NIEUWE
Woensdag 29 Angnstus 1894
19de Jurging.
Beginselloos en begin
selvast,
BUITENLAND.
No. Ï1Ï7
Vervolgde onschuld.
België.
Oostenrijk-Hongarije
Zwitserland.
UltLEHSmnillKltT.
ABONNEMEN TSPBIJ8
Pei 8 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUBÏÏAtT: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS HEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote lettere worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advertentie n worden uiterljjk Maandag-, Woensd ag-
en Yr jda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Bedscteur-Uitgever, W. KüPPEBS.
Onze tegenwoordige maatschappij vertoont
zeer vele en duidelijke sporen van begin
selloosheid. En tocb, wjj bunnen het geens
zins loochenen, onze tegenwoordige maat
schappij levert inderdaad vele blgken van
Hiermede beweren wjj allerminst, dat die
vastheid van beginselen altijd goede begin
selen betreft; integendeel, bet ontbreekt den
menschen tegenwoordig maar al te vaak
aan goede beginselen en om in dit nood
lottig gebrek te voorzien worden er andere,
allesbehalve goede beginselen aangenomen
om daarop als op hechte onwrikbare grond
slagen te gaan bouwen.
Het gevolg hiervan is geweest, dat er
allerlei onzinnigheden, grillige dwaasheden
zjjn uitgevoerd, welke van den eenen kant
aanleiding geven tot het verwijt vau begin
selloosheid en van den anderen kant het
recht geven om te wjjzen op zekere vast
heid van beginselen, al zijn die beginselen
dan ook allesbehalve goede baginselen. O,
wjj vervallen zoo licht, zoo spoedig van
goede beginselen tot kwade! Zonder begin
selen kan een verstandig mensch niet zijo;
een verstandig mensch moet zich ten alle tl'de
rekenschap kunnen geven van zijne eigen
daden hjj moet zich rekenschap bunnen ge
ven, waarom hij dit op dez?, dat op die
wjjze doet.
Het is echter jammer genoeg, dat wjj
zoo gemakbeljjk aau de uitvoering van een
slecht, doemwaardig beginsel medehelpon;
letten wjj maar eens op eenige quaestiëu
van den dag, waarover de meeningeD, niet
wat het beginsel, maar wat de uitvoering
van het beginsel betreft, verschillen.
Sedert het einde der vorige eeuw zijn wjj
een geheel nieuw politiek Ijjdperk inge re
den. De een dweept er mede, de ander loopt
er niet verre mede weg, heeft er zelfs zeer
veel tegen te zeggen. Over het algemeen
was het middelpunt van den strjjd dit
grooter uitbreiding van het gezag, de in
vloed van de mindere, van de lagere volfes-
klasseu iu zake de regeering en het bestuur
des lande. Welnu, dat alles is ingevoerd
en tot geheele uitvoering gebracht. En
waarom? Eigeuljjb omdat het oude regime
al te vast aan beginselen gehecht was. Maar
beschouwen wjj de zaken wat nauwkeuri
ger, dan bljjkt het dat dit is geschied, om
dat de princiepen van het oude regime niet
langer meer bevieleD, omdat deze princie
pen niet meer schenen oveieen te komen
met den schoonschjjnenden geest van den
modernen tjjd.
Zjjn de zaken er echter beter op gewor-
FEUILLETON.
23.)
Vervolg en Slot.)
//Gij hebt mijn wensch voorkomen,// zeide
Fernando tot Carlos. //Reeds toen ik deze rotsen
betrad, waar bet angstwekkende der natuur zoo
zeer afwisselt met het scboone, heb ik bij mij
zelf de gelofte gedaan, nooit meer uit deze
eenzaamheid in het gewoel der menschen terug
te keeren, waar toch niets dan ellende en on
geluk te zien en geen ware rust te vinden is.//
Francesco en de valleibewoners betoonden
over dit besluit eene onbeschrijflijke vreugde.
