NIEUWE
No 2062
Woensdag 22 November 1893.
18de Jaargang.
Te laat?
BUITENLAND
30 Cents
5
De twee Neven.
Engeland.
Brazilië.
Oostenrijk-Hongarije.
B4IR1EHSCHE C0PR4IT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit biad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUEEAÜ: St. Janstraat Haarlem.
PBIJS DER ADVERTBNTIEN.
Van 16 regels
Elke regel meer
AGITE MA NON AGITATE.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uitdtljjk M a a n d a g-, W o e n s d ag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
R e d a c t e u r-Uit g e v er, W. KÜPPBR8.
De winter nadert en daarmede ook de
nood en ellende van velen, die gedurende
het koude jaargetijde van werk zjjn ontbloot
en indien ze niet een appeltje voor den
dorst, in den vorm van spaarpenningen, heb
ben bewaard, gedwongen zjjn tot de open
bare weldadigheid hun toevlucht te nemen.
Wjj noemen het verschrikkelijk, dat juist
in den winter hst aantal werkeloozen het
grootst moet zjju en dat niet slechte man
nen, maar ook vrouwen en kinderen daar
onder moeten lijden.
Doch de barmhartigheid vergoedt veel.
Zonder dat de werkeloozen hun toevlucht
tot den bedelstaf motten nemen, is men er
in den jongsten tjjd op uit om ook gedu
rende den winter werkzaamheden te laten
verrichten door die arbeiders, wier vak het
medebrengt, dat zjj in den winter niets
hebben te doen.
Vele werklieden waardeuren deze pogin
gen van goed gezinden en stellen het op
prjjs, dat men in de andere standen der
samenleving zich hun lot aantrekt.
Zoo jammer is het echter, dat de goede
geest onder de werklieden allengs slechter
dreigt te worden. Dit moet niet aan hen
zei ven worden toegeschreven. Over het al
gemeen mag nog van den Nederlandschen
werkman worden getuigd, dat hg hecht aan
den godsdienst, hetgeen hem ternghondt van
vele dwaze en verkeerde begrippen.
Maar toch begint zich meer en meer een
geest van verzet, van misnoegen, van on
derdrukten wrevel te openbaren, die allengs
voortwoekert en tot de grootste rampen voor
ons vaderland zal leiden, wanneer niet tjjdig
paal en perk daaraan worde gesteld.
Wie de oorzaak van dien verkeerden gast
moet genoemd worden, het zjjn de zooge
naamde radicale eu sociaal-democratische
leiders, die alles in het werk stellen om
den eenvoudigen werkmaa te prikkelen lot
ontevredenheid en tot opstand.
De vorige week kon dit weder ge
tuigen, waar in de hoofdstad van ons laad
met haar groote arbeiiersbevolking, weder
een dier leiders in de ruwste taal tot ver
zet tegen de overheid en tot opstand heeft
aangespoord. Den naam van dien man noe
men wjj niet, daar dat soort menschen er
zich eene eer in schjjnt te stellen hun naam
in de dagbladen te lezen. Maar wat hij
blgken* de verslagen in de couranten heeft
gezegd, moet wel ieder weldenkend mensch
tot bezorgdheid stemmen omtrent het lot
van een land, waar de werklieden door
zulke woordvoerders worden voorgelicht.
FEUILLETON.
13.)
(Vervolg.)
De gewezen vroedvrouw vroeg nu: Hebt gjj
inkt en eene pen
Wjj hebben alles, wat gjj noodig hebt,
antwoordde Nicolaas Vandame, terwijl hij opstond
om van den schoorsteen een klein plat fleschje
en eene jjzeren, half verroeste pen te halen.
Honorine reikte Nicolaas het gezegelde papier
toe.
Gjj moet nn opschrjjven, wat ik u zal voor-
zeggen, zeide zjj hem.
Wat gij mjj zult voorzeggen, herhaalde de
hoer. Zoo, zoo, er valt dus wat te schrijven
Moet gjj dan geen bewijs geven, dat gjj het
kind en het geld ontvangen hebt?
Eigenljjk gezegd, zon dat billijk wezen.
