NIEUWE
No 2072
Vrijdag 15 December 1893.
18de Jaargang.
Wolven In Schaapsklederen.
BUITENLAND.
i.)
De twee Neven.
Frankrijk.
België.
HURLEnsimiiiimT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem1 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
an Yrjda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. KüFFEXS.
Zij, die zich tegen 1 Januari e. k.
op de Nieuwe Haarlemsche Courant
of het Zondagsblad of op beide bladen
aboDneeren, ontvangen de nog voor dien tjjd,
das gedurende deze maand verschijnende
nummers, g r a t i s.
Met weinige woorden waarschuwden wjj
reeds in ons nummer van Donderdag jl.
tegen het boekje, dat onder den onschul-
digen titel De 1 rouwe Zwaab (door J.
K e u n i n g) is verschenen by T. J. K o u s-
broek te Leiden en te dezer stede verkrijg
baar gesteld bjj den boekhandelaar C. van
D uy n. Door eenige welmeenende en waar-
heidslievende personen wien wij hiermede
onzen oprechten dank betuigen gewaar
schuwd, hebben wij ons de moeite getroost
het persproduct te doorworstelen en thans
wenschen wjj onzen geachten lezers nog
even nader bezig te houden over dat ver
derfelijk werk. Niet slechts zuilen wjj den
wolf onder de schaapskleederen, waarin hij
zich trachtte te vermommen, herkennen,
maar wjj zullen ook gelegenheid vinden,
om aan de hand van De Trouwe Zioadb een
blik te werpen in het gemoedsleven vau
zeker gedeelte onzer omgeving, van wie een
onzer ook by hen gevierde sprekers meende
te moeten zeggen, «dat zjj mét ons staan
op den bodem van hetChristelijk bewustzyn»,
maar onder wie wjj er velen kennen, die
met den Heere op da lippen en haat in
het hart, nog hemelhoog op hebban met
hunne verdraagzaamheid en liefde. Even
wel, wjj houden niet van algemeenheden: ne
men wij het werkje zelf ter hand. Als
letterknndig product 6taat De Trouwe Zwaab
nog al laag, en uit dat oogpunt alleen
beschouwd, zonden wjj er nooit over ge
sproken hebben en zjjn wy ook niet voor
nemens het thans te doenals proeve van
historische studie kunnen wy het op
dezelfde hoogte plaatsen en ook de beschou
wing van dien kant laten wy buiten reke
ning; wjj zullen echter het werkje behan
delen als proeve van beschouwing der
Katholieke Kerk door een fijngeloovig Chris
ten, of wil men het kind bjj zjjn naam
genoemd proeve van aanval op wat den
Katholiek dierbaar is en heilig in zjjne Kerk,
hare leer en hare bedienaren. Er is al
zooveel polemiek gevoerd, zooveel onheil
reeds door haar gesticht, dat men al schrikt
bjj 't vernemen van haar naam daarenboven
staan den ontwikkelde de beroemde werken
van Dr. Janssen ten dienste redenen
te veel om zich nog ic twisten te gaan
FE U1LLETON.
(Vervolg.)
Gjj zult er wel aan gehandeld hebben, indien
Raool u huwt.
Hij zal mij huwen.
Ik hoop het van harte.
Zoudt gij er soms aan twijfelen? riep het
meisje driftig uit.
Een huwelijk is niet eerder zeker voor men
het stadhuis verlaat.
Raoul is verliefd op mjj.
Heeft hq het u gezegd?
Neen, omdat hjj wat te bleu is, en ik hem
te veel ontzag inboezem, maar zoo iets valt toch
dadelijk in 'toog. Indien hij mij niet beminde,
zoude hjj dan zoo dikwjjls hier komen En daar-
cnbovoD, hjj moet wel begrijpen, dat wanneer ik
tot op dit oogenblik niet getrouwd ben, zulks
alleen komt, wjjl ik op hem wachtte, 't Was om
dat ik hem beminde I
Genoveva luisterde zwjjgend toe en zeide zacht
bjj zich zelve:
't Is niet zjjn persoon, dien zij bemint, het
zjjn zjjne millioenen.
Gjj zult Raoul ten minste den tjjd moeten
laten om zjjoe zaken en die van zijn oom zaliger
in orde te brengen, zeide haar mama.
Daar zal niet veel tjjd toe noodig zjjn. Mjjn-
heer de Vadans hield innig veel van zjjn neel
Raoul de Chaliins en verfoeide zijn anderen neef,
werpen, wy zullen ons dan ook bepalen tot
eene soort bloemlezing van christelijké(?) lie
felijkheden uit De Trouwe Zwaab.
