NIEUWE
No 2090
Woensdag 31 Januari 1894.
19de Jaargang.
AGITE ma nou agitate.
Volkstelling.
BUITEN LANDT"
PRIJS der advertentien;
'feuilleton.
De twee Neven.
Frankrijk.
(Wordt vervolgd.)
I1A1LIIM
ABONNEMENTSPRIJS
Pex 8 maanden voor Haarlem.
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
0,85
1,10
1,80
0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUBEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
(oiiraït.
Van 16 regels80 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Advertentien worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
en V r ij <3 a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
R e d a c t e u r-Uit g e v er, W. KüPPIBS.
Een overzicht van de gehouden zevende
10 jaarljjksche volkstelliag op 31 Decem
ber 1889 is dezer dagen op last van het
Departement van B.nnenlandsche zaken
(met uitzondering van de beroepstelling,)
in vergelijking met die der volkstellingeu
op 1 Januari 1840, 19 November 1849,
14 December 1859, 1 December 1869, 31
December 1879 en 31 December 1889 uit
gegeven.
Daaruit bljjkt, dat do bevolking bedroeg
in de gemeenten met 20,000 en meer in
woners 1.411,584 (664,823 mannen en
746,761 vrouwan), in de overige gemeenten
3.099,831 (1.563,664 mannen bd 1.536,167
vrouwen),in het geheel 4.511,415 (2.228,187
mannen en 2.282,928 vrouwen).
Sedert 1 Januari 1840 was de bevolking
toegenomeu in Noordbrabant mot 46,07,
Gelderland met 65,34. Zuid-Holland met
97,95. Noord-Holland met 100,37, Zeeland
met 45,15, Utrecht met 66,97, Friesland
met 63,76, Drenthe met 104,65, Overjjsel
met 65,15, Groningen met 73,19, Limburg
met 37,28, in het Rjjk mat 72,62 pCt.
Het getal zielen per 100 Hectaren klotn
van 802 in 1830 tot 1386 in 1889, dat
van het getal zielen per vierkante geogta-
phische mijl van 4415 in 1830 tot 7635
in 1889. De dichtheid der bevolking nam
toe met 62,81 pCt.
Het getal vrouwen op 1000 mannen was
op 1 Januari 1830 1045, op 31 December
1889 1024.
In dit overzicht worden ook eenige ver
gelijkende cjjfers opgenomen omtrent dele
den der onderscheideue Kerkgenootschappen
en hieruit blijkt, dat het ledental zoowel van
de Ned. Herv. als dat van de Roomsch-
Kath. Kerk gedurende de laatste jaren is
achteruitgegaan.
Dit blijkt duidelijk oit het hier volgend
staaltje.
Op 10,000 personen van elk geslacht
waren
Ned. Herv. R.-Katholieken
Mannen Yronw. Mannen Vrouw,
in 1849 5420 5493 3838 3794
1859 5463 5517 3741 3699
1869 5443 5490 3674 3633
1879 5431 5468 3606 3567
1889 4844 4884 3558 3520
En wat hier bp vooral de aandacht trekt,
is de aanmerkelijke toename van hen, die
verklaren geen lid van eenig kerkgenoot
schap meer ts zijn.
In 1449 werd op elke 10,000 personen
die opgave slechts gedaan door 6 mannen
(Vervolg.)
40.)
De oude kamerdienaar Honoré, wjj zeiden het
reeds, dncht aan niets anders dan aaa 't geen er
gedurende de afwezigheid van Raoul de Cballins
in het hotel was voorge.allen. Met ongeduld
wachtte hij op de komst van zjjn jongen meester,
ten einde vac dezen eene geruststellende verklaring
te krjjgeD.
Ongelukkigerwijze zoude Raoul om redenen,
die ons bekend lijn, niet in de woning van wijlen
zjjn 00® terngkeeren. Van Compiègne naar Parijs
gevoerd, had men hrm in de conciergerie opge
sloten en hem buiten allen toegaag gesteld. Ho-
roié, die er niet toe kon besluiten, zich naar bed
ts begeven wachtte tot een uur in den ochtend,
toen dacht bij: Mjjnheer Raoul is zonder twjjfel
bjj zijn neef blijven slapen. Eerst toen ging bij ook
eenige rust nemen. Hotoié waohtte nog tot's an
derendaags twaalf uur en zich toen de woorden
van dokter Gilbert herinnerende, begaf hjj zich
naar het telegraafkantoor^en verzond naar Monl-
fontaine het vo'gende telegram.
„Gister alles in het hotel verzegeld. M. de
Cballins niet 't huis gekomen. Weet niet waar
1S' HONORÉ
Vervolgens keerde hjj naar het hotel terug in
de hoop er Raoul te vinden.... dcch niets
altijd niets!....
