No. 2115. Zondag 1 April 1894. 19de Jaargang Manifest Radicale argumenten. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. De twee Neven. IIMIW1 ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85 Yoor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DIN S D AG, DONDERDAG en ZATERDAG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. nxjEMjRAT van de KATHOLIEKE LEDEN der ont bonden Tweede Kamer der Staten Generaal: Aan de Katholieke Kiezers. «In de hoogst ernstige omstandigheden, waarin het Vaderland zich door de in trekking van het w. o. tot regeling van het kiesrecht voor de Tweede Kamer en de Prov. Staten en de daarop gevolgde ontbinding der Tweede Kamer gebracht ziet, hebben ondergeteekenden, allen ka tholieke leden der ontbonden Tweede Kamer, het van belang geoordeeld, van hun gemeenschappelijk gevoelen aangaan de den staatkundigen toestand van het oogenblik te doen blijken. De vraag geheel in het midden latende, of zeer ruime uitbreiding van kiesrecht, op zich zelf en huiten verhand met de staatkundige gebeurtenissen van den jongsten tijd, al dan niet nuttig en wenschelijk moet genoemd worden, welke vraag door de ondergeteekenden op verschillende wijze wordt beantwoord, erkennen zij allen, met het oog op de behoeften en de om standigheden, gelijk die zich thans voor doen, dat een zeer ruime uitbreiding in het algemeen belang niet kan achterwege blijven. Op dien grond verklaren zij zich be- bereid, mede te werken tot eene regeling, waarbij aan het kiesrecht voor de Tweede Kamer en de Provinciale Staten zoodanige uitbreiding wordt gegeven, dat alle Ne derlanders, die door de Grondwet niet worden buitengesloten en den noodigen waarborg bezitten van onafhankelijkheid en geschiktheid tot de stembus worden toegelaten. Terzelfdertijd zijn zij overtuigd, dat letter en geest van Art. 80 der Grondwet als blijk eener dergelijke onafhankelijk heid en geschiktheid één of meer ken- teekenen gebiedend vorderen. Die kenteekenen nu werden door hen noch in Art. 4, noch in een der volgende artikelen van het ingetrokken wetsont werp gevonden. De vraag van welken aard deze kenteekenen behooren te zijn, zou hier onbeantwoord kunnen blijven. De ondergeteekenden meenen het echter te mogen uitspreken, dat b. v. een aan slag in een der Rijks directe belastingen en de betaling daarvan of het bezit van een woning, aan bepaalde, wellicht zeer bescheiden voorwaarden voldoende, als genoegzame en in de practijk bruikbare kenteekenen mogen worden geacht. Zij wenschen echter als zoodanig niet aan te nemen het betrekkelijk kortstondig ver- bljjf in eenzelfde woning hoe ellendig ook zooals dit in het ingetrokken w. o. was voorgesteld. Evenmin kunnen zij zich vereenigen met de zoogen. lees- en schrijfproef en verklaren reeds nu, dat zij, daartoe ge roepen, aan een w. o., waarin deze als voorwaarde van kiesbevoegdheid is op genomen, in geen geval hun steun zullen verleenen. Moeilijk de ondergeteekenden ont veinzen het zich in geenen deele zijn de omstandigheden, onder welke de ka- FE UILLETON. 