No. 2052.
Zondag 29 October 1893.
18de Jaargang.
agite ma non agitate
Minimum-loon en maximum-
arbeidsduur.
BUITENLAMP.
BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem.
De twee Neven.
Frankrijk.
Fransche dwaasheden.
Oostenrij k-Hongarij e
ABONNEMENTSPRIJS.
Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATER DA G.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS.
IIIIVI.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 1--6 regels30 Cents.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Con rant.
Advertentiën worden uiterlijk M a a ndag-, Woensdag- en V r ij d a g-: vond
voor 6 uur ingewacht.
Hoofdagenten voor liet BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangc *e
G.L.DAUBE f Co., JOHN F. JONES, SuccParijs 31 bis Faubourg Montm^r're,
Minimum-loon en maximum-arbeids-
duur zjju twee uitdrukkingen, welke zich
eene plaats bebben veroverd in het he-
dendaagsch spraakgebruik, evenals zoo
vele andere woorden en uitdrukkingen in
den jongsten tjjd ontstaan zyn als gevolg
van nieuwe uitvindingen of nieuwe toe
standen.
Gewoonlijk worden zulke woorden be
schouwd als teekenen van vooruitgang en
ontwikkeling. Zjj zyn toch geboren uit
de aanwezigheid van nieuwe zaken en als
zoodanig leveren zij het bewijs, dat de
tegenwoordige tjjd, bij vroegere eeuwen
vergeleken, is vooruitgegaan.
Is dit in bet algemeen waar en beeft
de samenleving zich dus voortdurend al-
zjjdig ontwikkeld, dtze ontwikkeling heeft
ook elementen aan den dag gebracht en
met elkander vereenigd, waardoor wel
andere toestanden in het leven zijn ge
roepen, maar die niet altjjd «betere toe
standen:» kunnen heeten.
Zoo ook bjj de regeling van het loon en
den arbeid der handwerkslieden. Eerstin
de jongste jaren zyn velen tot de overtui
ging gekomen, dat er noodzakelijkheid be
staat om van Overheidswege de looneu en
den arbeid te regelen.
Men zegt, dat de regeling van deze
quaestie ten deel is van de werkzaamhe
den der overheid met betrekking tot het
zoogenaamde sociale vraagstuk. Men is
bovendien naief genoeg om te gelooven,
dat voor den werkman geen reden tot
ontevredenheid meer zal bestaan, indien de
quaestie van minimum-loon eu maximum-
arbeidsduur zal zij j opgelost. A!du3 wil
men, dat de jjzereu arm der wet hier we
der wordt te hulp geroepen om eene zaak
van louter particulieren aard inhAreite
te brengen.
Wjj vrageo, waarom de Staat zich met
bedoelde regeling moet g^an bemoeien,
terwjjl in vroeger jaren er niet aan zou
gedacht worden om den Staat te betrek
keu in de verhouding tusschen werkge
ver en werknemer? Wettigen de veran
derde omstaudigbedeu deze interventie en
is bet noodzakeljjk, dat men den Staat op
een terrein voert, 'c welk hem altjjd vreemd
is geweest?
Door de voorstanders der wettelijke re
geling van minimum-loon eu maximum-
arbeidsduur wordt vooropgezet, dat de
werknemer een geduchten concurrent heeft
gekregen in de stoommachines. Deze zjjn
oorzaak, zeggen zjj, dat bet aanbod van
arbeidskrachten thans grooter is dan de
vraag, waardoor de werkgevers, voor min
der loon dan zy in vroeger tjjden zouden
behoeveu te geven, toch de door hen be-
noodigde werkkrachten kunnen huren. Het
slot van de redeneering is, dat de patroons
meer geld dan vroeger in den zak kunnen
houden en de werklieden minder loon ont
vangen.
Schjjnbaar bestaat er een goede grond
voor deze beweringen. Zeker hebben de
stoommachines een groot deel van den
machinalen arbeid van den werkman over
genomen, doch daarait is er voor den
werkman nog volstrekt geen verminde
ring van arbeid ontstaan. Indien een fa
brikant door het plaatsen van eene stoom
machine in zjjoe fabriek enkele personen
bedankt, dan is het wel waar, dat deze
menschen door de stoom zyn verdrongen,
FEUILLETON.
