No. 2121. Zondag 15 April 1894. 19de Jaargang Het resultaat der Kamer verkiezingen. BUITENLAND. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. De twee Neven. Duitschland. België. Spanje. Oostenrijk-Hongarije. V HUM ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlem f 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. Van 1- co mm. PRIJS DEE ADVERTENTIEN. 6 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. 30 Cents. 5 m a 1N--i- N n ra/T AGITE MA NON AGITATE. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor Tiet Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangere G.L.DAUBÈ fy Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs 31 bis Faubourg Montmartre. Het antwoord van de Natie op het be roep, dat de Minister van Binnenlandsche Zaken heeft gedaan ten einde haar mec- ning te weten omtrent zijne kieswet, is in de afgelGopen week gegeven. Of de minister Tak zeer tevreden zal wezen over den uitslag der verkiezingen, durven wjj te betwjjfelc n. Ondanks hij zelf in Amsterdam werd afgevaardigd, teneinde mede uitspraak te doen in zjju eigen ge schil, bestaat er toch voor hem geen bjj- zondere reden tot juichen. Natuurljjk is nog niet met zekerheid te zeggen, wat de defiüitieve uitslag vao den stem bus drjjd zal opleveren. Nog over 30 zetels iu de Kamer moet herstemd worden, terwijl in de d stricten, waar een lid werd gekozen, die tevens in een ander district werd afgevaardigd, eveneens nog eene verkiezing zal motten plaats hebben. Maar toch kan nu reeds worden gecon stateerd, dat de minister Tak, indien hij voor zjjne wet in de Kamer eene meerder heid zal vinden, toch niet op zulk eene medewerking zal kunnen rekenen, dat de aanstaande Kieswet, die zjjn naam draagt, eene nationale wet mag heeten. Integendeel is het geblekeD, dat er zeer weinig gee&tdrilt bestond bij de kiesge rechtigden om mannen raar de Kamer ie zenden, d e met dezen Minister van Bin nenlandsche Zaken de biesrechtquaestie willen oplossen. Bjjna iu alle districten is slecht gestemd. Wel waren er enkele nitzonderingen, maar daar zjjn dan ook de tegenstanders van T a k 's kiesrecht ge kozen. Hoofdzakelijk valt dit hieraan toe te schrjjven, dat er ditmaal van geen eigen- ljjke verkiezingsleuze sprake was. Ja, wel hoorde men Bprekeu van: Vóór Tak oj tegen Tak, doch wat dit beduidde, was aan een groot getal kiezers in den grond der zaak een geheim. Men had er wel vage begrippen van, dat eVoor Tak wilde zeggen: bjjna algemeen stemrecht en vTegen Takmeerdere waarborgen van geschiktheid en maatschappeljjken welstand bjj de kiezers doch het hart der zaak bleef voor de meesten verborgen. Wel hebben verschillende Kamerleden gedurende de verkiezings-p8riode in poli tieke redevoeringen voor een beperkt getal kiezers hun denkbeelden omtrent de han gende qnaestie te bennen gegeveD, doch gewoonljjk zagen die sprekers door ge kleurde brillen, zoodat het kiesrechtvraag- stnk in een oneigenlijk licht verscheen. Daarenboven werden tal van kiezers door die zeer verschillende oordeelvellingen verward, zoodat eindelijk de stembusleuze ontaardde in een óór of tegen omtrent een bepaald persoon. Wel is deze persoon de hoofdoorzaak der Kamerontbtnding en der verkiezingen ge weest en kan men van hem als 'c ware zeggen, dat hjj de belichaming is van de radicalistische idee, doch wjj bljjven de meening toegedaan, dat door de meeste kiezers véél te weinig de quintessence tan de zaak is begrepen. Hieraan heeft de minister Tak zelf schuld. Doordien niet, evenals bjj de FEUILLETON. 