No. 2061. Zondag 19 November 1893. 18de Jaargang Verheffing van den Midden stand. B II1 T E ft L A i\U. Do twee Neven. Italië. België. Duitschland. Frankrijk. mm mui,hm ie ABONNEMENTSPBIJS. Per 3 maandea voor Haarlemf 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10 Yoor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. VtTMAlNTJENDRiT AGÏTE MA NON AGITATE. PBIJS DEB ADVEBTENTIEN. Van 1--6 regels30 Cent Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant. Advertentiën worden uiterlijk M a a ndag-, Woensdag- en Vrijda g-a voini voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicilé Etrangère G.L.DAUBE Sf Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs 31 lis Faubourg Montmari v. Tot de groote bedenkelijke verschijn selen van onzen tjjd behoort ontegen zeglijk het verval van den middenstand. De burgerjj, de winkeliers, de ambachts lieden en de neringdoenden hebben een zwaren strjjd te voeren. De concurren tie, vooral die van het grootkapitaal van groote genootschappen en dergeljjke, neemt met den dag scherper vormen aan. De belastingen worden steeds drukkender. De malaise in zaken oefent een noodlot- tigen invloed uit. En de eischen aan stand en positie verbonden moeten, ook met het oog op de zaken, bevredigd wor den. Het is dan ook geeD wonder, dat het aantal faillissementen voortdurend grooter wordt en dat men oude, sinds lang ge vestigde affaires ziet ten onder gaan. Er is in onzen tijd een teudenz merk baar, om het kapitaal op te hopen in de handen van hen, die reeds zeer veel bezit ten en tegenover die weinigen een onop houdelijk aanzwellend leger te vormen van proletariërs, van lieden die niets bi- zitten en wier toenemende ellende en on tevredenheid een ernstig gevaar opleveren voor Staat en Maatschappij. Dat het noodzakelijk is om naar mid delen uit te zien, om in dezen toestand verbetering aan te brengen zal wel geen betoog behoeven. Is het een eisch van plicht, dat mea pogingen in het werk stelt, om, krachtens de voorschriften der encycliek tRerum Nooarumhet lot der werkende klasse te verzachten, van den anderen kant roept ook de kommervolle positie der middenklasse om hulp en bij stand en is ook hiermede de oplossing der sociale vraagstukken van onze eeuw ten nauwste verbonden. Immers het is wen- scheljjk en noodig, dat er verschillende standen zjju in de wereld en dat er eene zekere overgangsklasse besta tusschen de armen en de rijken. Men zegt wel eens, dat, wanneer de boer geld heeft en voorspoed geniet, alle andere burgers daarvan mede profiteeren en eveneens in goeden doen geraken. Het zelfde getuigenis kan in zekeren zin wor den afgelegd van den middenstand, dien men wel eens de kern der Maatschappij genoemd heeft. Gaat het den breeden zoom van burgers die tot dezen stand behooren voor den wind, dan ondervinden daarvan ook de lagergeplaatste, de «kleine ley de», de werklieden zeer heilzame gevo!geu. Maar raakt daarentegen de middenklasse in verval, dan ziet men al spoedig ook andere klassen daaronder Ijjden, dan ziet men de werkeloosheid toenemeo, de pu blieke welvaart in breeden kring vermin deren, het pauperisme bedeukeljjke vorde ringen maken. Ouzen tjjd levert voor deze bewering de onweerlegbare bewjjzeu.En van daar dan ook, dat het vraagstuk, om den midden stand tegen verderen achteruitgang te be hoeden reeds meermalen en in schier alle landen der beschaafde wereld ter sprake werd gebracht. Verschillende middelen deed men aan de hand, om tot het begeerde doel te geraken en de strjjd o ter vrjjhandel of be scherming speelt hierbjj geen onbeduidende rol. Ook werd herhaaldelijk aangedrongen FE U1LLETON. 