(Vervolg.)
II.
Philippe stapte vlug door. Eenige minuten
waren hem voldoende om de rue des Deux
Gaies en de faubourg Saint- Denis af te loopen
tot aan de Gare de Nord, welke hij haastig
binnentrad.
Verscheidene loketten waren geopend.
Waar kan ik een kaartje voor Chantilly
krjjgen vroeg hjj aan een beambte van den
spoorweg.
Daar, mijnheer, antwoordde deze, terwjjl
hij een loket aanwees.
Philippe snelde er heen.
Eene eerste klasse, Survilliers.
Men reikte hem zjjn kaartjp.
De jonge advocaat liep 't station af tot aan
den trein, die hem vervoeren moeit, en nam
plaats op de knssens van een rijtuig eerste klas,
waar hij zich alleen bevond. Men sloot de deuren.
""nipe seconden later kondigde een langgerekt
'trek van den trein aaD; de wag
en rolden eerit langzaam, maar
;aemsnel naar Chantilly.
maar aan den anderen kant zyn er toch
ook weder werklieden benoodigd geweest
voor de vervaardiging der machines. De
arbeid is niet verminderd, maar de aard
der werkzaamheden is door de toepassing
van den stoom gewy tigd. Bjj iedere toe
passing van eene nieuwe uitvinding zul
len de handwerkslieden ondervinder, dat
er is ingegrepen in hunne werkzaamhe
den, maar tevens is het na te gaan, dat
door die nieuwe uitvinding het totaal der
benoodigde arbeidskracht niet werd ver
minderd. Integendeel, met de voortdurende
outwikkeliDg der samenleviug gaat ge
paard eene toeneming van behoeften, zoo
dat, behoudens vry natuurlyke wisselin
gen, het produceerend vermogen geljjken
tred Loudt met de behoefte aan de ver
schillende producten.
De arbeid kan wel gewjjzigd, maar niet
vernietigd worden. Is dus hier het aan
bod van werkkrachten te groot, dan moet
dat eene vingerwijzing geacht worden om
elders een débonché te vinden voor de
hier overtollige arbeidskracht.
Geschiedt dit niet, dan ontstaan ver
keerde loestauden. Dan krijgt men een
overvloed van arbeidskracht, waar dit niet
noodig is en er bestaat geen evenwicht
meer in de verhoudingen van den hand
werkt stand.
Nu wordt beweerd, dat de patroons, de
werkgevers, hiervan misbruik makeD. Voor
sommigen is dat misschien waarheid, doch
vele andere werkgevers hebben hieraan
geen schuld. Deels worden zjj genoodzaakt
het voorbeeld van anderen te olgen in
het verminderen van het loon, maar deels
ook moeten zjj wegens den verminderden
prys der producten den loonstandaard var-
lagen.
Om nu den werkman hiertegen te be
schermen, wenscht men algemeene invoe
ring van een minimum-lcoa en een
maximum-arbeidsduur, terwjjl sommigen
nog verder gaan en den achturigen arbeids
dag, een aandeel in de winst van den fa
brikant en nog andere eischen wenschen
te zien bevredigd.
Gaat men diea weg op, dan is het bij
kans zeker, dat de toestand van den
handwerksman nog zal verslynineree. lu
enkele vakken, welke wjj hier niet nader
kunnen aanluiden, zal het mogeljjk wezen
om eenige dier maatregelen toe te pas
sen, hoewel het dan nog altjjd de vraag
bljjft, of de werkman zooveel gelukkiger
en maatschappelyk beter er op geworden
zal zjju dan voor dien tjjd.
Maar in vele andere beroepen moet het
invoeren er van leiden tot ondergang van
den werknemer zoowel als van den werk
gever, daar de vrijheidsbeperking van bei
den de productie zal doen verminderen.
In eau geval zou naar onze meeoing
de toepassing der genoemde maatregelen
van overheidswege gunstig kunnen werken,
wanueer nameljjk voor alle producten
en fabrikaten door den Staat een prys
werd bepaald, voor weiken deze door par
ticulieren mochten wordea aangekocht,
een minimum-prys dus voor alle voort
brengselen van den arbeid.
