No. 2137. Zondag 27 Mei 1894. 19de Jaargang Advertentiën Het radicalisme, de vijand. BUITENLAND. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. Van 1—6 regels Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. 30 Cents. 5 87.) FE UILLETON. De twee Neven. Frankrijk. België. Oostenrij k-Hongarije. Duitschland. mm imisii: mnn ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlem f 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10 Voor het bnitenland 1,80 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. Redacten r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. PRIJS DER ADVERTENTIEN. AQ-ITE MA NON AGITATE Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en V r ij d a g-a vond voor 6 unr ingewacht. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DA UBESf Co., JOHN F. JONES,Succ., Parijs 31 bis Faubourg Montmartre. io de NIEUWE HAA RLEMSCDE COURANT driemaal ter plaatsing op gegeven, worden slechts tweemaal in rekening gebracht. Bjj al de loftuigingen, welke bet radi calisme onzer dagen ten beste geeft over de verlichtheid eu de groote ontwikkeling van den geest, welke in het einde der ne gentiende eeuw het menscbdom kenmerkt; bg al de vorderingen, die de weten schap dagslijk* maakt en de uitvindingen op onderscheiden gebied; bjj de vol maaktheid, die de machinerieën thans bij na bezitten en de hulpbronnen, waarover op elk terrein kan worden beschikt bg dat alles moet het toch een trenrig verschijnsel heeten, dat het aantal mis daden schrikbaren! vermeerdert niet alleen maar ook dat het karakter van die mis daden telkens e en afschuwelijker en menschonteerender gedaante aanneemt. Men kan geen nieuwsblad iu de handen nemen, of men leest er mededeelingen en verhalen in van de afgrijselijkste wanda den. Het schjjnt, alsof moorden en dood slagen tot de zeer gewone gebeurtenissen behooren, welke in bet dageljjksch leven moeten voorvalleo. Soms zelfs wordea de aanslagen, geljjk de dynamiet-ontploffi igen ia Frankrjjk en Balgië, tegen geheele groepen der samenleving gericht en heb ban de booswichten de bedoeling om zoo veel mogeljjk personen te dooden of Ie verminken. Wjj behoeven hier niet in eene opsom ming te treden van de verschillende schan delijke feiten, waarop wjj het oog hebben. Als wjj bet verschijnsel consiateeren, zal een ieder wel toegeven, dat er niets op valt af te dingen, en dat hetgeen aan het groote publiek t9r oore komt, gewoon- ljjk nog niet de helft der ellende doet begrijpen, welke door de scbandelgke mis dadigers wordt teweag gebracht. Bjj dit verschjjnsel van toenemende misdaden moeten wg vosgen de vermeer derende bevolking van gevangenissen, krankzinnigengestichtenbedelaarskolo niën, opvoedingsgestichten en al znlke in richtingen, waar personen heen gezonden worden, die gevaar opleveren voor de maatschappij. Misschien zal deze of gene onzer lezers in zich zeiven de vraag stellen, welk ver band er bes*aat tusschen het toenemend radicalisme en de vermeerdering van het aantal misdaden. Men zal om er wellicht een vertapt van willen maken, dat wjj twee van elkander onafhankelijke ver schijnselen naast elkander plaatsen, ja erger nog, bet eene van het andere als een gevolg beschouwen. Toch is naar onze overtuiging het ver band niet ver te zoeken. Het gebeurt wel meer, dat twee zaken op verschillen 1 ge bied des maatschappel jjken levens schijn baar geheel op zich zelf staand optreden, ttrwjjl voor den aandachtigen opmerker •en bijna onzichtbare schakel beide ver schijnselen vereenigt. Zoo was het steeds een geliefde stelre gel van de liberalen om de uitgaven voor het