12.) Vervolg.) Hierop begaf de Graaf zich naar zjjne kamer. Tegen vjjf ure moest het bestelde rijtuig ge reed staan en bjj den huurkoetsier wachten. Zjj vond het rijtuig eene ouderwelsche calèche met twee paarden bespannen, die sterk genoeg waren om vlug de zes uren af te leggen, welke Compiègne van Nauteuil-le-Haudom verwijderd was. Zjj nam plaats in het rijtuig, de koetsier klom op deu bok en legde de zweep over zijne paarden. Juist om acht uur kwam men te Nanteuil-le- Haudoin nau; de calèche hield stil voor de deur van eene herberg. Hoaorine was met het kindje uitgestapt. Gaat ge naar binnen f vroeg de koetsier haar. Neen, nu nog niet, antwoordde zjj. Ik zal wel bjj u komen. Bestel maar een avondmaal voor ons beiden. Wanneer komt gij terug? Over een uur. Vertrekken wjj dezen naoht weer? Dat moet ten minsts, jrrcn rost en een dobbel rantsoen voldoende zjjn om mijne paarden aan laten loopen. Wjj zullen zjjn, dat beloof ik u erde zich van de herberg op het uemeu van maatregelen, teu eiude de kleinere handelszaken tegen de moor dende concurrentie van bazars en derge- ljjke instellingen van het grootkapitaal te beschermen. In Daitschland en Oos tenrijk herstelde men zelfs tot zekere hoogte het oude gildewezen om met de werklieden ook de nijvere burgerklasse van een wissen ondergang te redden. Het is hier ons plan niet over deze en nog zooveel andere middelen, welke zjjn voorgesteld of reeds aangewend, breed voerig uit te weiden. Doel vao dit schrjjven is meer de aandacht te vestigen op de groote beteekeois van het vraagstuk der redding van den burgerstand, van dien stand welke als tusschenschakel in de keten der maatschappelijke klasse hoog en laag mat elkander verbindt eu daardoor van groote waarde is. Zjj, die aan dit vraagstuk hunne aan dacht wjj jen en naar middelm zoeken om de bestaande wanverhoudingen te bestrjj- den, verdienen daarover alle belangstelling; en vandaar, dat wij thans een enkel woord wenschen te wjjden aan de brochure, welke dezer dagen te Amsterdam het licht zag onder den titel: ^AMSTERDAM TO T WEL VAART. Eene gedachte tot verkrijging van algemeene welvaart, door verheffing van den Midden stand uit zijn verval, dei Regeering en hare besturen ter overweging aangeboden door J. A. Op de Mack s.» De Schrjjver dezer brochure is, zooals uit deu aanhef van dit werkje big kt, een man van oudervinding, een Amsterdammer van geboorte, die de hoofdstad ruim vjjfiig jaar zoo in gewone air iu welvarende omstandigheden heeft gekend, betracht eu die zjjne gedachte sinds geruimen tjjd heelt laten gaan, over de oorzaak van dien met reuzenschreden toenemenden ach teruitgang van den middenstand, welke hjj als de njjvere Bjj beschouwt, de jjverige werkgever bg uitnemendheid, op wien alles berust, om wien alles draait en wiens verheffing uit zjjn verval tegeljjkertjjd werkverschaffing is aan allen, die vrede zoeken en van goeden wil zjjn. Uit deze aau de eerste bladzjjde der brochure ontleende regelen blijkt reeds ten volle, dat de Schrjjver den midden stand een warm hart toedraagt. Deze in druk wordt bestendigd en versterkt wan neer men verder leest en kennis neemt van de middelen door den Schrjjver aan de hand gedaan om de bestaande malaise te lenigen en in Amsterdam de weivaart van weleer te doen herleven. De heer Op de Macks, begint met eene uiteenzetting te geven van den hui- digen toestand en de kwaal aan te wjjzen, die deu Midden-duid trett, eu verder be dreigt. Het