NIEUWE
No 2059
Woensdag ?5 November 1893
18de Jaargang.
Een zijn in den strijd.
BUITENLAND
De twee Neven.
Engeland.
RMRIEMSCREIjOIIRMT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlpke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUBEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensd ag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
De Katholieke Kerk is gostieht voor alle
tjjden, voor alle landen en volken. Al wie
de katholieke beginselen beljjdt en ordelgk
op welk gebied van menschelgke beweging
ook, zal nimmer een man van zjjn tjjd
wezen, hoe de tjjien en zeden, de toestanden
en behoeften mogen wisselen, hem is niets
anders dan vervolging, laster en verguizing
van den kant der wereldlingen ten deel.
Gfaldt dit voor de individuen, waarom zon
het anders behooren te zgn voor de rich
ting, welke Katholieken volgen of voor de
partjj, die zjj vormen wanneer zij trouw
hun plicht betrachten?
Door eene kleine minderheid is echter
onder de Katholieken uit eigen beweging
de benaming van democratisch aangeno
men. alsof er iets eervols in lag. Dun
overigen wordt de naam van conservatief
gegeven en gewis niet met de liefderijke
bedoelingen om hen in de hoogte te steken.
Op deze handelwijze wenschen wjj de
aandacht te vestigen en wg willen daarbij
de vraag stellen: heeft het woord conservatief
dan iets hatelijks, iets verlagends otont-
eerenJs
Is het Katholieke volk niet conservatief
en zgn het onze broeders niet in België,
Frankrijk, Spanje, Oostenrgk en Duitsch-
land, waar zich de trouwe katholieken ver
zetten tegen de verspreiding van der Kerk
vijandige en Staat en Maatschappij onder-
mijoende liberale beginselen, waar zg front
maken tegen de tirannieke overheersching
der liberale partg?
Zg, die den naam van democratisch onder
ons hebben aangenomen stichten verwar
ring. In het eene land al vroeger dan iu
het andere hebben de Katholieken dan ook
begrepen, dat alle bguamen slechts ver
warring ea verwjjderiug hebben gesticht,
waar eenheid en aansluiting eene noodza
kelijkheid was tot welslagen, en dat beide
slechts te bereiken en te behouden zijn door
zich enkel katholiek te noemen, katholiek
zonder meer.
Op welken grond wil men de Katholieken
van Nederland splitsen in conservatief en
democratischen pleegt men handelingen
die verdeelen in plaats van vereenigen.
Zeker conservatief zijn beteekeut behouden,
beteekent een dam opwerpen tegen den zwel
lenden stroom van het raJicaüsme, gelgk
dit zich heeft ontwikkeld uit het libera
lisme en dat hier te lande zoowel als overal
eldtrs zich ontpopt in het radicalisme. Ze
ker, wanneer onder het woord conserva
tief, alléén moet worden verstaan, dat men
FE U ILL ET ON.
10.)
Vervolg.)
Zq hebben zeker een mol gerokeD, dacht
de eigenaar van het vierkante huis. Alla vooruit,
voegde hij er luid bjj. Vooruit, of gjj zult de straf
ontvangen die gjj verdient.
Daar deze sommatie geen uitwerking had, werd
zjj gevolgd door een harden zweepslag.
De hoDdeo huilden van schrik veel eerder dan
pjjn, wierpen op hun meester een blik, waarin een
welsprekend verwjjt te lizen lag, eene tweede
bestraffing trotseereude, hoe weinig verdiend hun
de eerste ook toescheen, begonnen zjj opnieuw
te graven.
Ditmaal besloot de verbaasde dokter om hun
stil hun gang te laten gaan.
De dieren zjjn verstandig en goed afgericht,
zeide hij bjj zich zeiven. 't Is voor het eerst dat
zjj weigeren mij te gehoorzamen. Hunne koppig
heid heeft zeker eene oorzaak, en die oorzaak is
misschien gewichtig. Laat ons eens zien, wat hun
instinct hun heeft doen ontdekken.
En de armen over de borst kruisende,wachtte bjj.
Met de tong uit den muil, de dunne snuiten
vol aarde, bleven de beide honden onophoudeljjk
doorwroeten, hun werk alleen stakende, om van
tjjd tot tijd een akelig gebrul uit te stooten.