Zoover is het echter gelukkig nog niet
met de Staatsbemoeiing gekomendat
kaD worden ingegrepen in het fijnste ra
derwerk der samenleving. Wil men echter
van Staatswege de door ons besproken en
afgekeurde maatregelen ten bate van den
werkman in toepassing brengeD, dan moet
het er eenmaal toe komen, dat de Staat
veel dieper zal ingrypen. Men is dan op
Terwijl Philippe de Garennes in zijn rijtuig
eene sigaar opsteekt, en daarbij nadenkt over de
noodzakelijke beweegredenen tot zyn overhaast
vertrek, gain wjj hem eenige uren vooruit naar
Chapelle-en-Serval, het werkeljjk doel van zijne
geheim zinnige reis.
Dienselfden dag, omstreeks twee uur in den
namiddag, reed een rjjtuig, dat van den kant van
Parijs kwam, het dorp Chapelle-en-Serval bin
nen, dat, zooals men weet, op den weg naar
Chantilly ligt.
Dit rijtuig was een eenvoudige wagen be-
sp8nnen met een jong eu sterk paard en bestuurd
door een langen jongen man van vjjf- of zes-
en-twintig jaar.
Deze jonge man, wiens kleeding den welge-
stelden boer verried, had ook in zjjn uiterlijk
geheel en al bet voorkomen van den landbouwer.
De breedte zjjner schouders, da gespierdheid
zjjner ledematen, die een geoefend oog met ge
ringe moeite onder zjjne wjjde kleeding ontdekte,
verrieden eene buitengewone kracht.
Zjjn gelaat had niets aantrekkeljjks en scheen
zelfs bjj den eersten oogopslag te verontrusten.
Op dit weinig innemend gelaat lag eene uit
drukking van gluiperigheid en tevens vau lis
tigheid.
Met het dikke eiu de van zyn e zweep spreidde
bjj het stroo ia den wagen wat uit elkaar, on
getwijfeld om een voorwerp te verbergen, dat
den weg naar het Staatssocialisme.
Veel meer heil verwachten wij dan ook
vau de individueele pogingen tot het uit
den weg ruimen vau sociale moeilijkheden.
Indien ieder van goeden wille is om voor
zjju aandeel mede te werken tot verbete
ring der maatschappelijke verhoudingen,
door toe te passen, wat de christelijke
deugden van hem eischen, dan ge'ooveu
wjj, dat binnen ent te lang tijdsverloop
de werknemers evenals de werkgevers
in een gewenschten toestand zullen zjju ge
komen.
Van den Staat verwachten wjj in dit
opzicht geen heil!
Het congres van de gedelegeerden der
mijawerkers-syudicaten vau Pas-de-Calais
besloot Donderdag in eene met rede jeu
omkleede mot.e van orde de werkstaking
voort te zetten. Niettegenstaande dab be
sluit en ondanks de hardnekkigheid waar
mede de groote meerderheid der mijnwer
kers volharden in de voorzetting der werk
staking verbetert gaandeweg den toestand.
Wel doen zich hier en daar schermutse-
liagea voor tusschen stakers en mijnwer
kers, die in de schachten afdalen, eu
moeten de militairen eu de politie nu eu
dau handelend optreden, maar toch neemt
de tirugkeer tot den arbeid van dag tot
dag toe.
Bij de Fransche regeering bestaat
het plan om op verlangen vau den Mi
nister van oorlog, een standbeeld op te
richten vcor wjjlen maarschalk de Mac-
M a h o n.
Een Comité van toonkuustenaars en
letterkundigen heeft zich te Parys gevormd
om een standbeeld op te richten voor
Gounod.
De President dtr Fiansche republiek
heeft de te Parijs vertoevende Russische
grootvorsten Sergius en Paul, broe
ders vau den Czaar outvaugtn. De heer
C a r n o t bracht iren een tegenbezoek iD
het Hotel-Continental.
