NIEUWE
4
No 2091.
Vrlldag 2 Febrnarl 1894
19de Jaargang.
Twee uitersten.
BUITENLAND.
De twee Neven.
Servië.
Italië.
HA4R1E3I8(jHE C0HR4IT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,08
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
AQITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN.
Van 16 regels .30 Cenfe,
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
em V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPEBS.
Wij leven in de eeuw van verlichting,
maar haasten we ons bierbjj te voegen
we leven ook in de eeuw des ongelcofs.
Hoevele hoogverlichten, hooggeleerden, wei
geren tegenwoordig in hunne waanwjjsheid
nederig het hoofd te buigen voor do ou-
doorgiondeljjke geheimen, die wel boven de
menscheljjke rede, maar niet tegen de men-
scheljjke rede zijn Zjj spotten met de een-
voudigen van harte, die nog gehecht zjjn
aan het geloof, die zoo maar ter goeder
tronw die aloude «sprookjes» van Gods
bestaan, van Schepping, enz. aannemen.
Spreek zulke hooggeleerden maar niet van
wonderen, van mirakelenZjj halen er de
schouders voor op en lachen u uit om
uwe verregaande onnoozelbeid. Wilt gjj be
wijzen aanvoeren, doorslaande bewjj en, die
de echtheid van die wondaren bevestigen
en staveo, och! spaar de moeite vrjjwaut
wat de hooggeleerde met zjjn eindig ver
stand niet vatten kan, dat kan volgens hem,
onmogelijk bestaan.
Heerlijke, fiaaie logica iuderdaad 1
Wjj leven in de eeuw des ongeloofs, maar
we leven ook in de eeuw van bjjgeloof. Op
tweeë lei wjjze kan men misdoen tegen het
geloof; n.l. door te weinig te gelooven en
dit voert tot ongeloof; en door te veel te
gelooveD, en dit voert tot bijgeloof. En ziet!
juist aan deze beide misdaden tegen het
geloof, maken de hoogverlichten dezer eeuw
zich het meest schuldig. VAd den eenen
kant treken zjj met het geloof aan de eeu
wige geopenbaarde waarheden, dus gelooven
te weinig of liever gelooven daarvan niets;
bespotten daarenboven degenen, die nog aan
dat geloof vasthouden; van den anderen
kant legt diezelfde ODgeloovige bet grootste
bjjgeloot aaD den dag. Het spreekwoord:
«Les extremes se touchent(de uitersten
raken elkander) wordt nergens méér be
waarheid Of is het geen dnideljjk waar
neembaar verschjjnsel in onze dagen, dat
het getal van spiritisten, van lieden die
aan geheime krachten gelooven daarin, waar
van geen geheime kracht sprake kan zijn,
op schi ik barende wjjze toeneemt? Vieren
die lieden niet vele feester, houden zjj niet
vele samenkomsten, hebben zjj zelfs niet
vele tijdschriften En dit alles met geen
ander doel dan om het bjjgeloof voort te
plauten en nit te breiden ouder de mensch-
heid.
Komt het in onze verlichte negentiende
eenw niet herhaaldelijk voor, dar men te
rade gaat bp slaapsters en waarzeggers (in
de meeste gevallen bedriegers en bedrieg-
FE U1LLETON.
41.)
Vervolg.)
//Aan de misdaad viel thans niet meer te
twijfelen. De openbare meenirg beves'igde, dat
gmaf de Vadana door vergift gestorven was ea
dat men het testament verduisterd en vernietigd
heeft om daardoor ook alle rechten van de wet
tige etfgename te doen verdwenen. De misdadiger
werd aan de openbare meeuiug aangewezen, niet
alleen door de in omloop zijnde getuchten, maar
ook door de feiten: het kon alleen da man zijn
die gedurende de ziekte van den Graaf diens
kamer niet verlaten heeft, de man, die voordeel
had bij de misdaad, de burggraaf de Cballins.
Hier werd Genoveva dcor .ens soort van stuip
trekking bevangen, de stem bleef haar in de keel
steken
RaouV de Challina! herhaalden tegelijkertijd
de damrs de Brennes met ontsteltenis. Hij zou
het wezen die deze afschuwelijke misdaad begaan
bcefi. Hjj! O, die eerlooze!
To-n Genoveva deze woorden hoorde uitspreken,
stond zjj sidderend, als gegalvaniseerd op, met
opgezwollen neusvleugels en schaterende oogen.
Hjj schuldigl zeide zij met eene stem, btvende
san toorn ea verontwaardiging. Da' is gelogen!
