NIEUWE m zul Woensdag 21 Maart 1894. 19de Jaargang, Met toerekenbaar. BUITENLAND. De twee Neven. België. Frankrijk. HA4HL£IHSCHi: COUftilT. ABONNEMENTSPRIJS Pei 3 maanden voor Haarlem. t 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. B TT B E A IT: St. Janstraat Haarlem. AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIEN, Van 16 regels 30 Cents Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie k Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag- en Yrflda g-a vond voor 6 uur ingewacht. Redacteur-Uitgever, W. KüPPERS. Onder de vele woorden, die tegenwoor dig ieder in den mond heeft om met eej enkelen slag een toestand te verklaren, een verantwoordelijkheid zich van den hals te schuiven, een moeilijkheid op te lossen staat het woord: «Niet toerekenbaar» bovenaan.Het eerst werd het uitgesproken in de rechts zalen, vandaar kwam het onder het groote publiek en nu hoort men het zelfs in de kinderkamera. Ieder beroemt er zich op in meerder of minder mate ontoerekenbaar te zjjn. Vroe ger zou het eeu schande geweed zjjn, zich zelf niet te kunnen verantwoorden voor zjju eigen handelingen en eigen woorden, tegen woordig is het een recht, dat men voor zichzelf en voor anderen opeischt. Vroeger waren het alleen idioten en krankzinnigen, die men niet toerekenbaar achtte, thans is het iedereen. Elk mensch is een pro duct van zjju afstamming, zjjn voorouders in den derden of vierden misschien zelfs tienden of twiutigsten graad, van zjjn bloed menging, zjju gestel, zga zenuwen, zjjn om- geving, zjju opvoeding, de omstandigheden en vooral de maatschappij. Niet toerekenbaar zjjn de anarchisten die hnn dynamietbommen links en rechts heen- werpen en ouder voorwendsel zich op de maatschappij te wreken onschuldigen ver moorden of verminken. Niet toerekenbaar de dolleman die zjjn woede koelt op een weerloos slachtoffer, die uit zuiveren moordlust vrouwen het lichaam openrjjt, waar zjjn lage hartstocht tegen stand ondervindt, het onbarmhartig ne- derschiet, die vader, moeder, vrouw of kinderen uit hebzucht of zelfs uit gril ver wurgt. Niet toerekenbaar de zelfmoordenaars, die uit teleurstelling, uit landerigheid, uit wanhoop of schaamte zich vau het leveu berooven. Niet toerekenbaar de dief, die inbreekt, steelt, rooft, niet toerekenbaar de oplichter, de valsche munter, de bedrieger op grooten schaal, de schuldenmaker, de verkwister, de gierigaard. Niet toerekenbaar de huistyran, die zjjn vrouw sart, plaagt, wantrouwt, laat zwoegen en tobben zonder haar ooit een woord van erkenniug of waardeeriug toe te voegeD, die zjjn kinderen door zjjn ondraaglijk hu meur het hart verbittert en het karakter bederft. Niet toerekenbaar de vrouw, die haar huishouden verwaarloost, baar geld ver pronkt, haar man het huis hatelijk maakt door knorrigheid en dwaze grillen. FEUILLETON. 61.) (Verwig.) Pommier, riep de overste hem toe, kom eens eten bier, iJc heb u wat te vrageu. Herinnert gjj u nog, vervolg.lej dezeop 27 Julieene eikenhouten met lood bekleedekist afgeleverd te hebbendie bestemd was voor Seine- Fort? Ja, mjjnheer, dat herinner ik mjj nog zeer goed. Wat soort van msn was de persoon die de kist in ontvangst nam? 01 etn grappige kerel! Wij hebben samen zelfs nog een afzakkertje gedronken. De dokter nam nu het woord en vroeg Zoudt gjj zjjn signalement ook knnnen op geven Ik herinner mjj wel, dat zijn gezicht wat plat was en dat hij roode haren had. Jong? Zoo omstreeks vjjf en twintig jaardenk ik. Hoe gekleed? Als ten boer. Op welke wjjze heeft hjj de kist medege nomen In een bankwagenwaarmede hij tot voor de deur van het magazijn gereden is. Hjj heeft mij zelfs