Toen het telegram in het vierkante Huis
en 4 vrouwen. Zie ejhter hoe hot bjj de
latere volkstellingen daarmee was
In 1859: mannen 12 en vrouwen 9
1869: 16 >13
c 1879: 34 >27
1889: 165 129
Brengt men deze cjjfers in verband met
die der bevolking, dau vindt men
dat in 1859 slechts door 1812 mannen
en 1113 vrouwen elke band met eenig
kerkgenootschap officieel werd ontkend en:
dat daarentegen in 1889 heb getal dier
manoen tot 36,630, dat dier vrouwen tot
29,412 is geklommen.
Op 31 December 1889 verklaarden dns
66,000 personen tot geen kerkgenootschap
meer te behooren, terwjjl 30 jaren geleden
dit getal nog geen 3000 beliep.
Het Sociaal Weekblad schrjjft den ge-
stadigen betrekkeljjkeu achteruitgang van
het Katholieke bevolkingscijfer, zjj het ook
«voor een gering deel>, toe aan het opmer-
koljjk grootere getal van hen, die den laat-
sten keer opgaven, dat zjj tot geen kerk
genootschap behoorden.
In een artikel in de Studiën zegt de
Eerw. pater Becker, dat de godsdienst-
loosheid onder de Naderlaadsche Katholie
ken skchts zeer geringe vorderingen heeft
gemaakt, zoodat zjj niet als eene voorname
factor bjj de beoordeeliug van den betrek-
keljjken achteruitgang der Katholieke be
volking in aanmerking kau komen. Ztslts
leveren de bekeerlingen voor die bevolking
voortdurend eene Liet onbeduidende aan
winst op. Te Amsterdam «ordt het aantal
dergenen, die aldaar jaarlijks t.ot het Ka
tholicisme overgaan, op 4 a 500 geschat.
D.t is waarijjk een verblijdend verschijn
sel, maar bjj dat alles kunnen wjj u:et
ontkennen, dat achteruitgang is waar te
nemen, en men make zich daarover geen
verkeerde conclusie. Het is zeer jnist, dat
bjj de laatste volkstelling omstreeks 66,000
personen opgaven tot geen kerkgenootschap
te bfhooren, wat eene schrikbarende ver
meerdering sinds vroegere tellingen aan
toont. Opmerkeljjk is het ook, dat van deze
66,000 godsdienstloozen ruim een derde,
of 23,730, op rekening komt van Friesland,
dat slechts weinig Katholieken telt, ter
wijl daarentegen voor de Katholieke pro
vinciën Noordbrabant en Limburg de ge
tallen der tot geen kerkgenootschap be-
hoorende personen niet meer dan respec
tievelijk 571 en 100 bedragen.
Nu kan duideljjk bewezen worden dat
de godsdienstloosheid onder de Katholieken
niet htt ergste woedt, te ontkennen valt
het echter niet, dat het ongeloof in ons
was aangekomen en de broeder van wijlen graaf
Maiimilen bet las, dacht hjj:
Het gerecht htefi n>iju raad dus opgevolgd.
Raoul de Chsllins is niet thuis gekomen, onge
twijfeld omdat men hem aangehonden heelt. Voor
ik verder gs, moet ik de politie de eert te slagen
laten slaan. Ik hib voor bet oogenblik slechts een
ding te doen en dat is wachten. Ik ben
er zeker van dat Ganoveva niet uit haar bezit ge-
stooten wordt, als zij ten minste rog leeft.
Alhoewel hat gerecht zoo weinig mogeljjk ver
toon had gemaakt te Compiègce, alhoewel de
aanhouding van Raoul slechts magistraatspersonen
tot getuigen bad gehaJ, was het gebeurde den
volgenden dag toch reed» door geheel Parjjs bekend,
en den daarop volgenden morgen bevatten do best
ingelichte bladen onder dezo rubriek:
MISDAAD IN DE GARANCIÈRE STRAAT
de zeer nauwkeurige en zeergeloofswaardige bij
zonderheden van hetgeen erin de Bonaparte-straat
bjj dtn notaris Hervienx en op het kerkhof te
Cowpiègce was voorgevallen.
Hoe wareD deze bijzonderheden in het bezit dier
bladen gekomen? Het parket zelf had ze hun
verstrekt. De lijkkist, die slechts aarde bevatte in
plaats van een lijk en op het kerkhof te Compiègce
begraven is gewerdeD, veroorzaakte eene algemeeue
ontsteltenis.
