NIEUWE
No. 2105
Woensdag 7 Maart 1894.
19de Jaargang.
Is de beslissing nabij?
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschjjnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
Van 16 regels80 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advertentiën worden uiterlgk M a a n d a g-, W o e n a d ag-
en Vrgda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
De twee Neven.
Het ia zegt de Gelderlander«alsof wjj
te dosn hebben met het tjjdverdrjjf van
een of ander aocieteilsgezelschap, van b. v.
het Circumlocuting Office, door Charles
Dickens beschreven, dat altjjd beraad
slaagde en besloot op welke wjjze de eene
of andere zaak niet te doen, how not to do it.
Wordt vervolgd.)
HA4RLEHSCHE SOtlRiJIT.
ABONNEMENTSPRIJS
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTBNTIBN.
Red acte or-OitgeT ei, W. K P P E 11 S.
Deze vraag zullen zich zeker zeer velen
in den lande stellen, nu de couranten one
meterlange verslagen te lezen geven over
een vervelend gepraat, dat in de Tweede
Kamer over de Kieswet, wordt voortgezet.
In '8 lands vergaderzaal te Gravenhage,
komen p. m. een honderdtal representanten
van het Nederlandsche volk schier dageljjks
bjjeen, om over de belangen van htt lieve
vaderland te beraadslagen. Zeer ernstig
zetten ze hun gezicht in eene plooi, den
staatslieden waardig. Zij komen van verre
en van nabjj om in het parlement te spreken
en te zwjjgen, ten einde Neêrland's waar
digheid te bandbaven, te beschermen ea
het waarachtig belang van de Nederlandsche
natie te behartigen. Zij zjjn de uitverkoreoen
des volks want in hunne handen rust het
wel en wee van het volk.
Aan den ingang van ons Parlementsge
bouw is een wacht opgesteld die in d9
laatste dagen is versterkt, ten einde de
Heeren rustig kunnen keuvelen over de
Kieswet. Die bewaking is hoog noodig,
want terwjjl de minister Tak Van Poort
vliet honderdduizenden kiezers aanvoert,
is zoo'n werk velen heeren representanten
niet naar den zin. Zjj vallen op die dicht
opeengepakte massa aan. De eene grijpt
een paar dronkaards bjj den kraag en rukt
hen er uit. Een tweede sleept er een bede
laar uit. Weer een andere heeft een vage
bond te pakken. Anderen verkoopeu nog
meer grappen. Met de eene hand rukken
een kiezer uit den hoop en met de an
dere duwen zjj er weer een paar in. Deze
komedie spelen zij omdat ze zich in art. 3
door den sluwen vogelaar lieten vangoD.
Inmiddels hebban de soldaatjes die op
post staan hun consigne en wee hein die
den drempel van het gebouw durft te over
schreden met kwade bedoelingen, waar
binnen sommige Heeren huu oratorische
liefhebberij zich permiteeren. Maar met dat
alles, is de vraag niet onbescheiden: wat
voeren de Heeren gekozen door het Ne
derlandsche volk om hunne belangen te
behartigen in hetBinaenhof uit? Honderd
in getal, waaronder Hooggeleerde Heeren,
Advocaten bij de vleet, Baronnen, Jonk-
heeren en mannen uit het volk, kibbelen
er dag in dag uit over het al of niet grond
wettige van een kieswet-ontwerp, door den
minister Tak Van Poortvliet op-
Er zjjn er die de Grondwet van het
Koninkrjjk der Nederlanden wjj denken
onbewust w.llen schendeD, anderen wil-
FEUILLETON.
55.)
Vervolg
Gjj kunt mij die dankbaarheid bewijzen, door
mij te helpen om den waren schuldige in handen
van den Rechter over te leveren. Doch nog éene
vraag: Ondanks uwe zeer teruggetrokken lavens-
wijze in het tötel van de Garancière-straat, moet
ik thats veronderstellen, dal gjj nu en dan wel
eens familiën bezocht
Zeer weinig. Er was maar een huis, waar
ik met genoegen kwam.
Welk?
Dat van de markiezin de Brennes.
Is de Markiezin rog jong?
Neen, mjjnheer, zjj is reeds gehuwd geweest.
Heeft zjj veel kinderen
Slechts éene dochter.
Dan waa het zeker hoofdzakeljjlc voor de
dochter, dat gjj zoo dikwjjls bij mevrouw de
Brennes kwaamt? zei de dokter glimlachend.
Dat niet, mompelde Eaoul de Challits.
Ik wil geen verdere onbescheiden vragen
doen. Behoud, najjn jonge vriend, uw hartsge
heim.
