NIEUWE
No. 2180.
Woensdag 5 September 1894
19de Jaargang.
Iets over het socialisme.
BUITENLAND.
Waanzinnig.
België.
Frankrijk.
Engeland.
HKimSIHHOIBlVr.
ABONNEMEN TSPBIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlpke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BÏÏEEAÏÏ: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advertentiën worden uiterljjk Maandag-, Woensd ag-
en Vrjds g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteu r-U i t g e v e r, W. K P P E II S.
Het valt niet te loochenen, dat een ramp
zalige toestand geboren wordt, wanneer men
den mensch zjjn God en godsdienst ont
neemt.
De zacht naar geuot, waardoor de mensch
zich behoeften schept, en eraan toegevende,
iederen dag menigvnldigor en dringender
worden, veroorzaken veel onheilen rampen
in de maatschappij.
Het ongeloof is de hoofdoorzaak vau de
sociale beroeringen; het zedenbederf en,
els eerste wrange vracht daarvan het zin
nelijk genot is eene der voornaamste re
denen, waardoor onze maatschappij in den
tegenwoordigen, zoo heilloozen toestand ge
komen is.
Welke verbetering zal het socialisme
kunnen brengen.
Het socialisme heelt zija droombeeld,
zgn ideaal en zgn programma, dat het als
onmiddellijk uitvoerbaar aanziet, zonder
zich rekenschap te geven van de uitvoer
baarheid dezer droombeelden.
Het socialisme droomt zich een hemel
van geuot op aarde. Iets wat in het aardsche
tranendal nimmer te vinden is. Men wil
genieten en juist dat willen genieten stemt
de meuschen ontevreden.
Versterving is den sociaal-democraat een
gruwel, hjj wil met andereu die meer be
zitten dan hjj geljjk zijn. Door dwaaltheo
rieën te verkondigen en het Katholicisme
te verguizen, de Kerk verdacht te maken,
of de priesters als «ellendige misdadigers»
aan de kaak te stellen, predikt het socia
lisme een haat tegen het leven en den
eigendom, die tot vergrjjpen aanleiding g left
en de beethoofden der party op het scha
vot brengt.
De genotzucht opofferen, het juk der
knellende behoeften afschudden, zich zelf
verloochenen,het verfoeiljjk egoïsme dooden,
daar an wil het socialisme niets weten en
de versterving toch in Christe'.jjken zin
opgelat, is het eenige geneesmiddel, waarbij
de z'eke maatschappij herstelling zal vin
den. Deze genezing moeten wg allen trach
ten te bevorderen. Zal echter het socialisme
hieraan ooit medewerken? Neen, want het
ongeloof, dat gedachten en zeden bederft,
wakkert het socialisme aan, de revolutie
geest, die siaten, huisgezinnen, scholen en
goede instellingen aantast, wordt voortge
zet, en het socialisme tracht de werklieden
te bedriegen door bigde voorspiegelingen,
n.l. weinig werken ea veel genieten.
Aangaande het huisgezin, zal het socia
lisme zorger, dat de vrouw evenals de man
FEUILLETON.
3)
Vervolg
//Het is echter mogelijk,// zeide Agnes, die
met behulp der meid eene tafel in het priëel
bracht. //Toen ik onlangs bij Anna was, verhaal
de Jozef, dat er in den laatsten tijd metselaars
en timmerlieden in het slot waren, om het nog
staande gedeelte van het gebouw in bewoon
baren toestand te brengen. De nieuwe bezitter,
zoo beette het, wilde er den zomer doorbren-
gen.//
//De inval is niet zoo slecht'/, zeide Ber-
mann, //ik zou er zelf niets tegen hebben e enigen
tijd in die wildromautische rotskloof te wonen;
bovendien biedt de omgeving van het kasteel
een zoo schilderachtig landschap aan, terwijl
het zuiver Gothisch gebouw zooveel aantrekke
lijk schoons bezit, dat ik voornemens ben, mijn
schetsboek er mede te verrijken.//
De oude schudde onvoldaan het hoofd en
aller aandacht was gespannen aangaande de ver
dere ontdekkingen, die Bermann beloofde te doen.
