NIEUWE
m zul
Woensdag 21 Maart 1894.
19de Jaargang,
Met toerekenbaar.
BUITENLAND.
De twee Neven.
België.
Frankrijk.
HA4HL£IHSCHi: COUftilT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B TT B E A IT: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN,
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
en Yrflda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS.
Onder de vele woorden, die tegenwoor
dig ieder in den mond heeft om met eej
enkelen slag een toestand te verklaren, een
verantwoordelijkheid zich van den hals te
schuiven, een moeilijkheid op te lossen staat
het woord: «Niet toerekenbaar» bovenaan.Het
eerst werd het uitgesproken in de rechts
zalen, vandaar kwam het onder het groote
publiek en nu hoort men het zelfs in de
kinderkamera.
Ieder beroemt er zich op in meerder of
minder mate ontoerekenbaar te zjjn. Vroe
ger zou het eeu schande geweed zjjn, zich
zelf niet te kunnen verantwoorden voor zjju
eigen handelingen en eigen woorden, tegen
woordig is het een recht, dat men voor
zichzelf en voor anderen opeischt. Vroeger
waren het alleen idioten en krankzinnigen,
die men niet toerekenbaar achtte, thans
is het iedereen. Elk mensch is een pro
duct van zjju afstamming, zjjn voorouders
in den derden of vierden misschien zelfs
tienden of twiutigsten graad, van zjjn bloed
menging, zjju gestel, zga zenuwen, zjjn om-
geving, zjju opvoeding, de omstandigheden
en vooral de maatschappij.
Niet toerekenbaar zjjn de anarchisten die
hnn dynamietbommen links en rechts heen-
werpen en ouder voorwendsel zich op de
maatschappij te wreken onschuldigen ver
moorden of verminken.
Niet toerekenbaar de dolleman die zjjn
woede koelt op een weerloos slachtoffer, die
uit zuiveren moordlust vrouwen het lichaam
openrjjt, waar zjjn lage hartstocht tegen
stand ondervindt, het onbarmhartig ne-
derschiet, die vader, moeder, vrouw of
kinderen uit hebzucht of zelfs uit gril ver
wurgt.
Niet toerekenbaar de zelfmoordenaars,
die uit teleurstelling, uit landerigheid, uit
wanhoop of schaamte zich vau het leveu
berooven.
Niet toerekenbaar de dief, die inbreekt,
steelt, rooft, niet toerekenbaar de oplichter,
de valsche munter, de bedrieger op grooten
schaal, de schuldenmaker, de verkwister, de
gierigaard.
Niet toerekenbaar de huistyran, die zjjn
vrouw sart, plaagt, wantrouwt, laat zwoegen
en tobben zonder haar ooit een woord van
erkenniug of waardeeriug toe te voegeD,
die zjjn kinderen door zjjn ondraaglijk hu
meur het hart verbittert en het karakter
bederft.
Niet toerekenbaar de vrouw, die haar
huishouden verwaarloost, baar geld ver
pronkt, haar man het huis hatelijk maakt
door knorrigheid en dwaze grillen.
FEUILLETON.
61.)
(Verwig.)
Pommier, riep de overste hem toe, kom
eens eten bier, iJc heb u wat te vrageu.
Herinnert gjj u nog, vervolg.lej dezeop
27 Julieene eikenhouten met lood bekleedekist
afgeleverd te hebbendie bestemd was voor Seine-
Fort?
Ja, mjjnheer, dat herinner ik mjj nog zeer
goed.
Wat soort van msn was de persoon die
de kist in ontvangst nam?
01 etn grappige kerel! Wij hebben samen
zelfs nog een afzakkertje gedronken. De dokter
nam nu het woord en vroeg
Zoudt gjj zjjn signalement ook knnnen op
geven
Ik herinner mjj wel, dat zijn gezicht wat
plat was en dat hij roode haren had.
Jong?
Zoo omstreeks vjjf en twintig jaardenk ik.
Hoe gekleed?
Als ten boer.
Op welke wjjze heeft hjj de kist medege
nomen
In een bankwagenwaarmede hij tot voor
de deur van het magazijn gereden is. Hjj heeft
mij zelfs nog een handje geholpen om de kist
op den wagen te beuren en haar onder eenige
bossen stroo te zetten. In den wagen lagen reeds
Niet toerekenbaar de dronkaard, die in
herbergen zijn leven doorbrengt, en dan
klaagt over de slechte inrichting der maat
schappij, over onrechtvaardige verdrukking
van den arbeider, over werkeloosheid en
armoede.