Er beBtaat liier geen geheim, mjjnheer, ant
woordde Raoul schielijk. Ik heb niets te ver
bergen. Ja, 't is waar, ik bemin iemand, het is
niet Léonide de Brennes. Die ik echter betniu is
een fatsuenljjk, brasf meisje, ongefortuneerd. Ik
bemin de gezelschapsdame van de Markiezin en
schaam mjj volstrekt niet over deze liefde.
len van dat schenden en tornen aan de
Grondwet niets weten en wjj',eu hen die
zich aan de wet willen vergrjjuen bij art.
4, op het gevaar daarin gelegen. Weer
anderen en deze zjjn zeer gevaarljjk
willen het zaakje, juist alsof het maar een
gewoon handelsaffairtje betreft, zoo maar
door geven en nemen onder elkaar opknap
pen. Ze kannen het maar niet eens wor
den wie kiezer of geen kiezer moet zijD,
en den kostbaren nationaleu tjjd gaat ver
loren.
De heer Tak heeft ons geplaatst voor
eene proef van kieswetgeving in dien zin.
Zijn ontwerp is een staaltje hoe men eene
kieswet niet moet maken.
Artikel 4 alleen reeds bewjjst dat artikel
3 niets beduidt, immers art. 4 moet uit
maken welke de personen zij a die in artikel
3 onder een kort formulier worden be
grepen.
In da plaats daarvan luidt a tikel 4 alsof
art. 3 met bestond en wjjst het niet de
genen aan, die in hun eigen onderhoud en
dat van hun gezin voorzien, maar somt
alleen op de verschillende categorieën van
niet-kiezers.
Het is eigenlijk eene aoti-kieiwet die
voor ons ligt, eene wet die bepaalt welke
mannen inNederlaud niet stemgerechtigd zijn.
Terecht merkte de hear Reekers op, dat
de uitsluitingen zich bjjna geheel beperken
tot da veroordeelde bedelaars, en dat zjjn
er niet veal. Jaarljjks worden gemiddeld
slechts 2500 personen boven de 16 jaar
wegens btdelarjj veroordeeld.
De heer W. de Beaufort noodigJe
den Minister, om eene verwerping der wet
te voorkomen, uit, artikel 4 zoodanig te
wjjzigeu dat het aantoont wie wel kiezer
zjjn b. v. allen die eeoige rjjks directe be
lasting betalen en allen, die niet in eenige
rjjksdirecte belasting aangeslagen, een diplo
ma of een eigendom bezitten, door de kies
wet te bepalen, of wel eene woning in ge
bruik hebben door de kieswet omschreven.
Door de uitvoerige rede welke de Minis
ter Donderdag hield, werd het duideljjk
dat hjj van geen belasting en van geen
huurwaarde der woning in artikel 4 wil ge
sproken hebben, zoodat zjjn stelsel, naar
ons oordeel, een ongrondwettig systeem,
vierkant staat tegenover het stelsel door
Het hoofd van dokter Gilbert betrok. Daarna
zeide hjj eensklaps:
Hoor eens, gjj bljjft bier bjj mjj eten, gjj
zalt verder te Montfon(a;ne logeere en morgen
ochtend keert gjj raar Parjjs terug. Ik zal u
vergezellen. Vindt gjj dat goed.
Raoul brandde van verlangen om terug te
keeren, ten einde zoo spoedig mogelijk het hotel
van de markiezin de Brennes te bezoeken en er
zijne dierbare Genoveva te zien.
Laat ons voor het diner nog eene wandeling
door het park maken, zei de heer des huizes,
onderweg kunnen wjj ons gesprek voortzetten.
Gedurende zjjne wandeling met Raoul, gaf de
dokter hem zjjne laat3le onderrichtingen, waarop
zjj naar het Vierkante Huis terugkeerden.
Na den maaltijd, die niet zeer lang duurde,
namen beide mannen afscheid.
Mijnheer de Challins, uitgeput door de velerlei
gemoedsaandoening die hij ondervonden had, ge
voelde zeer groote behoefte san rust. En toch
sliep hjj niet terstond in.
De onthullingen van den dokter kwamen hem
onophoudelijk voor den geest.
Wie is dokter Gilbert, die oude vriend van
den graaf de Vedans, wiens geheimen hjj bezat?
vroeg hij zich zeiven nog eens af. Om welke re
den is hij in deze zaak tussckenbeiden gekomen,
waarbij hij toch gten belang schjjnt te kunnen
hebben? Waarom verbuigt hjj er zoo na»', de
op een dwaalspoor geleide justitie voor te lichteo
Dat alles is mjj onbekend, maar welk zijn doel
ook moge zjjn, toch zagen ik hem. Ik ben hem
reeds mjjne vrjjheid verschuldigd, ik zal bem
wellicht mjjn eer te danken hebben, wjjl hij het
de gematigde liberalen, de niet radicale
antirevolutionnairen en de katholieke partij
voorgestaan.