verral, zegt hg, schuilt uiet iu bet opbrengen voor gemeentekoateu vau eeu f 50 per jaar meer of minder; neen, het zit dieper en wel voornamelijk iu het outrooven vau da waarde vau het grond bezit, het eigendom van den Middenstand. Hoe is dit gekomen? Schrjjver herinnert aau de jaren van welvaart van Amsterdam (187585) toen de bouwliefhebberjj op trad en ieder die een plekje grond te mis sen had, daarvoor een goeden prjjs kon bedingen. Toen bloeide alles. Evenwel men verzuimde van overheidswege aan die bouwlust in evenredigheid der dringende en sloeg een hollen weg in, die op den grooten straatweg uitliep. Op een afstand van ongeveer twee honderd meters, bespeurde men in de verte een laag gebouw, Daar is het, mompelde Honorine, terwjjl zij den pas versnelde. Na verloop van tien minuten hield zjj stil voor eene hofstede van een armoedig voorkomen, en lichtte de klink der dear op, die onmiddellijk geopend werd. Honorine overschreed den drempel an trad een tamelijk ruim vertrek binnen, waar om eene tafel, die bjj den schoorsteen s:ond, in wel ken een helder vuur brandde, Julie Vandame, Nicolaas Vandame, haar ecbtgencot en twee kindereD, Julien en Theresia, broeder en zuster, vereenigd waren. Julian was negen jaar, The resa tien. Toen Julia Vandame de deur zag opengaan, stond zjj op en gicg de bezoekster eenige schre den te gemoet, terwjjl haar echtgenoot en hare kinderen haar nieuwsgierig aankeken. Wat is er van uw verlangen, vroeg zij haar. De gewezen vroedvroaw plaatste zich nu iu 't volle licht en riep: Hoe, Julie, gjj herkent mjj niet meer? De boerin dacht eenige oogenblikkeu na en zeide toen: Wel zeker, herken ik u. Gjj zjjt juffiouw Honorine 1 Zie zoo. 't Is beter laat dan nooit. Ga gauw zittsD, ginds bij het vuur, om u wat te verwarmen, beste juffrouw. Wat hebt gjj daar toch onder uweu mantel? Men zou behoefte jaal en perk te stellen eu de bouwlust werd bouwwoede. Tuen kwamen lieden zonder middelen, naamlooze ven nootschappen en bouwvereeuigingen en Amsterdam werd overladen met tal van woningen, waaraan geen behoefte bestond, terwjjl voor verkoop ^an gemeentegron den aan ie Ier die bouwen wilde, de ge- meentenareu ouderling werden bena deeld. De gevolgen zjjn riet uitgebleven daizeude woningen staan ledig, de waarde der huizen is gedaald, uitstel eu niet be talen der huur is aan de orde vau den dag, terwjjl jaarljjks toenemende belas tingen den Middenstand opgei.'gd, den nood ten top doen stjjgen. Met de minst solide vennootschap of bouwvereeniging moet worden geconcurreerd en de waarde daling der gebouwen noolzaakt hypotheek banken en credietvereeoigingen surplus te vragen, of de hypotheek op te zeggen, waaraan thans de Middenstand bloot staat. Na aldus de bestaande toestand in de hoofdstad te hebben geschets', wjjst de Schrjjver op de gevolgen daarvan en komt dan tot de middelen, die z. i. moeten wor den aangewend, om de thans algemeen heerschetde malaise in Nederland in di rects welvaart te verauderea. Nog andere middelen dan die welke de Schrjjver aaDgeett om de huizen neder in waarde te doen stjjgeo, wenscht hij toe gepast te zien, zooals het bestrjjden van Coöperaties, bet belasten door hooger pa tent voor reizende depothouders, buitea- 1 sndsche reizigers en bjitenlandsch be werkte artikelen benevens het toepassen van bezuinigingen vau weelde en protec tie, uitgaveo door het bestuur der ge- mteute, die niet ten haren last behoeven te komen. Al die voorstellen zjju zaken belang- rjjk genoeg, om er de aandacht op te vestigen. De groote vraag is nu, of zij bjj