Niet toerekenbaar de slaven hunner schan-
deljjke lusten, die ongeluk en oneer om hen
heeu verspreiden, huu gezinnen voor tjjd en
eeuwigheid ODgelukkig makeD, hun nage
slacht nog voor hunne zonden laten boeten.
Niet toerekenbaar de scbrjjver, die het
kwaad in al zijn naaktheid ten toon spreidt,
ea verheerlijkt, de deugd bespot, den gods
dienst belacht.
Niet toerekenbaar de ouders, die hun kin
deren verwennen, zich buigen voor hun wil,
hen niet leeren gehoorzamen en zich beheer-
scheo, hen laten opgroeien voor galg en rad.
Niet toerekenbaar d9 kinderen, die van
jongs af dreinen, dwingen, snoepen, liegen,
stelen zelfs. De schuld van al die ontoere-
kenbareu moet overal gezocht worden behal ve
bjj heu zelf.
En zoo heeft ieder dadeljjk een voor
wendsel pasklaar om zich vau alle zonde
vrjj te pleiten, om zich te vrjjwaren van
straf en schaade; niets gemakkelijker das
dan dat niet toerekenbaar! Mtn behoeft
niet te onderzoeken, niet te straffen, niet
bevreesd te zijn een schandmerk op iemand
te drukken, in landen waar de jury bestaat
zijn de gezworenen dadeijjk gereed deze
verontschuldiging aan te nemen.
Het ontslaat hen van de onaangename
verplichting een «schuldig» uit te spreken,
zjj behoeven Diet te vreezen voor hun
eigen geweten dat hen verwjjten kan
een onrechtvaardig ot te goedertieren von
nis uitgesproken te hebben; evenmin hebben
zjj reden te vreezen voor da wraakne
mingen van de vrienden der beschuldig
den. Zoodra immers het niet toerekenbaar
is u tgesproken vervalt hun verantwoorde-
Ijjkheid en daardoor ook hun recht op
straf.
Maar het gemakkeljjkste vau alles is
die ontoerekenbaarheid voor de zoogenaamd
ontoerekenbaren zelf.
Verbeeld u eens, ik ben slecht gehumenrd,
niets en niemaud kan mjj vandaag voldoen,
het eten is slecht gekookt, de kinderen
zjjn lastig, mjjne vrouw let niet op mjjne
klachten, dat maakt mij altjjd grimmiger,
ouhebbeljjker; als de kinderen daarente
gen huilen, mjjne vrouw boos wordt, dan
speel ik nog de verongelukte, het slacht
offer. Ik kan 't immers niet helpen, dat ik
kwaad gehumeurd ben, dat komt voort uit
mjjn gestel, uit een slechten uacht uit
splinternieuwe aardewerkersgereedschappen. Dat
heb ik duideljjk gezien.
Moest die man niet met zjjn wagen naar
Seine- Porte?
Dat zeide hjj ten minste.
Het is wel de persoon dien ik zoekdacht
dokter Gilbert.
Hij stopte den magazijnbediende een vjjfftank-
stuk in de hand, bedankte den onderoverste voor
zjjue welwillendheid en begaf zich weder naar zijn
rjjtuig.
Waarheen na, mjjnheer, vroeg de koet
sier.
Nair 't Lyon-station.
Twee uren later kwam de dokter te Seine-
Port aan, en had weldra ds zekeiheid, dat er
sinds twee maanden niemand begraven was en ook
dat er geen Footanelle in het dorp woonde.
Te Parjjs teruggekeerdgevoelde hjj behoefte
om zoo spoedig mogeljjk een gesprek te hebben
met Raoul de Challins.
Da dokter vroeg nu een briefomslag, haalde
uit zjjn brieventasch een kaartje en schreef er
de wooiden op: ik moet u noodzakelijk spreken.
Kom morgen aau het hotel du Louvre.
Raoul begaf zich, volgens ove. eenkomst, na zich
met zorg gekleed te hebben, naar de Madame
straat om er te ontbjjten.
Mjjnheer de Challins «oelde zijn hart met on
stuimigheid kloppen. Hjj zoude nu immers Geno -
veva zien
Het jonge meisje wschtte reeds in de eetzaal.
Zij en Raoul wisselden een beleefden maar kou-
uit ja, misschien wel uit de oorlogszuch
tige natuur vau mjjn bet-over-oud-groot
papa, den Batavier of den Kat.
