NIEUWE
No 2068
Woensdag 6 December 1893
18de Jaargang.
Het onderzoek van de amen
dementen op de Kieswet.
B U 1T E N L A i\ D.
Oostenrijk-Hongarije.
HAARlEMWCOURm
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Yoor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIHN.
Van 16 regels30 Gents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie h Gontant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
en V r jj d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
B e d a c t e u r-Ui t g e v e r, W. K P P E B 8.
Zoowel bjj de voorstanders als bjj de
tegenstanders van de Kieswet heeft het ver
slag van het afdeeliugsonderzoek over de
voorgestelde amendementen teleurstelling
gevonden.
Beide categorieën toch hebben verwacht,
dat er door het amendementen-verslag licht
zon komen in de kiesrechtqnaestie, welke
reeds sedert zoo langen tijd den parlemen
tairen toestand in ons land beheerscht.
'tZjj men gehoopt had, dat uit het verslag
der commissie van Rapporteurs iets zon
bljjken omtrent het gemeen overleg, dat de
voorstanders der Kieswet tusschen Regee
ring en Kamer in 't leven trachten te roe
pen; 'tip, dat men daarin had willen le
zen, hoe de meerderheid der Kamer niet
gezind is om den minister Tak op zjjn
Kieswet-weg te volgen; niemand werd
er door bevredigd, omdat er met betrek
king tot de voornaamste amendementen
geen gezindheid der meerderheid uit bljjkt.
Over het algemeen betreurt men dan ook
dat onderzoek der amendementen in de
afdeelingen der Kamer. Wjj hebben er ons
nooit veel illnsiën van gemaakt om de
eenvoudige reden, dat het geen practiacbe
resultaten zou hebben. Het groote aantal
amendementen op de Kieswet bewees voor
uit, dat het niterst moeilijk zon vallen om
tot eenstemmigheid omtrent de verschillende
détails te geraken, terwijl het na blgkt,
dat zelfs met betrekking tot de hoofdpun
ten groot verschil bestaat. En wat de be
vordering van het gemeen overleg tusschen
de Kamer en de Regeering aangaat, deze
is geen stap verder gekomen na liet uitge
breid rappoit omtrent het in de afdeelin
gen besprokene. Feitelgfe weet de Regee
ring volstrekt niet, wat het gevolg zou
wezen, indien zjj een of meer der voorge
stelde amendementen in de Kieswet over
nam.
Het eenige, dat men met het afdee-
lingsonderzoek der amendementen heeft be
reikt, is nitstel van behandeling der Kies
wet en daarmede tevens verlenging van eene
qoaestie, welke hoogst ongunstig werkt op
den gang der parlementaire werkzaam
heden.
Toen van kiesrecht-uitbreiding tot het
algemeen stemrecht toe eenmaal eene quaes-
tie was gemaakt, had men die eenvoudig
zoo spoedig mogelgk uit de wereld moe
ten brengen. Dan bad men eeu toestand
vermeden, waarin door kwaadgezinden kan
FE U ILL ET O N.
De twee Neven.
18.) (Vervolg.)
Alvorens hg het hotel verliet, gaf hg aan Ho-
noré zgne bevelen betreffende het drukken en
rondzenden der rouwbrieven.
De Barones en haar zoon keerden naar de
Bterfkamer terug.
Zoodra zj er alleen waren, zeide Philippe tegen
zgne moeder.
Gij hebt het gehoord, er bestaat geen ander
testament dan dat, waarvan ik mg heb meester
gemaakt.
Ja, antwoordde mevrouw de Garennes, en
gij kunt thans zonder eeuig gevaar te weten
komen, wat mjjn broeder ons daarin heeft toege
dacht.
Philippe haalde nu uit zgn zak de dikke en
veloppe, wier bovenkant hg met een pennemes
doorsneed
Het blai gezegeld papier, 't welk de Graaf er in
gesloten had, kwam hem het eerst onder de oogen.
Wat is dat v
En hij las thans halfluid:
wik ondergeteekende, verklaar van juffrouw
//HoDorine Lefebvre, vroedvrouw eerste klasse,
handelende als lasthebster van een persoon, die
//niet genoemd wil wezen, in ontvangst genomen
„te hebben een kind van het vrouwelijk geslacht,
//oud vier-eo-lwintig uren en den naam dragende
«van Genoveva. Ik verbind mij om dit kind bij
worden gespeculeerd op de hartstochten der
groote menigte en een voorwendsel uit den
weg geruimd om tot wederspannigheid en
verzet te prikkelen.