Hjj weigerde absoluut te voldoen aan
het verzoek van den heer Willem de
Beaufort om het stelsel vaa huurwaar
de of rijksbelasting in de wet op te nemen.
Dat zou naar zjjn zeggen in strijd zjjn met
de beginselen, die hjj tot dusver heeft
verdedigd.
Wjj hebben van die beginselen tot nog
toe weinig of niets bespeurd, tenzij de heer
Tak het algemeen s'emrecht een bugin-
sel gelieft te noemen. Ons dankt dat het
eer zija plicht ware, de beginselen in de
Grondwet neergelegd uit te werken of in
dien hij het met die beginselen niet eeus
i3, eene Grondwetsherziening voor testellen,
Jie zoo zij slaagde hem inderdaad de ge
legenheid zon verschaffen de beginselen,
die hjj voorstaat, op constitutioneele ma
nier te verwezenlijken.
Nogmaals werd door den heer de 3a-
Toruin Lohman, die juist ter gele
gener tjjde in de Tweede kamer is terug
gekeerd, duideljjk aangetoond dat wjj hier
ted09n hebben met eene Grondwetschenuis.
Hg sloot zjjne rede met de opmerking dat
waar hjj overtuigd is dat de Grondwet niet
nageleefd wordt, hjj, al stond hjj ook ge
heel alleen, tegen artikel 4 zal stemmen.
De heer Van Houten bracht den
Minister eveneens aan het verstand, dat
zoo hij, de heer Tak, inderdaad uitbrei
ding van het kiesrecht wil, hjj een ander,
een bjj de Grondwet mogeljjk systeem, wat
artikel 4 betreft moet volgen.
Artikel 4 zeide hg o. a., is een vaartuig
dat door eigen gebreken te gronde zal gaan,
en allo pogingen om het te redden moeten
als jjdel worden beschouwd. Hulpmiddelen
baten hier niet; het systeem moet worden
verbeterd. Eu als nu de Minister desniet
temin zijn stelsel volhoudt., kan hjj rede
neeren als de kapitein die met zjju schip
te gronde wil gaan. Sluit de Minister het
oog voor ieder ander stelsel, dan kan hg
niet anderen dwingen tot sterven bereid ta
zjjn. Als de Minister dan meent dat het
met tot stand komen der wet ligt aan de
groep der tegenstanders aan de liberale
zijde, dan zegt spr.: met deze Kamer is cok
een ander stelsel te maken, mits men niet
atkeerig big7e van het beginsel van belas
ting of huurwaarde. Waarom is het on-
mogeljjk, zooals de Minister zegt, die eischen
in de wet op te nemen De grondwetge
ver dacht aan niets anders dan aan zulke
eischen. Waarom zouden wjj dan dien broe
den weg niet bewandelen? Waarom moe-
bewijs mijner onschuld in banden heeft.
Gilbert wekta hem anderendaags zeer vroeg
tijdig en zeide hem:
Sta op, mijn jonge vriend, kleed u en kom
in mijne werkkamer.
Raoul haastte zich uit het bed te komen en
zijn toilet te maken.
Een half uur later trad hjj do studeerkamer
des dokters binnen.
De dokter stak hem de hand toe met de vraag:
Hebt gij goed geslapen
Ja, dokter, zoo goed ten minste als eene gemak
kelijk te begrijpen gemoedsbeweging zulks toelaat.
Zijt gij thans kalmer 1
Zeer kalm zelfs.
Dat is goed. Bianen weinige minuten zil
het rjjtoig voorkomen om ons naar't station te
brengen. Ik heb gisteren nog vergeten u eene
gewichtige vraag te doen, tamelijk deze: Hebt
gij ook soms behoelte aan geld gjj moet weten
dat ik zier rijk ben.
Ik vraag vetschooning, mjjnheer.
Welnu, vertrekken wjj dan. Wjj zullen het
rjjtuig tot aan het htk tegemoet gaan.
Het rjjtuig wachtte reeds.
Mjjnheer de Cbalins en de dokter kwamen
vroeg in den morgen te Parjjs aan.
