NIEUWE
ine
No. 2027
Vrijdag 1 September 1893.
18de Jaargang.
I
Katholieken bij benoemingen.
BUITENLAND,
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels -30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensd ag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteu r-U itgever, W. KüPPERS.
Meermalen is ook in dit blad de wijze
waarop de Katholieken bij openbare be
noemingen zoo dikwijls werden bejegend,
een onderwerp van behandeling geweest.
Met statistieken is aangetoond, dat in ge
heel of overwegend Katholieke gewesten
van ons vaderland de godsdienstige ge
zindheid der meeste openbare ambtenaren
rechters, ontvangers, "'burgemeesters en no
tarissen geenszins in overeenstemming was
met die van de overgroote meederheid der
bevolking.
Het is onnoodig hier weder in bizon-
derheden te treden, of feiten en cjjfers tot
Btaving oazer redenaering te berde te
brengen. Telkens circuleerde in de pers
nieuwe berichten, ten duidelijkst bewijzende,
dat van bevoorrechting onzer geloofsge-
nooten bp het geven van publieke amb
ten allerminst sprake kan zjjn.
In dit artikel willen wij ons dan niet zoo
zeer bezig houden met onze binnenlandsche
verhoudingen op dit punt, dan wel een
blik werpen over de grenzen en zien hoe
de Katholieken bp Staatsbetrekkingen wor
den bedacht.
In Pruisen komen sommige organen der
liberalen er openlijk voor uit, dat de Ka
tholieken bp benoemingen niet ruim wor
den bedacht, maar meent men eene ver
klaring van deze achteruitzettiag te kunnen
aanvoeren,die tevens eene»rechtvaardiging«
moet heeten. De Kölnische Volkszeitung
klaagde dezer dagen in een paar artikelen
over de stuitende wijze waarop hare geest
verwanten telkenmale worden voorbjjgegaan
door de Pruisische regeering en een libe
raal blad de Berliner Tagliche Rundschau
beantwoordde deze klacht met de verklaring,
dat dit een uiterst, natuurlpk verschijnsel
was. De ultramontanen, dus schreef hetBer-
lpn8che orgaan, mokken tegen de Prui
sische politiek en de Duitsche Rijksorga-
nisatie en men kan hen dus geen staats-
posten toevertrouwen! Brutaler daa de
Rundschau hier doet, kau men wel niet
redeneereu. Het moet echter erkend wor
den, dat niet alleen in Pruisen maar ook
elders deze redeneering wordt aangetroffen,
om als voorwendsel dienst te doen. Men
beweert, dat de Katholieken voor deze
gelegenheid als ultramontanen aangeduid
eigenlpk niet deugen voor het moderne
staatsleven en dat het derhalve een eisch
van plicht ie hen zoo min mogelijk voor
openbare ambten te benoemen. Het zal
wel niet noodig zijn dezen zotteklap te be-
strpdeu. De Staat vindt juist in de Katho-
I EU ILL ET O N.
16.
Een familie-tafereel.
{Vervolg.)
Er zijn anderen dia ook ongelukkig zjjn,
Agathe! zïide de oude Broekman. Daar heb je
je broer Jan, die op het punt Btaat zijne zaak
ie moeten kwiteren.
Bjj gebrek aan driehonderd gulden, voegde
juffrouw Broekman er zuchtend bij.
Driehonderd gulden? zeide Agathe werk
tuigelijk.
Och dat er mijn geluk voor te koopen ware 1
Het mjjne is er door te behouden, zeide
Jan Broekman. Als ge Podginds
Ik? Podginds geld vragen? thans? in deze
dagen? onmogelijk! Al hing er het heil uwer
ziel van af, Jan, het kan niet.
Bedaard, Agathe, bedaardl kwam de oude
man tusschen beiden.
Wie weet of Podginds, zijn ongelijk besef
fende; niet juist gretig van de gelegenheid ge
bruik zal maken, om u een genoegen te doen.
Wie weet want wonderljjk zijn de wegen des
Allerhoogstenof dit niet jnist het middel
kan zijn om u weder tot elkander te brengen.
Agathe betwijfelde het; of liever zij wilde nu
niet verzo3nd worden, en achtte daarom de ver
zoening onmogelijk, ondanks de redeneeringen van
den ouden man en van Jan Broekman, die voor
weinige maanden zooveel tegen het eenvoudige
geloof van zijn vader wist in te biengen en hem
nu in geloofskracht verre overtrof. De oude man
«telde nog maar de mogelijkheid; zjjn zoon achtte
lieken zpne meest betrouwbare onderdanen
en ongetwijfeld ook zpue meest nauwge
zette ambtenaren.