71.) {Vervolg.) VI. Den volgenden dag waren de gtstenvanhet Vierkante huis reeds zeer vroeg op en wenseh- ten beutelings dokter Giltart goeden morgen. Gaan wij naar Pontarmé, mynheer vroeg Eaoul. Ja, antwoordde Gilbert. De drie mannen begaven zioh op weg, op eerbiedigen afstand gevolgd door Julien Van- dame. Men verlist het park door de deur, die in het kreupslboschje uitkwam, en weldra be vond men zich in het open veld. Gjj zult ons toch de plek willen wijzen, wa»r de ontdekking plaats had, heer dokter, zeide Philippe onbeschaamd. Ik zal er u heenbrengen. Zijn wij nog ver van de herberg van de weduwe Magloire? luidde de vraag vaa mijn heer de Garennes. Zoo ongeveer een half uur. De ellendige bedrijvers van deze misdtad, vervolgde Philippe, waren zonder den minsten twjjfel van alles op de hoogte en hadden vooraf hunne maatregelen genomen; zij moeten daar enboven bizonder goed met de streek bekend zjjn geweest. Veronderstelt gij, dokter, dat men dezen Kamer-ontbindingen van 1853 en 1868, het ontbindingsrapport, door den Minister aan H. M. de Koningin-Regentes aange boden, is gepubliceerd, bleef de Natte in het onzekere omtrent de redenen, die het Minieterie hebben geleid om aaD H. M. de Koningin-Regentes te verzoeken de Kamer te ontbinden. Daardoor heeft de openbare meening zich zelve eene kiesrechtleuze gevormd. De omstandigheid, dat duizenden bij duizen den in ons vaderland gelukkig nog niet overhellen tot het radicalisme, gevoegd bjj den aikeer, die bjjna algemeen werd gevoeld over de autocratische wjjze van handelen door den minister Tak, leidde er toe, dat de quaestie werd geformuleerd als te zij.i vóór of tegen Tak. Indien de radicalen verklaren, dat deze leuze een ralsche was, dan kan als alles aldoend motief worden aangevoerd, dat de Minister door zjjue geheimzinnigheid daartoe zelf aanleiding heeft gegeveD, en dat in de gegeven omstandigheden geen beter wachtwoord in destembasworsteling kon gegeven wordeD. Nu wjj dan ook in tjjds voor dat het te laat was, tot de Kie zers vooral tot de onzen hebben gesproken, en een voorbeeld hebben gegeven om met de tegenstanders van Tak 's-kieswet sa men te werken, dan deden wij dat, met de vaste overtuiging, wel wetende, dat door een io tjjds en krachtig, ja ernstig en waarschu wend woord en bandelen onzerzjjds, het ra dicalisme in zjjn sluw overleg kon be streden worden. Behalve het gebrek aan eene stembus- leuze valt bjj deze verkiezing bizonder in het oog, dat op zoovele plaatsen groote lauwheid werd getoond. Deze onverschil ligheid noemen wij het sprekendst plei dooi voor de geringe noodzakeljjkheid tot kiesreebtnitbreiding. Het volk heeft die uitbreiding niet verlangd en nog veel minder geëischt. Ja, zij stond op bet werkprogram van Regeering en die moest ten slotte uitvoering trachten te geven aan betgeen zij eene noodzakeljjke voor waarde voor bljjvende verbetering had ge noemd, maar indien de toezegging tot kiesreehtuit'oreidiig niet ware gedaan, zou waarscbjjulyk in geen andere, dan enkele radicale kringen deze zaak zjju besproken. In tegenstelling met onze zienswjjze over de geringe opkomst der kiezers, bomt een der radicale bladen tot de conclusie, dat de tegeuwoordige kit zars niet deugen en dat het daarom hoog tjjd wordt dat andere personen, die meer aan hun kies recht hechten, ook in het kiezerscorp worden opgenomen. Wij misprjj/en lauwheid in dit op zicht. Zeer terecht hoort men soms Kies recht is kiesplicht. En bovendien bewerkt lauwheid