No. 2128. Donderdag 3 Mei 1894. 19de Jaargang Een nieuw soort werkstaking. BUlTEKLAfl üT~ BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. 78. De twee Neven. Griekenland. Oostenrijk-Hongarije. Spanje. MWE MAMJISMU lililSUT. ABONNEMENTSFRIJS Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 16 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. 30 Cents. 5 STIENüRajT AGITE MA NON AGITATE. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en V r jj d ag-avond voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G.L.DAUBE 8f Co., JOHN F. JONES, Succ., Parijs 31 bis Faubourg Montmartre. Alles wordt tegenwoordig mode, zelfs de akeligste, griezeligste, onzinnigste din gen. Men meent alle mogelijke banden en lasten van zijn schouders geworpen te hebben en zie, zonder het zelf te weteD te willen of te vermoeden volgt men de wet ten of liever nog de grillen der mode. Zoo zitten tegenwoordig de werkstakin gen in de lucht, men heeft werkstakingen van mijnwerkers, van koetsiers, van fa briekarbeiders, van tram- of omnibus conducteurs, van allerlei soort werklieden, wien het niet naar den zin gaat. Ieder die weet op de een of andere manier on misbaar te zjjn, werpt de gereedschappen weg, slaat de armen over elkander en zegt «Zie zoo, geeft mg mijn zin, meer geld, minder werk, of anders dank ik er u har telijk voor met mjjn arbeid voort te gaan.» En dan moeten de patroons of werk gevers van armoede er toe overgaan toe te geven, daar zij anders zelf aan het kortste eindje trekken. Hoeveel gebruik en ook misbruik van die werkstakingen gemaakt is, hoeveel ellende en rampea zjj op hun geweten hebben, hoe meesters door hun halsstarrig heid en loontrekkers door hun veeleischend- heid elkander onnoemelijk veel kwaad heb ben bezorgd, hoeveel bloed zelfs gevloeid is tengevolge van die treurige misverstan den, behoeven wg hier niet te verhalen. De herinnering aan die droevige gebeur tenissen ligt nog in ieders gehangen; maar hoe betreurenswaardig deze werkstakingen waren vooral in hnn gevolgen, zjj waren in elk geval iets tgdelgks, iets voorbjj- gaande. De beide partjjen wisten ten minste wat zjj wilden; met wederzjjdsch onder- haudelen en toegeven kon men tot een vergelgk komen. Goede wil van weerskan ten, een verstandige scheidsrechter men herinnert zich de zoo hooggewaardeerde tnsschenkomst van kardinaal M a n n i n g bg de werkstaking der Londensche dok werkers kon veel kwaad voorkomen of ten minste herstellen. Maar nu dreigt er een werkstaking van een kant, waarvan men die het minst zou verwachten, en waarvan het einde niet te voorzien is. Gelukkig dat zjj zich nog maar voorloopig bepaalt tot een hoogst beperk ten kring en dat het grootste gedeelte van de genen,die tot deze werkstaking aangespoord worden er geen vermoeden van hebben, wat van hun geëischt wordt niet alleen, maar zelfs dat hun toestand verbetering verdient en zjj recht hebben op herstel van grieven. Het zou er anders vreeseljjk uitzien, wanneer die werkstaking a'gemeen werd; misschien is het beter dit niet zoo ronduit te bekennen maar aan den anderen kant heeft het ook zjjn goede zjjde, het kwaad onbeschroomd in de oogen te zien. Een gevaar, waarvoor men gewaarschuwd is, is nog maar een half gevaar en het is zeker een ontzettend gevaar dat de maat- schappjj dreigt in deze vreeselgkste der werkstakingen, nameljjk dia der huisvrou wen en moeders. Ja! de vrouw gaat ook haar werk staken. Zy is de eeuwenlange achteruitzetting en verdrakking eindeljjk moede «Worden wjj verdrukt?» zal menige rappe huismoeder vragen, die gewoon