openbaar onderwjjs te vermeerderen. (Vervolg.) Hebt gij hier ook een ledig fleschje? Op gindsche commode zult gij er drie of vier zien staan. Gilbert nam een derzelve, goot er het fleschje van dokter Lourbet in en vulde het vervol gens op gelijke hoogte met zuiver water. Genoveva keek met verbazing naar hetgeen hij deed. Maak u maar niet ongerust, mijn kind, zeide hij, ik heb mijne bepaalde redenen om aldus te handelen. Men zal deze verwisseling niet bemerken, ging hij met een bijna onmerk baar glimlachje voort, want niets gelijkt beter op gedistilleerd water dan schoon water. De dokter kurkte de fleschjes weder toe en stak dat, hetwelk digitaline bevatte, in den zak. Genoveva stak Raoul de beide handen toe, die hem zachtjes naar zich toetrok en hem in het oor fluisterende Ik dank u, u zal ik het leven te danken hebben. -— Met Gods hulp zal ik die twee kinderen gelukkig maken, dacht Maximiliaan's broeder. Luid liet hij er toen op volgen: Ga nu mede, Raoul. Zij verlieten het paviljoen waarvan Raoul de Zjj beweerden dan dat door die hoogere kosten het onderwjjs beter zoa worden ec dat ais gevolg daarvan de menscben meer ontwikkeld eu daardoor ook minder slecht zouden worden. Telkens, wanneer booger sommen voor het onderwjjs werden nitgetrokken, deed dat argumeut dienst en maar al te veel leenden de anti-liberalen het oor aan die scboone, doch bolle theorieën, zoodat de onderwjjs-uitgaren gewoonlgk werden in gewilligd. De vrucht daarvan laat echler nog steeds op zich wachten. De scholen zjjn verfraaid, de salarissen der onder wjjzers werden ver beterd, de leermiddelen in grooten over- v oed aangeschaft, maar het opkomend geslacht schjjnt geen haar beter te zjjn dan de jeugd in vroegere tjjdperken. In tegendeel schjjnt het o is toe, dat het jonge volkje in onzen tjjd, wat zedeljjkheid en zedigheid aangaat, de vlag moet strjjken voor het opkomend geslacht van voorheen. Wjj schrijven dit nu niet direct toe aan de verbeteriog van het onderwjje, maar mee oen toch de opmerking niet achterwege te kan jen laten, dat door die hoogere onderwijsuitgaven de jeugd er toch niet op verbe.erd is, Indien men het verband tusschen 't on derwjjs en de vorming der jeugd wil aan wijzen, dan valt het daarin te zoeken, dat 'i materialisme ia de tegenwoordige onder- wgsrichting ook doorwerkt in ds beschou- wiog der jeugd over de toestanden van het dageljjksch leven. En op dit verband de atndacht te vestigen kaa niet genoeg worden gedaan. Maar wat nn betreft de innige verwant schap tasschen 'c radicalisme en het toe nemend zedenbederf, waaneer wjj de maat schappij beschouwe als een leerschool in het groot, dan zien we, dat de radicalen zich geheel trachten te onttrekken aan de bioden, welke de samenleving bjjeen hon den. Dj radicalen prediken het telkens van de daken, dat zooal niet gewelddadige omverwerping van al het bestaande (ge ljjk de sociaal-democraten verlangen) dan toch geheele veranderiog in de grondsla gen der maatschappij moet worden ge bracht. Het radicale systeem is gebaseerd op afkeuring van al wat in den loop dar tg Jen is ontstaan, wat zich dus historisch beeft gevormd, om te geraken tot de ver wezenlijking van een stelsel, dat in de verhitte hoofden van enkelen is uitgebroed en nu als eene pasklaar gemaakte inrich ting; voor de samenleving wordt afgeleverd. Het kenmerkend karakter ven net radi calisme ligt dan ook in zjja zucht tot afbreken ea weder opboawen. Met dat afbreken wordea overboord geworpen, de bsgiaselen, welke de godsdienst en het sociaal loven hebben gekweekt, en waar door het maatschappelijk geheel ij stand