nooit anders dan kwaad. Maar zoo dwaas mogeljjk noemen wij het om daarin een motief te vinden voor T a k 's Kieswet. Hier moet meer rekening gehouden worden met den Nederlandscben volks aard, die nitt wensebt te treden op het gebied van het openbaar leven, zoolang er geen dringende redenen bestaan om in vloed op den gang der politieke zaken te trachten uit te oefenen. Zeer moeiljjk is het Nederlandsche volk warm te maken voor weg gevolgd is, hervatte mijnheer de Garennes. Ik doe mei r dan veronderstellen. Ik ben er zeker vsd. Deze weg loopt achter de her berg der weduwe Magloire, eu 't is door de deur, die op den weg uitkomt, dat de b os- wichteü op de binnenplaats van de herberg der wtduwe Magloire zjjn gekomen. Binnen dertig minuten bereikte meo de be wuste deur. Als naar gewoonte was zjj niet ge sloten. De dokter duwde baar opeD, liet de drie mannen voor lick heengaan, en sloot haar ver volgens weer. De weduwe Magloire, voor een der ramin van de herberg staande, had de wandelaars den drempel harer bianenplaats zien overschreden. Haastig kwem zjj naar hen toelo pm. Dag h eren! sprak zij met een vrooljjk gelaat en een g'imlaeh op de lippen. En zich tot Eaoul wendende, voagde zij er bjj Als ik rojj niet vergis, mjjnheer, dan herken ik o. Gij zjjt dat jonge heerschap, dat bier den nacht heeft doorgebracht met den lijk wagen der begrafenis-vereeniging, die gereden werd door den koetsier Saturain. Baoul wilde een aitwoord geven, doch de dokter liet er hem den tijd niet toe. Inderdaad, juffrouw Magloire, zoide bjj het woord opvattende, mijnbeer is de burggraaf de Challics, voor wiens zaak gjj bij den Onder zoeksrechter zijt geroepoD, en deze heer is de naron de Garennes, zijn cetf, een beroemd advokaat, die zich met zijne veidedigirg heeft belast. Ik ken mijnheer niet, noch dien anderen heer, liet zjj er op volgen, op Vandame wijzende, eene zaak, die bet staatkundig leven be treft. Eerst waaneer zich de naweeën van verkeerde maatregelen gaan doen ge voelen, wordt krachtiger opgetreden en als dan de hartstochten eenmaal zijn ont ketend, dan is het vaak zeer moeilijk om die weder te beteugelen. Doch zoolang de zaken nog niet geheel in het niet zjjn geloopen, wordt door zeer velen tene on vergeeflijke onverschilligheid getoond. Daarmtegen hebben wjj bij de jongste verkiezing onze stem deen hooren en voor bet district Haarlem met succes. Ouze innige dank dus aan allen die onze Bloemenstad hebben helpen fcerrjjden van een Takkiaan. Toch is het zeer te bejammeren, dat lau wheid en eene verkeerde voorzichtigheid ter wille der vriendschap onder de menschen nog te veel wordt ontzieD, waar de hoogste belangen op het spel staan. Zij toch is oorzaak geweest, dat in ver schillende districten de overwinning niet werd behaald door een anti-Takkiaan. Werkelijk gelooven wjj, dat indien er be ter was gestemd en de twjjfelaars waren wakker geschud, ja gedwongen waren ge worden hun plicht te doen, de miuister T a k al daleljjk eene groote nederlaag had geleden en niet eens op den uitslag der herstemmingen had behoeven gewacht te worden om de Kieswet-T a k voor goed het parlementn'rs veld te z:ea ruimen. Wjj kunnen evenwel thans nog veel goeds voor ons land van die herstemmin gen verwachten. Indien da tegenstanders van Tak overal trouw hun kiezersplicht vervullen, dan bestaat er kans, dat de definitieve uitslag er zulk een zal wezeD, dat het Kabinet niet beter zal knnnen doan dan zjjne portefeuilles ter beschikking van de Regentes te stellen. Doch, geljjk