Iu twee treinen zjju de Russen vau
Parijs naar Lyon gestoomd. Het verbljji
aldaar was kort maar ftesteljjk. Recep ie
op het stadhuis, déjeuuer in de prefec
tuur, een bezoek aan de Lyonsche ten
toonstelling, en groot banket iu het Ho
tel de Ville, daarna een Venetiaansch Itest op
de Saóne en eene gala-voorstetÜDg in den
schouwburg, kregen admiraal A v e 11 a n
en zyn gevolg te genieteD, om onmiddellyk
daarna te kwartier voor twaalven met
een extra-trein naar Marseille af te reizen.
Iu den morgen vau den volgenden dag
te 9,45 kwamen de Russische officiereu
te Marseille aan. Zy werden even als te
Lyon, ook hier geestdriftig door het volk
ontvangen. Op het banket, dat den Rus
sen aangeboden werd, sprak de Minister
van financiën P e y t r a 1 een toast uit
op het corps, dat voor dit bezoek uitge
kozen was.
Admiraal A v e 11 a n zeide tot antwoord,
dat by eene eeuwige dankbaarheid jegens
Frankryk zal bewaren.
Vervolgens gaf generaal E x e a, de
oudst i generaal vau het Fransche leger,
op de plaats van ontvangst uiting aan
zjjne sympathie en aau de hoop, dat de
twee Staten a'tjjd vereenigd zouden bljjven.
Admiraal A rel la u antwoordde hier
op «Ik ben zeker, dat Frankryk en Rus
land steeds den vrede zullen bewaren.»
in den wagen en dat bjj eiken stoot een
dof, onverklaarbaar geluid teweegbracht.
Na verloop van eenige oogenblikken bracht
hij zjjn paard in stap en voor een steegje aan
gekomen, op den hoek waarvan eene herberg
stond, hield hjj stil. Deze herberg trok vooral
de aandacht door een geschilderd uithangbord
van plaatjjser, 't welk tan een gesmeed jjzeren
bout hing.
Op dit uithangbord, boven een allerzonder
lingst geteekend dier, dat eerder geleek op het
Beest der Openbaring dan op iets anders, ston
den deze woorden, die, hoewel min ot meer
uitgewiicht door het weer, toch nog vrijwel lees
baar waren:
IN HET WIT PAARD
goed logement
TE VOET EN TE PAARD.
De reiziger stapte langzaam uit zjjn wagen,
maakte de teugels vast aan de sljjkplaat, draaide
zyn paard met den kop naar de deur der her
berg 6D trad de gelagkamer binnen.
Deze was leeg.Men zag er noch kastelein, noch
meiden, noch gasten.
De jonge man sloeg met de vuist op tafel.
Heil Volk! riep hjj tegeljjkertjjd.
Daar ben k al 1 Daar ben ik alrisp
eene stem, die vau de binnenplaats kwam, en een
vrouwtje van omstreeks veertigjarigen leeftjjd,
Na eene gala-voorstelling in het Grand-
theatre vertrok admiraal A v e 1 1 a n met
zjjne officiereu nog te mindernacht per trein
naar Toulon. Ondaaks den stortregen wer-
deu de Russen door duizenden toegejuicht.
De President der Republiek vertrok in
middels uit Parjjs, v>rgezeld van den
Minister-presideut eu de Ministers van
buitenlandsche zaken en van marine en
van den graaf de Mo n tebel 1 o, Frausch
gezant te St. Petersburg per trein naar
TouIod, ooi daar admiraal A v e 11 a n eu
de Russische officieren aau boord Tan bet
Frausche oorlogsschip formidable te reci-
piëereo. Tot afscheid der Russen zal de
heer C a r n o t als het hoofd der Frausche
republiek eene revue houden over de Rus
sische vioot.
De Russische officieren die den triomf
tocht door Frankrijk hebben medegemaakt
zjju licbamtlyk afgemat. Er wordt ver
haald dat eeu der Ru-soche officieren,
wieu de vraag gedaan was: Wat is uw
meening als gij F/aukrjjk verlaten zult
bobben? ten autwoord gaf: Dau kunnen
wjj van afmat iug sterven.
Vermeldenswaardig is het geschenk van
htt huis BertrandBoullauif Nimes,
uit naam vau al het aau zjjne fabriek
verbonden werkperaoueel aan admiraal
A v e 11 a n. Het is eeu prachtig en volle
dig kamerameublemenf, stjjl L o u i s XV,
met dairbjj behoorende tapijten.