de bevoegde macht een gunstig onthaal zullen vinden en ten andere: of het voor de toepassing van sommigen er vau niet reeds te laat zou zjju? Voor een middel dat eenige jaren geleden nog uitstekende resultaten had kunnen opleveren, is thans wellicht de tjjd verstreken. Wat hier ran zjj, de brochure vau den beer Op de Macks, waarvan wjj hier slechts de quintessens hebban medegedeeld (want de Schrjjver bespreekt ook nog uit voerig het groote vraagstuk der laudont- ginmng, de godsdienstige opvoeding der jeugd) is alleszins de lezing en de over weging waard. Ea dat niet slechts voor Amsterdammers, want al behaudeldt de heer Op de Macks in zjju brochure ook in de eerste plaats den toeslaod in de hoofdstad des rjjks, zoo is zjj toch voor Ne derland in 't algemeen geschreven. Het doel van den Schrjjver is een Middenstands- Bond in het leven te roepen tot verwe- zenljjkiog der denkbeelden io zjjne bro chure ontwikkeld. Voor zulk een Bond is ongetwjjfeld zeer veel te zeggen, want de tijd is gekomen, dat ook de Middenstand het recht hrefc zich aan een te sluiten, ten einde de gevaran af te wenden, waarmede hij zoo veelvul dig wordt bedreigd. De qaaestie van de verheffing der Middenklasse behoort tot de ernstigste maatschappeljjbe vraagstukken van onzen tjjd, zooals wjj boven reeds hebben aangetoond. Gaat het den Mid- waarachtig denken, dat gij een kleia kind bjj u hebt. Ea men zoude volkomen geljjk hebben, als men dat dacht. Een allerliefst kindje zelfs. Kijk maar eens! Tegeljjkertjjd liet zjj de kleine Geneviére zien, die Julie Vandame dadeljjk iu hare armen nam om ze te kassen. Welnu, hos vindt gjj ze? vervolgde Ho norine. Een dotje van eeu kiudl Brengt gjj het bjj toeval bjj mjj? Ja, maar 't is lang geen toeval. Ik heb degeljjk mjjne keus op u laten vallen. Maar ik beu toch geen min meer. Tbeièse, die gij daar ziet is mjjn laatste. Gjj zult het kind met de zuigflesch groot brengen. Neen dat gaat niet. Waarom niet? Bij gebrek aan tjjd. Wjj werken van den morgen tot den avond, mjjn man en ik, en dat zal er ons niet veel rjjker op maken. Het kind zal er u wel rjjker op maken. Het brengt u zelfs veel geld aan. De man en de vrouw deden eenen uitroep van twjjfel hooren. Veel geldl zeide Nicolaas, veel geloof ik er niet van.Het zou echter welkom wezeu, want het brood dat wjj eten is lameljjk droog en hard, en soms hebben wjj er niet eens genoeg van. Het hangt van u af, om dat brood in gebak en pastijen te veranderen, antwoordde Honorine. Van deze bouwvallige woning zult gij eene flinke hofstee kunnen maken, met werk- denstand goed, dan zal ook de arbeidende klasse meer werk en brood kunnen vin den en daarmede van zelf het groote so ciale gevaar aanzienlgk worden verminderd. Volgeus een telegram u't Rome, waren tienduizend bedevaartgangers tegenwoor dig bjj de Ii.Mis welke de Paus in de basiliek van St. Pieter opdroeg. Z. H. was daar bjj omringd door dertien Kardinalen en een groot aintal Bisschoppen. Daar wareo ook de groothertogin Catharina vao Rus land, de gezanten van Oosteuryk, SpaDje en Portugal, eu de zaakgelastigde van Frankrjjk. Z. H. Leo XIII scheen in goede gezondheid. Ia zjjae toespraak be- tu gde Hg zjjn leed wezeu dat vele Itali anen niet naar zijae stem luisteren. Hjj betreurt de lasteringen, welke den Paus en de geestelijkheid als vgandig aan den vrede en den voorspoed des lands voor stellen. Indien, zoo ging hg voort, men onze raadgevingen met oprecht vertrouwen beantwoordde, zou mea zien boe welira de vrede eu roem van Italië zich herstelden. Te m ddeu