Doch de graaf Von Kreuz droogde een traan
af en zeide//Gij zijt nu allen gelukkig. Doch
ik moet u verlaten, om mijne bezigheden als
gezant aan het Spaansche hof te vol'.ooien en
dan naar mijn vaderland Zweden terug te kee
ren. Doch ik neem nog geen afscheid voor al
tijd. Want er leeft in mij de zoete hoop, dat
wij elkander zullen wederzien. En al voert mij
ook de dood voor dien tijd over naar het betere
land, dan sterft toch de hoop niet met mijde
hoop en het geloof aan een eeuwig wederzien.//
Zoo sprak de edele graaf Von Kreuz en
allen boden hem treurig de handen. Het volk
echter herhaalde, terwijl hij in de schuit steeg
en op de schemerende oppervlakte van den
den? Allerminst. Wel werd er luide ver
kondigd, dat er een tjjdperk aangebroken
was van algeheele vrijheid; maar zou er wel
ooit een tjjdperk geweest zjjn van grooter
tyrannie, nameljjk van tyrannie des geestes,
een tijdperk waarin de geest des menschen
aan knelleoder banden en kluisters gelegd
is? Aan de scholen werd systematisch de
godsdienstige geest ontnomenen dit ge
schiedde niet, bjj toevalneen het geschiedde
met geen ander doel dan om dien gods-
dienstigen geest te verbannen en te weren.
Het was alzoo geen bloot toeval, maar het
gevolg van een bepaald vooropgezet stelsel,
het was de Blechte vrncht van boosaardig
slecht beginsel.
Een ander verscbjjnsel is: er moet iets
gedaan worden voor den minderen man.
Zeker, dit klinkt heel mooi, en wij geven
gaarne toe dat in de maatschappij op dit
punt vooruitgang te bespeuren is. Maar
bljjft het wel enkel bjj bet «iets doen voor
den minderen man?» Ons dunkt, sinds
langen tijd zjjn wij reeds den weg der dwa
ling opgegaan. Er wordt zeer veel ge
daan voor den minderen manmaar
wordt de mindere mau door datgene, wat
voor hem gedaan wordt, inderdaad gelnk-
biger? Wat zal het dan minderen man ba
ten, of bjjvoorbeeli de deuren der Hoogere
Burgerschool ook voor hem opengezet wor
den, terwjjl hg de noodige onkosten voor
het onderhond der school, duidelijker en
platweg gezegd: het schoolgeld, niet kan
betalen?
Ten behoeve van het lager onderwjjs
hoort men ellenlange pleidooien over leer
plicht, over schooibadeD, ovar kindervoe
ding en kinderkleeding en wat dies meer
zg, ten beste geven.
De werkman, die in dienst is bjj rjjks-
of gemeentewerken, moet tegen ongelukken
zjjn verzekerd, ten minste tegen de gevol
gen van die ongelukkenen desniettegen
staande heet het, de arbeid is geheel en al
vrjjDe prjjzen der aaubestedingen zjjn
laag, zeer laag zelfs, eu de verdiensten zjjn
het eveneens en bjj dat alles zon men het
bestaan van princiepen, van beginselen
durven loochenen? Neea, het ontbreekt ons
tegenwoordig Diet aan beginselen, maar wèl
aan den goeden geest, die alles beheerscheu,
alles^doordringen moet, geljjk de zunrdeeaem
het meel doordringt. Het zegt weinig, dat
wjj ons al een doel ter bereiking voor
stellen, indien dat doeleinde niet eer
vol is.
Neen, het te bereiken doel moet op de al
lereerste plaats een eervol doel zjjn; en
dan moeten wij, wauneer we iets nienws
voor het onde in de plaats willen stellen,
werkelgk kannen bewgzen, dat dit nieuwe
het oude inderdaad met goed gevolg en met
goede vruchten kan verhangen. Ea juist dit
stroom naar den anderen oever roeide, het laatste
couplet van een Spaansch lied:
//En voer ons in de vreugde,
Die de vrome daar geniet,
Waar geen droefheid en geen lijden,
En geen scheiding meer is!//
XIX.
Slot.
Het voornemen, dat Don Carlos en Fernando
bij het vertrek van den graaf Yon Kreuz een
stemmig gemaakt hadden, was ook werkelijk na
afloop van eenigen tijd uitgevoerd. Carlos was
na de eerste dagen van het wederzien naar
Sevilla teruggereisd en na verloop van weinige
weken had hij al zijne goederen en bezittingen
te gelde gemaakt om het met Fernando en
Valeria gedurende heel hun leven te kunnen
deelen.
Op de plaats der armoedige hut, welke Fer
nando bewoond had, stond nu een prachtig
gebouw vol bekoorlijkheid en goeden smaak.
Langs den oever van den stroom was de grond
met groote moeite veredeld en vruchtbaar ge
maakt aan heide zijden van het slot lag een
heerlijke tuin met allerlei vruchtbare hoornen
en geurige struiken en gewassen.