Li Weiosberg leefde een wijnhandelaar,
Birnbaum geheeteu; «vroeger was hjj
goed roomsch geweest, niet zoozeer omdat
de godsdieu8t hem eene ernstige zaak was,
maar omdat hy roomsch was geboren en
onnadenkend in het bijgeloof der roomscbe
kerk voortleefde ....Maarten Luther
begroette bij als den man, die het chris-
teudom van het pauselijke juk zou bevrij
den.» Onze wjjahandelaar werd een ijverig
voorstander van de leer der hervorming,
zonder evenwel een hervormde te zyu; bij
werd ook bekend met «de dwaalleer vau
Thomas Münzer, en het kon wel niet
anders of ook deze moest hy met geestdrift
omhelzen.» 's Mans zaken verliepen en ge
lukkig had bij nog zooveel tjeld, dat zjjn
gezin niet broodaloos werd. Dat gezin be
stond uit zjjne vrouw, «we! met deu Bjjbe)
bekend, maar toch nog roomsch», en hun
kiud, een zoontje van 8 jaar en nog ge
doopt in de roomscbe kerk. Nog ééa ouden
knecht hadden zij, hij heette Hans. Hans
was eigenlijk een Zwaab; bjj is de held der
historie en, «een soort beschermengel der
familie B i r n b a m» .«H a n s was een een
voudig en kinderlijk oprecht discipel van
den Heere Jezus. Door zijn meester was bij
met de leer der waarheid bekend geworden
hy wist zich een gereinigde en verloste
door Jezus bloed.» De dweepzieke Birn
baum verlaat op goeden dag in gezelschap
van zekeren Peters, vrouw en kind. Zijoe
vrouw is troosteloos en ongerust over deze
verdwjjningzij werd ziek, ernstig ziek.
Hans sprak voel met haar over den Heere;
«eer zy zelve het wist, was reeds haar
vertrouwen op de apsolutie der priesters en
op de heiligen ondermijnd.» Toch kon zij
nog niet beslist met Rome breken.
't Was Maart 1525. Op zekeren avond
H a n s was uitgegaan wordt bjj de zieke
binnengelaten door Grretha, de dienst
maagd, een geesteljjke, «die bjj velen in
eene zekere reuk van heiligheid stond»,
pater Martinns. Wjj nemen eenige passages
over uit het gesprek dat zich ontwikkelt tus-
schen de zieke en den Pater: «Uwen man
moet gjj niet terug wenschen, want hy is
voor altjjd verdoemd. Laat uw kind
met al het zjjne in een klooster worden
opgenomeD.Geef mij uwe toestemming,
dat ik uw zoontje terstond medeneem.»
Natuurljjk weigert de moeder. Dan stelt de
pater voor: «ófwel uw ketterschen knecht
eene pest in uw huis wegzenden, ófwel
uw zoontje terstond afstaan.» Daar treedt
Philippe de Garennes. In zijn testament zal hij dus
zeker wel den eerste bevoordeeld en wellicht den
laatste onterfd hebben. In dit geval zoa Raoul
het geheele fortuin krijgen. Ik heb een voorge
voel, dat alles goed zal afloopen; ik gevoel ml]
welgemoed; in een woord, de toekomst sohjjnt
mjj zoo rooskleurig mogelijk toe.
Heeft zjj een hart? vroeg Genoveva zich
zelve af. Men zou het niet gelooven.
Het middagmaal was afgeloopen.
Ga slapen, Genoveva. Gij zult morgen bjj
het sanbreken van den dag op moeten wezen, daar
ik u noodig heb om mjj te helpen kleeden. Als
gjj zoo goed wilt wezen, klop dan tegen acht uur
juist aan mijne deur.
Ja, mejuffrouw.
Genoveva groette mevrouw de Brennss en be
gaf zich naar hare kamer. Het arme kind voelde
zich terneergedrukt en verdrietig.
Zoodra zjj alleen was, kwamen hare tranen te
voorschijn. Zjj liet zich op de knieën vallen, voegde
de handen te zamen en stamelde?
//Mjjn Godl waarom hebt Gjj in mjjne ziel
deze hopelooze liefde laten geboren worden, die
mij slechts vernederingen en smarten kan aan
brengen P Waarom hebt Gjj mjj gevoerd in dit
hoi»! waar ik dreig te stikken Waarom schenkt
Gjj mij de kracht niet om het te verlaten Goede
Godl bescherm Raoul. Verlicht hem Dat dit
schepsel zonder hart Dimmer zjjne vrouw worde.