Een audere kan in geen winkel of bazar
komen zonder stilletjes iets weg te kapen,
eindelijk wordt hjj of zjj betrapt, voor den
Rechter gebracht, de vetontschnldigiug ligt
klaar kleptomania, steelziekte.
Ecu groot genie doet allerlei dwaze,
onmogelijke dingen, leeft als een beest,
maakt schulden, bedriegt de menschen, hjj
is artiest met een e, dat is nog heel iets an
ders dan gewoon artist men moet hem al
les verge ren omdat zjjae hersens abnormaal
zjju; waren zjj als die van ean kruidenier
bij zon onberispeljjk laven maar ook geen
mooie, knappe werken voortbrengen.
En zoo gaat het voort,het leger dar ontoe-
rekenbaren wordt steeds grooter, de mode
helpt een handje mede en als die eemnaal
een zaak wil vooruit helpen kan men van
het succes verzekerd zjjn. Maar waar blij
ven dan al die «ontoerekenbare^»? want
eigenlijk gezegd is het woord ontoereken
baar, toch niets anders dan eene verzachte
uitdrukking voor iets, wat men in het da-
geljjksche leven liever niet bjj dea naam
noemt, maar aanduidt met een beieekenis-
volle vingerwjjziug naar het voorhoofd.
Mogen die... zieken dan zoo vrjj rond-
loopen in de straten, is hun plaats niet in
zekere inrichtingen, daar de gevangenis
haar poorten voor hen gesloten houdt en
ze niet binnen haar muren duldt?
Och neen! zjj bljjven liefst maar in de
maatschappij, zjj leven, werken, misdoen
daar naar hartelust en niemand heeft het
recht hun iets te verwjjten. Zjj zijn immers
niet «toerekenbaar.»
Maar zal de opperste Rschter, die oor
zaken en gevolgen kent, die de harten en
nieren doorgrondt even toegevend zjjn?
Zal ook Hjj die ontoerekenbaarheid erken
nen?
Moge dien «niet toerekenbaren» bjj het
jongste gericht een genadig oordeal wach
ten
Eene strafrechterlijke instructie is door
de Justitie te Antwerpen ingesteld over
eene zaak, die als zij leidt tot de bevesti
ging van het vermoeden van het parket,
zelfs nog grooter sensatie zal maken dan
indertijd het proces der gebroeders P e 1 t-
z e r, zegt het Journal de Bruxelles. Voor
eenige dagen is te Antwerpen onverwacht ge
storven zekere A., verwant aan eene der
d«n groet, doch beiden lieten deren groet ver
gezeld gaan van een blilc vol liefde, eeo blik,
die meer zeide dan de welsprekende woorden.
Na het ontbijt sloten Philippe en zjjn neef
zich in het eierkabioetje op, om zich met het
stelsel der verdediging bezig te houden, waar
van wjj het doel kennen.
Mevrouw de Gaiennes en Genoveva begaven
zich naar de zaal.
Genoveva was dicht bij Barones gaan zitten,
en had een boek ter hand genomen, waarmede
zjj reeds den vorigen dag begonnen was.
Laat dat boek rusten, lieve kleine, zei
mevrouw de Garennes. Op dit oogeDblik hebben
wjj ous met eene zaak bezig te houden, die be
langrijker is dan alle romans te zameD.
Met wat dan, mevrouw? vroeg Genoveva
nieuwsgierig.
Met ul
Met mjj! herhaalde het meisje, haar met
verbazing aanziende.
Ja, mjjn eDgel. Verwondert n dat?
Zeer, mevrouw.
Ik weet niet, mjju engel, of gjj opgemerkt
hebt, hoezeer gjj mjjne genegenheid wegdratgt
en hoeveel ik van u houd
Ik weet, mevrouw, dat gjj zeer goed voor
mjj zjjt, stamelde het jonge meisje, eu wees er
van overtuigd, dat ik u daarvoor dankbaar ben.
Ik gevoel mjj bjj u eve zeer op mjjn gemak als
aan de zijde mijner moeder, te Nanteuil-Ie-Hau-
doin.