nog een handje geholpen om de kist op den wagen te beuren en haar onder eenige bossen stroo te zetten. In den wagen lagen reeds Niet toerekenbaar de dronkaard, die in herbergen zijn leven doorbrengt, en dan klaagt over de slechte inrichting der maat schappij, over onrechtvaardige verdrukking van den arbeider, over werkeloosheid en armoede. Niet toerekenbaar de slaven hunner schan- deljjke lusten, die ongeluk en oneer om hen heeu verspreiden, huu gezinnen voor tjjd en eeuwigheid ODgelukkig makeD, hun nage slacht nog voor hunne zonden laten boeten. Niet toerekenbaar de scbrjjver, die het kwaad in al zijn naaktheid ten toon spreidt, ea verheerlijkt, de deugd bespot, den gods dienst belacht. Niet toerekenbaar de ouders, die hun kin deren verwennen, zich buigen voor hun wil, hen niet leeren gehoorzamen en zich beheer- scheo, hen laten opgroeien voor galg en rad. Niet toerekenbaar d9 kinderen, die van jongs af dreinen, dwingen, snoepen, liegen, stelen zelfs. De schuld van al die ontoere- kenbareu moet overal gezocht worden behal ve bjj heu zelf. En zoo heeft ieder dadeljjk een voor wendsel pasklaar om zich vau alle zonde vrjj te pleiten, om zich te vrjjwaren van straf en schaade; niets gemakkelijker das dan dat niet toerekenbaar! Mtn behoeft niet te onderzoeken, niet te straffen, niet bevreesd te zijn een schandmerk op iemand te drukken, in landen waar de jury bestaat zijn de gezworenen dadeijjk gereed deze verontschuldiging aan te nemen. Het ontslaat hen van de onaangename verplichting een «schuldig» uit te spreken, zjj behoeven Diet te vreezen voor hun eigen geweten dat hen verwjjten kan een onrechtvaardig ot te goedertieren von nis uitgesproken te hebben; evenmin hebben zjj reden te vreezen voor da wraakne mingen van de vrienden der beschuldig den. Zoodra immers het niet toerekenbaar is u tgesproken vervalt hun verantwoorde- Ijjkheid en daardoor ook hun recht op straf. Maar het gemakkeljjkste vau alles is die ontoerekenbaarheid voor de zoogenaamd ontoerekenbaren zelf. Verbeeld u eens, ik ben slecht gehumenrd, niets en niemaud kan mjj vandaag voldoen, het eten is slecht gekookt, de kinderen zjjn lastig, mjjne vrouw let niet op mjjne klachten, dat maakt mij altjjd grimmiger, ouhebbeljjker; als de kinderen daarente gen huilen, mjjne vrouw boos wordt, dan speel ik nog de verongelukte, het slacht offer. Ik kan 't immers niet helpen, dat ik kwaad gehumeurd ben, dat komt voort uit mjjn gestel, uit een slechten uacht uit splinternieuwe aardewerkersgereedschappen. Dat heb ik duideljjk gezien. Moest die man niet met zjjn wagen naar Seine- Porte? Dat zeide hjj ten minste. Het is wel de persoon dien ik zoekdacht dokter Gilbert. Hij stopte den magazijnbediende een vjjfftank- stuk in de hand, bedankte den onderoverste voor zjjue welwillendheid en begaf zich weder naar zijn rjjtuig. Waarheen na, mjjnheer, vroeg de koet sier. Nair 't Lyon-station. Twee uren later kwam de dokter te Seine- Port aan, en had weldra ds zekeiheid, dat er sinds twee maanden niemand begraven was en ook dat er geen Footanelle in het dorp woonde. Te Parjjs teruggekeerdgevoelde hjj behoefte om zoo spoedig mogeljjk een gesprek te hebben met Raoul de Challins. Da dokter vroeg nu een briefomslag, haalde uit zjjn brieventasch een kaartje en schreef er de wooiden op: ik moet u noodzakelijk spreken. Kom morgen aau het hotel du Louvre. Raoul begaf zich, volgens ove. eenkomst, na zich met zorg gekleed te hebben, naar de Madame straat om er te ontbjjten. Mjjnheer de Challins «oelde zijn hart met on stuimigheid kloppen. Hjj zoude nu immers Geno - veva zien Het jonge meisje wschtte reeds in de eetzaal. Zij