Beschik het zoo, o God dat bjj haar niet bemint,
zjj, die hem niet lief heeft. Dat hij gelukkig aijen
ik zal mjj niet beklagen over mijn lijden".
De laatste woorden van dit treffend gebed losten
zich op in een snik. Van lieverlede kwam zij
Hans binnen en nu begint een gesprek
tusscliea hem en den Pater, dat wy èn we
gens beperkte plaatsruimte,èn om degrofheid
van sommige uitdrukkingen niet kunnen
overnemen. Alleen willen wy dit nog op
merken: het gesprek, vooral met de zieke,
is wat den Pater betreft, zoo bateljjk mo-
geljjk voorgesteldde christeljjke schry ver
heeft blykbaar nog nooit de aandoenlijke
plechtigheden, die u geheel aangrypen, bij
een Katholiek sterfbed bygewoopd; die ver
schillen toch hemelsbreed van dien yskouden
angst, die anderen aandrjjtt de bedgordijnen
dicht te halen, om toch niet het afsterven
te zien en om den stervende alléén te
laten «als hij worstelt met dej Heeie».
's Nachts komt er een geest, die eenen
monnik medebrengt, om het kiud van den
moeder weg ta nemen. Hans komt nog
bytjjds te hulp, en ontmaskert den geest
en zjjn helperPater Martinus en een
monnik. Hans wil hem aan 't gerecht
overleveren; doch pater Martinus be
gint na lafhartig, ja op lage wyze te smee-
ken, en weet op een gunstig oogenblik
te vluchtenop hek verzoek der zieke laat
Hans nu ook deu ander heengaan. Eenige
dagen daarna sterft de vrouw, nadat zij «bad
ingezien, hoe de roomsche geestelijkheid
haar misleid had.» Hier willen wy den
draad van het verhaal afbreken wij hebben
het begin der verwikkeling gezien en op
wat wyze het is behandeld het vervolg en de
ootknooping overtreffen het nog in de wyze
vau voorstelling. Het gedeelte dat wy hebben
beschouwd is het meest kitsche; de lezer oor-
daele nu zelf over het verdere gedeelte vau
fcet boek. Nog even zullen wy een greep
doeu: bl. 126. Eene vergelijking«De arme
geesteljjke (P. Martinus) stond daar
juist zooals een hond zich op zijne achter-
pooten omhoog richt, wanneer men een lek
ker kluifje hem zoo voorhoudt, dat hij tr
niet bij kan komen.» En onmiddellijk daarop
volgen eenige platheden, beschimpingen, die
wy hier noch willen noch kunnen herhalen.
Wanneer wij met dergelijke voorstellingen
en uitdrukkingen, als die waarvan wy voor
beelden hebben aangehaald, gaan vergelyken
die bijua overdreven vrome verzachtingen,
die godzalige troostredenen, waaronder niet
zelden drogredenen worden vermomd: moch
ten wij dan niet, aan het hoofd van deze
kolommen, met het volste rechtspreken van
wolven in schaapskleederen?
Da Fransche regeering ontviug dezer
dagen van onderscheidene Europeesche re-
weer eenigstin8 lot bedaren, zjj stond verlicht, ja,
byna getroost op en dacht aan niets anders dan
aan een weinig rust te nemen.
Den volgenden morgen te half tien begaven
mevrouw de Brennes, Léonide en Genoveva zich
per rjjtuig naar 't Noorder-statioc, waar zjj den
trein naar Compiègne zonden nemen.
Philipps de Garennes was omstreeks zes uur in
den morgen teruggekeerd van zjjn nachteljjken
tocht en had zich onmiddellijk op zjjne legerstede
geworpen.
Om acht uur wekte Julien Vandame hem
met deze woorden:
Mjjnheer do Baron zal zeker niet vergeten
hebben, dat hjj te twaalf uur te Compiègne moet
wezen
Hoewel letterlijk uitgeput van vermoeienis (onze
lezers weten dat hiervoor wel eenige reden be
stond), verliet tocb de jonge man zijn bed, trok
haastig het rouwkostuum aan, dat de omstandig
heden vereischten, zond Julien uit om een rjjtuig
te halen en begaf zich hiermede naar de Madame
straat, om zjjne moeder af te halen.
De Barones wachtte hem reeds met een koorts
achtig ongeduld.