Men rroeg zich «elven met eene lichte huivering
af, wat er met het ljjk van den graaf Maximilien
de Vadans was gebeurd. Kortom, deze raadsel
achtige zaak diende tot onderwerp voor alle ge
sprekken. In het hotel der Saint-Djminique-straat
vaderland in steeds breeder kring om zich
heengrjjpt en do heehtste grondslag wordt
ondermijnd waarop de politieke en maat
schappelijke orde is gevestigd.
Aan wie de schuld? Is het niet te be
treuren dat de onchristelijke en onze
delijke pers en literatuur door zeer velen
onder ons wordt gesteund onder voorwend
sel van onpartijdigheid? Brengen zjj niet
langzamerhand hun katholieke gelooffge-
nooten tot eene schuldige onverschilligheid
en verdraagzaamheid, die met de plichten
van den Katholiek niet te rjjmen is; maken
zjj niet op dtn duur hun aanhangers ef-
keerig van iedere vaste overtuiging, voor
wier verdediging strjjd noodig is?
De overmoedigen beseffen niet wat een
groot kwaad zij verrichten. Zjj denken er
niet aan in hnn oogendieuerij der menBcheD,
dat de neutrale pers langzaam maar zeker
het gift van het scepticisme laat doorzij
pelen, te gevaarlijker voor den Katholiek,
omdat haar z. g. onpartjjdigbeid, haar den
toegang tot vele hniBgezinoen verzekert,
waar zuiver Katholieke bladen tout court
geweerd worden om hun bestrjjdend kajak-
ter, maar, dat zij niet kunnen afleggen, zon
der op te houden verdedigers van de zaak
der Katholieken te zjjD.
Hebben ten onzent niet de z; g, nentmle
bladen de meeste lezers en de meeste ad
vertenties, en worden de bladen die ronduit
hun meening zeggen en onverpoosd dag
aan dag strjjdvoeren voor wat zjj noodig
en goed achten, en tegen wat verderfelijk
is voor den godsdienst, zelfs door overigens
weldenbende en rechtschapen lieden niet
gegipst en tegengewerkt?
Wanneer men zonder doekjes er om te
windeu zegt waar het op staat, heet men
bettig, en wanneer men zich vermeet, aan
de gegrondheid der uitspraken van de een of
andere z.g. politiekejcelebriteit te betwjjtelen,
of erger nog, daartegen protest durft aan
te teekenen, wordt men persoonlek gehee-
têEj 00
Sommigen zouden alles in bedekte termen,
omsluierd en heel omzichtig gezegd willen
hebben, of, nog beter, zouden maar liefst
zien, dat men zweeg en Gods water over
Gods akker liet loopen. Zjj, de alleman»
vrienden durven vitten op den toon tu de
maniereu der Rooarscbe bladen, en
Juist door het toedoen van deze lauwen
en balfslacbtigen ondervindt de bestriding
der kleurlooze pers, die zoo ontzettend de
godsdieustlooeheid in de hand werkt, veel
tegenstand en stuit de bestriding er van,
op zeer veel bezwaren.
De z. g. neutrale (kleurlooze) pers richt
las men de Figaro. lederen morgen, na het ontbijt,
was het Geuoveva's taak mevrouw de Brennes
voor te lezen. Mevrouw de Brennes veizocht, ook
nu dat Geuoveva met de drgelijksche voorlezing
zoude aanvangen. Geuoveva stond op, kreeg het
blad, ging weder zitteD, ontvouwde de Figaro,
las met luider stem de twee eerste artikelen en
kwam eindelijk aan een derde boven 't welk men
de woorden las: //De misdaad io de Garanciere-
straat.» Nadat zjj deze woorden duideljjk bad
uitgesproken, zweeg zjj eensklaps en zag verwon
derd nsar movrouw de Btennts op, wier gelaat
evenzeer verbazing teekende. i
Maar, zeide Léonide, in de Garancière-stfhat
het hotel ven wjjl< n graaf de Vadans.
Ja, antwoordde de Markiezin, en mijnheer
de Cballins bewoont dnt hotel. De voorleteres ging
voort:
vDaar het parket van een der geheimsinnigste
misdaden kennis had gekregen door geruchten
en door naamlooze brieven, zoo heeft de Procu-
ceur der Republiek hel ncodig geoordeeld, een
orderzaek in te stellen. Dit had tenge-olge dat
op het oogenblik, dat de wettelijke bbèdverwantön
van den gr af de Vadans
Genoveva sprak dezen naam met eene bevende
stem uit. Da Markiezin viel haar in de rede:
De graaf de Vadans 1 Wordt er over hem
gesproken?
Wjj zullen het dadeljjk hooren, zei Léonide
op een toon van ongeduld. Ga voort! Genoveva.