Öp de rots, waar het kruis gestaan had, en
i waar Fernando dagelijks heen gegaan was om
kan, helaas 1 van zeer vele nieuwigheden
allerminst gezegd worden.
Dd liberale Indépendance Beige heeft een
groot verlies geleden. Een harer bekende
medewerkers de heer G a s t a v e Frede
rikx is te Brussel overleden. Hg werd in
1834 te Luik geboren en begon in 1858
te Brussel ziju loopbaan als journalist aan
de Echo du Parlement.
Allengs verwierf Frederikx zich
naam door zijne feuilletons en tooneel-
britieken. Frederikx was ridder der
Leopolds-orde en sedert 1889 lid der Bel
gische academie voor wetenschappen. De
Indépendance Beigewjjdt hem een uitvoerig
artikel, waarin zjjne letterkundige bekwaam
heden worden herdacht.
De hoogleeraar in de chirurgie aan deBrns-
selsche academieW a r n o t s is te Wiesbaden
aan de gevolgen van eene oogenschjjnljjk on
beduidende wond, welke bjj zich bij het ver
richten eener operatie had toegebracht, over
leden. Het overlijden van dezen hoogleeraar
is een ernstig verlies voor de academie.
Eerst sedert korten tjjd was Warnots
aan de Brnsselsche universiteit werkzaam.
Hg was een uitstekend chirurg, zeer gezien
zoowel bij de studenteD als bjj zijne collega's
en patiënten. Warnots was nog slechts
38 jaren oud en stond nog eerst in het
begin zjjner veelb slovende loopbaan. Het
overigden van dezen jeugdigen geleerde,
die eene weduwe met vier kinderen achter
laat, wekt te Brussel algemeens deelneming.
De beruchte anarchist Baron Stern
berg meent men nn gepakt te hebben.
Het parket te Lnik ontving ten minste u:t
Silez een bericht, dat te Breslau iemand
is gearresteerd, wiens signalement overeen
komt met dat van Jagolkowski, den
langgezochten Baron. De identiteit van den
verdachte is echter nog niet voldoende vast
gesteld en men wacht nadere inlichtingen
om daaromtrent zekerheid te verkrjjgen.
Vol gens eene kennisgeving van de Ber-
ljjoscbe politie zon men het spoor van den
«baron» gevonden hebben te Stettin, van
waar hg zich naar Kopenhagen zou hebben
ingescheept.
Een zeer eenvoudig man mag wel ge
noemd «orden den dezer dagen te Weenen
begraven baron M a n d y. Algemeen was de
deelneming, terwijl rjjtuigen vol kransen den
lijkwagen volgden. Hoe zeer de verdiensten
van den menschenvriend door alle regee-
ringen waren erkend, bleek eerst na zjjn
dood. Toen meo in zgue appartementen naar
te bidden was eene kapel in Italiaanschen stijl
gebouwd. Daar verrichtte de edele familie onder
de leidin" van den vromen Francesco, die twee
maal in de week uit het klooster over het ge
bergte daarheen kwam, met ootmoed en gods
vrucht hare oefeningen.
De broeder van Lucia, de eerlijke visscher,
met zijne vrouw en zijne kinderen, was nu ook
naar Almeria getrokken. Want Fernando had
hem uit dankbaarheid voor het goede, dat hij
aan zijne gemalin in de dagen van ongeluk
bewezen had, tot bestuurder der aangekochte
goederen gekozen. Alexis bleef ook naderhand
evenals te voren de dienaar van zijn heer. 1\ ant
uit deze betrekking wilde hij volstrekt niet
ontslagen worden.
Zoo waren voor deze gezamenlijke tamiiie ver-
scheidene jaren in het grootste geluk vervlogen
en de herinneringsdag van het wederzien brak
opnieuw aan.
Het was een heerlijke zomeravond, toen zij
naar buiten waudelden in den welriekenden
tuin om in de stilte der schemering elkander
hunne gevoelens mede te deelen, de oogenblik-
ken van dat wederzien in het geheugen terug te
roepen en God opnieuw eenstemmig te danken.