is het ge- FE BILLET ON. (Vervolg.) Verhalen wij tbans wat er op hetzelfde oogenblik op de villa te Bry-snr-Marae voorviel. Genoveva dacht aan het briefje, dat zjj Raonl in de bronzen vaas ia dentuin had zien werpen. Zij was van plan om het er vandaan te halenzoodra de Barones haar alleen zou laten, maar de hevige verschijnselen, teweeg gebracht na het innemen van het lepeltje digitaline, hadden hare krachten volkomen uit geput. Zjj wilde opstaan, doch zonk krachteloos in hare kussens terug. Mgn Godstamelde zjj wanhopig, ik kan nietl ik kan niet I. Eindeljjk gelukte het Genoveva haar bed te verlaten. Zjj trok hare pantoffels aan en knoopte een zjjden zakdoek om het hoofd. Toen richtte zij hare schreden naar de deur, die in den tuin uitkwam, opende haar zonder gerucht te maken, deed een paar stappen voor waarts en een koele luchtstroom deed haar als het ware herleven. Zjj luisterde aandachtig en wierp een angstigen blik naar het hoofdge bouw. Zjj klom op een bij het piëdestal geplaatste tuinbank, stak hare handen in de vaas, greep haastig het briefje en keerde naar hare kamer terug. heele raderwerk vaD haar buis op haar wenken te laten voortbewegen, die man en kinderen naar haar wil zet, en in den geza genden schoonmaaktijd vooral met een oppermacht bekleed is, waarvoor haar Heer en Meester, die wellicht in de raadzaal of op politieke vergaderingen een onbeperkt gezag bezit, het eerste zwichten moet. «Zjjn wjj verdrukkers?» zucht wellicht menig pantoffelheld, levenslang gewoon moeder de vrouw naar de oogen te zien en in alles zich te schikken naar haar wil of luimen. Ja, zeker, gjj zjjt een tyran, een despoot, erger nog een overweldiger want weet gjj wel, dat eigeolijk vroeger, heel vroeger, de vrouw in alles boven den man den voorrang baa? Dat hjj een ondergeschikt wezen was en zjj evenals de bjjenkoningin de meesteres? Nu is dat welzoolang geledendat men moeite beeft bewjjzen te vinden voor die bewe ring, daD is het nog de groote vraag of toen de zaken richtig toegingen bij de wilde volken, waar dat zoogenaamde «ma triarchaat» bestond, maar dat doet er niet toe; de mannen hebben op listige of lie ver brutale wijze zich de plaats veroverd, die hun eigeuijjk niet toekwam en zjj ver laagden de vronw tot een lastdier, een slavin. Zjj beschouwden haar als een lager bewerktuigd schepsel en zslfs het Chris tendon dat zooveel bjjbracht tot baar ver- beffi ig en tot de verbetering van haar toestand deed niet genoeg. Dat de ridders baar verheerlijkten en bijna vergoodden in de «duistere Middeleeuwen» was ook uog niet voldoende;lit alles zjjn slechts gunstee, waarmede de man haar vleit en tot be rusting aanspoort. Zjj heeft recht op meer, zg wil naast hem staan booze tongen verzekeren in afwachting dat zjj zich b o- v e n hem kan plaatsen, en zoolang zjj dit niet verkrjjgen kan, staakt zjj haar werk. Eigenljjk gezegd is werkstaking bjj haar doel en niet middel; wat zij wil is te werken als een man, op te treden als minister, afgevaardigde, advocaat, dokter, architect, professoren wat al meer. Lastige, vermoeiende bezigheden als van mijnwer ker, baliekluiver, soldaat, wil zjj hem wel overlaten, maar eervolle «nette» ambten, daar heeft zjj even veel recht op als bij; haar lichaamskrachten mogen geringer zjjn dan de zjjne, in geesteshoedanigheden is zjj zjjn geljjke of liever zjjn meerdere en in karakter en degeljjkheid staat zjj ellen hoog boven hem. En zou zjj dan nog langer zich die vermoeide bezigheden getroosten in keu ken, kinderkamer of huisvertrek? Neen, reeds genoeg heeft zjj geplast in