65. (Vervolg.) Het ligt in Philippe's bedoeling, a haar ter inzage te geven, doch vooraf wilde hjj nog een persoonlek onderhoud met u hebben. - Ik ben te zjjner beschikking. Ook zou ik gaarne met u beiden wiüea spreken over be langrijke zaken, die nog te mjjoer kennis zijn gekomen. Gij hebt toch zeker niet aan uwen neef verteld, dat ik tjjdeljjk te Parijs verblijf hield f Neen dokter. Nu, daar hebt gjj wel aan gedaan, en ia dit opzicht beveel ik n hst diepste stilzwjjgen aan. Morgen keer ik naar Montfontaine terug, waar ik u overmorgen wacht. Toen alles afgesproken was, wilde Eaoul ver trekken, doch de dokter hield hem teiug met deze woorden: Hebt gjj u nog bezig gehouden met de dochter van uwen oom P Mevrouw de Gerennes en mjju neef hebben verschillende pogingen gedaan, om het ■poor van dit kind terug te vinden, antwoordde de jonge man. Zij zjjn daartoe zelfs naar Com- piègne geweest, waar het meisje geboren ia. Zij hebben verscheidene personen ondervraagd, doch niets dan ontkennende antwoorden ontvangen, waardoor zjj zich verplicht zagen weldra hun onderzoek te staken. Gilbert drukte nu met warmte Raoul's handen tholieke kiezers eerlang tot de stembus zulleu opgaau. Immers ook onder Katholieken is om trent de gewichtige quaestie van het kiesrecht geen volkomen eenstemmigheid bereikt. Toch gelooven ondergeteekenden niet dat dit, bij de aanstaande verkiezingen, tusschen Katholieken onderling reden van strijd behoeft op te leveren in die distric ten, waar tot dusver een der hunnen naar de Tweede Kamer werd afgevaardigd. De Kamer, die in de volgende maand zal gekozen worden, is een kamer, die in de eerste plaats met de regeling van het kiesrecht zal belast worden. Een Voor de toekomst van ons Vader land, van volk en dynastie, allergewich tigste taak zal zij te vervullen hebben. Vandaar dat ondergeteekenden met aan drang en vertrouwen een beroep doen op hunne katholieke geestverwanten in het tegenwoordige kiezerskorps. Gaf de slechte opkomst der katholieke kiezers in sommige districten meermalen reden tot ernstige klacht, bij deze ver kiezing zouden traagheid en onverschillig heid onvergeeflijk wezen. Door het ge- heele land, ook daar waar het stellen van eigen candidaten nooit kans van slagen leverde, kunnen de stemmen der katholieke kiezers thans van onbereken- baren invloed wezen. Men onthoude het wel Niet tegeu vermeerdering van den volks invloed binnen betamelijke en rechtmatige grenzen is ons streven gericht. Ook wij zijn bereid, den werkman, die zekere kenteekenen van welstand en geschiktheid kan aantoonen, een plaats in het kiezers korps in te ruimen. Wat wij echter niet wenschen is eene regeling, waarbij, naar onze meening, letter en geest der Grondwet worden voorbijgezien en waarbij aan de grondwet tige eischen van welstand en geschiktheid een beteekenis wordt gegeven, die een bittere bespotting mag worden genoemd. Op welke punten van staatsbeleid ook tusschen katholieke Nederlanders verschil van gevoelen moge bestaan, wij zijn over tuigd, dat allen één zijn in hun afkeer van den geest van omverwerping en re volutie: één ook in hun liefde voor Va derland en Monarchie en eindigen daarom deze onze verklaring en opwekking met den kreet Leve het Vaderland! Leve de KoninginVerder volgen de namen der onderteekenaars.) g0T~ J)e katholieke leden der Eerste Kamer, voor zoover ter vergaderingwaarin bovenstaand manifest werd vastgesteld, aanwezig, hebben allen verklaard, met den geest en de strekking ervan in te stemmen, en goecl gevondendat dit hun ge voelen in de dagbladen zou worden publiek gemaakt. Om redenen van vormeh'jken aard echter meenden zij zich van onderteekening te moeten onthouden. Zelden werd in ons vaderland zulk eene voorbereiding voor verkiezingen van de Tweede Kamer aanschouwd als ditmaal. Met recht ban worden verwacht, dat nog lange jaren na dezen van de stembusbe weging in 1894 zal worden gesproken. Allerwegen worden kiezersvergaderingen gehouden, moties voorgesteld en aauge- waarna de jonge man het //Hótel du Louvre// verliet. Even voor bet etensuur kwam hij bjj