Toen hjj met zjjn schrijfgerief gereed was, dic
teerde de gewezen vroedvrouw:
//Ik ondergeteekende verklaar van juffrouw
//Honorine Lefebvre, vroedvrouw eerste klasse,
„handelende als lasthebster van een persoon die
„niet genoemd wil wezen, in ontvangst te hebben
„genomen een kind van het vronweljjk geslacht,
„oud vier-en-twintig uren en den naam dra-
„gende van Geneviève. Ik verbiad mjj om dat
„kind bjj mjj te houden, alsof ik er werkeljjk
„de vader van ware, om het te verzorgen en
„het eene bshoorlijke opvoeding te geven, heb
bende ik daarvoor ontvangen eene som van vjjf-
„tig duizend franks, die mjjn eigendom wordt, en
In bedekte termen werd het ruwste ge
weld gepredikt, geschikt om menschen, die
het niet al te breed hebben en die geen
grond hebben om daarop hun vertrouwen
voor de toekomst te vestigen, tot het plegen
van daden van geweld te verleiden.
Als een bewjjs hoever deze volksmislei
ders het reeds hebben gebracht mag ook
een artikel in het Friesche Volksblad aange
haald worden, waarin wordt medegedeeld,
dat de anarchistische stroomiag, vooral in
de beruchte gemeente Het Bildt, sterk toe
neemt en revolvers en patronen onder de
arbeiders stof tot dagelijksche gesprekken
geven. Wel geeft het blad als zijn oordeel
te kennen, dat tusschsn het bezit en het
gebruik van de revolver eene groote schrede
ligt, en dat zjj, die het laidst schreeuwen,
gewoonljjk het eerst zwjjgen als de nood
aan den man komt, doch wjj meenen, dat
zulk eene redeneering niet opgaat.
Die revolvers dienen om te schieten, dat
weet de werkman even goed als ieder ander,
en wanneer men nu den werkman dageljjks
poogt wijs te maken, dat bjj een goed werk
doet als hjj dat wapen keert tegen de over
heid en tegen hen, die zjjn welzjjn beoogen,
dan is de schrede tusschen het bezit en het
gebruik al heel klein. Wel is het waar, dat
de groote schreeuwers het eerst zwjjgeo,maar
de leiders, die thans aan het woord zjjn,
trekken zich stilletjes terag achter de opge-
ruiden, wanneer het tot daden komt.
Juist dat schreeuwen van thans bederft
den goeden geest onder de werklieden, waar
van wij zoo even spraken. Ieder liooger
begiusel wordt bjj 't volk uitgedoofd
iedere goede gedachte wordt verbannen, en
steeds wordt door de schreeuwers op den
voorgrond gesteld de vermeende onrecht
vaardigheid, die in de tegenwoordige maat-
schappjj moet heerschen.
Dat is juist het groote gevaar van thans.
En nu moge de schrijver in het Friesche
Volksblad nog groot verschil zien tusschen
het bezit en het gebruik der revolvers, de
schreeuwende leiders zullen wel trachten dat
verschil zoo gering mogeljjk te maken.
Tot hoe lang zal dat duren Tot het te
laat is? Wjj hopen van neen. Te laat zal
het wezen, wanneer eenmaal de werkman,
in plaats van met zjjn gereedschap in de
hand aan den arbeid, met de revolver in
de vuist den oorlog aan de andere standen
der maatschappjj heeft verklaard en met
geweld zich de heerschappjj orer die stan
den vermeestert. Te laat zal het wezen, wan
neer de knecht zich eenmaal feitelijk tegen
zjjn heer verzet en de werknemer aan
den werkgever de wet voorschrjjft.
„waarover ik vrjjeljjk te beschikken zal hebben.
„Juffrouw Honorine Lefebvre geelt mjj de verte-
„kering, dat het kind behoorljjk ia ingeschreven
„in het register van den burgerljjken stand. Ik
„neem tevens de verplichting op mjj, om nimmer
„te openbaren, dat ik haar vader niet ban.//
Nicolaas Vandame hield op met schrjjven.
Er is hier, mompelde hjj, iets wat mij niet
bevalt.
Wat dan? vroeg de vroedvrouw.
Indien het jonge meisje den eenen of den
anderen dag hare papieren en hare geboorteakte
noodig heeft en ze vraagt er mjj naar, dan zou
ik er tameljjk mede inzitten, wat ik haar ant
woorden moest.
In welk geval zoude zij er behoefte aan
hebben
Wel bij voorbseld om te trouwen.
Dat zal nog wel achttien, of twiatig jaar
aanloopen. En in twintig jaar kan er heel wat
gebeuren! Misschien dat in dien tjjd de
toestand wel geheel anders is gewordeD. Gjj kunt
er daarenboven wel mede volstaan door haar te
zeggen, dat zjj u is toevertrouwd geworden, door
lieden die gij niet kent, die beloofd hadden te
rug te komen, maar dit niet gedaan hebben, en
dat gjj van toen af haar als een van uw eigen
kinderen zjjt gaan beschouwen.
