NIEUWE
No 2015
Woensdag 2 Augustus 1893
18de Jaargang.
Vrouwelijke bemoeizucht.
BUITENLAND,
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUBBAÜ: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
en V r p d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever, W. K P P E R 8.
Het schoone of zwakke gedeelte der
menschheid heeft altjjd den naam gehad zich
moeilijk te kunnen bepalen tot de behan
deling barer eigen zaken maar altijd den
zucht te koesteren zich met die van anderen
in te laten.
In hoeverre deze naam werkelijk verdiend
is of slechts toe te schrgven aan de kwaad-
sprekendheid der mannen zullen wij voor
het oogenblik liever niet met onze dames
besprekende vermelding van het feit is
voldoende dat koffiekransjes, theevisites, wel-
dadigfaeidsbjjeeukomsten zelfs, helaas! zich
in vroegere dagen wel te verstaan in geen
zeer loffelgke reputatie mochten verheugen.
Het heette immers dat daarop alle afwe
zigen onbarmhartig werden gedwongen een
ritje te doen op de tongen der aanwezige
dames, dat men er zich in allerlei ernstige
vragen verdiepte over het huwelijksgeluk
van mevrouw A, den fiaantieelen toestand
der familie B, het meidenpersoneel van de
C's, de beroepskeuze van jongenheer D, het
aanstaande engagement van freule E en
zoo meer.
Bp het bepraten bleef het dan niet, men
ging een stapje verder en trachtte eens bjj
die personen een hartig woordje te zeggen,
een raad te geven, hen te beklagen, waar
deze er nog niet eens aan gedacht hadden
dat zp verdienden beklaagd te worden, hun
opstand en verzet te prediken tegen om
standigheden waaraan dikwijls genoeg niet
te veranderen viel; deze hulpvaardige da
mes wisten het gewoonlijk veel beter dan
debetrokken personen zelf, Zij hielpen gaarne
eens een handje mee om de verwarring te be
redderen of om haar nog grooter te
maken.
Dit gebeurde in den goeden, ouden tijd
toen de vronwen nog eenvoudige, onont
wikkelde schepsels waren, alleen goed voor
keuken en kinderkamer, toen zp nog niet
hoog ontwikkeld en fijn beschaafd heetten,
toen zij zich nog niet bewust schenen te
zjjn van haar hooge roeping op sociaal ge
bied, teen zij nog niets van haar rechten
Wisten en slechts plichten kendengeen
Wonder dat zij bjj gebrek aan beter voedsel
voor baar geest babbelzieke koffiejuffers
Werden, maar nn is 't heel anders, men
heeft andere onderwerpen om over te sprekeD,
een ander veld om zpn werkzaamheid te
ontwikkelen.
Daar zpn dames van hooge geestesbe
schaving, dia sedert kort gemerkt hebben
dat het er in de wereld niet pluis toeging,
dat de eene helft der menschheid verdrukt
FEUILLETON.
Een familie-tafereel.
{Vervolg.)
Het slachtoffer? vroeg Broekman, zjjn winkel
binnentredende. Ja, mjjnheer ik had ze te veel
in de gaten, die Duitsche en EngelsGhe jongelui;
en de patroon is ook een Duitscher, zoo als ge
weet. Dalberg van zijne zjjde wist dat dit voor
Broekman eene oDgeneeselijke grief was, en die
herinnering was dan ook voldoende om in diens
oogen geheel zonder schuld te zijn. Dat is hij,
door en door: hjj kan zich geen denkbeeld maken
van Hollandsche soliditeit en goede trouw. Juist
mjjnheer! Enfin, het was toch mgn plan om mjjne
eigene zaken te beginnen. Dus is u niet
®eer bjj Podginds?
Dalberg maakte een gebaar, alsof het hem ten
hoogste verbaasde, dat iemand hem verdenken
kon bjj den patroon te zjjn, in wiens zaak hjj vijf
j»ren had doorgebracht. Wel neen, mijnheer
sinds lang niet meer. Zoo als ik zeide, ik ga ze'f
beginnen. Ea waar dat?
Dat ben ik nog niet met mjj zolven eans;
het hangt ook eenigszins af van mijne moeder.
goede ziel heeft haar geld op hypotheek gege
ven, en om die nu plotseling op te zeggen, dat mag
1® als eerlijk man niet doen. Neen, zeker,
dat mag je als eerlijk man niet doen, beaamde
Broekman. Nu beD ik zoo wat „commission
air,// vervolgde Dalberg, en als het mij blijft
Baan als tot nu toe, zou ik bjjna mijn plan, om
®®ne vaste zaak te beginnen, opgeven.