wordt gehouden. Daarvoor komt echter iets in de plaats, dat met de vage uit drukkingen vaa «menschwaardig bestaan» of «maatschappeljjke rechten» en derge- Ijjke wordt aangeduid. Hierin vinden evenwel de volgelingen vau het radicalisme onmogeljjk eenigen grond voor eene gevestigde overtuiging om trent de verplichtingen, welke zjj tegenover de maatschappij hebben te vervullen. Er wordt eenzjjdig gewezen op de rechten, deur nu weder op slot draaide. Eindelijk ver dwenen zij achter het dichte heestergewas. Mjjn- heer de Challins wilde spreken. Stil! gebood Gilbert, later zullen wij wel praten. De beide mannen hadden spoedig de plaats bereikt, waar zij het park waren binnengedron gen. Zjj klommen andermaal den muur over en stonden weldra op het bouwland. Toen eerst bleef de dokter stilstaan en zich omkeerende naar de woning, die hij zooevcn verlaten had, zeide hjj met eene doffe stem Wacht maar, ellendelingenGij zijt zonder medelijden geweest, welnu ook voor u zal ik geen medeljjden kennen. Zich vervolgens tot mijnheer de Challins wendende en zijne handen vattende, voegde hij er bij: Wel, Raoul, gelooft gij thans dat Genoveva de dochter is van den graaf de Vadans, uwen oom? Ik geloof het thans zeker, antwoordde de jonge man. Gelooft gij thans, dat Genoveva vergiftigd wordt door de barones de Garennes en baren waardigen zoon Het is mij onmogelijk om dit feit te ont kennen. Gelooft gjj thans, dat ik het rechte einde had, toen ik uwen neef beschuldigde van u in het verderf te willen storten? Ook daaraan kan ik niet langer twijfelen, maar ik deins terug voor het afschuwelijke van al deze misdaden. Wat wilden Philippe en zjjne moeder dan toch eigenlijk? die men kau doen geldeo, doch men ver zuimt om de plichten daarnaast te stellen. Het geheele radicale systeem is niets dan een samenstel van allerlei soort vau rech ten, die een ieder meent te hebbeü. Mtar men ziet voorbjj, dat het evenwicht in de maatschappij niet te bewaren is enkel door de vooropstelling van rechten. Als daar tegenover niet worden geplaatst de plich ten, voortspruitende uit den godsdienst en het geweten, dan slaat de waegscbaal naar eene zjjde over. Hat evenwicht is verbro ken; onlust en onrust hebben de o'erhand. Vaodaar dat wjj de vermeerdering van het aantal misdaden wjjten aan dea voort gang van het radicalisme. Waar de be ginselen ontbreken, die het richtsnoer moeten wezan voor denken en handelen, waar moedwillig allei wordt ter zjjieg;- steld, dat een goeden invloed op 's men sehen daden kan uitoefenen, en het egoïime de eenige drjjfveer wordt, daar kan het geen verwondering bireu, dat naast de godsdienstige daagden ook demattschap- pelgke deugden hare beteekenis verliezen. Da mensch heeft geea steun mejr op een vast fondament en wordt door zgne harts tochten her- en derwaarts geslingerd. De groote vjjand van de maatschappij is daarom ia ons oog het radicalisme. In scbjja op rechtvaardigheid en gelijkheid gebonwd, heeft het radicalisme slechts tot grondslag een der afkeuringswaardigste grondbegrippen, namelijk de zelfzucht, wel te onderscheiden vau de zucht naar zelf behoud, die juist b j de tegenstanders van bet radicalisme thans op den voorgrond treedt. Da zelfzucht leidt tot zedelij ken onder gang en tot afhankelijkheid van den mensch aan de lagere hartstochten, de zucht naar zelfbehoud, opgewekt door d n voortgang van het radicalisme, leidt tot zadel jjke verheffi jg van den mansch. E n middenweg is hier niet te kiezen. Geeft man toe aan de radi-ealviuistische strooming, geea kans bestaat er om er zich later aan te ontworstelen. Het is eene