Doch de voorstanders van T a k 's Kies
wet begrepen wel, dat het volk meer moest
worden bewerkt om aan de kolossale kies
rechtuitbreiding een nationaal tintje te doen
geven en het te doen voorkomen, alsof nim
mer eere meer populaire wet was voorgesteld
dan juist deze.
Indien men nevens het grondwettig be
zwaar ook de principieele bezwaren tegen
de Kieswet flink op den voorgrond had ge
plaatst en liever eene ministerieele crisis had
uitgelokt dan eene crisis, die nadeelig werkt
voor het geheele volk, dan zou op dit oogen-
blik de aaudacht van Kamer en Regeering
meer gevestigd kunnen wezen op zaken van
meer practisch gewicht voor natie en land.
Bjj de behandeling der amendementen iu
het volgend jaar zal dus de Kamer genood
zaakt wezen om weder van voren af aan
te beginnen en men zal dus weder iu de
gelegenheid wezen om het voor en tegen
te hooren bepleiten van de theoretische
vraag, of het Kiesrecht behoort tot de zoo
genaamde natuurrechten, die aan een ieder
behooren te worden verleend, en zoo niet,
welke cath9gorieëu van personen dan moe
ten worden uitgesloten.
Wat ons betreft, boe door sommigen ook
beweerd wordt, dat men een schreeuwend
onrecht pleegt, als men een beperkt kies
recht laat bestaan, wij blijven de over
tuiging koesteren, dat het thans geldend
grondbeginsel van kiesbevoegdheid niet mag
worden losgelaten.
Wanneer men van het bestaande census-
stelsel gaat afwijken, dan komt men allengs
tot allerlei tegenstrijdigheden, teozjj men
iedere basis loslaat en het algemeen stem
recht in optima forma invoert.
Dit is de les, welke wg uit het verslag over
de amendementen meenen te mogen putten,
en wanneer wij daarbjj in aanmerking nemen,
wat hier en daar in vergaderingen over den
eisch van algemeen kiesrecht gezegd wordt,
dan gelooven wij, dat het zeer onverstandig
zou wezen, indien de Kamer kon besluiten
met den minister Tak mede te gaan om de
kiesbevoegdheid op andere grondslagen te
vestigen.
De voornaamste reden, waarom door
volksleiders op algemeen stemrecht wordt
aangedrongen is, dat dan mannen naar de
Vertegenwoordiging zullen gezonden wor
den, waarvan men meent, dat zij de volks
belangen beter zullen behartigen dan door
de tegenwoordige leden der Kamer wordt
„mg te houdeD, alsof ik er werkelgk de vader
„van wa*e, om het te verzorgen en het eene be-
//hoorljke opvoeding te geven, hebbende ik daar-
//voor ontvangen eene som van vjfiig duizend
„franks, die mjn eigendom worden en waarvoor
//ik vrijelijk te beschikken zal hebben. Juffrouw
//Honorine Lefebvre geeft mg de verzekering, dat
//het kind behoorlijk is ingeschreven in het regis
ter van den burgerlgkeD stand. Ik neem de ver-
//plichting op mg om nimmer te openbaren, dat
//ik haar vader niet ben.
//Bjj aanbieding van het ontvangstbewijs zal
//ik het kind moeten teruggeven, indien men het
//mg komt vragen.
//Gedaan te Nanteuil-le-Haodoin, den 17 De
cember 1863.
//Nicolaas Vandame,
//Landbouwer."
Vandame 1 riep de Barones, maar dat is
immers de naam van nwen bediende?
Ja, antwoordde Philippe, Julien Vandame
is afkomstig nit Nanteuil-le-Haudoin, en Nicolaas
Vandame is zijn vader.
Maar dat doet ons nog niet de beteekenis
van dat papier kennen.
Ik dnrf bijna geane gissingen maken, hernam
mevrouw de Garennes. Lees nu het testament.
Da jonge mac nam thans het blad papier, dat
bjj het ontvangstbewijs gevoegd was en las met
doffe stem:
//Ik, Cbarles-MaximilieD, graaf de Vadans,
//vermaak mgn geheele fortuin, ten bedrage van
//ongeveerzes millioen zevenhonderdduizend frauks
//aan mijne wettige dochter."