Nu ga ik u verlaten, zeide de oom tot
den neef toen hjj uit den trein stapte. Vergeet
vooral geen enkele mijner raadgevingen. Laat mij
weten waar gjj voorloopig zult gaan wonen, en
indien gjj 't een of ander mocht ontdokken, al
ware het in uwe oogen ook van nog zoo weinig
belaig, zend mjj dan een telegram, of kom zelf
naar Montfontaine.
ten wij onbekende hoogten beklimmen en
bochten inslaan Dat is goed voor een
toerist, maar de grondwetgever heeft ons
den weg gebaand en de vermogens- en de
bedrijfsbelasting beeft het ons mogeljjk ge
maakt dit te doen.
Wie in de minima daarvan bjjdraagt,
kan zeker geacht worden in zgn onderhond
en dat van zgn gezin te voldoen, aan den
eiRch van art. 3 te beantwoorden. Zoo ook
degene die grondbelasting betaalt.
Volgens de statistiek van 1891 bereikt
men door den laagsten aanslag in het
personeel 73 pet. van de bevolking; dat
psreeutage kan aangevuld wordendoorden
maatstaf van huis- of landgebruik. Dan
krjjgtmen voor allen een kenmerk van
welstand.
Bg het amendement V a n d e r K a a y
was een schaal gevoegd, met behulp waar
van de regeering bet fiscaal en het kies
recht zou kunnen samenbrengen. Dit zal
geen vermenging van kies- en fiscaalrecht
wezen in den vroegeren zin maar geheel
kan men beidtn niet scheiden, ook in ad-
rninistratieven zin. Maar met '«Ministers
stelsel in de uitsluiting van wanbetalers
strookt dit niet. En dat is juist het gebrek.
De regeering neemt aan bet vermoeden,
dat wie aanges'agen is ook kan betalen
maar wanneer bljjkt dat niet allen kunnen
betalen, dan komen de niet-aaDgeslagenen
in eene gunstigere positie dan degenen bjj
wie het vermoeden van welstand wordt
aangenomen.
Spreker meende dat niet door de eind
stemming, m sar door eene beslissende stem
ming over art. 4 de gelegenheid aan dtn
Minister moet gegeven worden om een beter
artikel te formuleeren. Dat is meer gezien
o. a. bij het artikel betreffende de Eerste
Kamer in de Grondwet, toen ook gelegen
heid tot overleg werd gegeven na eene
schorsing van het debat.
Waarom nu geen contra-amendement
zjjuerzjjde voorgesteld? Omdat de Minister
den belastingaanslag niet wilwilde bjj dat
wel, dan waren wjj klaar, dan kon er over
eenstemming komen. Als de Minister dit
niet wil, dan ligt de schuld voor de mis
lukking der wet niet aau ons (zooals met
de regeering bevriende organen beweren),
maar aan de regeering.
De laatste Kamerzitting bracht de zaak
der kieswet niet veel verder. Sommige spre
kers verdedigen hunne onbeduidende amen
dementen. Er is geen enkel amendement
van betekenis op art. 4 ingekomen.
Da heer Rutgers noemde het ontwerp
een wetgevende coup d'état en de heer B e e-
Reken, op mjj, mjjnheer 1
Bedenk vooral, dat gjj in uw eigen belang
zult handelen. En nu tot weerziens, mjjn jonge
vriend.
Tot weerziens, mjjnheer 1
Nadat er nog eenige handdrukken gewisseld
waren, scheidden dokter Gilbert en Raoul de
Challins en sloegen elk eene verschillende rich
ting in.
Raoul wenschte niets liever dan alleen te zgn,
daar hjj slechts eene eenige,voortdurende gedachte
had, namelijk die, van zoo spo-dig mogeljjk Ge-
no'eva weer te zien.
Ik kan zoo vroeg in den morgen toch niet bjj
de dames de Brennes komen, dacht hij. Ik zal
met mjjn bezoek dus nog wachten en inmiddels
eene woning gaan zoeken in de buurt, waar Ge
noveva woont. Zjo doende zal ik ten minste in
bare nabjjheid leven. Toen zijn besluit genomen
was, liet hjj zich naar de wijk Saint-Germain
brengen, ter p'aatse waar de Saint-Dominique-
straat de Bac-straat kruist; hier ging hjj nu zoe
ken, of er in den omtrek ook gemeubileerde ka
mers te hunr stonden. Na verloop van eens uur
had bjj in de Saint-Dominique straat een gemeu
belde bovenverdieping gevonden, die hem in alle
opzichien beviel.
Op dit oogenblik,toen hij voor de deur gekomen
was der Markiezin, knikten zjjne knieën en zjjn
hart klopte met eene ongekende onstuimigheid.
De deur ging open.
Is mevrouw de markiezin ook te spreken
vroeg Raoul aan den portier, die hem zeer goed
kends.