zjjee tante aan, waar hij zijn neef Philippe vond. Ik heb dokter Gilbert gesproken, zeide hjj. Mevrouw de Garennes en haar zoon ontroerden Zfjt gij dan naar Montfontaine geweest vroeg de advocaat. Dat niet, maar dezen morgen toen ik van hier kwam, vond ik voor mjjne woning den dokter staan d e mjj een bezoek kwam brengen. Ik heb hem gesproten over uw verlangen om kennis met hem te maken, bjj scheen er zeer door gevleid en heeft mij opgedragen u te zeg gen, dat hjj ons beiden overmorgen ochtend verwachtte. Hjj heeft, naar 't schjjnt, u zaken mede te deelen en u aanwijzingen voor mjjne verdeliging te ge»en. Zou bjj wellicht op een spoor zjju vroeg Philippe haastig. Ik geloof het wel, ofschoon hij zich in dit opzicht Diet bepaald heeft uitgelaten. Wjj zullen varplicht zjjn, denkelijk twee cf drie dagen te Montfontaine te logeeren. Twee of drie dagen 1 herhaalde de Baronts verwonderd. Ja, tante. De dokter stelde zich voor, Philippe's aandacht te vestigen op feiten van het allerhoogste gewicht. Ik zal de uitnoodiging van dokter Gil bert aannemen, ze.i Philippe. Wjj zullen van dit reisje gebruik maken om een bezoek te brengen in de herberg te Pontarmé, waar gjj eenige uren hebt stilgehouden met den lijkwa gen en dan tevena de waardin een behoorlijk AGITE MA NON AGITATE. PBIJS DER ADVERTENTIEN. Van 16 regels30 Cents. Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Puhlicité Etrangère G.L.DAUBÈ fy Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs 31 bis Faubourg Montmartre. nomen of verworpen, candidaten aanbe volen ot afgekeurd en verdere maatrege len genomen om bjj de verkiezingen op den lOeu April aaust. de overwiuning te be zorgen aan de candidaten voor de Kamer, die men gaarne zag afgevaardigd. Wjj kunnen dien ijver niet anders dan toejuichen, in zooverre bjj namelijk voort spruit uit edele motieven, naineijjk uit de overtuiging, dat het de plicht is van een ieder, die het kiesrecht uitoefent, om de Vertegenwoordiging des volks in waar heid bet orgaan van de Natie te dten zjju eu daaraan met zijne beste krachten mede te werken. Toch 8cbjjut htt ons toe, dat verkeerde invloeden zich bjj de aanstaande ver kiezingen op verschillende plaatsen zullen doen gelden. Er zjju toch stemmen ver- Domen, welke te kennen gaven, dat in dien Mr. Tak niet wordt gesteund in het tot stand brengen van zjjue kies rechtregeling en indien in de Kamer eeue meerderheid kwam welke andermaal niet geneigd zou wezen om met den minister Tak mede te gaan in zake het kiesrecht, dat dan voor langen tijd het land ver stoken zou zjjn van eene goede kiesrecht regeling en er tevens slagnatie zou ont staan in deu gang der zaken op parle mentair gebied. Met zulke argumenten trachtte ook Mr A. J. W. Farncombe Sanders jl. Donderdag-avond de Haarlemsche kie zers voor te lichten en hen voor te hou- dtn, dat zjj niet anders kunnen doen dan hun stem uit te brengen op een caudidaat, die met Mr. Tak door dik en dun gaat. Hebbeu wij voor jar6n geleden den heer Farncombe Sanders bij zijne ver kiezing als lid voor de Tweede Kamer onzen steun niet behoeven te onthouden, na zijne verklaring van j'. Donderdag avond heeft deze overigens verliensteljj- ke Afgevaardigde zich bij de Katholieke Kiezers onmogelijk gemaakt. Dat de zooeven genoemde argumenten volstrekt niet steekhoudend zjjn, behoeven wjj bjjna niet te betoogen. Door mannen, die een even uitgebreid kiesrecht als de minister Tak voorstaan en zich allesn niet met kern vereenigen, omdat zjjue ont werpen ongrondwettig worden geacht, is er reeds herhaaldeljjk op gewezen, dat