zooeven door ons werd ge zegd, indien de herstemmingen voor een groot deel ten gunste van den Minister uitvallen, en hjj eene geringe meerder heid voor zijne wet in de Kamer zou bq- eenkrjjgen, dan nog is bjj zedelijk ver plicht om af te treden en aan een ander do oplossing van het kiesrechtvraagstuk over te laten. Indien men toch in den afgeloopen ve - kiezingssirjjd teuigszins aandachtig heeft nagegaan, hetgeen door de bekwaamsten en degeljjksten in den lande is ingebracht tegen T a k's-kiesrechf, dan moet men toch wel tot de overtuiging komen, dat het eene ongehoorde eigenzinnigheid ou verwaaDdbeid zon verraden, indien werd vastgehouden door den Minister aan zjjn eenmaal ingenomen standpunt, boewei men aan de andere zijde behoort te erkennen, dat in het systeem van den minister Tak geer sprake van ingrijpende amendemen ten kan wezen. Zoo is dan voor een groot deel beslist over den genoemden Minister en zjjn kies recht, Moge hjj begrjjpeD, dat zijne wtt nimme eene nationale zal kunnen heeten, en das zjjn heengaan door de meerderheid der natie, vooral wat baar besta t lemen ten betrelt, wordt gewenscht, dan zal bij misschien den besten dienst aan het va derland hebben bewezen en dan zal de ontbinding misschien nog door velen met dankbaarheid worden herdaoht. ik heb ze nooit gezien. Wat is er van uw dienst, heeren Juffrouw, antwoordde Philippe, ik kwam u verzoeken zoo gr ed te zijn mjj eanige inlich tingen te geven omtrent dea partoon die bij u geweest eenige uren voor de misdaad en die deze wel eens gepleegd zou kunnen hebben. Weest zoo goed binnen te gaan, heeren, ik zal u gaarne vertellen het weinige wat ik weet. De dokter, door Philippe en Raoul gevolgd, liep nu dwars de binnenplaats over en trad de koffiekamer binnen. Vandnme ble f achter. Ga maar voor, ga maar voor, mijnheer, zeide de weduwe Magloire, hem aandachtig gade slaande. Een vzn de twee is het niet en toch zeide de herbergierster bjj zich zelve, op hare beurt de gelagkamer binnentredende. Wat ïul- ltn de heeren gebruiken? vroeg zij vervolgens. Hebt gjj rhum, beste juffrouw? Ja, mijnheer de Baron, en beste ook. Welnu geef ons rhum, glazen, koud water, suiker en cilrosnen. Wg zullen dan zelf wel koude Amerikaansche grog maken. Gilbert zich tol Vandame wendende, voeg de er bij Neem, wat gij hebben wilt, mjju vriend. O, mijnheer de dokter is wel goed, ant woordde de kamerdienaar nut eene vaste stem dan zal ik maar eene flerch bier nemen. Juffrouw Magloiie, na hem goed aangekeken en thans ook zijne ttem geh ord te hebben, maakte tegen Gilbert eene hoofdbeweging die Keizer Wilhelm heeft den aarts hertog Karei Stefan van Oostenrijk benoemd tof groot-admiraal der Duitsehe vloot. Volgens de Nation. Liber. Corresp. schijnt liet vast te staan, dat het voorstel der centrumpartij tot afschaffing der z.g. jezuïetenwet in de volgende week, vermoe- deljjk Maandag, in den Rjjksdag bji derde lezing in behandeling komt. Bjj de tweede lezing is het met 172 tegen 136 stemmen aangenomen, doch toen waren er van de conservatieven 31 afwezig, terwjjl het centrum bjjua voltallig was opgekomen. De Nat. Lib. Corr. acht htt echter onder de thans gegeven omstandigheden niet uitgesloten dat het bjj derde lezing wordt verworpen, in weerwil van alle pogingen der centrumpartjj om zich ook nu weder eene meerderheid ten gutste van het voorstel te verschaffen. Op verlangen van keizer Wilhelm zal geen gevolg worden gegeveD aan het plan tot g6rechteljjke vervolging van het weekblad