helling, waarvau men al dieper naarder afgrond daa't, totdat algebeale ondergang der samenleving het slot zal zjja. De strjjd tegen het radicalisme, in wel ken vorm het zich ook voordoet, achten wjj daarom de plicht van een ieder, die de maatschappelgke orde lief heeft en den godsdienst als de grondslag van de samenleving beschouwt. Het plots ding aftreden van het minis terie-P r i e r komt den heer C a r n o t, president der Fransche republiek zeer onge legen. Het is hem nog maar niet mogen gelukken een Kabinet te doen formearen. De heer B o n r g e o i s, eeder raiicale leiders die met zjjne party het ministerie- Pér i e r ten val bracht, heeft een lang durig onderhoud gehad met den heer C a r- not op het Elysée, maar achtte zich niet in staat de moeiljjkheden, welke door het besluit der Kamer veroorzaakt zjjn, op te lossen. Yoorloopig dus bljjft de toestand zeer duister en duurt de ministerieele crisis in Frankrijk voert. Daar zijne plannen tegen u mislukt waren, daar hij u in vrijheid zag ondanks zijnen laster, had hij besloten Genoveva te huwen, ten einde in het bezit te geraken van het geheele fortuin van den graaf de Vadans; daar Genoveva nu echter weigerde zijne vrouw te worden, ver moordt hij haar, opdat ten minste een gedeelte van dit fortuin hem niet zoude kunnen ont snappen. Hij is het, die het testament van den Graaf gestolen heeft, en uit dit testament bleek het bestaan van Genoveva. Een duivelsch toe val had hem met Julien Vandanie in aanraking gebracht en de knecht heeft zich tot mede plichtige van den meester gemaakt door dit engelachtige wezen in zijne handen te leveren, dat hij zijne zuster noemde. Genoveva moet gewroken worden! riep Raoul uit. Wij zullen haar wreken tegelijk zullen wjj u ook wreken. Koestert gij geene vrees meer voor haar Geen de minste. Ik heb haar een krachtig werkend tegenvergift gelaten, die elke misda dige poging verijdelen zal. Door den drank met digitaline te verwisselen tegen zuiver water, heb ik reeds de werking van het vergift ver minderd. Dat hetwelk zjj verder aan Genoveva zullen toedienen zal in het vervolg geene uit werking meer hebben, aangezien wij het met kracht onschadelijk zullen maken. Wat doen wij thans. Gij zult het weldra zien. Kom mede, mijn jongen. En dokter Gilbert trok Raoul mede. De koetsier, die hen hierheen gebracht had, zat in Man beweert dat de President der Fransche republiek deo Voorzitter derKamer D u p u y waarmee bjj een langdorig onder houd heeft gehad, de samenstelling van een Kabinet heeft opgedragen. Op den spoorweg tusschen Calais-Parjjs is de koopman in diamanten, T o 1 k o w s- k i bestolen. Zjjn valies waarin de diaman ten geborgen waren, ie in de nabjjheid van hat statioa te Boulogne gevonden. Het valies was opengesneden en de geheele inbond was verdweaen. Vermoedeljjk is de dief, die met T o 1 k o w s k i in een coupé zat, te Amiens uitgestapt. Het bljjkt nu, dat de diamaatea eene waarde vertegen woordigen van ruim 60.000 gulden. Voor de turners-feesten te Antwerpen tjjdeus de Tentoonstelling heeft Z. M. de Koning der Belgen eene zilver vergalde medaille gezonden, die de maatschappjj zal worden toegekend, welke zich bet beet op de fe8steo zal onderschei feu hebben. Dan Belgischen Turnbond heeft insge- ljjks twee medailles gezonden, waarvan de eeue toe te kennen is aan de talrjjke opgekomen vreemde- en aan de talrjjkst opgekomen Belgische turnvereeniging. Verder zal elke maatschappjj, die zich regelmatig beeft iageschreven eu aan het geheele feest heeft deelgenomen,eene prach tige herinneringsmedaille overhandigd wor den. Dj eene