Wat zoude dat gebrul beteekenen Zij hni-
len of zjj een doode ruiken I mompelde dokter Gil
bert, wiens nieuwsgierigheid op eene verwonder
lijke wjjze geprikkeld werd.
de grojdsl.igen der maatschappij, den gods
dienst, den eigendom, het huisgezin wensebt
te beschermen tegen alle aanslagen; wan
neer men er verder voor ons land uit lezen
moet, dat het koningschap moet gehand
haafd worden, zeker dan zijn de Katho
lieken en alle Ne lerlandsche Katholieken
zonder uitzondering conservatief van het
hoofd tot de voeten, in hart en geest.
Maar indien conservatief moet beteekenen,
zooals helaas velen doen voorkomen,
«stilstaan,» dat men afkeerig i» van ingrij
pende hervormingen, op sociaal gebied;
indien het beteekent, dat eenige bevoor
rechte posities moeten worden verzekerd
en dat een sociaal en politiek stelsel dient
gehandhaafd, hetwelk na de groote revo
lutie tot ontwikkeling kwam en, ten koste
vaa alle anderen, eene bevoorrechte plaats
verzekerd heeft aan den stand, die toen
zegevierde; indien do politieke partijnaam
dergelijk bekrompen en egoïstisch streven
aanduiden moetwaar zgn dan hier te
lande de Katholieken die met zoodanig con
servatisme zgn behebt niet alleen, maar het
niet verafschuwen zelfs? Waar is de partij,
de fractie onder heD, die privileges hand
haven en bevoorrechte posities verzekeren
wil ten koste van anderen? Waar zijn de
Katholieken, die willen «stilstaan» bg do
ontwikkeling der wereldhistorie? Ze zgn te
zoeken.
Kan men vergeten, dat alie Katholieken
de eerste ernstige schrede door het vorig
Kabinet op het gebied der sociale wetgeving
gezet, met ingenomenheid hebben begroet?
Vergeten ook, dat alle katholieke Kamerle
den blgmoedighuD stem aan het sociale wets
ontwerp van minister Rugs van Bee-
renbroek hebben gegeven? Ziet men dan
oiet, dat de katholieke pers eenstemmig is
ia het verlangen naar, ja in de eischen
van nog meerdere en zelfs dieper ingrij
pende hervormingen op sociaal gebied?
Wg kunnen het begrgpen, dat er onder
de Katholieken zgn, die door de Kamers
een volledig stel sociale wetten met spoed
willen afgeleverd hebben. Niet miader kan
nen wg het begrgpen, dat de overigen in
minder of meerder mate het oud-Hollandecb:
Langzaam maar zeker op dit stuk door de
wetgevende macht betracht wenschen te zien.
Edoch bg dit verschil van houding behoeft
daarom van conservatief of democratisch de
rede nog niet te zijn.
Terecht wordt gezegd dat, nu de begin
selen meer dan tot dusver doorwerken en
de paitgen scherper tegenover elkander ko
men te staan, het kleur-bekennen eene
noodzakelijkheid wordt, waaraan niet te
De bodem vertoonde reeds een diep gat, dut
een soort van hol vormde, waarin Nello en Agra
thans voor drie vierde gedeelte verdwenen waren.
In plaats van hen terug te roepen, vuurde de
dokter hen than* met de stem aan:
Zoekt maar, zoekt maar! riep hjj hun toe.
De jjver der windhonden verdubbelde.
Er verliep ongeveer een half uur.
De uitholling had nu eene diepte verkregen
van bjjna twee meters.
Agra en Nello deden een aanhoudend gebrom
hooren, zonder echter hun wroeten te «taken.
Eensklaps brachten hnnre klaawen, die tot nog
toe in de weeke aarde gedrongen waren, een dof
geluid teweeg.
Er viel niet aan te twijfelen, of zjj stieten op
een hard voorwerp.
De dokter boog zich voorover en tusschen de
honden door zag hjj nu een eikenhouten plank en
op die plank een vierkant stuk glanzend mataal.
Achter! beval bjj, terwjjl hjj met zjjn jacht-
zweep klapte, hier!
De honden, die uitgeput waren door de lang
durige en woedende inspanning, gehoorzaamden
en gingen hijjeni en bevend aan den kant van
den kuil liggen, waar thans hun meester op zjjn
benrt instapte.
De eikenhouten plank gaf een vollen klank
af onder zijne voeten.