en Raoul wisselden een beleefden maar kou- uit ja, misschien wel uit de oorlogszuch tige natuur vau mjjn bet-over-oud-groot papa, den Batavier of den Kat. Een audere kan in geen winkel of bazar komen zonder stilletjes iets weg te kapen, eindelijk wordt hjj of zjj betrapt, voor den Rechter gebracht, de vetontschnldigiug ligt klaar kleptomania, steelziekte. Ecu groot genie doet allerlei dwaze, onmogelijke dingen, leeft als een beest, maakt schulden, bedriegt de menschen, hjj is artiest met een e, dat is nog heel iets an ders dan gewoon artist men moet hem al les verge ren omdat zjjae hersens abnormaal zjju; waren zjj als die van ean kruidenier bij zon onberispeljjk laven maar ook geen mooie, knappe werken voortbrengen. En zoo gaat het voort,het leger dar ontoe- rekenbaren wordt steeds grooter, de mode helpt een handje mede en als die eemnaal een zaak wil vooruit helpen kan men van het succes verzekerd zjjn. Maar waar blij ven dan al die «ontoerekenbare^»? want eigenlijk gezegd is het woord ontoereken baar, toch niets anders dan eene verzachte uitdrukking voor iets, wat men in het da- geljjksche leven liever niet bjj dea naam noemt, maar aanduidt met een beieekenis- volle vingerwjjziug naar het voorhoofd. Mogen die... zieken dan zoo vrjj rond- loopen in de straten, is hun plaats niet in zekere inrichtingen, daar de gevangenis haar poorten voor hen gesloten houdt en ze niet binnen haar muren duldt? Och neen! zjj bljjven liefst maar in de maatschappij, zjj leven, werken, misdoen daar naar hartelust en niemand heeft het recht hun iets te verwjjten. Zjj zijn immers niet «toerekenbaar.» Maar zal de opperste Rschter, die oor zaken en gevolgen kent, die de harten en nieren doorgrondt even toegevend zjjn? Zal ook Hjj die ontoerekenbaarheid erken nen? Moge dien «niet toerekenbaren» bjj het jongste gericht een genadig oordeal wach ten Eene strafrechterlijke instructie is door de Justitie te Antwerpen ingesteld over eene zaak, die als zij leidt tot de bevesti ging van het vermoeden van het parket, zelfs nog grooter sensatie zal maken dan indertijd het proces der gebroeders P e 1 t- z e r, zegt het Journal de Bruxelles. Voor eenige dagen is te Antwerpen onverwacht ge storven zekere A., verwant aan eene der d«n groet, doch beiden lieten deren groet ver gezeld gaan van een blilc vol liefde, eeo blik, die meer zeide dan de welsprekende woorden. Na het ontbijt sloten Philippe en zjjn neef zich in het eierkabioetje op, om zich met het stelsel der verdediging bezig te houden, waar van wjj het doel kennen. Mevrouw de Gaiennes en Genoveva begaven zich naar de zaal. Genoveva was dicht bij Barones gaan zitten, en had een boek ter hand genomen, waarmede zjj reeds den vorigen dag begonnen was. Laat dat boek rusten, lieve kleine, zei mevrouw de Garennes. Op dit oogeDblik hebben wjj ous met eene zaak bezig te houden, die be langrijker is dan alle romans te zameD. Met wat dan, mevrouw? vroeg Genoveva nieuwsgierig. Met ul Met mjj! herhaalde het meisje, haar met verbazing aanziende. Ja, mjjn eDgel. Verwondert n dat? Zeer, mevrouw. Ik weet niet, mjju engel, of gjj opgemerkt hebt, hoezeer gjj mjjne genegenheid wegdratgt en hoeveel ik van u houd Ik weet, mevrouw, dat gjj zeer goed voor mjj zjjt, stamelde het jonge meisje, eu wees er van overtuigd, dat ik u daarvoor dankbaar ben. Ik gevoel mjj bjj u eve zeer op mjjn gemak als aan de zijde mijner moeder, te Nanteuil-Ie-Hau- doin. Welnu, kindlief, dan moet gij ook naar altjjd hier blijven en mjj nimmer verlaten. Doch daardoor dient gjj mij tot raadsvrouw aan te aanzienlijkste families aldaar, het ljjk is weder opgegraven en, na