In het midden van den tuin verhief zich
hoven een zwarten marmeren steen een urn van
albast. Daarheen waren het eerst hunne schreden
o-ericht. Want onder dien steen rustte het ge
beente van den ouden graaf De Vellamare,
nagelaten papieren en laatste wilsbeschik
kingen zocht, vond men in een koffer niet
minder dan 54 ridderorden van bjjna alie
staten van Europa, Fransche, Belgische,
Duitsche, Deensche, Italiaansche, Turksche
enz. Verder vond men een doekspeld van
keizerin Augusta en andere souvenirs van
Rsgeerende Vorsten. Baron Mandy heeft
behalve het Maltezer kruis nooit een dezer
orden gedragen, zelfs had bjj voor de mees
te buitenlandsche orden geen vergunning
gevraagd tot het aannemen en dragen
daarvan.
In het laatst van September zal te
Buda-Pest het Magnateu^huis te beslissen
hebben o?er de kerkeljjke wetten waarvan
de wet op het Burgerljjk-haweljjk reeds is
aangenomen. Ia de eerste plaats komt nu
aan de orde het wetsontwerp tot emanci
patie der Isrsë ieten. Nu de Magnaten de
wet op het Bnrgerlijk-buweljjk hebben goed
gekeurd, zulleu zg zeker ook de overige
vooistelieu vau het gewetenlooze eu der
kerk vervolgend Kabinet-W e c k e r 1 wel
aannemen.
De vice-president der Magnaten-kamer
baron S 1 a v y, heeft reeds zjjn ontslag ge-
Domen en dit besluit ter kennis van den mi
nister-W e c k e r 1 gebracht. De z.g. goed
hartige, inschikkeljjke en toegevende keizer
Frans Jozef heeft baron S 1 a v y bjj
zich ontboden, ten einde te pogen hem tot
andere gedachten te brengen. Deze edelman
echter heeft zich door den liberalenVorst, die
uaar de vrijmetselaren te luisteren heeft, niet
laten misleiden om het vice-presidentschap
der Magnaten-kamer te bljjven waarnemen.
Er zjjn dns in Hongarjje Goddank nog man
nen die in den kerkeljjken strjjd een Vorst
durven weerstaan die op sleeptouw genomen
wordt door Dr. Weckerlé en zjjn voor de
Kerk, dnivelschen aanhang.
Ia dea nacht van Zaterdag op Zondag
is het hotel «Victoria» te Beatenberg aan
het maar van Than totaal door brand
vernield. Het hotel was geheel gevold met
reizigers, maar allen hadden nog tjjd zich
te redden. Persoonljjke ongelukken kwameu
niet voor. De schade, door dezen brand
veroorzaakt, is echter zeer aanzienljjk.
De Zwitserscbe Bondsraad heeft in
beginsel het bekende ontwerp tot het boren
vau een tunnel door den Simplon goedge
keurd. Overeenkomstig het plan zou de
tunnel in 6 jaren gereed kunnen wezen.
De kosten zjjn geraamd op 54.500.000
f.aobs. Mocht het noodig wezen later den
tunnel te verbreeden voor den aanleg eener
tweede spoorlgn, dan zou daarvoor nog
15.000,000 frs. vereischt worden. Het ont
werp zal nu aan de goedkearing der Ita
liaansche regeering worden onderworpen.
dat Carlos op zijne laatste reis naar Sevilla uit
den doodenakker medegenomen had.
Valeria leunde tegen de urn en weende. Aan
den voet van den steen zat de zoon van Fer
nando en strooide bloemen. Carlos echter en
Francesco stonden onder den treurwilg, welke
zijne takken over de urn boog en baden in
stilte.
Daarna wandelden zij weemoedig gestemd naar
de lommerlijke laan. Een zachte avondwind
speelde in de bladeren der boomenlichte
golfjes klotsen tegen den oever van den stroom
en gieren fladderden hier en daar in hunne
rotsnestenvan de heuvelen aan den anderen
oever klonk uit de zachte kelen der herderin
netjes eene Spaansche romance. Overigens werd
de stilte van den avond door geen geruisch on
derbroken. Met de grootste helderheid steeg de
volle maan uit de oostelijke kastanjewouden en
zond hare stralen door de oranjetakken der
laan.
Nog spraken zij onderling met ontroering van
dat wederzien, toen op eens de tonen van woud
horens hun in de ooren klonken, terwijl eene
mannelijke, zware stem een welbekend Spaansch
lied zong.
Fernando, die zich wel herinnerde, waar hij
eertijds dat lied gezongen had, vermoedde da
delijk, wie de bewerker dezer verrassing was.
Hij trad uit het prieel en lag in de armen van
den edelen graaf Von Kreuz.