Is het een koffer En als het een koffer i?,
wat kan bjj dan bevatten vroeg hij zich zeiven af,
terwjjl hjj knielde om eerst met zjjne handen en
verbolgens met zjjn zakdoek, de aarde te verwij
deren, die gedeelteljjk de koperen plaat bedekte,
waarop men thans letters gegraveerd kon zien.
ontkomen valt. Met evenveel recht wordt
voorspeld, dat ook op staatkundig terrein
ten lange leste slechts één strijd zal word en
gestreden, de strjjd tusschen geloof en onge
loofhet geloof vertegenwoordigd door de
Katholieke Kerk, het ODgeloof door de so
cialistische partg. Men wachte zich das wel
deze partg te volgen in haar eisch tot alge
meen stemrecht, want van deze vganden
van gezag en orde is op dat terrein mets
goeds te verwachten. Zg hebben G a m b et-
ta's strij ileus overgenomen: le catholicisme
c'est Vennemil Maar daarom ook kannen
wjj niet inzien, dat de Katholieken, die al
len op dit oogen'olik reeds tot dien gewel
digen, alles beslissonden strijd gedwongen
zgn, eene audere kleur zouden behooren te
bekennen dan de katholieke kleurkatholiek
zonder meer. Wg kunnen niet inzien, waar
om hunne opvatting van het algemeen stem
recht of kunne houding tegenover het ont-
werp-T a k eene bizondere richting zal moe
ten aannemen. De amendementen ingediend
op dit wetsontwerp hebben duidelijk bewe
zen, dat het wetsontwerp onaannemelijk is en
dat de strjjd van hen die zich tegen het weik
van den Minister hebber verzet, gerechtvaar
digd was.
Men spele toch Diet langer met woorden
en vooral geen hateljjk spel, «aar het eene
zoo ernstige zaak geldt als de eenheid en
eensgezindheid der Katholieken onder het
katholieke vaaudel.
Wat bedoelen zg toch die zich zoo gaarne
democratisch noemen of genoemd willen
zien, onder de leiding van Katholieken
die eene meer vooruitstrevende richting in
radicalen geest volgai Is de inrichting van
om-Staatsstelsel dan niet democratisch?Geeft
's Landsgroudwet geen invloed aan het volk,
aan het Staatsbestuur
Hebben wjj niet onze rechtstreeksche ver
kiezingen, zoowel voor de Wetgevende Ver
gadering als voor de Gemeenteraden eu
Provinciale SUten? Hebben wg allen dit
Staatsstelsel niet lief en zgn wjj daardoor
reeds niet ook democraten of democratisch?
En toch heeft men er vroeger nooit aan
gedacht zich deswege democratische katho
lieken te noemen.
Ja het verschil loopt nu over de vraag:
aan hoe groot deel des volks nog het stem
recht behoort verleend en- invloed op de
regeering gegeten te wordeD. Lat wel het
stemrecht, verleend nog niet voor de Ge
meenteraden en Prov. Staten maar voor de
Wetgev. Vergadering alleen. Let wel ook,
niet aan eenig vrouw! jjk deel des volks, maar
uitsluitend aan het mannoljjke.
Eilieve, houden zjj, die niet willen door-
E3nsklap3 ontsnapte er een doffe uitroep aan zjjne
lippen, terwijl zijn gelaat ontsteltenis uitdrukte.
't Is een ljjkkist 1 stamelde hij, en die Ijjkkist
dtaagt don naam mij os broeders.
Voor wij met ons verhaal voortgaan, moeten wij
een terogblik werpen in het verleden en kortelings
de feiten mededeelen, die onze lezers dienen te
kennen, om zich een juist begrip te kunnen vormen
van 't geen volgen zal.
Twee-en-twintig jaar voor het tgdstip, waarop
onze geschiedenis voorvalt, had graaf Charles
Maximilien de Vadans mejuffrouw Jeanne de Vief-
ville gehuwd.
Jeanne telde vier-en-twintig jaar.
De Graaf, die acht-en-dertig jaar was, bewoonde
reeds het hotel in de Garanc;ère-straat, waarheen
hjj nu ook zijne jonge vrouw bracht.
Zgn huwelijk was in den volsten zin dss woords
een „mariage de convenance;// hg trouwde Jeanne
de Viefville, omdat zjj tot eene zeer goede familie
behoorde en een fortuin bezat, dat even groot
was als het zijne, maar hij gevodde voor haar
niet de minste liefde, en hij liet dit, na eene echt
verbintenis van weinige maanden, maar al te
duideljjk bljjken, door de jonge Gravin te ver
onachtzamen, hoewel zij in alle opzichten be-
koorljjk was; door zjjn zelfzuchtig en driftig ka
rakter den vrjjen tengel te geven en meer dan ooit
zgn smaak voor verre reizen en schoone avonturen
te volgen, alsof zgn Dieuwe loopbaan hem geen
nieuwe eu dringender plichten oplegde.