Herhaal dezen veifoeieljjken laster niet! Mijnbeer
de Challins heeft geene misdaad bedre-er. Hij is
onschuldig, ik zweer hel, men moet wel krank
zinnig wezen, om daaraan nog te twjjfelenl
stersea aan hunne uitspraken slaat men
een onbeperkt geloof!
En het zjju waarljjk niet enkel «domme»
lieden, dia aan de grappen van waarzeg
gers en kaartlegsters en slaapsters geloo-
veo. Neen, zelfs goed onderrichte, ontwik
kelde lieden, die dagbladen lezen, die met
de ontwikkeling van den tjjd medegaan,
kunt gjj bjj slaapsters en waarzeggers aan
treffen. Zelfs dagbladen, die nog wel op
den naam van belangrijke dagbladen aan
spraak durven maken, nemen in hunne
kolommen aanbevelende artikelen op om
het noodlottige vertrouwen in waarzeggers
en slaapsters te verbreiden.
Eu hoe is dit schier ongeloofljjke feit te
verklaren? Reeds voor jaren geleden zeide
een ondervindingrjjb priester, Mgr. G a n-
m e, dat in omen tijd, van ongeloof niets
menigvuldiger voorkomt dan het wonderbare
het bovennatuurlijke. Eu is dit te verwon
deren? Da behoefte aan gelooven is
met de menschbeid geboren. Waar het
geloof ophoudt, daar regeert het bjjgeloof.
Zij, die riet meer naar de kerk gaan, de
zulken gaan regelrecht naar zoogenaamde
waarzeggers. Zeer velen vau hen, die zich
zoo gaarne «vrijdenkers» en «vijjgeesten»
noemen, die vol trotschheid uitkomen voor
hunne «overtuiging» dat er «geen God en
geen duivel» bestaat; juist dezulken hul
digen vaak het zoogenaamde «Spiritisme».
Vaa den eenen kant weigert men het trot-
sche verstand te buigén voor eeuwige, door
God zeiven geopenbaarde waarheden, maar
van den anderen kant deinst men niet te
rug om datzelfde trotsche verstand te on
derwerpen aau bespottelijke bijgeloovighe-
den, die enkel in gedachten, geenszins in
werkelijkheid bestaan. Les extremes se
touchent.
Men spot met de vrome rediquieën-vereering
der Katholieken, met het dragen van een ge
wijd kruis, van eene medaille, van een sca
pulier; en wanneer men een gekruisten
stroohalm toevallig op straat vindt, dan
beschouwt men dezen als den voorspeller
van een naderend ongeluk; of wanneer men
een gebroken hoeijjzer met bljjkbare vreugde
opraapt, daö gelooft men vast ea zeker
dat het bewaren van dit hoefjjzer zegen en
geluk aanbrengt. Waarlijk de uitersten
raken elkander! Les extremes se touchent.
Voor ons, Katholieken, voor ons is de
gedrageljjn getrokken. Wjj gelooven wel is
waar aan ondoorgrondelijke geheimen; maar
het zjjn geheimen, die door God geopen baard
zijn; het zjjn geheimen, die wel boven onze
menscbe ijke rede gaaD, niet echter tegen
die rede indruischen. Aan bjjgeloovigheden
De Markiezin en Léonide waren op hare beurt
opgestaan, eerst niet verbazing geslagen, dooh toen
geërgerd en verbitterd over de houding van hare
gezalscbapBjff. ouw.
Maar nu geloof ik werkelijk, dat gjj krank
zinnig wordt, zeide mevrouw da Brennes op een
minachtenden toon. Léonide voegde er bij:
Gjj moet wel alle betamelijkheid, allo
weldaden uit het oog verliezen, de ondank
baarheid tot het uiterste drijven, geen greintje
gevoel meer hebben om in mjjne tegenwoordig
heid zoo den maa te durven voorspreken, die,
gjj weet het, met znjj zoo laag g. handeld heeft!
Nu echter verwonder ik mjj niet meeroverzjjne
gedrag. Met ontroaw ving hjj de misdaad aan,
waarvan d» justitie hem thans beschuldigt, maar
wat ik niet kan begrjjpan, dat is, dat gjj nog de
verdediging van dezen ellendeling op n nsernt.
Genoveva sloeg op Léonide een blik, waaruit
diepe minachting sprak en antwoordde toen met
eene vaste stem,maar op een hartstochtelijken toon:
Ja, ik verdedig dengene,dien gjj een ellende-
tiug durft noemen. Ik verdedig htm tegen u, die
hem niet vergeven kunt, dat hjj geweigerd heeft
om u tot burggravin de Challins te verheffen. Ik
verdedig hem, dien braven en edelen jongen man,
onbekwaam niet alteen tot eene misdaad, maar
zelfs tot eene twjjfelachtige, oukLscke of lafhar
tige daad. Ik verdedig hem,omdat gij hem belastert
door hem te beschuldigen. Ik verdedig hem.
omdat ik hem bemin.