Toen zjj haren zoon bleek, met afgematte trekken
en een vsrwrongen gelaat zag binnentreden, werd
zjj bevreesd.
Slecht nieuws, niet waar? vroeg zjj hem
bavtnd. Gjj zjjt niet geslaagd?
Wel zeker, moeder! antwoordde de jonge
man.
Wezenljjk
geeringen en vertegenwoordigingen: deEn-
gelsche, de Zwitsersche, de Hongaarsche,
de Nederlandsche, enz., hare afkeuring en
verontwaardiging over de snoode misdaad
(den dynamiet-aanslag) in de Kamer ge
pleegd. Ook werd ingenomenheid betuigd
met den betrekkelijk gnnstigen afloop.
De indruk door deu aanslag onder de
Kamerleden teweeg gebracht, uit zich in
hoofdzaak tegen de socialisten. Gij zjjt het,
zoo roept men van vele kanten, die party
en in bet byzonder den socialistisehen af
gevaardigden toe, die de gemoederen in
eene stemming, in eene opwinding brengt,
waarvan zulke aanslagen vol dierlyke wreed
heid het gevolg zyu. Hun bladen en ge
schriften sporen de menschen aan tot moor
den en brandstichten. Geen verdediging
wascht de socialisten schoon in de oogen
hunner tegenstanders in hun verwantschap
en gemeenschap met de partij der anar
chisten, die in han wrok tegeu de bestaande
maatschappij van bun wraakgevoel doen
bljjken.
In de Fransche Kamer heeft men dan
ook onmiddellijk strenge maatregelen geno
men tegen de socialisten, anarchisten en
hun pers, die zich niet ontziet door mon
sterachtige ophitsingen de misdaad te ver
heerlijken.
Eenige radicalen en socialistische Afge
vaardigden protesteerden tegen de genomen
maatregelen. Ook de tot de socialisten OTer-
geloopen oud-minister Goblet zeide, dat
de vrijheid werd aangerand, en protesteerde
heftig tegen de voorgestelde maatregelen.
Toen hy de tribune verliet, werd hy uitge
jouwd alleen de uiterste linkerzjjdeapplau-
disseerde.
Koning Leopold van België heeft zjjne
afkeuring uitgesproken over den dyaamiet-
aansiag in de Frausohe Kamer van Af
gevaardigden gepleegd en een telegram van
deelneming gezonden aan den President der
Fransche republiek.
In den aanvang der Kamerzitting sprak
de voorzitter, de heer de Lantsheere
een woord van protest tegen den lafhar-
tigf-u aanslag in de Fransche Kamer. In ge
roerde woorden bracht hjj hulde aan die
vergadering en aan het Fransche volk. De
minister Beernaert nit naam van het
Kabinet, de heer Notliomb uit naam
der rechter- en de heer J an s o n uit naam
der liukerzjjde paarden hunne verontwaar-
digingsbetuigingen aan die van denVoorzitUr
Al deze redevoeringen werden met de tee
kenen van algemeene instemming begroet.
Ik zweer het u.
De ljjkkiat is dus
Zes voet ouder den grond gestopt op een
verloren plekje. Zjj is onvindbaar.
En kan niets de verwisseling doeu ver
moeden?
Niets. Onze maatregelen waren bewonderens
waardig goed genomen. Dien Julien Vandame heb
ik juist beoordeeld, 't is een buitengewoon schran
dere knaap.
Gjj hebt hem zeker eene groote som geld
beloofd?
Honderd vijftig duizend franks als wjj
ten minste slagen.
Dat is voor ons eene kleinigheid. Wjj zullen
het zelfs niet eens bemerken. Hebt gjj hem on
dervraagd
Waarover?
Over dat jonge meisje, dat achttien jaar
geleden aan de zorg zjjner ouders te Nantenil-le-
Houdoin is toevertrouwd?
Daar heb ik my wel voor gewacht.
En toch, bsgon de Barones opnieaw.
Waartoe zoude het dienen om hem te on
dervragen? viel Philippe haar in de rede. Dit kind
moet voor immer onbekend bljjven, en geen
sterveling ter wereld denkt er aan, zich om haar
bestaan te bekommeren. Over baar spreken, zich
bloot stellen om vermoedens te doen ontstaan of
gissingen, zulks zoude het toppunt van onhandig
heid wezen. Zjj gaat door voor de dochter van Ni-
colaas Vandame. Laten wjj haar in een duister, dat
ons van nnt is. Ik heb mjj slechts met eene
zaak bezig te houden.
Wordt vervolgd.)