Maximilien had twee zusters en een broeder.
De oudste van zijne zustors was barones de
draven naar eene volksregeering door een stap
in het duister te willen doen, daarom op de
mocraten of democratisch te zgn in den goe
den zin en zjja zij conservatief te noemen in
den slechtsten zin? Indien er wegens dit ver
schil in de eischen, een verschil van minder of
meer, van democratisch kan gesproken wor
den, zon het althans met vergelijkende trap
pen bebo ireu te geschiedendemocratische,
democratischere, nog democratischer^, demo-
cratischstó... katholieken! Het zou belachelijk
wezen, inderdaad. Laat ze dan weg die toe
voegsels, welke eenigen on Ier ons zich geven
en zoo gaarne latea aanleunen als de ver-
lichtste onder ons, want de historie leert dat
ze noodlottig zjjo.
Had het woord liberaal niet indertijd eene
goede beteekenis? Hoe aanlokkelijk klonk
het nog jaren geleden, toen onder dien naam
eene politieke richting zich openbaardeen
eene po'itieke partg zich vormde en lang
gewensebte hervormingen bracht! Ea toch
voor hoevele katholieken is het woord libe
raal noodlottig geworden? Hoevele Katho
lieken heeft dat woord onbewust valsche
en verderfelijke beginselen doen aannemen
en verbonden, hardnekkig verbonden aan
eene partg, die zich met dat woord tooide,
maar het ten schande heeft gemaakt. Wg
hebben ze gekend en kennen ze nog de
liberaal-katholiekendie der Kerk zooveel
kommer en zorg hebben gebaard en hnn
geloofsgenooten zooveel pjjnljjken etrjjd en
innig verdriet habben bezorgd.
Laai: ons toch het voorbeeld big ven vol
gen van onze Moeder, de H. Kerk. Zg heeft
nooit geen bjjnamen willen dragen en er
aan haar kinderen ook nooit gegeven. Zg
heet Katholiek zonder meer.
Volgens eon ttlegram aangekomen nit
New-York te Londen is aldaar bet stoom
schip St. Senecca aangekomen met de geredde
schepelingen aan boord van het op zee
rerbrande stoomschip City of Alexandria.
De kapitein van dit schip meldt omtrent
het verongelukken ervan het navolgende:
Wij bevonden ons 1 November vin. 6 n.
28 mgl van Havana, toen eene hevige ont-
plolfing het schip van voor tot achter deed
schokken. Wg bestreden het schip totdat
de dekken nit het schip waren gevlogen en
zetten het schip toen op den wal. De zee
liep zeer hoog, en nadat de bemanning bet
schip had verlaten, verdronken nog tien
personen door het omslaan van kleine
Garennes gewordeo, bjjna terzelfdertjjd dat de
tweede den Burggraaf de Cballins huwde.
Gilbert de Vadans, zijn broeder, die tien jaar
jonger was dan hjj, gevoelde eene onweerstaanbare
roeping voor wetenschappeljjlce en geneeskundige
studiëo.
Nadat hij zeer schitterende examens had'afge
legd, nadat hjj op alle wedstrjjden bekroond was
geworden, genoot hij, ondanks zjjn betrekkeljjk
jeugdigen leeftjjd, reeds eene gunstig bekendheid
als heelmeester en als scheikundige.
De beide broeders hadden elkander nooit ver
laten.
Gilbert bewoonde de tweede verdieping vaa het
hotel in de Garancière-straat.
Da Graaf verdeelde zjjne toegenegenheid lus-
echen hem en zjjne tweede zuster, Carolina de
Chaliins.
Daarentegen zag hij slechts zelden de barones
de Gareones, wier koel en orerheerschend karakter
geenszins met het zjjne kon overeenstemmen.
Door gravin de Vadans te worden had Jeanne
aan de wenschen harer familie toegegeven, zonder
eenigen tegenstand, maar ook zonder geestdrift.
Daar zjj niemaad haar hart had weggeschonken,
geloofde zjj, dat zij ongetwijfeld haren man zoude
beminnen, en wellicht zoude zij hem dan ook
hebben liefgehad, indien de koelheid van den
Graaf deze liefde niet belet had te ontkiemen.
Weldra opende zich voor de oogen van Jeanne
een nieuwe horizon.De jonge vrouw begreep thans,
wat het jonge meisje zelfs niet eens vermoedde.
Eenige maanden na haar huweljjk kwam zjj
tot de overtuiging dat zjj nimmer gelukkig zoude
wezen. (JFordt vervolgd.)