zjjde draagt het wapen der stad Antwerpen, de andere den datum vau het XXle Tnrnbondfeest. Eiken turner, die aan de algemeene vrjje oefeningen zal deeloemen, verkrjjgt eene herinneringsmedaille in aluminium, ter grootte van een 10 centiemen nickelstnk. Te Antwerpea bestaat het plan, om de O. L. Vrouwekerk van de onoogljjke aanbonwsels te ontdoen en het schoone monument wear in zjja oaden luister te harstellen. Er ia ongeveer 1,800,000 frs. noodig voor onteigening en 700,000 frs. voor restaura! es, welke somman men door middel van eene geldloterg hoopt bjjeen ta brengen. Een Berlijasch bankier heeft zich alreeds bereid verklaard, de fiaancieele re geling der zaak in band9n te nemen. Em zeer lofwaardig beslnit heeft de gemeenteraad vaa Luik genomen ia het belang van den oppassenden werkman der stad. Een crediet van 5000 frs. heeft de Raad toegestaan om goede werklieden die vrjj zjjn van oproerige neigingen en leer lingen van njjverheid*, middelbare en an dere scholen toe te laten de Tentoonstelling van Antwerpen te bezoeken. Da reisbeurzen zjjn bepaald op 20 frs. per werkman en 15 frs per leerling. In de onde suikerraffinaderjj te Horn zjjn verscheidene dynamietpatronen ge vonden, waarschjjüljjk afkomstig van een diefstal in e9ne naburige kolenmjjn. Zjj werden gevonden door den zoon van een werkman, die dadeljjk zjjn chef waar schuwde. Toen men de patronen wilde weghalen, waren er vjjf van verdwenen. Niet erg geruststellend. Een onderzoek is ingesteld. De Belgische Kamer van Afgevaar digden heeft gisteren met 61 tegen 31 stemmen (37 leden onthielden zicb) het beginsel der invoering in de nieuwe kies wet van de evenredige vertegenwoordi ging verworpen. diepen slaap gedompeld op hen te wachten. Mijnheer de Challins wekte hem, stapte met den dokter in het rijtuig, waarop het paard zich in den langzaamsten gang in beweging zette. Een weinig voor het aanbreken van den dag kwam men op de Place de la Bastille aan. Gilbert stapte met Raoul uit en bracht zijn metgezel nu naar een klein café-restaurant, dat nog bij toeval open was en welks jalouzieën juist door den huisbaas nedergelaten werden. Twee glazen wijn en de spoorweggids, beval hij. Men bediende hem onmiddellijk. Gilbert sloeg den spoorweggids, dien men voor hem nederlegde, open en in het alphabetisch register zocht hij nu het woord Nanteuil. 't Is onmogelijk om voor zeven uren vijf en dertig minuten te vertrekken, zeide hij, ik zal dan om acht uur zes en vijftig aankomen, ik heb tijd noodig om datgene te verrichten, waartoe ik besloten ben; ik zal dus eerst in den namiddag terug kunnen wezen! Neemt gjj mij dan niet met n mede vroeg Raoul. Neen. En waarom niet? Omdat gjj mjj daar niet van nut kunt wezen en hier wel. Ik ga eeneu brief schrjjven aan den Procureur der Republiek en gij zult dezen morgen dien brief aan het parket brengen. Doe geene moeite om hem den brief persoonlijk ter hand te stellendeze magistraat zou vragen tot u richten, waarop ik alleen antwoord kan geven. Keizer Frans Jozef moet zeer ver toornd zjjn op de Hongaarscbe regeering omdat de minister-president Weckerlé, als een vinnige kerkvervolger met zjjne calviuistische vrienden de invoering van het bnrgerljjk huwelijk bljjven handhaven. Ernstige ongeregeldheden zjjn in Zeven bergen over deze qaaestie reeds voorge vallen en de gisting neemt toe. Er zjjn geruchten in omloop dat de Magnaten- kamer niet zal toegeven in haar reeds genomen besluit over de kerkeljjke wetten. Het ministerie-W e c k e r 1 mist ook eiken stenn te Weenen en zal derhalve moeten aftreden. Met kracht zullen zich de Hongaarsche