zeepsop en reeds te veel haar armen ver moeid met het hanteeren van stoffer en zeemleeren lap; reeds genoeg potten groen ten en flesschen zuar of vruchten zg'a door haar ingemaakt, reeds te lang zat zjj te stoppen en te mazen, reeds te veel kin dertjes heeft zjj gewassehen, gekleed en gevoed, reeds te veel kousen gebreid, nn moet het nit zjjn. Aan den man haar plaats in te nemen vóór de wasch- tobbe, het fornuis, de naaimachine en het wiegetouw. Da wereld gaat verkeerd, dat ziet men genoeg, maar dat is alleen de schuld der mannen, laat haar de teu gels van het bewind in handen nemen, en al wordt dan ook eerst het eten ver knoeid, de huishondiog verslorderd, de Haar ongeduld was echter zoo groot, dat oudanks de hevigheid barer pijnen, zjj naar haar nachtlampje toetrad, het briefje ontvouwde en den inhoud als het ware verslond. Een ge voel van angst bekroop haar echter ouder h«t lezen. Hier 's nachts te willen tomen 1 mom pelde zjj, welk eene onvoorzichtigheid, welk eeDe dwaasheidEvenzeer als hjj koester ik den wensch een onderhoud met hem te hehben 1 ik durf er haast niet tan denkeo. Maar hoe dan ook, ik kan hem niet beletlen te komen, ik kan zelfs niet beproeven hem van dat plan terug te brengen. Hjj zal dus komen en ik zal naar hem toegaan Het jonge meisje brscht, wjj behoeven zulks wel niet te verzekeren, een vrjj onrustigen nacht door. Tegen den morgen werd zjj echter wat kalmer en schonk een vasten slaap haar eenige verkwikking uit welken zjj eerst ont waakte door een kloppen tegen de deur harer kamer. Binnenriep zjj, nog half slapande zich in haar bed oprichtende. 't Was mevrouw de Garennes. O, vergeef mjj, mevrouw 1 stamelde Geno veva, het is al zoo laat en nog sliep ik. Ik zal terstond opstaan. Bljjf rustig liggen, mijn kind, antwoordde de Barones haastig, ik breng u den dokter. En inderdaad was dokter Lourbet, door me vrouw de Garennes ontboden, een weinig op den achtergrond blijven staan. Hjj trad thans binnen en schreed naar het bed van de gezelschaps juffer. Eerst was hij getroffen door de verba kinderen verwaarloosd, al schreeuwen de lieve kleinen erbarmelijk over huu bittere verwaarloozing, al ontstaat er algemeen geklaag over het verdwjjnen van alle com fort en gezelligheid. Wat nood? De man nen zullen dan inzien wat voor ondingen in de maatschappij zjj eigenljjk zijn, die alles waarmede zg zich bezighouden, ver knoeien en wat beteekenen deze kleinig heden bg de groote belangen welke op het spel staan Da wereld zal nn eindelijk een plaats van genot worden, als deSchoon- heid oppermachtig regeert, als fijne vin gers vlug en handig aile moeiljjke quaes- tiën ontwarren. Daarom is het parool van alle «Vrjje Vrouwen-Vereenigingeri» op baar verga deringen en in haar couranten: «Staakt het werk o Vrouwen Weigert langer nw banale bezigheden te verrichten! Houdt op huisvrouwen te zijn en moeders te worden! Verlaat de stille huiselijkheid, waaria de manuea zjj mogea wetgevers, zedenpre kers of dichters zjjn, a zoo gaarne willen verbannen! Werpt uwe boeien af, al zjjn ze ook van rozen, treedt op in het dage- ljjksche leven Gooit nw prozaïsche ge reedschappen weg, dat stoffer en blik Daast de naald en de spons, pan- en pot lepel ter aarde liggen. Wanneer de man- mao er behoefte aan hebben dat zij ze zelf oprapen om er op hnn manier mee leven, maar u wacht een hoogere bestem- ming. En die leidsters der Vrouwenbeweging schreeuwen zich heescb, dringen zich voor uit alleen om maar gehoord te worden en om haar hoorsters te overtuigen van haar droevig lot, van haar onmenschwaardig