de ingetrokken kieswet een mislukt product van wetgevenden aibsid moet heetan. Zelfs de grootste vrienden van mr. Tak hebben toegestemd, dat de W8t, indien zjj eens werd ingevoerd, geljjk zjj ootspronkeljjk luidde, tot allerlei moeieljjkheden bad aan leiding gegeveD. Zou het dus waar zijn, dat indien de Kieswetregeling eens door een aDder werd ter hand genomen, die zich hield binnen de perken der Grondwet, ons land laDgen tijd van eene goede kiesrechtregeling zou verstoken bljjven Wjj gelooven juist het tegendeel en kunnen dan ook niet be grijpen, hoe men de vrjjmoedigheid zoo ver durft drjjven van te beweren, dat mr. Tak eigenlijk de eenige is, die eene goede kieswet kan maken. En wat de stagnatie ia de parlemen taire zaken betreft, deze zou zeker niet ontstaan zjjn, indien het tegenwoordig radicaal Ministerie had plaats gemaakt voor een ander niet-radicaal kabinet, dat verhoor doen ondergaan. De dokter heeft maar een ouden bedien de, deed Baoul opmerken. Gjj zoudt er goed aan doen, dunkt mij uw kamerdienaar mede te nemen. Poilippe maakte eene zenuwachtige trilling. Gg hebt gelijk, neef. Ons verblijf daar ginds kan langer durea, en in dit geval zal de aanwezigheid van mjjnen knecht niet ten onpas komen. Ik zal bijgevolg Julien Vandame medenemen. Philippe, men ziet het, trachtte er zich door onbeschaamdheid uit te redden. Wij hebben Julien Vandame aan Philippe de Garennes hooren beloven,hem het noodige vergift te zullen bezorgen, om de eifgename van den giaaf de Vadans uit den weg te doen ruimen. De ellendeling was op dit oogenblik in ken nis met eene meid, die in betrekking was bjj eene weduwe. Deze weduwe, eene vrouw van omtrent vjjftig jaren, kwgnde langzaam weg aan hartziekte. Dour Lis», aldus heette de kamenier, kende Julien den aard van de ziekte der weduwe, en wist hjj ook dat de arme vrouw, om haar leven nog zooïeel mogelijk te rekken iederen dag sterke hoeveelheden digitaline innam. Zij msakte er een overvloedig gebruik van en overtrad zelfs de voorschriften van den geneesheer. Deze had een receptje geschreven, dat Lisa telkens naar den apotheker bracht, zoodat deze met de Kamer het kiesrecht had geregeld overeenkomstig de bedoeling van denGroud- wetgever en zich daarna had gewjjd aan de behartiging van andere gewichtige aan gelegenheden. Er zou dan zeker minder stagnatie zijn geweest dan op dit oogen blik, nu de Kamer naar huis is gezonden en er in den eersten tjjd op parlementair gebied niets wordt uitgericht. Behalve de genoemde argumenten wor den nog een aantal motieven van veel minder allooi aangevoerd, welke alle de strekking hebben om aan het radicalisme op den 10eu April eene overwinning te bezorgen. Dat is dan toch eigenljjk de bedoeling. Reeds eenige jaren geleden we zen wjj op de aanwassende kracht en den toeuemenden invloed van de radicalis- tische denkbeelden. Wp hebben niet op gehouden voortdurend de aandacht te rich ten op feiten en verschpuseleu, die naar onze meening den bloei van het radica lisme in de hand werkten. Eu tbaus ziet men, dat eens radicale Regeering, welke corspronkeljjk liberaal zou besturen, door de Volksvertegenwoordiging werd tegen gehouden op eea weg, welke in strjjd was met de Grondwet. Het is wel ver met oas vaderland ge komen. Eene Regeering, welke thans haar kracht zoekt bjj de ultra's van alle par- tjjen, eene Regeeriog, welke door de ver- standigsten ea edelsten van bet volk be schuldigd wordt \ao lichtzinnigheid en onberadenheid, eene Regeering in 't kort, die gebroken heeft met de oud-vaderland- sche beginselen van degelijkheid