Eene vaste zaak, ja, het was wel solide
werd door de andere en het dus tot haar
plicht rekenden aan dien verkeerden toe
stand een einde te maken, zp achtten zich
zelfs daarvoor geroepen?
Door wie Ja, dat weten ze nu evenmin als
de vrouwen van een vroeger geslacht het
wisten, die haar nens gingen steken in het
hnishonden barer buurvrouw.
Was bet haar geweten, hare roeping,
hare menschlievendheid of alleen zeker aan
geboren vrouwelijk instinct dat haar er toe
drjjft? Wie kan 't zeggen? Maar men hoeft
geen sckerpziunig opmerker te zpn om te
zien dat de hedendaagsche vrouwen thans
op grooter schaal voortzetten wat haar
moeders en grootmoeders in beperkten kring
deden en waarvan deze evenmin als haar
kleindochters veel dank inoogsten. Een
voorbeeld van deze echt vrouweljjke be
moeizucht gaf dezer dagen zekere juffrouw
Cornelie Huygens, die zich op let
terkundig gebied eeoige bekendheid ver
wierf, maar nu op hot voorbeeld van vele
barer zusters op sociaal terrein lauweren wil
plukken. Deze juffrouw komt kranig op
voor de verdrukte loontrekkers, en tot baar
bpzondere gunstelingen heeft zij den stand
der winkeldochters gekozen. Voor deze
klopt haar hart warm en vurig.
Met een energie, die de winkeliers zeker
minder aangenaam zullen vinden heeft zp
voor velen hunner reeds verkregen dat zij
te negen uur hunne winkels mogen ver
laten. Die arme employés moeten immers
tpd hebben om zich des avonds te ont
wikkelen (b. v. door het bestudeeren der ge
avanceerde ideeën van juffrouw H uygens)
en nu trekt zjj ten strjjde voor het zit
ten der winkeljuffrouwen achter de toon
banken.
Met lofwaardigen jjver heeft zij de chefs
van hot personeel der groote magazpnen der
hoofdstad geinterviewd en met verontwaar
diging ondervonden, dat slechts enkelen
hunner voor haar wiukeldochterlievende
pogingen gewonnen konden worden.
In een stuk door de meeste couranten opge
nomen, deelt zij haar bevindingen dienaan
gaande mede. 't Is zeker heel mooi en edel van
juffr. H. aldus de partij van haar verdrukte
zusters op te nemen, al mompelt er nu ook
hier en daar een dichterlpk exemplaar der
menschheid iets van bemoeialligheid van:
laat die dames die gewoonlpk hp de haud
genoeg zpn zich zelf verdedigen als zp
het noodig hebben! Als het staan haar
niet bevalt, laten zp dan een ander beroep
kiezen, naaister of schrijfster des noods.
Er staan nu toch betrekkingen genoeg
open voor dames
maar als er van die hooge wissels kwamen, en
als de klanten niet betaalden, of zelfs niet kochten,
waarvan moesten ze dan betaald worden
En dan al die lasten, waar men op zit! Broek
man zag peinzend voor zich; als hjj de firma Broek
man en Zoon niet vertegenwoordigde zou hjj
wenschen de commiesionnair Dalberg te zijg.
Wil je wel gelooven, mjjnheer Broekman
vervolgde de gewezen bediende van Podginds, ter-
wjjl hij zich achteloos half op de toonbank zetteen
met zjjne horlogeketting speelde, wil je wel
gelooven, dat ik soms waarljjk niet weet, wnar ik
de artikelen van daan moet halen? Zoo?
Ja, daar zjjn van die artikelen, die minder voor
komen misschien zjjn ze bier en daar wel te krjjgen,
maar het is een drommels zoeken.
Waarom kom je nooit zoo eens bjj mjj?
Bjj u, mjjnheer Broekman? Bjj n? Ik dacht dat
gij althans aan zulke dingen niet deedt. Bij eene
solide zaak, als de uwe, durft men met dergeljjke
vragen niet komen; wat gij hebt is voor uwe
klanten. Dat is te zeggen, antwoordde het
hoofd der oude firma, in wiens binnenste een hef
tige strjjd gevoerd werd tnsschen den luBt om den
reuk van soliditeit te behouden en de zueht om
door Dalbergs hulp zjjne zaken uit te breiden.
dat is te zeggen, als ik er iemand pleizier mee
doen kon. Om elkaar pleizier te doeo, zijn wjj
op de wereld, zoo als mijn vader altjjd zeide.