Het jonge meisje vervolgde met steeds aangroei
ende ontroering.
„Op het oogenblik, dat de wetteljjke erfge
namen van den graaf do Vadans in het beiit
dan ook verschrikkelijke verwoestingen aan,
van baar is meer te vreezen, dan van de be
slist ongeloovige pers. De neutrale per» heeft
geen ander doel daa een veelal verkeerden en
ongezonden leeslust te bevredigen. Leeren
of voorlichten doet ze niet, voor een begin
sel opkomen laat ze aan anderen over.
Haar geheel bestaan is, geen beginsel te
hebbeD, stelselmatig de beginselloosheid aan
te kweeken en te bevorderen, dat is haar
doel.
De klenrlooze bladen zjj n een voorpost
der anti-godsdienstige pers, ze zjjn haar
beste bondgenooten, haar krachtigste hand
langers. Geen katholiek die zjjn plicht be-
grjjpt,mag deze bladen Eteunen,want hg toont
zich daardoor een krachtdadige medewerker,
die willens of onwillens de godsdienstlooi-
htid ook onder de Nederlandsche Katho
lieken helpt bevorderen.
Vereenigen wjj ons dan allen onder de
leuze: In necessariü unitain dubiis libertas;
in omnibus charitas; in het noodige een
heid, in bet twijfelachtige vrjjheid, in alles
liefde, opdat de strjjd tegen da gods
dienstloosheid en den geestelgken dood, die
ook iD eigen gelederen woedt, met vracht
kan gestreden worden, teneinde de slacht
offers te verminderen die het ongeloof tot
zich trekt.
De terechtstelling van den anarchist
Vaillant kan dezer dagen verwacht
worden. Hg heeft na verwerping van zjjn
appel door het Hof van cassatie geweigerd
een verzoek tot den President der Repu
bliek te richten, ten einde kwijtschelding
van de doodstraf te verkrjjgen.
De Autorité zegt,dat de beer C a r n o t steeds
het advies der «gratie-commissie» volgt,
die het verzoek om Vaillant de dood-
straf kwijt te schelden heeft verworpen,
zoodat de terechtstelling heden of morgen
zal plaats hebbeD.
Een niet onaardig geval deed zich dezer
dagen te Marseille voor. De anarchist S é-
bastieu Fanre begaf zich na in eene
vergadering aldaar zjjn beginsel te hebben
gepredikt, dat er geen eigendomsrecht be
staat, naar het station. Eenige compagnons
daden hem uitgeleide en onder hen moet
er een geweest zjjo, die zich zjjne leer ten
nutte heeft gemaakt, door hem zjjne por
tefeuille, waarin eene waarde van 1200 frs.
was, te ODtiutselen. Natuurlgk zette F a u r e
hierover geen vrooljjk gezicht, maar wat
zouden gesteld worden van het fortuin van hunnen
bloedverwant, zjja de vertegenwoordiger» de» ge
rechts tusechenbeide getreden, de rechten op-
enchende vsn eene rechtstreeksche erfgename,
waarvan niemand het bestaan kende, de wettige
dochter nameljjk van wjjlen den Graaf en van
ejjne ecbtecoote, Jeanne de Viefville, reed» lang
overleden. Oomiddelljjk hierop hebben de Procu
reur der Republiek en de Overste der veiligheida-
politie, rergeseld van de familie, zich naar Com-
piègne begeven teneinde tegenwoordig te zjjn bjj
het opgraven van het ljjk van mjjnheer de Vadana.
Dit ljjk zal nameljjk naar Parjjs teruggevoerd en
dan aan eene lijkschouwing onderworpen worden.
Eene ljjkschouwing! riep Léonide, zoo de
Graaf dan niet zjjn natuurlijken dood gestorven
zjj b?
Genoveva ging voort, doch met esc beklemd
hart:
//Te Compiègne bleek maar al te duideljjk de
waarheid van beschuldigende geruchten.De ljjkkist
werd uit het graf gebaald en geopend in tegen-
woordighiid der magistraten van Parijs en Bean-
vais en van de naaste bloedverwanten van den
Graaf. Deze kist wa» ledig cf beter gezegd eene
heiligechennende hand had het ljjk verwisseld
tegen een hoop sarde.
Dat is vreeseljjk! riepen moeder en dochter
uit. De arme Genoveva beefde soo hevig, dat de
regels van het blad voor hare oogen dansten. Zjj
gevoelde echter behoefte om het einde van deze
treurige gu.chi.ue i. te kennen, en eene bijna
bovenmenschelijke poging doende eo zich kalm
houdende, hervatte zjj:
V'