en wjjs belaid en die dus impopulair in de hoogste mate moet heeten. Zulk eene Regeering vindt in onze da gen nataurlpk steun bjj velen. Het is in het laatst der hongverlichte 19e eeuw mode geworden om toe te juichen wat vreemd scbijut en om schoon te vinden wat afwjjkt van de in veler oog verou derde begrippen. Bijua zouden wjj zeg gen Hoe vraemder denkbeelden men verkoudigt en hoe dwazer leerstellingen men aaDprjjst, des te meer bans heeft men om toegejuicht te worden door de groote menigte. Dit toont bjjv. de leider der ultra-cal vinisten, dr. K u y p e r. Die man kraamt in ziju blad in de vreemdste bewoordin gen allerlei onzin nit en gretig wordt zjjn taal opgevangen door godloochenaars en menschen, die gebroken hebben met al hetgeen den Christen heilig en dier baar is. Dit komt voornamelijk daardoor, dat dr. Kuyper het met ziju gewe ten kan o/ereenbrengen om door won- derljjke zinswendingen en vreemde uitval len pikant te wezen, ten eiode geprezen te worden door hen, die tuk zjju op het geen in hun oogen van het alledaagsche alwjjkt. Hierbij denken wjj oa. aan de woorden, welke deze week voorkwamen in een ar tikel van de Standaard, het welk in het soci alistisch blad Rechi voor Allen misschien even goed op zijne plaats zou zjjn. Daar sch rij ft de Standaard-redactent van de te genstanders der Kieswet-T a k, dat bij hem geldt «Je factor van het eigenbelang, van het privilegievan het monopolie, van de zucht om de macht te behouden, in wier bezit men zich indrong.» steeds in het bezit vau een flaschje digitaline was. Julien wist dit alles en bad sich jui«t bjj het einde van het gesprek met zijnen meester herinnerd. Door Lisa, had hij bjj zich zeiven gez gd, zal ik krijgen wat ik hebben moet. Daar de zieke bjjna nooit hare kamer ver liet, too had Lisa in de woning vrjj doen en laten. Ik heb een minnaar, die het oprecht met mjj meent, had zjj tot hare meestere: gezegd, eea brave joegen, die bediende is op een handels kantoor en mij in allen ernst ten huweljjk heeft gevraagd. Zoude naevrouw daarom zoo goed willen zjjnj mjj te vergunnen, dat ik hem nu en dan eeus in alle eer en d ugd bjj mjj ontvaDg De ve/gunniDg was gegeven, en Julien koo dus gerust aan deze woning aa schellen, met de zekerheid goed ontvangen te tullen worden. Toen hjj het huia van zjjn meester had ver baten, had hij tich naar de Vavie-straat bege ven. Het kon ongeveer teven uur in den avond w. zen. Lisa had juist gedaan met hare bazig heden. Zjj was uitgelaten van bljjdschap toen zjj Vandame zag en gaf een kreet van vreugde bij zijne onverwachte komst. Komt gjj nu van avond met ons door brengen, vroeg zjj hem. Ja, mjjae beste meid. Mevronw bevindt zich van avond nogal wel, zjj is ten minste bedaard. Zij is eene poos geleden tiaar b d gegaan en z.l wel spoedig inslapen. Ik heb alleen nog maar een diaukje klaar te maken en het haar te laten innemen en dan kunnen wjj wat praten. Wilt gjj ook Zulke taal is geschikt om te werken op domme, onverstandige lieden, die met afgunst smalen op htt kapitaal en zelf te lni en te stomp zjjn om de handen uit te steken en zich zelf eene positie te verwerven. Zulke taal is niet ingege ven door het geweten, noch door de zucht om ten nutte van het vaderland werk zaam te wezen. Die taal behoort thuis in de achterbnarten, waar men aast op schandalen en waar men slechts genoe gen vindt in het schempen op de gegoeden in de samenleving. Door den Standaard-redacteur en sooit- geljjke personen wordt de minister Tak geprezen en verheerlijkt. Dezen vinden zjjn kiesrecht-systeem goed en