bestaan, vau haar rechten en haar macht. Maar helaas! slechts kleiu is het gezel schap dat die woordvoersters aanhoort De meesten wenden zich lachend af en schande, zg hebben pleizier in haar verne dering, in haar lagen werkkring. Zij lachen om die verdedigsters van haar rechten, die zich zoo hoog verheven wanen boven die lage, kleinzielige belangen, welke de ge- wooe vrouw gevangen houden; zjj maken zelfs aanmerkingen op haar toilet en luis teren niet naar haar woorden. Zg kunnen den zin niet opgeven voor die verachtelijke huüelyke bezigheden. Zg genieten in een schoonmaak, zjj stralen van vreugde bg het gelukken barer heerljjke inmakerjjen, vooral zjj praten liever over haar japonnen of de volmaaktheden harer baby dan over de voor- en nadeeleo der nieuwe Kieswet, Wat te beginnen met zulke onwillige elementen? Gelukkig voor de maatschappjj zal het lang duren vóór de druppel den steen heeft uitgehold en de werkstaking der vrouwen een algemeeoe wordt. Wee anders ons mannen, wee onze kin deren! Wjj hebben onze vrouwen en moe ders van het echte soort wel te verstaan al te veel noodig, om in zulk een werk staking te kannen berasten Nieuwe aardschokken hebben plaats vooral rondom bet reeds zwaar geteisterde Atalanti, waar ook nog eene zeebeving met een vloedgolf de van pani- schen schrik bevangen bevolking nit de overstelpte dorpen naar het gebergte deed zende verandering in het gelaat van het jonge meisje. Hjj vatte den buiten het bed hangenden arm, voelde den pols en constateerde nu eene hevige koorts. Gaat het niet wat beter, mijn kind vroeg hjj. Niet veel, dokter En hoe is het met de hartkloppingen Zij houden nog steeds aan. Komen zjj ongeveer op dezelfde ur. n terug Mjj dunkt van ja. En wanneer gjj van uw drankje hebt in genomen Dan nemen zjj in hevigheid toe. De dokter bleef een oogenblik staan na te denken. Wat denkt u er van, dokter, vroeg de Barones met eene gemaakte verbazing. Ik denk mevrouw, dat wjj eenige dagen het gebruik van het drankje zullen moeten staken. Doch indien overmorgen die pynen niet ophouden, noch de hartkloppingen mindereD, dan zal mejuffrouw twee lepeltjes in plaats Yan één, in melk drinken. OI niets is gemakkelijker, waarde dokter, en uw voorschrift zal stipt opgevolgd worden, zeide de duivelsche Barones. Ik heb nog eene allergewichtigste vraag te doen. Hoe gaat het met den eetlust, mjju kind Zeer goed, dokter, antwoordde Genoveva. Ik eet met smaak. Zjjt gjj dorstig? 01 vreeseljjk mijnheer! vlachteo. De toestand is verschrikkeljjk en de menschen zjjn, alles verloren heb bende, aan de grootste ellende ten prooi. Een koniukljjk decreet bewilligt een extra crediet voor 200,000 drachmen ten bate der slachtoffars. Te Weenen hebben de arbeiders ia het bouwvak ten getale vau omstreeks 30,000 eene werkstaking aangekondigd, tenzjj hnn met behond van het loon eene verkorting van den dageljjkschen arbeidsduur wordt toegestaan. Te Praag is Zaterdag-middag door kardinaal Yon Schwarzenberg het huweljjk voltrokken tusschenDon Car los, Hertog van Madrid, en Prinses Rohan. Getuigen waren PriasAllain R o b tv d, graaf van W a 1 d s t e i n, Prins vau Loewenstein en Prins Al f o n s van Bourbon. Volgens mededeeÜDgen van de Alpen- vereeniging hebben zich in 1893 in de Oostenryksche en Duitsche Alpen 50 cata- strophen voorgedaan, waarbjj 80 menschen het leven verloren. Hiertoe behooren ech ter ongeveer 20 ongelukken aan EJel- weisszoekers enz, overkomen; ongelukken, die das niet met de eigenljjke «bergsport» te maken hebben. In het verslag wordt nog als eene bjjzonderheid gemeld, dat