Precies, mjjnheer Broekman, dat is mjjn leer
ook, en mocht ik iets voor u kunnen doen, dan
1 hebt ge maar te spreken. Ik ben intusechen maar
een klein commissionnairtje; evenwel permit
teert me dat ik het zeg, er was van uwe zaak
zoo ontzettend veel partij te trekken. Kom je,
Het spreekt van zelf datjuffcouwH uygens
zoolang heb bij zulke domme aanmerkingen
bleef van lni, die buiten de zaak stonden,
minachtend haar schouders optrok ea met
baar lieveli gswerkje voortging maar dieper
zal het haar zeker treffen als zjjhoorfc hoe eeoi
ge van haar dierbare beschermelingen publiek
verklaren dat zij van haar hulp niet ge
diend zpn en haar verzoeken zich met haar
eigen zaken bezig te houden.
Het damespersoneel der firma Schade en
Oldenkott in onze hoofdstad protesteert
namelpk in een ingezonden stuk in het
Nieuws van den Dag met kracht tegen
decbemoeiingenvvan juffrouw Huy gens.Zp
zpn tevreden met haar lotkostelpke verkla-
ringin onzedagenen hebben de lotsverbete
ring haar door juffr. H. toegedacht niet noo
dig, Zjj achten zich zelf geen machines zooals
die dame het wil doen voorkomeD, en ook
volstrekt niet hulpbehoevend. Is er iets in
haar toestand dat verbetering vereischt, dan
znllen zij zelf haar patroons er wel over
spreken, een ander behoeft het niet te doen,
c't eeuige wat juffr. Hnygers heeft
uitgericht is, ontevredenheid te zaaien onder
een klasse van vrouwen, die gelukkig ver
standig genoeg zijn weerstand te bieden
aan het zoet gefluit vau den vogelaar. Wil
juffr. Cornelie Huygens zich ver
dienstelijk maken voor haar evenmenscb,
laat ze dan diegenen ondersteunen en ia
beklag brengen, die zich zelf niat helpen
kunDen en op een terrein bljjver/, waar zp
bevoegd is tot oordeelenwjj voor ons en de
meesten vaD ouzegelijken verklaarden eenige
winkeldochters, hebben niet noodig dat
iemand voor ons in de bres springt.
Men begeve zich niet op glad ijs
Wat dunkt u daarvan lezer? Juffrouw
Huygens kan het er voorloopig mede
doende winkeldochters in plaats vau haar
een serenade te brengen uit dankbaarheid
voor haar moeite en hoofdbreken, zpn nog
boos bovendien. De onvermoeide kampvech-
ster heeft alle redenen klaagliederen aan te
heffen over de ondankbaarheid van haar
lievelingszustereD.
Maar dat zij zich trooste, ondankbaren
zpn er altijd gewets'; en zp kan er van
overtaigd zija dat de koffietantes van vroe
ger ook niet altijd even vriendelijk ont
vangen werden in haar welgemeende po
gingen om hier of daar ongeroepen van
dienst te zjjn. Dat is nu ook weer een
eigenaardigheid van de zoo samengestelde
menschelpke natuurieder,al heeft bjj 't dik-
wjjls nog zoo hard t'hnis, reddert liever zjjn
eigen zaken dan toe te staan dat buurvrouw
zus of zoo, zonder dat men 'c baar ver-
Jan? riep j iffroaw Broekman, de glazen deur even
openend. Ja, schat! dadelijk Weet je wat,
mjjnheer Dalberg
Broekman zweeg; er was hem een plan voor
den geest gekomen, een prachtig plan, maar ge
heel in s'rjjd met de reputatie der oude, solide
firma, en hij aarzelde om het voor te slaan.
Hoor eens mjjeheer Broekman! ik geloof
dat wjj elkaar verstaan, maar we moeten er eens
bedaard over spraken. In de week hebben wjj het
beiden te druk; convenieert het u morgen Ik ho .d
er anders ook niet van om op Zondag zaken te
doeo. Nood breekt wet, zegt mjjn vader altjjd,
maar dan toch na kerktjjd? Natuurljjk, na
tuurlek, antwoordde Dalberg. Twaalf ure?
Latan wjj éin ure zeggen, dan hebben wjj koffie
gedronken.
Dalberg had er de voorkeur aan gegeven om
dit ten huize van zjjn nieuwen patroon te doen,
en reeds aanstonds te beginnen met van diens
zaak ontzettend parlij te trekken; maar daarop
bestond geen kans meer. Het was toch al wel roo.
Vjjf minuten later was de winkel van Broekman
gesleteD, de gaspit geheel uitgedraaid, en hjj zelf
tegenover zjjne vrouw gezeten in de kleine huis
kamer, die hem nu gezelliger scheen dan ooit.
Als dat met Dalberg eens gelukken mocht! Wil
lem is nu dertien; ik zal hem dan in de zaak
wel noodig hebben en gebrniken kunnen ook,
sprak Broekman, terwjjl hjj weder opstond want het
plan vervulde hem zoo geheel dat hij vruchteloos
poogde zjjn gewonen arbeid te doen.