Kladderadatsch, wegens de be kende beschuldigingen aan het adres van twee hoofdbeambten aan het Ministerie van Buitenlandsche Zaken. Ook het plan om de zaak in den Rijksdag ter sprake te brengen, schjjut opgegeven. Vorstin Von Bismarck (geboren Von Puttkamer) vierde eergisteren haren zeventigsten geboortedag. De Keizer schreef haar een gelukweusch en zond haar daarbjj eenen kostbaren schildersezel van berkenhout, met roode anjelieren (haar lievelingsbloem), rozen en gardenia's om wonden. De Vorstin heeft nog bovendien vele geschenken en telegrammen ontvan gen. Gepaard met brandstichtingen hebben de arbeiders der steenbakkerijen te Boom, eene gemeente tusschen Antwerpen en Mechelen, den arbeid gestaakt. Dinsdag-nacht zijn er alleen te Ter- haegen vijf branden uitgebroken, zonder twijfel door kwaadwilligen aaugestoken. De gendarmerie, 75 man sterk, was niet bjj machte de handhaving der orde te verzekeren, zoodat Woensdag een bataljon infanterie uit Antwerpen naar Boom ge zonden werd. De Koophandel schreef Woensdag omtrent die werkstaking en de daardoor ODtstane toestanden het volgende: «De werkstakingen te Boom en om streken van de steenbakkerijen sehjjnen dreigend te worder. Sedert Maandag is de werkstaking algemeen te Rumpst en te Terhaegen, alsook op het gehucht Den Haek, onder Boom. De werkstakers dezer gemeenten, ten getale van ongeveer 3000, beletten die van Boom te werken. De steenbakkerijen van Niel alleen zjjn nog in werking. «Twee magazjjaen van steenkolen zijn gistereD te Rumpst geplunderd. Te Ter haegen zjjn dezen nacht vjjf branden los gebarsten. Het parket der stad Antwerpan heeft zich ter plaatse begeven. «Een besluit van den Bargemeester van Boom verbiedt de samenscholingen van meer dan 15 personen, wat niet belet heeft zooveel wilde zeggen als: „Hjj is het niet Hoe vluchtig deze beweging ook geweest was, toch ontsnapte zij niet aan Philippe, dij voort durend op zijns hoede was. //GoM, zeide hjj bij zich zelve, ik vergiste mij dus nie'. Ons bezoek hier is er het bei te bewjjs van. Geen t.wjj- fel of men verdenkt mij zoowel als Vandame." De weduwe Magloire had inmiddels de ver langde verversching< n gebiacht. Eu tbans heeren, zeide zij, zich neerzet tende, beD ik tot uwe orders. Wij zullen oos wd wachten hier te herhalen wat onze lezers reeds weten. Als ik u dus wel begrjjp, dan was die man u onbekend Ja, mijnheer. Ik had hem nog nooit van mijn leven gezien. En zijn haar was rood? Zoo rood als vuur, mijnheer. Denkt gij niet dat dit maar eene vermom ming konde wezen Onwillekeun'g wendde de weduwe Mag loire den blik naar Julien Vandame, die de zen echter doorstond zonder de oogen neer ta slaan. 't Is mogelijk, antwoordde zjj, maar ik voor mij geloof het niet. Mijnheer de Garennrs zette den elleboog op tafel, legde hel h ofd in zjjne hand en scheen na te denken. I Waar denkt gij aan, neef, vroeg Raoul hem een weinig daarna. Hieraan De man met roode haren heeft ergens in eene herberg in de buurt moeten stilhouden met zijn medeplichtige, of zjjne me- dat gisteren-avond een troep van onge veer 2000 personen in de gemeente ge- i auifesteerd heeft. De gendarmerie was niet bij machte om hier tegenstand aan te bieden en beeft de manifestatie niet gestoord. «Er moest vandaag eene nieuwe ver gadering p'aats hebbeD, maar de aankomst van een bataljon van bet 5e linieregiment, dat dezen morgen te 9 ure uit Antwer pen naar Boom is vertrokken, zal dit be let hebben. «De werklieden beweren dat zjj ver plicht zjjn hnnne eetwaren en