Toch schijnt het eene buitengewone
gunst te zpn, wanneer eens een hunner
met eeu aanzienlijken post wordt bedeeld.
En toen onlangs het bericht de ronde
deed, dat een Katholiek tot staat-secretaris
vau justitie in Pruisen was benoemd of
zou benoemd worden, meende de liberale
pers terstond hisrop de aandacht te moe
ten vestigen en de conclusie te trekken,
dat van achteruitzetting der Katholiken
geen sprake kan zpn. De Katholieke bla
den beantwoordden dit pdel gezwets met
de opsomming van alle hooggeplaatste per
sonen in Pruisen die niet Katholiek zjjn.
En wat bleek nu?
Geen enkel der Ministers is Katholiek,
geen enkel hunner staatssecretarissen ol
onder-staatssecretarissen, geen enkel direc
teur der verschillende departementen, geen
enkel opper-president. Ook zpn nagenoeg
alle regeerings-presidenten en hooge rechter
lijke ambtenaren protestant of liberaal. En
iu de Katholieke gewesten is zelfs geen
plaats voor den Katholiek, ook daar zien
wij mef-katholieken telkens benoemd; ook
daar komen de Katholieken by au niet ia
aanmerking tot het bekleeden van openbare
Rijks-ambten, daar wordt ten opzichte der
Katholieken de puriteit, de gelijke bedee
ling al evenmiu bedacht als iu de niet-
Katholieke streken.
Te Keulen zou vóór eenigen tjjd de
Keizerin van Duitschland een déjeuner wor
den aangeboden, waartoe de burgers civiel-
en militaire ambtenaren met hunne dames
moesten worden uitgenoodigd. Welnu on
der hen, die deel zonden nemen aan het
déjeuner was geen enkel Katholiek. Eu
dat in eene stad als Keulen!
Eenige jaren geleden werd er op gewezen
dat in het Pruisische ministerie twee Ka
tholieken zitting hadden: de heeten Von
May back en Von L u i c i u smaar
deze heeren waren zoo echt en ijverig Ka
tholiek, dat zij hunno kinderen in den pro-
testantschen godsdienst lieten opvoeden. Zoo
kon ook eene lange reeks van jaren den
Katholieken heer Von L u t z aan het hoofd
van het Baiersche ministerie staan. De
man was na Von Bismarck de ij ve-
rigste «cnlturkampfer.»
Wp zouden verder nog kunnen wijzen op
onze omgeving waar enkele Katholieken zpn
die in openbare ambten eeu libera al-systeem
er op na houden, maar bepalen wij ons tot
het punt van uitgang in dit artikel en
wpzen wjj er nog op, dat ook in het Prui-
het reeds stellig, en er viel een steen van zijn
hart, toen Agathe eindeljjk, na een aantal be
zwaren, die door haren vader uit den weg werden
geruimd, beloofde, dat zij, zoo er eenigszios ge
legenheid toe was, George over de zaak zon spre
ken, niet evenwel om zich met hem te ver
zoenen.
Haar bezoek duurde slechts kort; want ter
wjjl zjj op de ziekenkamer verlangde naar de toe
spraakvan anderen,was zij ternauwernood bq die an
deren, of zjj verlangde weder naar de ziekenkamer.
De geest zoekt te vergeefs rust in de stoffelijke
wereld. Ook nu spoedde zjj zich huiswaarts, en
hoewel het nog slechts een uur geleden was,
dat zjj hare kinderen had verlaten, spiegelde hare
oDtstelde verbeelding haar zooveel voor, dat in
hare afwezigheid kon geschied zijn, dat zij haren
stap hoe langer zoo meer versnelde, totdat zjj
bijna ademloos te huis kwam, en zich geen tijd
gunde om naar Podginds om te zien, maar terstond
de ziekenkamer opzocht. Hare beide dochtertjes
sliepen nog, en de slaap w«3'zoo rustig, dat zelfs
eene moeder er niet aan twijfelen mocht, of de
ziekte had uitgewoed en de eerste schrede op den
langen, zwarea weg der herstelling was gezet.
Ook da dokter gaf goeden moed. Hij voegde er
wel bjj, dat men geen hei 1 moest roepen voor men
over de brug was, maar hjj zag dat groole gevaar
niet meer in dea toestand der kleinen.