Juffrouw Broekman antwoordde niet; de zui
geling sluimerde juist in, en als zjj sprak zou
hjj wakker schrikken, zij neuriede hei slaapliedje
zoekt, zich daarmede bemoeit; en al kan
natuurljjk het humanitaire sociale, terrein
door juffr.Huygens betreden niet vergeleken
worden met de ordinaire pogingen van baar
onontwikkelde, domme voorgangsters, toch
moest een ervaren romanschrijfster als zp,
weten dat hier dezelfde drjjfveeren van het
menschelpke karakter in het spel zpn.
Aangenaam zal het haar misschien niet
wezen dat het de gezamenlijke winkel
dochters van den «Keizershof» zpn, die haar
daarop moesten opmerkzaam maken, maar
is zjj werkeljjk verstandig dan zal zp zelf
erkennen, dat bemoeizucht altjjd onaange
naam is, zelfs wanneer die zich openbaart
op een gebied zoo belaagrjjk als dat van
de zoogenaamde humaniteit en sociale recht
vaardigheid.
Duitschland.
In den tariefoorlog tnsschen Dnitschland
en Rusland zegt de Nationale Zeitung heeft
de Dnitsche regeering al het mogelijke ge
daan om den strjjd te vermjjden.
He'zelfde erkent ook de liberale Vossische
Zeitungdie zelfs betwjjfelt, of het der
Russische regeering wel ooit werkelijk ernst
is geweest met haar onderhandelingen na
de Russische regeering verschillende maat
regelen denkt te nemen tot wering van de
Duitsche waren. Zoo o. a. wordt nit Odessa
gemeldt, dat daar voortaan van schepen,
die onder Duiische vlag varen, tienmaal
meer havengeld zal geëischt worden dan
van de schepen van andere volkereD.
De VossischeZeitung spoort tot voorzichtig
heid aan, want al kan Duitschland het Rus
sisch graan ontbereD, dan nog zjj men niet
overmoedig, opdat zich in Duitschland geen
broodnood doe gevoelen.
Da sociaal-democratische Vörwarts meent,
dat door de verhooging van het iuvoerrtcht
op het graan, de koren-toevoer uit RnBland
weldra geheel zal worden afgesneden. De
slotsom zal zpn een stjjgen der broodprjjzen
waardoor de groote volksklasse de lasten
zal te dragen hebben, die oit dezen tarief
oorlog zullen ontstaan.
Intusschen worden er maatregelen bekend
gemaakt, die het Duitsche Legerbestuur
reeds heeft genomen, met het oog op gemis
van Russisch graan en van fonrrage voor
bet leger. Voor paarden voeder wordt inzon
derheid Amerikaansche maïs ia aanmerking
genomen.
Na de Legerwet is aangenomen komt
de dubbeltjes-quaestie aan de orde; niet
minder dan 100.000.000 Mark zpn er méér
voort, maar tevens richtte zij hare vriendeljjke
oogen met eene uitdrukking van innige deelne
ming op het magere gelaat van haren echtgenoot.
Men moest waarljjk gelooven, dat zg in dat
gelaat iets anders zag dan de hoekige vormen en
vale kleur.
//Doe eens even
//'t Wiegkleed open.//
neuriede zjj, en Broekman voldeed terstond aan
dien wenk; en toen zjjne vrouw het wichtje had
toegedekt en het kleed er over hean geslagen, legde
hjj zijne beide handen op hare schouders, en
zeide met bevende stem: //Kini als God het wil,
dan zijn wjj er door de hulp van Dalberg uit.//
Als die Dalberg maar geen schurk is.
Dalberg? Vjjf jaren lang eerste bediende bij mjjn
zwager! Maar in dien moffen boel kan niemand
het uithouden. Zou je er toch niet eens naar
informeeren 1
Braakman haalde de schouders op: 't Zou
riet veel baten 1 Je kunt niet weten. En
als Podginds dan eens zegt dat hg oneerlijk is
Wel, dan breekt ge met hem. Dus zou
ik dan moeten aannemen dat het waar ia! merkte
Broekman op, die aau onwetendheid de voorkeur
gaf boven de kans om zjjn uitzicht op herleving
zijner zaken te verliezen. Maar zijne vrouw hield
aan, en eindeljjk gaf hij toe; ja meer nog, hjj
besloot cog voor den nacht naar Podginds te gaan,
zjjn vader had altjjd gezegd: //Stel nooit tot mor
gen uit, wat gjj heden doen kunt."
{Wordt vervolgd.)
miHsc
(01 RUT.
4.