Zgne wettige dochter? viel de Barones met
geda3o. Men klaagt over slechte tijden, over
werkeloosheid, onrechtvaardigheid en andere
onaangename zaken en denkt dat dit alles
als met een tooverslag verdwjjoes zal, wan
neer het algemeen stemrecht is ingevoerd.
Wg zgn zoo vrg hieraan te twgfelen, ja,
meenen zelfs, dat het op maatschappelijk
en natuurlijk ook op politiek gebied, nog
erger zal worden dan thans. ZoolaDg de
overheid zich gehouden beeft buiten het ter
rein van 't maatschappelijk leven, zgn er
natuurlgk wel eens moeilijke tjjdeu ge
weest, maar toch nooit zoo dat door bekwame
werklieden honger moest geleden worden
uit gebrek aan arbeid. Men geeft hiervau
de schold aan de machines en voegt er dan
tegelijkertijd bjj, dat da overheid zorgen
moest, dat dit gebrek aan werk ophield.
Ja, indien de overheid aan da patroons ver
bieden kon om langer van machines gebruik
te maken, zou haar tusschenkomst misschien
iets baten, maar nu is daar gaeu denken aan.
Iedere vermeerdering der Staatsbemoeiing
is in ons oog eene benadeeling van de be
langen van den werkman. Wel mogen de
pogingen worden toegejuicht, die men aan
wendt om hem te beschermen tegen per
sonen, of toestanden, welke hem zouden
belemmeren in de uitoefening van zgne
bezigheden, doch naar onze bescheiden mee
ning heeft de Staat niets te maken met de
particuliere leveusomstandigheden en dus
ook niet met een maximum arbeidsdag of
een minimum-loon van den arbeider. E .en-
goad als de Staat dit zou voorschrijven voor
den metselaar en timmerman, zou hij dit
moeten doen voor den boekhouder en voor
alle andere beroepen en betrekkingen, welke
vervuld worden om iu het levensonderhoud te
voorzieo.
Men weet hierbjj wel waar men begint,
doch niet waarmede men eindigt. Trouwens,
zulk eene uitbreiding dei Staatsbevoegdbeid
zon in de maatschappij alles aan banden
leggen en eene vreeseljjke Slaatstirannie zou
er het gevolg van wezen.
Toch heeft men daartoe den eersten stap
gezet, wanneer men zich vereenigt met het
Kieswet-Ontwerp van den minister Tak,
want door het tot stand breogen van deze
wet bevordert men de macht van degenen,
die naar de toepassing van het Staatssocia
lisme verlangen.
Wjj zouden daarom dan ook over de be
raadslagingen in de afdeeling der Kamer met
betrekking tot de amendementen der Kieswet
geen teleurstelling gevoelen, wanneer deze
er toe hebben medegewerkt om bjj de leden
der Kamer de overtuiging te vestigeu.dat
de biesrechtuitbreiding van den Minister
een gebaar van verbazing in. Had hg dan eeae
dochter
Luister, moeder, zeide Philippe, op wiens
voorhoofd het zweet afdroop, en hg hervatte:
//Mgne wettige dochter, op de registers van den
//burgerlijken stand te Compiègne ingeschreven
„den 17 December 1863 onder den naam van
//Genoveva de Vadans, dochter van den Graaf
//Charles de Vadans en van Jeanne de Viefville
„en dienzelfden dag toevertrouwd aau de zorgen
//van Nicolaas Vandame, landbouwer te Nau-
„teuil-le-Haudoin, zooals bljjkt uit bjjgevoegd ont-
«vangstbewjjs, 't welk aan mgn testament uitvoer-
„der moet dienen, om mjjne dochter weten op te
//eischen en haar in het bezit van haar vermogen
//te stellen."
Eene dochterriep Philippe uit, een onbeken
de die ons de millioenen der erfenis komt afstelen.
Ditmaal was het de Barones, die zeide:
Ga toch voortZiet gjj dan niet dat ik op
heete kolen zit?
//Ik benoem mgn neef Baonl de Ckallins tot
//mjjn testament-uitvoerder, en wensch dat, zoo
„zijn hart nog vrg is, hg het kind huwe, dat
//door mg zoo wreed verlaten is sinds den dood
„harer moeder, iets waar ik God vergiffenis om
„afsmeek.
//Gedaan te Parjjs, den 25 Juli 1881.
„Maximii.ien de Vadans."
Philippe richtte driftig het hoofd op.