Bij zjjn heengaan drukte hjj Agathe de hand,
met da woorden:
,/Ga nu ook een3 om u zelve denken, moeder
Het was schier met een vrooljjk gelaat,dat juffrouw
Podgiuds in de huiskamer verschjen: want ook
vreugde en droefheid is even betrekkelijk, als
sisch schoolwezen de puriteit ten opzichte
der Katholieken al evenmin wordt betracht.
In nagenoeg geheel Roomsche streken zpn
ra'ef-katholieke onderwijzers met het geven
van onderwjjs, ook tot godsdienst-onderwijs,
belast. Vooral de Polen hebben hec in dit
opzicht hard te verantwoorden.
Waar zulke wanverhoudingen bestaan
wordt niet ten onrechte geklaagd. Ea het
fraaist van alles is dan nog, dat men de
Katholieken, wanneer zp opkomen ïoor
hunne belangen, het verwjjt toeslingert
veeleischend te zpn.Met evenveel recht kan in
de bekende fabel de wolf het onschuldige lam
ten laste leggen het water troebel te maken.
Frankrijk.
De Parpsche correspondent van de In-
dépendance Beige wpst al spottend op de
toestanden te Parjjs en geeft als eene ver
gelijking aan het verhaal omtrent de bank
dia opnieuw geverfd was. Men had bp
die bank een schildwacht geplaatst, met
lastj om te beletten, dat men er niet op ging
zitten, zoolang de verf versch was. Er gin
gen maanden voorbp, de verf was natuur
lpk droog, maar de schildwacht was telkens
op den bepaalden tjjd door een ander af
gelost, die hetzelfde parool ontving en
weer aan zpn opvolger overbracht.
Toen de anarchisten, Ravachol en zpne
volgelingen, de huizen, die de gevaarlpke
eer hadden vau door rechters bewoond te
worden, in de lucht deden vliegen, of
trachtten het daarheen te leiden, werden
die huizen door schildwachten bewaakt.
Waar slechts een raadsheer van het hof
van appèl of een substituut woonde, werden
twee of drie politiedienaren geplaatst. Deze
maatregelen konden in die dagen zeer ver
standig genomen beschouwd worden. Maar
nu zegt de Figaro gaat men er nog altjjd
mede voort. Reeds zeventien maanden lang
staat er een schildwacht voor het huis op
den boulevard Saint-GermaiD, dat de anar
chisten in Maait 1892 trachtten in de
lucht te doen vliegen. En iu dat huis
wooDt tegenwoordig niemand meer van de
vroegere bewoners, behalve de heer Be-
n o i s t, raadsheer bjj het hof vau appèl,
die thans buiten is.
De advocaat L a f o n t, ambtenaar van
het openbaar ministerie, die het requisitoir
heeft genomen in de zaak van den door den
jury vrijgesproken anarchist F i a n c i s,
kreeg eeu schildwacht voor zpn huis op deu
boulevard Saint-Michel. Dag en nacht staat
hp' daar nog altjjd op post, terwjjl La-
geluk en ongeluk. Geen wonder derhalve dat
Podginds haar met eenige ironie aanzag en be
vestigd werd in zijne meening, dat die ziekte vau
de kinderen zoo ernstig niet was. Die vrouwen
maken ook terstond zooveel beweging
Hoe is het met de kinderen? vroeg hjj
onverschillig.
Het grootste gevaar is Goddank geweken;
maar van nacht dacht ik niet anders, of ik zou
Agathe verliezen.
Podginds haalde do schouders op Je moet
's nachts de deur niet meer laten aanstaan, zeide
hij droog.
Agathe gaf geen antwoord. Zjj wilde niet terug
komen op hetgeen er dien nacht was voorgevallen
en zjj had ook niet verwacht, dat Podginds er
van spreken zou.
Podginds zag even vau zijne courant op.
Wilt ge mjj driehonderd gulden leenen?
Zou ik ook mogeu weten waarvoor juffrouw
Podginds die som noodig heeft?
Om haar broeder voor een bankroet, haar
voor schande te bewaren.
Podginds maakte een veelbeteekenend geluid
met zjjne tong. Ei, ei, is het eindelijk zoover
gekomen? zeide hij meesmuilend.
Zooyer kau het komen; maar dat wilt gij
voorzeker evenmin als ik. Dat zie ik niet
in: die failleert, heeft het zichzelven te wjjten
en ik weat niet waarom ik mijn geld geven zou,
om uw broer voor bankroet te bewaren. En
mij a vader voor schande. Hersenschimmen 1
dwaasheid! Als je broer zijne zaken niet goed
beheeren kan, spreekt het van zelf dat hjj bankroet
slaat, en ik zia geene enkele reden om met mjjn
font reeds lang is verhuisd en woont in
de rue des Ecoles.