Het geschenk is vergezeld vaneen adr<s
der werklieden aan ueci Admiraal, waariu
het verlangen wcrit te kennen gegeven,
dat de meubelen bestemd worden ter ver-
riering van het vaartuig Czaar Nicolaas I,
het vlaggesehip van A v e 11 a n.
De Russen gaan als dragende gasten»
heen uit het vau vreugde dronken eo
jubelende gastvrye Frankryk. Woensdag
had men in den Cercle Militaire te Parys
al zest'g kisten gevuld met geschenken,
welke de acimiiaal A veil an en de an
dere ifficieren ontvingen, en nog blebi
men er aan het pakken.
Hoog tjjd werd het dat de Russen hoDne
schepen opzochten, waut bet Fransche volk
in een roes van opgewoudeuheid gebracht,
was dol en de gekste dingen deden zich
voor. Slech's een paar te noemen.* De
opgewoDdeuhtii eener veertigjarige vrouw
sloeg letterlijk tot waanzin over. Zy ha l
zich met eeue Russische eu eene Frausche
vlag op de brug van Asn ères geplaatst
en op het oogenblik dat de trein die d<
acht of tien Russen naar Versailles over
de eveowjjdig loopende spoorwegbrug reed,
schreeuwde zjj het uit:
«Ze zieu en sterven! Leve Rusland!»
waarop zjj met hare vlaggen zwaaiende
in de rivier sprong. In allerijl schoot men
te hulp, maar meu kou slechts eeu ljjk
ophalen. Da ongelukkige had eeue japon
aan van samengenaaide Russische en
Frausche vlaggen en eeu hemd, geheel
van Russische vlaggen vervaardigd. Die
vrouw was waanzinnig geworden.
Nog een ander staaltje verhaalt ons de
figaro Admiraal A v e 1a n heeft ge-
dureude de acht dagen, door hem tePa
rys doorgebracht, 19.000 brieven ontvan
gen, waarvan vier officieren kennis namen
om ze voorts te Bchikkeu. De antwoorden
zjjn tot later uitgesteld. Er waren ruim
10.000 onder vau vrouwen, die eene au-
dië itie, een regel schrift of eeo kLin aan
denken verzochten. Had de Admiraal aan
al de verzoeken om «een vlokje» haar vol-
met een friech uiterlyk, vertoonde zich op den
drempel eener deur.
Neem my niet kwaljjk, mijnheer, dat ik
u heb laten wachten, zeide zjj, terwjjl zjj hare
woorden vergezeld deed gaan van eene ouder-
wetsche buiging, ik was juist bezig om het voe
der voor mijne eenden klaar te maken. Wat
verlangt gy, mynheer?
In de eerste plaats, dat mijn rjjtuig en
mjjn paard op stal gezet worden, als daartoe
tea minste mogelijkheid bestaat.
Wel zeker, mjjaheer. Wij hebben een
koetshuis eu een stal, maar gjj zult het zelf moe -
ten doen. Mjja man en mjjn jongen zjjn op 't
veld. Gjj begrjjpt wel, men ziet hier zoo weinig
menschen, behalve op de dagen, dat er hard-
rjjderjj is te Chantilly; als men er niet een
beetje landbouw bjj deed, dan zou het er be
droefd uitzien.
Goed, ik zal mjjn eigen stalknecht zijn,
antwoordde de reiziger lachend, voor mjj is dat
geen onbekende zaak.
Stalt mijnheer hier voor lang?
Tot van avond. Ik moet verscheidene pach
ters uit den omtrek gaan opzoeken.
Mjjnhaer is zeker ook landbouwer?
Neen, maar wel graanhandelaar.
Een prachtig vak. Men vindt er grof geld
bjj. D.t jaar zal de oogst al buitengewoon mee
vallen. Gjj zult hier zeker wel goede zaken doen.
daan, zijne vjjftig officieren waren g<
baal naar huis gegaan.