Welnu, ons kan dit weinig schelen 1 riep
Philippe op een woesten toon. Dit testament is
thans in „mgn" bezit. Nimmer zal het meisje
weten, wie haar vader was, zij zal Genoveva
blgven en niets dan Genoveva,
van Binnenland8che Zaken onnoodig en on
tijdig moet heeten en beslist dient verwor
pen te worden, zelts al wenschte de Minis
ter zich met eenige voorgestelde amende
menten te vereenigen.
De HongaarscheRegeering heeft het meer
malen besproken verfoeieljjfc wetsontwerp
van bet burgerljjk huweljjkingediend.Wordt
dit wetsontwerp aangenomen dan zal aan
de Kerk de rechtspraak in zake hnwelijks-
geschillen worden ontnomen en de echtschei
ding meer algemeen eu zeer gemakkeljjk
worden gemaakt. Om beuzelachtige twisten
en gevallen die zich in bet huweljjk tus
schen man en vrouw kunnen voordoen, zul
len zjj naar hartelust van elkaar kannen
loopen. Het huweljjk wordt verlaagd tot
eene overeenkomst waarover de wereldlijke
rechter in veel zaken naar willekeur kan
beslissen. Behalve mishandeling, moedwil
lige verlating en dergeljjke, wordt bet ook
ah een wettige grond voor echtscheiding
beschouwd, wanneer een van beide echtge-
nooten tot eene gevangenisstraf, van vijf ja
ren wordt veroordeeld. In enkele gevallen
is het zelfs voldoends, wanneer de veroor
deeling voor een minder langen tjjd wordt
uitgesproken. Dit is iets verschrikkelijks.
Bjj de beoordeeling van de redenen, welke
eene echtscheiding wettigen, wordt allerbe-
spotteljjkst en verderfelijkst voor den goeden
gaug van zaken, groote speelruimte toege
staan aau dea Rechter die het geval moet
uitmaken. Zoo o. a. wordt den Rechter de
vrjjheid verleend om eeua tijdaljjke schei
ding van zes of twaalf maaaden toe te staan,
voor het geval er nog kans mocht bestaan
dat eene verzoening tusschen de echtgenoo-
ten kan tot stand komen. Da. gescheiden
echtgenooteu kunnen weer dadeljjk, op
nieuw in het huwelgk treden, en de Gees
telijke, die het durlt wagen een huwelgk
in te zegenen zonder dat het echtpaar eerst
voor den burgerlijken ambtenaar is versche
nen om zich aan de bespottelijke bepalingen
in het wetsontwerp vermeld,te onderwerpen,
wordt gestraft met eene boete van 600
gulden. Het huwelgk van den Priester heeft
geeu waarde, den ambtenaar sluit en ont
bind het H. Sacrament des hnwelgks. 't Is
allernoodlottigst.
Gevoelt ge geachte lezer, welk een demo-
raliseerende nasleep zulk eeae wet op de
samealeviog moet teweeg breogen.
Het hoofd der Katholieke Kerk in Hon-
Zou dat mogelgk zgn?
Waarom niet?
De dood van nwen oom zal binnen weinige
dagen algemeen bekend zgn.
—-Wat doet dit ter zake?
De menschen aan wien het kind is toe
vertrouwd zullen sprekeD.
De Vandames Hoe zouden zg kunnen
spreken, daar zg den naam niet kennen van Ge-
noveva'a vader.
Maar die Honorine Lefebvre, die vroed
vrouw! Zg kent den naam wel 1 Zg kan het ge
heim verraden of, liever gezegd, het verkoopen.
Ik zal trachten haar te spreken te krggeo,
en iodien zulks noodig is, haar stilzwijgen met
goud koopen. Het tsstament bestaat niet om de
eenvoudige reden, dat het in mgn bezit is. Ge
noveva is dus niet meer te vreezen. Ons behooren
de millioenen toel
Terwgl Philippe deze woorden sprak, had hg de
papieren wederom in de enveloppe gedaan en
deze in zgn zak gestoken.
De millioenen, herhaalde mevrouw de Ga
rennes.
Ongetwijfeld.
Gj bedoelt toch zeker de helft der millioenen,
want wanneer het testament niet te vinden is,
zal Baoul ook zija gedeelte krjjgen.
De joDge Baron schudde het hoofd.
Baonl zal niets hebben, zeide hg, alles zal
voor ons wezen.
Ik begrgp u niet. Wat meent gj daar mede?
Verklaar u nader.
Gj verlangt dit?
(IFordf vervolgd.)