Toen mevrouw de Brennes en Léo. ide de geest
drift van Genoveva bewerkten, toen zij haar aldus
hoorden spreken, konden zij noch hare oogen noch
hare ooren gelooven.
mogen wij ons niet vasthechten. Er wordt
dikwjjis door groote geesten, n.l. door hen
die voor groote geesten wiilen doorgaan,
beweerd: de bevolking op het land, bizon-
der da Katholieke, is in hooge mate bjjge-
loovig; en ook andere Katholieken zjju niet
vrjj te spreken van bjjgeloof, omdat zjj aan
wjj water, gewijde kaarsen en andere door
den priester gezegende voorwerpen eeno
uitwerkende kracht toeschrijven.
Maar degenen, die dit zeggen, kennen het
wezen van het vrome geloof niet, hetwelk
bovengenoemde zaken vereert niet om de
zaken zelve, maar om den zegen, die over
haar werd uitgesproken en die op den be
zitter van die gewjjde voorwerpen overgaat,
wanneer hjj bjj het gebruik daarvan zich
met een geloovig hart tot God wendt.
Menigwerf, bjj verschillende gelegenheden
heeft de waarschuwende stem der Kerk om
trent het. bjjgeloof weerklonken. Vooral Paus
Pi us IX, roemrjjker en zaliger gedachte
nis, heeft iu zjjne Encycliek van 30 Juli
1856 zich bejjverd om het Somnambulisme,
het zien van onbekende zaken, het ont lek
ken van verwjjderde en ou bekende voor
werpen en andere dargtijjke bggeloovighe-
den aliaque id genus superstitiosa) uit te
roeien en te veroordaelen. In al deze ge
vallen, zoo zegt de groote Paus, gebruikt
men natuurlgke middelen om uitkomsten te
verkrjjgeo, die aan de natuur vreemd zjjn.
Er is derhalve eene ongeoorloofde en ket-
tersche bedriegerjj in 't spel.
De radicale partjj, door den jeugdigen
koning Alexander uit de regeering
gejaagd, zit niet stil. Uiterlijk tamelijk
rustig, kookten ziedt die partij van woede,
nu zjj door het optreden van oen Vorst
het onderspit heelt moeten delven. Een
heftig en zeer beleedigend artikel is in
ede Volksvrienddie in het Servisch wordt
geschreven tegen den e x-k oning Milan
geplaatst, waarin de vader des Konings
ais een landverrader en meer wordt uil-
gescholden.
De radicale party noemt het besluit van
koning Alexander ongrondwettig
om aan de, bjj besluit van de Skupschtina
in staat van beschuldiging gestelde oud-
Miuisters nu ook amnestie te verleenen, in
plaats van eenvoudig het geding te doen
schorsen. De Voorzitter van het Hoogge
rechtshof, de heer Velimirovitcb.
heeft dan ook de leden der Rechtbank bjj-
Toeu zjj eindelijk ophield met spreken, uilten
zij beiden eea kreet vau verbazing en verontwaar
diging.
De Markiezin stond dreigend op en riep op een
tcon vau woede:
Gij bemint Raoul de Challins?
En zij bekent het 1 liet Léonide erop volgen.Zjj
bekent heil
-Ja, antwoordde Genoveva fier,Ik bemin hem.
Ik bemin hem met al de kraeiit mijaer ziel en
ook hjj bemint mjj. Hoort gjj wel, ik word bemind.
D»t is ze dus! tchreeuwde mejuffrouw de
Brennes, ten toppunt van verbit'eriog, dat ie ze
dus, de meid, waaraan bjj boven mij de voorkeur
gaf. Zjj legt bet maskor a', zonder 't minste gevoel
van schaamte. In o s huis en in onze tegenwoor
digheid onderhield zij eene schandelijke liefdes
betrekking mei dien ellendeling, diea moordenaar!
Moeder, de aanwezigheid van dat schepsel onder
ons dak is onteerend. Dat zjj vertrekko, dat zjj
onmiddellijk heengal
Ik jaag u uit mijn dienst! zeide de Markie
zin. Ga uwen koffer maar pakken. Ik zal u belalen
wat ik u schuldig ben. Binnen een uur moet gjj
dit huis verlaten. Ga nu uw minnaar maar op
zoeken. Gjj beiden past uitstekend bij elkaar.
Ik zal van hier vertrekken, mevrouw, maar
met opgeheven hoofd, antwoordde Genoveva.