Wel zeker, wel zeker! zeide de boerin met
vuur. Wanneer wjj zoover zjjn, dan zullen wjj wel
iets vinden om aan de kleine te vertellen. Bedenk
dat wjj eene groote som gelds zullen ontvangen
eu voor het overige onzer dagen er goed af
zullen zjjn.
Nicolaas doopte opnieuw de pen in den inkt.
Waarom te laat? OmJat dm de orde
in de samenleving is verbroken, omdat dan
deserganisatie heerscht op ieier gebied,
omdat ten gevolge daarvan de goddelijke
instellingen zullen worden veronachtzaamd,
in 't kort omdat dan de mensch weder een
stap terug is gegaan op de baan der ont
wikkeling en omdat barbarisme en tyrannie
de plaats zallen vervangen van vrjjheid en
vooruitgang.
Mag er nu gewacht worden door de over
heid, tot het zoovar is? Roept niet alles
om wraak over de mannen, die tegea beter
weten in den argeloozen werkman bedrie
gen en hem zjjn ongeluk te gemoet doen
snellen.
Ons dankt, er dient eea einde aan te
komen, dat maar straffeloos tegen het recht
en het gezag kan worden opgeruid en dat
het als een recht/aardige strjjd wordt voor
gesteld om den oorlog tegen de samenleving
te*' beginnen. Naar onze meeniog mag de
overheid zulke dingen niet laager ljjdeljjk
aanzien, maar behoort zjj ernstige en krach
tige maatregelen te nemen om voor het
vervolg de opruiers en volksmüleidera den
mond te snoeren.
Mogen wij hopen, dat de overheid hier
mede niet wacht, tot het te laat is en geen
maatregelen meer zouden baten.
Gisteren hebben de mjjnwerkers na eene
werkstaking van ruim vier maanden in het
noorden van Engeland den arbeid hervat.
Aan den strjjd tnsachen de mijneigenaren
en de werklieden in de steenbolenmjjuen
is dus voorloopig een einde gekomen, dank
zjj de bemiddeling van den Minister van
bnitenlandsche zake Lord Rosebery,
die eene minneljjke schikking tusschen de
beide partgen wist tot stand te brengen.
Tot 1 Februari a. s., zallen de oude
looneu worden uitbetaald en mag dit loon-
tarief geen verandering ondergaan. Op dien
datnm zal een scheidsgerecht optreden, sa
mengesteld uit vertegenwoordigers van beide
partgen, vermoedeljjk ook weer onder lei
ding van Lord Rosebery. Deze scheid-
rechters zallen dan pogen den strjjd tusschen
werkgevers en werklieden voor goed te be
slechten. Het hervatten van den arbeid is
das in den waren zin des woords niet
anders te beschouwen daa een wapenstil
stand, die wellicht tot een duurzamen vrede
leiden kan. Yoorloopig is in elk geval door
htt vergeljjk veel gewonnen. Aan de ont
bering, welke de werklieden zich gedurende
De laatste woorden van Julie bevatten een
argument waartegen in zjjne oogen niets viel in
te breugen.
Eu verder? zeide hjj, zich tot Honorine
wendende.
De gewezen vroedvrouw ging voort.
„Bij aaubiedirig van dit oatvangstbewjjs zal ik
„het kind moeten teruggeven, indien men het
„mjj komt afvragen."
Het kind teruggeven, riep de boer ongernst
uit, ja dat wel. Maar het geld toch zeker niet
Hunorine he,on hartelijk te lachen.
Heb maar geene vrees, antwoordde zjj. Er
is in het ontvangstbewjjs duidelijk omschreven, dat
de vjjftig duizend franks uw eigendom worden
eo dat gjj er over zult knnneu beschikken zooals
ge wilt.
Dan is de zaak ia orde. Is er nog iets te
schrjjven, vroeg Nicolaas.
Ja, dit nog: „Gedaan teNautenil-le-Houdoin,
„den zeventienden December achttienhonderd drie
en „zestig."
Het slaat er.
Teeken dan.
Vandame teekende nu met vette letters en
versierde zjjn handteeken met eene ingewikkelde
en lompe paraaf. Honorine nam het gezegeld
papier, herlas het geschrevene, dat krioelde van
spelfouten, vouwde het stuk op en borg het in haar
brieventasch met de woorden:
Hier zjjn vjjftig duizend (ranks. Overtuigt
u, dat bet geld er is.
