgedrukt door de wet-
T a k, met elkaar in herstemming komen. Bij de
tegenwoordige verdeeldheid onder de partjjen
komt men gemakkelijk in herstemming. Van de
3725 kiezers die het district telt, bleven er meer
dan 1100 thuis, wat zeker niet van overdreven
Max pleet van zijn kant en Albine eveneens kon
Genoveva overtuigen.
//Hoe zuster, zeide zij, dien mjjnheer, dien ik
gedurende vjjf minuten heb gezien, gjj wilt da.
ik met hem zal trouwen?"
„Mishaagt hjj u
//Dat zeg ik niet."
„Het is ouze neef, het is de broeder van uwe
vriendin Martha. Het is een eerljjk man, recht
schapen en vol verdiensten, een zoon vol toewijding
en opofferend broeder zooals er weinig zijn; hjj
heeft Esther, grootmoeder en oom Horace eert
gered van een zeer groot gevaar en ten laatste
vervult gij, door hem te trouwen een werk van
herstelling eu gerechtigheid jegensGod,datHjj zege
nen zal en dat de laatste gedachte was van Esther.//
„Gjj zegt mjj zooveel! zeide Genoveva, rood
wordend. Maar is hjj niet te oud voor mjj?"
„Gjj zijt achttien jaar en hjj is dertig jaar oud.//
//En het groote geheim kunt gjj mjj dat uit
leggen?//
„Ik zon het liever niet doen, neen, zeide Al
bine; zoek niet het te kennen; weet alleen d;
Max en zjjn vader door de schuld van wettn
misschien erg geleden hebben onder eene onrecb -
vaardigheid in zake van vermogen, en dat nu
huwelijk met Max alles zou herstellen.//
„Het is zeer schoon dat alles, maar hoor: sl
grootmoeder toestemt, als zjj mjj aanraadt u
trouwen met onzen neef, dan stem ik toe."
//Da wijsheid heeft gesproken door den mord
der kinderen,// zeide Albine haar omhelzend
(Slot tolgt.)