rechtvaar dig en willen deu heer Tak volgen door «dik en dun.» Geen verwondering behoeft het daarom te wekken, dat de gematigden van alle staatkundige richtingen zich aikeeren van den man, die ons land zijn kieswet wil opdringen. Zij, die eerst met bet heilige voornemen bezield waren om met de Regeeriog samen te werken tot het tot stand brengen van de kieswetregeiing en zelfs tereid waren om veel van bun persoonljjke overtuiging ten offer te brergen aan het gemeen overleg met den minister Tak, zien dan ook nu iu, dat zulk eene samenwerking niet mogeljjk is en verklaren ronduit, dat zjj de hand niet willen hebben in eene verkrachting van de Grondwet en een zegepraal van het radicalisme. De heer Mr. A. J. W. Farncombe Sanders maakt met zjjne radicale vrien den hier eeae uitzondering op, bij ziet niets ongrondwettigs iu T a k's-kieswet en zal zjjne stem aan de wet geven. Arrogant en meer dan domzaten twee Katholieken, die zich nog al iets laten voorstaan, ooder de mannen die Farn combe Sanders, den radicaal bjj uit nemendheid hadden nitgenoodigd, om zjjne hooge wijsheid bestaande in spitsvondig heden op het aangevoerde tegen de kies wet te verkondigeo. Die twee Katholie ken jnichteu Donderdag-avond den radi calen spreker, toen hjj verklaarde niet tegen T a k 's-kieswet te zullen stemmen toe en wel zoodanig, dat zelfs de ondste den jongere een weinig had te bedaren. Waar moet dat heen in onze Bisschopsstad,vragen wjj vrjjmoedig, want zoo iets is tot heden niet vertoond. Geen wonder, dat in den tegenwoordigen democratischen tjjd, de bovenkamers van sommige menschen in de war zjjn. Wjj meenden hierop te moeten wjjzen, omdat alierwege door het kleine hoopje radicalen de groote trom wordt geroerd. Zjj maken eene beweging en eene drukte, alsof zjj weten de meerderheid van het Nederland8che volk aan hun zijde te hebben, waardoor het voor vele argelooze kiezers den schjjn krjjgt, alsof werkeljjk de radicale kieswet-T a k de wenschen van de geheele Natie bevredigd. Onna- denkenden zonden dan allicht tot de meening komen, dat het eene waarljjk na tionale wet is, waarvoor de radicalen in het strjjdperk zjjn getreden. Niets minder waar dan dat, waarom wjj van harte hopen, dat de uitslag der verkiezingen op 10 April een zoodanige soms een glaasje Curasao? Wjj hebban uitste kende. Na dat kan ik niet afslaan. Ga dan mede naar de eetzaal. Het buffet ia de eetzaal, waarheen Lisa Vandame geleidde en waar de weduwe al sinds gernimen tijd niet meer at, stond overladen met medicjjnflescbj-is van allerlei vorm, som mige leeg, andere half vol. Vooreen toonbeeld van orde kon Lisa volstrekt niet doorgaan. Een enkele blik door de kamer was meer dan voldoende, om hiervan het onomstootbair be wijs te erlangen. Zjj opende nu eeoe kast, nam er een karaf en twee glaasjes uit en zette deze Deer op de met eene dikke laag stof bedekte tafel. Ik mag toch wel eens met u klinken, zeide zjj, twee stoelen vooruitschuivende, laat er ons bjj gaan zitten en schenk eens in. Julien ging zitten, vulde de glaasjes, stiet het zjjne tegen dat van Lisa en ledigde het met eenen teug. Zoo, zoo, zeide hjj, rond ziende, maakt gjj de drankjes voor mevrouw klaar f Wel ja, dat gaat doodeenvoudig en is in een omzien gedaan. Vjjf droppeltjes digitaline in een glas suikerwater. Vjjf druppeltjesl riep Julien uit. Wel ja. Maar ik dacht, dat de digitaline een ver gift was. Dat is het o/k en zelfs wel een van de ergste soort. Hoe komt het dan dat uwe mevrouw er niet van sterft?

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1894 | | pagina 1