verderfelijke woelingen zullen wij voortgaan het miskende recht op de vrjjheid der kerk te bepleiten. Aan ons gebed zullen wjj de daad paren op bet terrein, dat wjj bg de gemeeateraads-ver kiezingen hebben aangewezen om zoo het ongeloof te bestrijden. Z. H. de Pans heeft deze toespraak doen voorlezen. Da woorden van onzen H. Vader den Paus van Rome, geven ons kracht in den ougelgken strjjd die wjj te voeren hebben. Zjj wekken ons op om met den Duitscher te zeggenWahrheit wage ich kühn zu sagen. In regeringskringen te Brnssel is ern stig sprake om ook aao de Belgische ge zantschappen bjj enkele Mogendheden mi litairen attachés te verbinden. Hiervoor zouden in aanmerking komen Frankrjjk, Daitschland en Nederland. Aé aanstaanden militairen attaché te Berljju noemt men reeds burggraaf D e Jongbe d'Ardoye, eerste lnitenant bg het le regiment Guides', de beide an deren zijn nog niet aangewezen. Voor zoover wjj weten heeft Nederland geen militaire attaché en zendt bet alleen, bjj de groote manoeuvres in Frankrjjk en Daitschland, zoo na en dan een paar officieren derwaarts; de Belgische regee ring is van meening dat juist voor kleine staten vaste militaire attachés gewichtige diensten kunnen bewjjzen. «De speelduivel, zegt bet Handelsblad van Antwerpen, woedt te Brassel op eene ongelooflgke manier; een der beroepen, waar bij 't meest slachtoffers vindt, is de onderwjjswereld. «Iedereen speelt bjj de wedatrjjden en en wjj kennen professors, die in de school met hun leerlingen over paardenwedrennen spreken!» Het volgende feit is ongelooflijk en toch waar: «Z sterdag heeft de Gemeenteraad van een der voorsteden eene onderwijzeres ont slagen, die ondanks haar geringe jaar wedde en de geringe jaarwedde van haar paarden eu melkkoeien, eo een aardigen lap gronds kunnen koopeu, ala gjj daar ten minste zin in hebt. Gjj wilt zeker den spot metons drjjven stamelde Julie Vandame, wie verbasing en aan doening de keel bjjna toeknepen. Neen, antwoordde de gewezen vroedvrouw, ik houd n volstrekt niet voor den gekik spreek in allen ernst. WezeDljjk? Het hangt dua maar van ons af om dat alles te verdienen? Ja. En wat zoude ei daa gedaan moeten worden? Hetgeen ik u dadeljjk zal voorstellen. Wat zult gjj ons vooretellen? vroeg Nico laas Vandame. De vraag bljjft nog altjjd of uw voorstel aannemelijk is? Het is aannemelijk, en zelfs doodeeuvondig, sprak Honorine. Wij znllen ér eerst over oordeelen. Spreek. Ik luister. Het betreft hier alleen dit kleine meisje tot n te nemen, het op te voeden, er zorg voor te dragen, en het te beschouwen als uw eigen kind, want het is meer dan waarschjjnljjk dat het u nooit zal verlaten. 't Is dus een kind, dat men aan zjjn lot overlaat. Ja, voor 't cogenblik ten minste. Gj* zult baar onderwijs doen geven, en haar nimmer openbaren dat zjj owe dochter niet is. Haar onderwjjs doen geven I her haalde Nicolaas Vandame. Dat kost anders nog al geld.Men wil van die kleine eene fijne juffrouw maken. man bjj de wedrennen 60.000 fis. had verspeeld!» Keizer Wilhelm heeft in pers. den Duitschen Rjjksdag met eene troi rede geopend. Hjj betnigde zjjn dtuj voor de medewerking bjj den Ryksc.!!;; ondervonden, aan de verdere ontwikkel; der legerorganisatie en liet er heel lei weg op volgen, dat de voornaamste taak van den Rjjksdag zal wezen te voorz "i in de kosten der nieuwe leger-inrichti Daartoe zal het Rgks-financie-wezen mou ten worden hervormd en ee_e bel: - ting worden gelegd of de bestaau^e ver hoogd op tabak, wjjn en het zegel. Na nog gewezen te hebben op de o. - werpen van