Nicolaas greep het pakje met eene bevende
hand aan, en telde een voor een de bankbiljetten.
Julie telde ze op hare beurt ook nog eens. De
den strjjd moestsn getroosten is eea einde
gekomen, zoo lat de uitslag der Londensche
oouferentie ia dt mjjastreken alom met
uitbnudige bljjfiehap werd begroet. De
geziuueu der wjjnwerkers zjjn in elk geval
voor houger en verdere ellende in den a. s.
winter gevrjjwaard.
O/er het herstel van hat Keizerschap
in Brazilië zjju de volgende bizonderheden
bekend geworden:
«Een redacteur van een der Parjjsche
bladen bracht eea bezcek aan den graaf V a n
E u, die met zjja gezia eene villa in het Bois
de Bonlogue bewoont. De journalist ont
ving daar van den kamerheer, baron de
M a r i t a b a, eenige inlichtingen betref
fende de plannen van den kroonpretendent,
Zoolang de Brazilianen meeueD, dat zjj het
beter hebben onder eene republikeinsche
regeering, dan voorheen onder het bestuur
vau keizer Pedro, zal geen der leden van
het Hais van Bragaaza eenige poging be
proeven om zich op te dringeo, maar zoo
dra de meerderheid des volks herstel van
het keizerrijk mocht verlangen, dan zal het
hoofd vau het Huis Bragaoza onmiddelljjk
aan deze oproepiag gehoorzamen en naar
Brazilië trekken.
Prius Pedro van Braganza, de ondste
zoon van den graaf Y a n E u, is een flink
gebouwde joDge man van 18 jaren. De
Prins vertoeft op het oogenblik te Weenen,
waar bij in de militaire academie zjjne op
leiding tot officier ontvangt. De graaf V an
E u zon gaarne zien, dat zgn zoon den troon
van zgn grootvader besteeg. Indien admiraal
de Melio dus zgn voornemen inderdaad
ten uitvoer brengt, zon de graaf Ya n En,
die over een aanzienljjk vermogen beschikt,
zijne poging tot herstel der monarchie zeker
gaarne stenneo.v
De World heeft van den 14en een
telegram nit Rio de Janeiro ontvangen,
naar laid waarvan te Nictheroy door het
bombardement 300 hnizen zgn vernield en
vele honderden andere beschadigd. Verschei
dene honderden inwoners zg'n gedood. Yan
de 37,000 inwoners hebben 30,000 de stad
verlaten.
Admiraal De M e 11 is, na den zoon
van den graaf Yan En tot Keizer te
hebben uitgeroepen, met zjjne vloot in zee
gestoken, ten einde oorlogsschepen op te
vangen welke president Peixota in de
Vereenigde Staten en Europa heeft laten
uitrusten.
Graaf Hartenau is te Graz aan
beide kinderen, die getuigen waren van dit tooneel,
hadden geluisterd en gekeken met open mond en
wjjdopengesperde ooren. De kleine jongen vooral,
die negen jaren ond was, J alien, was éen oog,
éen oor. Geen woord van hetgeen er was gezegd,
was hem ontsnapt.
Er zjjn er net vjjftig, zaide Nicolaas.
Ja, ja, zjj zjjn er, bevestigde zijne vrouw.
Honorine stond op om te vertrekken.
Gaat ge nu reeds heen vroeg de boerin haar.
Ja, dadeljjk.
Maar gjj zult toch nog wel eens naar de
kleine komen zien
Mogeljjk,maar vast kan ik het u niet beloven.
In elk geval, maak u maar niet ongernat, wat
haar betreft. Het lieve schepseltje heeft nu een
vader en eene moeder, die veel van haar tullen
honden en haar zallen verzorgen als hun eigen
oogappel.
Toen Julie dit teide, was zjj oprecht en sprak
volgens haar hart.
Het kind is niet gedoopt, denk daaraan,
zeide Honorine.
Dit is mets. Wjj zullen het morgen naar
den pastoor brengen.
De gewezen vroedvrouw verliet de hoeve van de
echtelingen Vandame en begaf zich naar do her
berg, waar de koetsier en het avondmaal haar
reeds wachtten.
Tegen drie uren in den morgen kwam Honorine
te Compiègne terng. Zjj opende de kleine deur
van het park met een sleutel, dien Maximilien
haar gegeven had, en begaf zioh naar de villa waar
ze zrist dat thans de Graaf zich bevond.
Wordt vervolgd