kruide- nierderjjen aan te koopen in de magazjjnen der bazen en betalen daar 25 pCt. meer voor slechter qualiteit. De werklieden ont vangen bovendien nog 75 cent minder per 13.000 steenen. «De bloem die 16 tot 17 frs. de 100 kilo's wordt verkocht, kost in de winkels der bazen 28 frs. wat aan de steenbakke rgen van Rumpst en Terhaegen toelaat eene concurrentie daar te stellen waarte gen die van Boom en Niel niet kunnen st rjjden.» Reeds nu ondervinden ds Spaansche werklieden op hun pelgrimstocht naar Rome in huu eigen laud moeilijkheden. Dientengevolge zjjn in den Senaat en in de Kamer motiëa aangenomen om te pro testeeren tegen de geweldeuarjjen, waaraan zij ts Valencia hebben blootgestaan. Toen de pelgrims zich te Valencia wilden inschepen, werden zjj daarin door eene vjjandeljjka volksmenigte bemoeiljjkt. Eerst toen de politie hun te hulp kwam, kon den zjj rustig aan boord gaan. Da manifestanten, 400 personsn sterk, waren republikeinen en vrijdenkers. Ze riepen «Leve GaribaldiLeve de Itali- aansche eenheid Zeventien pelgrims zjjn gewond, ook van de aanvallers zjju er vier gekwetst. Niet alleen dat het goddeloos gepeapel zijne woede koelde aan niets kwaads ver moedende pelgrims, hebben zjj bovendien de hand durven slaan aan de priesters die de pelgrims vergezelden. In het hotel waar de Aartsbisschop vau Sevilla logeer de, heeft het canaille de vensterruiten ingeworpen. Als het waar is dat de Bisschop van Madrid een dolksteek bij dit helsch geweld heeft ontvangen, al doorboorde die dan maar de toog en de onderkleederen van dezen Prins der Kerk, dan is de hel los gebroken en hebben duivelen in mensche- ljjke gedaanten zich vergrepen. De indrukwekkende pelgrimage van de Spaansche werklieden heeft naar mate de deelnemers ervan worden aangerand, voor gansch de wereld een des te hooger be- teekenis. Met groote meerderheid heeft heden de Qongaarsche Kamer van Afgevaardigden besloten, tot de behandeling der artikelen van de wet op het burgerljjk huweljjk over te gaan. Ia het Oostenlijksche Huis van Af gevaardigden heeft de minister-president vorst Windischgratz opnieuw ver klaard, dat de Regeering er naar streven zal eene kieswet tot stand te brengen, die deplichtigen, zjjn wagen, zijne kis', zijne gereed schappen. Er moet dus ook elders een spoor van zijnen doortocht te vinden zjjn, Te Pontarmé is geene andere herberg dan. de mjjne, zei de weduwe. Zijne komst alhier had alleen ten doel, antwoordde Philippe, om inlichtingen in te winnen en het terrein hier eens te verkennen, ten einde gedurende den nacht in uwe wo ning te kunnen binnensluipen. Doch klaar- bljjkeljjk was hij in een ander dorp uitgespan nen. Dat zoudt gjj gerust kunnen bazwereo, zeide de dokter, terwjjl hij Philippe strak in de oogen zag. Zoo, zeide deze, zoudt gij soms die plaats ontdekt hebben Dat heb ik. En gij hebt er mjj niets van gezegd riep de jonge man uit. Ik behield mjj voor, u dit heden nog te zeggen. Welnu, daarheen dienen wjj ons te be geven om te ondervragen, ten einde het jui-.te signalement van deza booswichten en hun aan tal te leeren kennen. Zij waren met hun beiden. Waar hebben deze twee schurken zich dan opgehouden voor bet oogenblik der misdaad. Te La Cbapelle-en-Serval, antwoordde de dokter, d e ditmaal Vandame aanzag. Zjj hebben daar, in //Het Wit Paard//, hnn rjj- tnig en paard gestalddaar ook hebben zij het avondeten gebruikt. En van daar uit zjju zjj naar hier vertrokken,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1894 | | pagina 1