handelsverdragen en het dienen eener Rijkswet op besmettelijke ziekte, eindigde hjj de troonrede aldus: «In de verhouding van Daitschland tof de buiteulandsche Mogendheden is geenerlui verandering gekomeu. Bij voortduring staaf het in innig vriendschappeljjke verhou ding tot de Rjjken, waarmede het vc- boodsn is tot het bereiken van een ei: hetzelfde vredelievend doel en tot al ur- ovsrige Mogendheden is de verhouding vriendeljjk. Ik vlei mg derhalve met ae gegronde verwachting, dat met Godes holp da zegeningen des vredes ook verder vi ous behouiea zullen mogeo big ven Na de plechtige opening van den Rijks dag reed keizer Wilhelm naar het Spandanerveld en sprak daar na de eeu. aflegging de nieuwe garde-soldaten dus toe: «Wanneer de mannen-den eed hebben afgelegd, dan zjjn het m jj i soldaten. Kameraden, gjj zjjt bet, die t de eerste plaats geroepen zjjt mij tego. b noenlaodsche en buitenlaudsche vjjaudt te beschermen. Wees getrouw aan uv. eed en verge it niet, dat uw eer ook cl mjjne is!» Iu de Berljjosche voorsteden heersebt de influenza en neemt erg toe, van éecr fabriek zjju 60 werklieden ziek. De dynamietmannen hebben bljjk^ge geven van hun aanwezigheid te Marseille daar is een pit, gdiden met dyaamiec ontploft voor het schildwachthuisje va.' den kommaudant van het legerkorps. Nie mand is er door getroffen. De politie dienaren vonden nog zulk een pot in d gang van het hotel des kommandints e konden hem gelukkig onschadeljjk maken. Huiszoekingen hebben naar aanleiding der dy.iamiet-ontploffing plaats geha-' gevolgd door een aantal arrestaties. E zjjn reeds 4 Franschen, 12 Italianen e» 1 Zweed in hechtenis genomen. De vrienden der Nouvelle Revue habbeo een feestmaal gegeven ter eere vau me vrouw Adam, om het saccas van haar «vergeet-mjj-niet-idee» bjj de Fransch- Rusaischa feesten te vieren. De algemse; gevierde Russen-vriendin deelde daar b;; het bedanken voor de haar bewezen eer mede, dat de Russische vrouwen thans gelden bjjeenbrengen om naar Frankrijk te zeaden voor het stichten van twee stu> diefondsen voor vrouwen. O, die Franschen en bleven de dame dan nog maar buiten spel. Dat alles echter fin de siècle, want terwjjl een Ru sische admiraal Frankrjjk verheerlijk* Zoo iets ongeveer. Eu hoeveel betaalt men daar wel voo.- Men geeft vjjftig duizend franks 1 ant woordde Honorine, terwjjl zjj opzotteljjk don nadruk legde op elke lettergreep. Vjjftig duizeed franks! riepen Julie en Nicolaas tegelijkertijd uit, terwjjl zjj beiden o; - sprongen vai verbazing. En in gereed geldP hernam de man, wie- oogen van begeerlijkheid schitterden. Ja I Wanneer kunnen wjj ze krjjgen Dadeljjk? Hebt gjj dan het geld bjj u? In mjjn zak. Ik zal 't u geven als wjj 't ove: de zaak eens zjjn. Maar wjj zjjn het al eens, mjjne beste jt frouw, zeide Julie haastig. Wjj zullen haar ver zorgen en vertroetelen, wjj zullen haar eene op voeding laten geven, in een woord, wjj zullet. or eene mooie jonge dame van maken, hé, man-li r f Zeker, bevestigde de man, wjj zullen alles do. n, wat tot het geluk van dat arme kindje kan strekken; geld zil er niet aan baar gespa;.- i worden, zoo waarachtig als ik Nicolaas Var - dame heet. Ik zie wel dat wjj het volkomen met elk'.' - der eens zjjn, zeide Honorine. Tegeljjkertjjd haalde zjj nit haren zak een pa bankbiljetten en het gezegelde vel papier, ba: door den Graaf ter hand gesteld, en legde dat alles op tafel. Bjj het zien der rjjkdommen spalkte vWw de qogen-, open. Wordt vervolgd

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1893 | | pagina 1