Na deze woorden verliet zjj de kamer.
Den vmigen avond men herinnert het zich
wellicht had Philippe zjjne kleine woning in de
Assas straat verlaten, om zich naar zijne moeder te
begeven.
Nieuws? vroeg zjj hem, toen hij binnentrad.
eeDgeroepen, om over het geval te beraad
slagen.
Intusscben heeft ex-koning Milan
aan de Vertegenwoordigers der vreemde
Mogendheden te Belgrado een bezoek ge
bracht, uitgezonderd aan die van Rusland
en Frankrjjk, omdat deze, iu tegenstelling
met al de anderen, gseu kaartje bjj hem
hadden afgegeven.
Het Berliner Tageblatt, dat steeds hoog
opgaf over den vooraitgaog van Italië en
zeer bevriend i« met den Italiaanschen pre
mier Gris pi, daarenboven niet vrjj is
van het jodendom en de vrjj metselaars te
dienen, hangt een treurig tafereel op van
den toestand van Italië. Het blad zegt, dat
de leidende klassen volslagen vermolmd zjjn
en bet Parlement zjjn gezag verloren heeft,
dat dtKoriing wegens te geringe energie wei
nig en de Kroonprins in het geheel niet be
mind is.
Zoo wordt nu koning Umberto en
zjjti zoon door het jodenblad besproken, na
zicb als een pop te hebben doen neerzetten
in het Rome der Pausen. De slappe Itali-
aansche monarchie zal haar eigen dood
sterven, zagt het Tageblatt verder, als het
C r i s p i de eenige man die misschien
redding kan brengen niet gelukt de
door-eu-door verrotte administratie te her
vormen. Schaamteloozer taal is wel niet
denkbaar,nadat het Tageblatt zich steeds heeft
doen kennen, als een vurige lofredeuaar
van het suoode werk, dat de vrijmetselaar
C r i s p i met de zjjuen hebben tot stand ge
bracht. Hg en zjjne voorgaogers hebben den
Paus zijn eigendom ontstolen, kerken en
klooslets geplunderd en het ItaPaausche
volk tot den bedelstaf gebracht. Zjj zjjn de
mannen die deu Koning van Italië hebben
gedwongen bezit te nemen vanhite fdeel
van deu H. Petrus.
Hal Victor Emmanuel zich niet
binnen Rome laten duwen en had zjjn zoon
geen bezit genomen van den geroofden
buit, ja dan zou de toestand anders zjjn en
zou op koning Umberto niet van toe
passing kunnen gebracht wordenDer
Mohr halt seine schuldigkeit gethander
Mohr kan gehen, waarop het Berliner Ta
geblatt zinspeelt.
In den letterlijken zin is er iets bespot
telijks in de bewindvoering van het Kopstuk
der loge, immers voor een ieder die nog
denkeu kan, is het vrjj duideljjk, dat bla
den van bet allooi als het Berliner Tage
blatt ook in Italië mogen opnemen wat ze
willen, terwjjl de katholieke bladen, zooals
Ja, Genoveva leeft.
Zjjt gij er zeker van?
Volkomen zeker.
Hoe zoo?
Ju'ien Vand-ime is naarNanteuil-le-Haudoin
geweest en heeft van daar de Zekerheid mede
gebracht. De Vadames hebben het kind met zorg
opgevoed, volgens aanbevelingen, die men hun ge
daan heeft, toen men hun teae som van vijftig
duizend franks ter hand stelde. De lieden zjjn
thans zoo arm, dat zjj verplicht zjjn geweest, voor
Genoveva eene betrekking te zoeken.
Eene betrekking, herhaalde mevroaw de Ga
rennes verwonderd. Weet gjj soms bjj wie?
Bjj kennissen van ons, bij mevrouw de Bren
nes en hare dochter.
Dan bevindt zjj zich te Parjjs?
Ja, in de Saiut-Domicique-straat bjj hare
meesteressen.
Wat zult gij thans doen?
In de eerste plaats wil ik een middel zoeken
en vinden, dat Genoveva haar betrekking sis
gezelschapejuffrouw bjj de Markiezin verlate en
haar vervolgens eene soortgelijke betrekking be
zorgen.
Bjj wit?
Bjj u mosder, zoodoende zullen wjj Genoveva
in onze macht hebben.
Neem u in acht! Dat zal zeer gevaarlijk sjjn.
Indien men bq toeval Genoveva's spoor terug
vond, dan zonde men ons zeker beschuldigen,
voarbedo-chtelijk gehandeld te hebber, door ons
van haar meester te maken, teneinde haar te be
letten haar fortuin terug te eitchen.
{.Wordt vervolgd.)