Verder staat een schildwacht voor het
huis van den heer Girard, chef van het
gemeentelijk laboratorium, die belast is
met het onderzoeken van de ontplofbare
stoffen der anarchisten. Voor de woning
van den heer Yves Gujjot die over de
Arbeidsbeurs heeft gesproken en een ge
schrift heeft nitgegeven, getiteld: La Ty-
rannie Socialiste, is door de overheid een
schildwacht geplaatst, omdat men hem niet
veilig meer rekent voor de revolutionnaire
socialisten. Dergeipke maatregelen noemen
wp op zpn minst genomen overdreven.
Lourdes,
Te Lourdes bevindt zich thans de nati
onale bedevaart van Frankrpk. Da corres
pondent van de Univers schrijft aan zpn
blad, dat er tal van genezingen hebben
plaats gegrepen, en dat het bureau voor
geneeskundig onderzoek reeds 28 daarvan
schrifteljjk heeft erkend.
Het blad noemt o. a. de namen van
Victor Arcambourg, 40 jaren oud,
uit Abbeville, die nagenoeg lam was en
behandeld was door dr. F a u v e 1 te Ab
beville Pascal Poirier, 43 jaren
oud, rue de Chine 4 te Parjjs, die aan been
verkromming leed en vruchteloos door den
beroemden prof. Charcot was behan
deld; Bertha Barnssand, 19 jaren
oud, rue Frémicourt 2 te Parjjs, die
aan rnggegraatsverkromming leed en drie
maal vergeefs in het hospitaal St. Michel
te Parjjs verpleegd is; Constance Pi
quet, te Soulaiaes, dte aan kanker leed
in de linkerborst, volgens schriftelpk attest
van dr. Martin aldaar ongeneeslijk; de
38-jarige Mathilde Sanger, van
Neuilly; den negen-jarigen Joseph
Tourte, van Saint-Jast-ea-Chaussée; den
14-jarigen Alfred Gory; Romaiue Ver-
haegke uit Armentieres, enz. enz.
Er is eene groote fakkelprocessie met
het Allerheiligste gehouden, welke ook bijge
woond werd door Mgr. Kadi, aartsbisschop
vau Bosra, een jong prelaat, die volgens
de gewoonte in de Oostersche Kerk een
langen vollen baard draagt. De meeste ge
nezingen hadden onder de processiën plaats.
Een vpftigta), grootendeels ongeloovige
geneesheeren vormen thans het bureau voor
geneeskundig onderzoekonder hen be
vindt zich een jong Anglicaans doctor, die
met de grootste nauwkeurigheid te werk
gaat, overal inlichtingen iawint en zeer
getroffen is door de wonderbare genezin
gen, welke hjj daar waarneemt. M
geld kwade zaken in stand te houden. En de
oude heer
Ze hebben het er zeker naar gemaakt om van
mjj geld te krjjgen
Maar George Zet die onzinnigheid
nu maar uit je hoofd! Denk je dat ik met mijn
geld geen beter raad weet dan concurrenten in
stand te houden?
Die concurrent is mjja broBr.
Al waart gij het zelf! ik ben niet gek. Mijn
geld
Is mjjn geld, George, en uwe zaak die van
mjjn vader, zeide Agathe, voor het eerst ia haar
leven hem aan den oorsprong zjjner bloeiende
zaak herinnerende.
Ei zoo! wel, wel! Hebben ze u dat ver
teld, terwjjl ik op reis was? terwjjl ik onvermoeid,
dag en nacht, waakte om uw welvaart te geven?
Ei, eiwel, welEn gij hebt dapper mede gedaan!
Komaan, wjj zullen maar weer uit de stad gaan;
dan zjjn we vrij; dan kunaen wjj praten en
kwaadspreken naar welbehagen. Wel, welt
George, ik heb altjjd uwe partjj opgenomen,
maar nu
Ja wel, ja wel, ik heb de schuld, dat spreekt,
ging Podginds voort op spottenden toonjmaar eens
klaps veranderde die toon, terwjjl hjj zeide: juf
frouw Podginds, voortaan verbied ik je, hoor, ver
bied ik je, om met de Broekmau's om te gaan,
en als er een hier komt, dan zal ik hem de deur
uitwerpen.
Gjj zeide Agathe, zich in haar volle lengte
oprichtende, zoodat zjj ver boven haren echtgenoot
uitstak, gjj weet niet wat ge zegt, Podginds 1
(Wordt vervolgd.)
HimM^nnouRiiiT.
TIEND