Nog eea voorval vau de Russen ver
goding door de Parjjzenaars mogen wjj
onzen lezers niet onthouden: Zondag kwa
men twee Belgen, inwoners van Doornik
een restaurant te Parys binnen. Een hu
oer, die een dierenvriend is, zooals vee
Belgen, en een prachtige r kater bjj de
gaskachel zag liggen dom melen, zeide, in
zijn plat-Waalscb en op de i gebru keljjken
echreeuwerigen toon tot zijn gezO Time,
v'la l'ka qui s kauf (liens, voila le chat J
qui se cliauffekjjk die kat zich eens lig
gen koesteren). De Fraoscben dachten
dat hjj zei: Tiens, voilaKak'ikoff; kjjk eeu
Kakiskoff, en meeneud mei twee Ru
te doeu te hebber), sprongen zjj o
begonnen luidkeels Leve Rusland' te
peu. Een der kelln9rs was zoo om
dat hjj een bord soep over den rug
een ouden heer stortte.
Eindclyk een staaltje van vervoering. Een
gezeten winkelier te Toulou nooJigde bjj
den doop vao zijn kiod twee Russische ma
trozen uit, om als getuigen op te treden;
hjj liet hen afhalen in een met bloemen
versierd rjjtuig, hy gaf het kind Russi
sche nameu eu Iie^ de matrozen bjj het
doopmsal aanzitten.
Meerdere dwaasheden geven de Fran
sche bladen te lezen, die wjj kiesheidshalve
ouzeu lezers niet kunnen opdisschen.
De Kieswetregeling tot uitbreiding vau
het aaotal kiezers is in vollen gang. Het
kiesrecht-ontwerp T a a ff e heeft zjjne ver
dedigers en bestrijders gevonden.
Graaf Warmbrand heeft zich aan
gesloten bij de bestrjjders van het ont
werp. De conservatieve elementen, zoo zeide
by, hebben zich* vei bonden niet om de
R' geering omver te werpen, maar om den
bestaaniltn to staod te verdedigen tegen
aanvallen der Regeering, die een bedek
Staatsgreep beoogt. De indiening van
voorstel moet dan ook betreurd wo
door allen die hechten aan de rastige or
wikkeling van Oostenrjjk.
Graaf Hohenwart karakter
het ontwerp tot uitbreiding
recht als eene wet, die op st<
gebied het zwaartepunt vau de
naar de niet bezittende klasse vMp
Daardoor zonden gevaarlijke'te
ontstaan. Ook de Pool H a d o
streed het ontwerp.
Eene verwerping van het
daarmede ontbinding van het
algemeen vry zeker geacht.
Graaf Hohenwart heeft
houd gebad met den Keizer eu
waarschynlyk met reu nieuw
worden belast.
Het antwoord der Hongi
geering op de brieven der
Vaszary enStrauch
burgeljjk huwelyk, is, Daar
Pester Lloyd mededeelt, ic
terraad vastgesteld. Het Atlt
in hoofdzaak de verklarin
geering vasthoudt aan haai
gelijk huwelijksrecht te sob
geeu uitzonderingen kent voo
geloofsbelijdenis. Het au
niet over de quaestie of h
weljjk facultief of verplichtend
gesteld, zoodat do oppositie t
geering daaruit de door beo
gevolgtrekking maakt, dat
plicht burgeljjk huwelyk is afj
In het steegje hiernaast zult gij
vinden. Heeft mynheer haver bjj
paard?//
Ik heb alles, wat ik hebh
Dan zal ik o den stal w
Ik zal hem wel vinden,
moeite, en maak my een octbyt
zoo goed wilt zijn.
Ik zal u niet veel kannen geve
Hebt gij eieren?
Eieren genoeg en kersversch,
pas gelegd.
Nu moedertje, een eierpnnnekoe
een stok k>a9, eene flesch wjjn, kofif
glaasje brandewjjoen ik zal ontbijten i
Binnen een minuut of wat
Dat is goed, haast u ma
heel veel tjjd heb ik niet. Tegen
gjj een eend of een kip voor me
O, vao avond kunt gjj alles I
hebben wilt
De kasteleines begon nu het i
reiziger gereed te maken, terwijl
zigkield met zjjn paard en zjjn.
Toen de bankwagen in' het l
aloot hjj de deur hiervan,
zak, bond het paar:'
met oen atroowisch
'iet drinken, stortte