de moeieljjkate toeren betrekkelijk het veiligst zjj n. De meeste slachtoffers eiscben de ge makkelijke toeren, omdat zij den begin- n er moeieljjkheden bieden, welke bjj niet vermoedt en voor welke bjj niet geoefend en toegerust is. Frankrijk. Emile Henry, de Parjjsche anar chist, de bommenwerper in het café Ter minus aldaar, is ter dood veroordeeld. Hg deed zich voor bet Hof van Assisis in zjjne verklaringen kennen als een monster van wreedheid. Hjj wil geen Ravachol of een V a i 1- 1 a n t zjjn, die ban hoofd aan de justitie zochten te betwisten. Hjj biedt de justitie zjjn hoofd aan, want hg heeft zjjn leven veil om menschen te dooien, zooveel mo- geljjk. Na lang zoeken heelt hjj het café Terminus uitgekozen, omdat hjj daar de meeste menschen bjjeen zag. Hg trachtte de hem nazittende politie en andere bur gers te ontkomen, niet om zjja hoofd te redden, maar om nog meer menschen te dooden. Zjjne bom had hjj dan ook ver vaardigd om velen tot slachtoffer te maken van zjjn haat tegen de maatschappij. Het is geen verdediging, sprak hg, die ik voor draag. Ik zoek mjj volstrekt niet te ont trekken aan de weerwraak van de maat schappjj, die ik aangevallen htb. Boven dien, liet hjj er op volgen, ik ben slechts aan één, aan mjj zelf verantwoording schuldig vau hetgeen ik gedaan heb; de nitspraak die mg wacht is mjj onver schillig. Ik weet, waren de laatste woorden zjjner verklaring, dat mgn hoofd niet het laatste zal zjjD, dat gjj zult afsnjjden andere hoofden zullen nog vallen, want de hon gerlijders (Henry was verre vaneen hongerljjder)beginnen den weg nwer groote koffiehuizen en nwer groote restaurants: Terminus en Foyot te kenneD. Gjj zult andere namen aan de bloedige ljjst onzer dooden toevoegeD. Gjj hebt te Chicago De melk zal dezen dorst wel stillen, die overigens niets verontrustends heeft. Wees vol strekt niet ongerust, mejuffrouw. Wandel in de zoo, doch drasg daarbij zorg het hoofd te be schutten door een zonnescherm. Nu tot weer ziens! Zjj is zeer veranderd, niet waar,dokter? vroee de Barones, toen zjj oordeelde dat de zieke haar niet meer hooren kon. O, ja, mevrouw. Wat denkt gq van haar toestand Indien de pijnen aanhouden, zal ik den loestand als zorgwekkend beschouwen, en zal mjjne hoop op een gunstigen afloop al zeer twijfelachtig schjjnenl Zou dat arme, lieve kind dan onherroe pelijk verloren zijn riep de Barones op hui- chelachtigen toon. 01 neen, zulks is niet mo- geljjk 't Is ongelukkigerwijze maar al te moge lijk. De ziekte maakt zulke snelle vorde ringen, dat de wetenschap als 't ware er op een dwaalspoor door gebracht wordt. De oude dokter vertrok. Mevrouw de Gsren- nes glimlachte. De pijnen zouden aanhouden, zulks wist zjj wel, om de eenvoudige reden dat zjj niet zou ophouden, met Genoveva vergift toe te dienen. Ia den namiddag ging Genoveva, volgens voorschrift van den dokter, wat wandelen met de Barones. Nadat Genoveva een kwartier ge wandeld had, was zjj verplicht te gaan zitten, daar hare beenen haar niet laDger konden dragen- Hebt gjj misschien ook dorst, mjjn engel vroeg de Barones. opgehaogao, in Daitscbland onthoofd, te Xeres geboeid, te Barcelona gefusilleerd, te Montbrison en te Parjjs geguillotineerd maar de anarchie zult gjj nooit kannen uitroeien. De wortelen liggen te diepde anarchie is ontstaan in eene verrotte, in staat van ontbinding zjjade maatschappjjzjj is eene geweldige reactie tegen den gevestigden staat van zaken. De anarchie is de aspiratie naar gelijkmaking en vrjjheid, die het tegenwoordige gezag aantast; zjj is overal, en dit maakt dat gjj