door de achter gebleven zoon als dat zjj os vader te zjjn erkend, aan eene zorgvuldige schouwing ouderworpen. Er zou in deze zaak, naar het gerucht wil, sprake zjju van vergiftiging van drie leden eener zelfde familie in 1892, 1893 en onlangs, waarvan verdacht zou worden een hooggeplaatst ambtena ar. Men beweert dat deze ten slotte volgens de wst erfgenaam zou wezeu van de op die wjjze gecumuleerde rjjke erfenissen. Ook in België geeft de regeling van het kiesrecht aanleiding tot moeiljjkbeden, waaruit misschien eene kabinetscrisis zal volgen. Alle afdeelingen der Tweede Kamer zoo seint men uit Brussel hebben zich verklaard tegen het wetsontwerp, dat de minister-president Beernaert tot rege ling der proportioneele vertegenwoordiging heeft ingediend. De Indépendance Beige deelt mede, dat het ministerie zich niet aan een openbaar debat in de Kamer over haar ontwerp zal wagen. Hedea zal een ministerraad worden gehouden. Naar men zegt, heeft de heer Beernaert besloten om, ook namens zjjue ambtgenooten, koning Leopold het ontslag van het geheele ministerie aau te bieden. T jj Jens de crisis was koning Leopold op reis. Waar is de Koning, vroeg men zich af, waot hjj was plotseling van het kasteel Ciergnon vertrokken Daar Montreux, waar hjj, reizende onder den naam graaf Ravenstei n, volgens het Journal de Génève, DonderdBg-avond is aangekomen. Vrjjitag-ocht' nd, nadat de stemming had plaats gehad, zond de heer Beernaert den Koning een telegram, maar toen het telegram te Montreux aankwam, was koning Leopold reeds van daar vertrokken, naar het heette, naar Aix-les-Baios in Savoye. De heer Beernaert moest toen een tweede telegram zenden, waardoor de oplossing der crisis werd vertraagd. Volgens het Journal de Bruxelles wordt koning Leopold heden te Brussel te rugverwacht. Dd Ministerraad zal dan, nadat de heer Beernaert met den Koning heeft overlegd, een besluit nemen en dat in de Kamer-zitting van heden mededeelen. Niet de patroons maar de werklieden spelen langzamerhand den baas in de fa brieken. Dit bleek dezer dagen in de glas fabriek «Richarme» te Rive-de-Gier, waar de werklieden den arbeid hebben gestaakt, nemen en mjj uw hart te laten leiden. Mjjn hart leiden stamelde zjj onrustig. Mjjn hemel, ja! Gjj zjjt nog zoo jong. Gjj kent noch de wereld, noch het leven. Ik ben al ouder, heb al meer van bet leven gezien. Ik ben met mjjne eeuw opgegroeid. Waarom van een jong, een in alle opzichten een bekoorljjk meisje eea blazoen geëischt, dat zjj niet bezit. De zeker heid, dat zjj den man, die haar echtgenoot wordt, geluk zal aanbrengen, is volgens mjj honderd malen meer waard dan die mnffe adeldomsbrieven of eene lar ge reeks van voorvaderen. Spreek eens openhartig mjjn kind, denkt gjj er zoo niet over? Een purperen blos kleurde Genoveva'* wangen. Ik geloof, evenals gjj, mevrouw, zeide zjj met eene bevende stem, dat twee harten, die elkaar genegen zijn, zich niet behoeven te storen aan het maatschappelijk verschil in geboorte. Zoo mag ik het hooren 1 riep «1e Barones ver heugd uit. Na een oogenblik wachtens vervolgde mevrouw de Garennes Mjjn zoon heeft u gezegd, dat hjj u be minde, niet wasr? Ja, mevrouw, stamelde zjj, maar ik heb niets gedaan, dat zweer ik u, om de blikken van uwen zoon tot mjj te trekken. Maar, kindlief I gjj behoeft u niet te reobt- vaardigen riep de,Barones uit. Ik denk er in de verste verte niet aan om u vetwjjien te doen. De liefde van mjjuen zoon is eene gewettigde hulde, gebracht aan uwe sohoonheid, aan nwe beschaafde manieren. Mevrouw waagde Genoveva tegen te wer pen. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1894 | | pagina 1