Welnu, kindlief, dan moet gij ook naar
altjjd hier blijven en mjj nimmer verlaten. Doch
daardoor dient gjj mij tot raadsvrouw aan te
aanzienlijkste families aldaar, het ljjk is
weder opgegraven en, na door de achter
gebleven zoon als dat zjj os vader te zjjn
erkend, aan eene zorgvuldige schouwing
ouderworpen. Er zou in deze zaak, naar
het gerucht wil, sprake zjju van vergiftiging
van drie leden eener zelfde familie in 1892,
1893 en onlangs, waarvan verdacht zou
worden een hooggeplaatst ambtena ar. Men
beweert dat deze ten slotte volgens de wst
erfgenaam zou wezeu van de op die wjjze
gecumuleerde rjjke erfenissen.
Ook in België geeft de regeling van
het kiesrecht aanleiding tot moeiljjkbeden,
waaruit misschien eene kabinetscrisis zal
volgen.
Alle afdeelingen der Tweede Kamer
zoo seint men uit Brussel hebben zich
verklaard tegen het wetsontwerp, dat de
minister-president Beernaert tot rege
ling der proportioneele vertegenwoordiging
heeft ingediend.
De Indépendance Beige deelt mede, dat
het ministerie zich niet aan een openbaar
debat in de Kamer over haar ontwerp zal
wagen. Hedea zal een ministerraad worden
gehouden. Naar men zegt, heeft de heer
Beernaert besloten om, ook namens
zjjue ambtgenooten, koning Leopold
het ontslag van het geheele ministerie aau
te bieden.
T jj Jens de crisis was koning Leopold
op reis. Waar is de Koning, vroeg men
zich af, waot hjj was plotseling van het
kasteel Ciergnon vertrokken Daar Montreux,
waar hjj, reizende onder den naam graaf
Ravenstei n, volgens het Journal de
Génève, DonderdBg-avond is aangekomen.
Vrjjitag-ocht' nd, nadat de stemming had
plaats gehad, zond de heer Beernaert
den Koning een telegram, maar toen het
telegram te Montreux aankwam, was koning
Leopold reeds van daar vertrokken,
naar het heette, naar Aix-les-Baios in
Savoye. De heer Beernaert moest toen
een tweede telegram zenden, waardoor de
oplossing der crisis werd vertraagd.
Volgens het Journal de Bruxelles wordt
koning Leopold heden te Brussel te
rugverwacht. Dd Ministerraad zal dan, nadat
de heer Beernaert met den Koning
heeft overlegd, een besluit nemen en dat in
de Kamer-zitting van heden mededeelen.
Niet de patroons maar de werklieden
spelen langzamerhand den baas in de fa
brieken. Dit bleek dezer dagen in de glas
fabriek «Richarme» te Rive-de-Gier, waar
de werklieden den arbeid hebben gestaakt,
nemen en mjj uw hart te laten leiden.
Mjjn hart leiden stamelde zjj onrustig.
Mjjn hemel, ja! Gjj zjjt nog zoo jong. Gjj
kent noch de wereld, noch het leven. Ik ben al
ouder, heb al meer van bet leven gezien. Ik ben
met mjjne eeuw opgegroeid. Waarom van een
jong, een in alle opzichten een bekoorljjk meisje
eea blazoen geëischt, dat zjj niet bezit. De zeker
heid, dat zjj den man, die haar echtgenoot wordt,
geluk zal aanbrengen, is volgens mjj honderd
malen meer waard dan die mnffe adeldomsbrieven
of eene lar ge reeks van voorvaderen. Spreek eens
openhartig mjjn kind, denkt gjj er zoo niet over?
Een purperen blos kleurde Genoveva'* wangen.
Ik geloof, evenals gjj, mevrouw, zeide zjj
met eene bevende stem, dat twee harten, die
elkaar genegen zijn, zich niet behoeven te storen
aan het maatschappelijk verschil in geboorte.
Zoo mag ik het hooren 1 riep «1e Barones ver
heugd uit.
Na een oogenblik wachtens vervolgde mevrouw
de Garennes
Mjjn zoon heeft u gezegd, dat hjj u be
minde, niet wasr?
Ja, mevrouw, stamelde zjj, maar ik heb
niets gedaan, dat zweer ik u, om de blikken
van uwen zoon tot mjj te trekken.
Maar, kindlief I gjj behoeft u niet te reobt-
vaardigen riep de,Barones uit. Ik denk er in de
verste verte niet aan om u vetwjjien te doen.
De liefde van mjjuen zoon is eene gewettigde
hulde, gebracht aan uwe sohoonheid, aan nwe
beschaafde manieren.
Mevrouw waagde Genoveva tegen te wer
pen. Wordt vervolgd.)