geen vat op haar hebt. Zjj zal n eindelijk dooden. Dit, Mjjne Heeren de gezworenen, had ik u te zeggen. Thans zult gjj mgn antwoord hooren. Uwe wetten willen, dat aan eiken be schuldigde een advocaat wordt toegevoegd. Maar wat mgn advocaat u zal zeggen, verzwakt hoegenaamd niets van hetgeen ik gezegd heb. Mjjne verklaring is de juiste uitdrukking mjjner gedachte. Ik bljjf er geheel en al aan vasthoulen. Na deze verschrikkelijke verklaring spraken de gezworenen het doodvonnis nit. In een der nevenzalen vernam de onge lukkige moeder van den anarchist de ter doodveroordeeling van haar zoon, de vronw viel in zwjjm. Francis Magnard noemt de jonge Emile Henry, een jengdig monster, een satanisch voortbrengsel van een woedenden nijd, waarbjj de dorst naar zekere genietingen, voor welke men niet uitkomt, gepaard gaat met e9ne karakte ristieke zocht tot vernietiging. Ean mon ster dat ons de anarchie doet zien zooale ze is, ontdaan van de bloemen der theo retici waarmede men haar nog omgeeft, in al de naaktheid harer droomen en be geerten, die gelukkigljjk moeilgk te ver wezenlijken zjjn. Te vergeefs zullen de zachtmoedige anarchisten den «compagnon» Henry verloochenen; hg behoort hnn toe. Hg is doortrokken van hunne leeringen, een product van hunne paradoxen: hg haat de maatschappjj, omdat zjj hem die ver toond hebben, gelgk zjj hun toeschijnt in hunne teleurgestelde eerzucht of in han ziekeljjk gevoel. Zij zjjn zjjne medeplich tigen, ten naastenbjj in dezelfde verhou ding als de heler tot den dief. Te Lyon bezochten de Ministers de Tentoonstelling om deze te openen. Eenige jongelieden,verontwaardigd over de vervol ging die de geeBteljjkheid van den kant der R9geeriog*mannea moet (ondervinden, hielden eene betooging om vaa han gevoe lens te doen big ken. Zg hieven de kreten aan: Leve onze Aartsbisschop die vervol ging moet leiden om wille der rechtvaar digheid! Weg met de vrjj metselaars! Twintig banner werden in hechtenis genomen, maar spoedig weder losgelaten. De Geestelijkheid der stad was bg de opening der Tentoonstelling niet tegen woordig. Volgens een telegraphiich bericht nit Madrid is de linkeroever van de Taag besmet door de cholera. Nabjj de Spaansche vesting Ferrol heeft men een groot aantal zakjes dyna miet gevonden, verstopt in spleten van de rotsen. Ja, mevrouw 1 't Is of mjjne keel in brand staat. Wilt gjj wat melk hebben O ja mevrouw. Bljjf dan maar stillekens zitten, ik kom dadeljjk terug. Na verloop van vjjf minuten verscheen zjj weder, met een bord in de hand, waarop eene kom melk stond. Da hand der ellendige vrouw beefde niet, toen zij aan haar slachtoffer den drank aanbood, waaria zjj het vergift gemengd had. De pijnen keerden thans minder spoedig terug, doch ten laatste vertoonden zij zich weder en het jonge meisje was verplicht naar binnen te gaan. Naarmate de avond viel, hoopten zich on weerswolken boven de Marne op, en tegen zes uur toen het oiweder op zijn herigste was, kwam mevrouw de Garennes Genoveva's kamer binnentreden, om te vragen of zjj beneden kwam om te dinenren. Stel mjj daarvan vrjj, mevrouw, als ik u verzoeken mag. Ik zal alleen een kop melk ge bruiken. Da Barones plaatste nu bjj het bed eene karaf met melk en een glas en verliet de kamer. Even over tienen kwam zjj terug. Genoveva veinsde te slapen. Da ellendige verwijderde zich op de punten der voeten. Naaweljjks had zij da dsur wader aclitsr zich gesloten, of de zieke richtte zich op haar kussen op. De wjjzars wezen kwart over tienen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1894 | | pagina 1