leiders der aan de Roomsche Kerk trouw gebleven katholieken tegen de afschawe ljjke wet op het burgerljjk-huweljjk bljj ven verzetten. Graaf Ferdinand Z i c h y, de dappere strjj Ier voor de goede zaak heeft in de Magyar Allam eene oproeping gedaan om pal te staan en ta tweeden male het regeeringmntwerp op het verplicht burgerljjk huwelgk te ver werpen. Ojk graaf Bela Cziraky, afdeelingschef aan het Mioisterievan bui- tenlandscbe zaken te Weenen, zal wederom naar B uda-Pesth overkomen, om tegen de wet te stemmen. Ssdert eenigen tjjd is het te Kassei, de hoofdstad van het Groothertogdom Hessen, ze r rumoerig. Tengevolge eener werksta king der metselaars kwam het daar gisteren avond tot zoo ernstige vechtpartjjen, dat de politie-agenten niet in staat waren de rust te herstellen. Tweehonderd hnzaren werden ontboden en moesten met de blanke sabel de menigte uiteenjagen. De Pruisische provincie Silez heeft ia de laatste dagen veel te ljjden gehad van onweer. Em bliksemstraal trof het huis van dea grondbezitter Werner, te Thomaswaldau. De eigenair, die zich in de woonkamer bevond, werd gedood. Ds vrouw, die juist de kamer binnen kwam toen haar maq op den grond viel, bleef ongedeerd. Te Zilenza werden de koetsier en twee paarden van den directeur-generaal Bern- h a r d i gedurende eea rit gedood. Een andere bliksemstraal trof de woning van den slager S c h o I z, te Ma-zdof. Iu de woonkamer bevonden zich de drie dochters des hnizeséén werd gedood, de anderen vielen bewusteloos neer. Iu dekreizSpot- tau ging het onweer vergezeld van een hevigen hagelslag. De bliksem sloeg in de woning van een schaapherder wiens vrouw, die in gezegen de omstandigheden ve-keerde, werd gedood. Gisteren in den vroegen morgen omstreeks 4 uur heeft in de militaire laoht- scheepvaart-inrichting op het Tempelhofer veld bg Berlgo eens vervaarlgkeontplof fing plaats gehad, gevolgl door etteljjke andere. Mat hevige kaallen sprongen na- meljjk al de gazometere, benevens een groot aantal gerold a gas-cyliaders. De verwoesting is groot, en door de verspreide brokken materieel werden ook de omlig gende bewoonde barakken beschadigd. De gaa-cylinders werden ver weggeslingerd. In de nabjjgelegen kazernes sprongen alle En vervolgens Vervolgens zult gjj u naar de Assas- straat begeven, naar uwen neef Philippe de Garennes. Maar hjj bevindt zieh te Bry-sur-Marne. Gij vraagt aan den knecht, of zjjn heer heden nog terugkomt en op welk uur. Ver volgens wacht gij mij op aan 't Noorderstation. Het is allernoodzakelijkst, dat ik u vinde op het oogenblik van mijne aankomst. Gij zult tevens zorgen, dat er een rijtuig met een flink paard gereed staat. Hebt ge alles goed be grepen Jay dokter, aan uw verl angen zal voldaan worden. Vervolgens schreef Gilbert een vrjj langen brief en op dc enveloppe den naam van den Procureur der Republiek. Raoul borg dezen brief in zijne portefeuille Eu thans moet ik u nog een zeer ge- wichtigen raad geven, begon de dokter opnieuw. Welken Beheersch u zooveel mogelijk in tegen woordigheid van Julien Vandame. Dat geen 't minste verschjjnsel van toorn, geen enkel woord, geen enkele blik hem kunne doen vermoeden, dat gij op de hoogte zjjt van 't geen er voor valt en van de schandeljjke rol, die hjj in dit afgrijselijk drama gespeeld heeft. Ik zal bedaard bljjven, dat beloof ik n. Het uur van vertrek naar Nanteuil-le-Hau- doin naderde. Gilbert nam eene huurkoets en gaf last, dat men hem naar 't station zoude brengen, terwijl Raoul zich naar het paleis van justitie begaf.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1894 | | pagina 1