Bij herhaling mislukten zijne pogingen. Zoo dik
wijls hij de met ijzer beslagen deur voorhij-
kwam, vond hij ze geheel gesloten; eenige scha
de, die hij eraan bemerkt had, was intusschen
geheel hersteld, even als allo openingen, die wel
eer een blik op het voorplein vergunden, waren
thans geheel gesloten; ook was het vervallen
gedeelte van den hoogen ringmuur overal door
haar brood kan winnen, dat de kinderen
niet meer op de kosten der ouders maar
op de kosten der samenleving opgekweekt
en gelijk opgevoed zullen wordenhet
huweljjk moet bjj dat alles niets anders zgn
dan eene wederzijdsche schenking van vrjje
liefde, die natuurlijk een aanvang neemt
tn ophoudt met den wil der belangheb
benden.
Degulgkheid, zooals het socialisme leert,
verwerpt het bestaan van God, miskent en
haat alle gezag, dat van God komt en is
in strjjd met den Godsdienst.
Wat zien wg overal, roepen de socialisten
uit, niets dan verdrukking van den eenen
meosch door den andere. De hoofd-oorzaken
dezer verdrukkiag zgD, zoo leert het soci
alisme: «de godsdienstige leeringeu en in
stellingen, waardoor de mensch dom en een
voudig bljjft en het kapitaal waardoor de
eene mensch den andere beheerscht en met
hem in betrekking komt van werkgever tot
werkman. Deze valsche en bedriegelijke
redeneeringen weerleggen zich zelve, daar
het voor elk weldenkend meosch hoe langer
hoe duidelgker wordt, dat voor de maat-
schappg geen heil, geen verlossing, geen red
ding mogelijk is, dan door Christus en zgne
kerk. Da socialistische leer sticht daaren
tegen verwarring, wanorde en hervormings
zucht, en belooft eene vrjjheid en gelijkheid,
wanneer eene nieuwe orde van zaken in toe
passing zal worden gebracht, zonder iets aan
het menschdom te kannen aanbieden. Hoe
meer men dan ook van de bestaande orde
alwjjkt, des te meer verwarring zal er
komen.De verloochening der ware beginselen
kunnen de wanorde slechts vergrooten en
de verwarring vermeerderen.
De socialisten zgn verbitterd op het kapi
taal, ter heschikkiog gelaten van menschen
die het uitsluitend ttn eigen bate aanwen
den en die den z.g. minderen man onder
drukken en uitzuigen, eu daarin helaas
worden zg gesterkt door het walgelgke
leven vau enkele individuen die zich niet
bekommeren over de ellende welke geleden
wordt. Zy makeu er en dat is dom, de ge-
heele samenleving een verwgt vaD.Wanneer
de werkman evenwel spaarzaam, vlgtig en
godsdienstig is, zgne levenswijze inricht zgn
stand eigeD, dan is het leven voor hem laog
niet ondraaglgk, integendeel een tevreden
werkman is veel gelukkiger dan een rijke
die misbraik maakt van de goederen dezer
wereld.
Tegen de bandeloosheid der menschheid
en het onverstandig doordrgven der sociaal
democratische beginselen, die niets anders
dan onrust eD ontevredenheid brengen, moe-
nieuw metselwerk vervangen, om het indringen
in het kasteel van buiten te verhinderen.
Daardoor verkreeg het eeuwen oude vervallen
metselwerk, uitspringende rondeelen, hooge boog
vensters een somber, akelig voorkomen. Weleer
had eene tallooze menigte vogels van allerlei
soort in de met klimop begroeide ruïnen hare
nesten gebouwd, gestadig heen en weder fladde
rende en de anders doodsche rotskloof met haar
vroolijk gekweel vervuld; doch sedert het slot be
woond was,scheen geen der gevederde zangers zijne
woning weder op te zoeken, want stom en ver
laten strekten de reusachtige grijze muren zich
omhoog; treurige overblijfsels van vroegere pracht
en heerlijkheid!
Den vreemdeling had Bermann sedert dien
morgen, toen hij hem in den tuin zag, niet
meer opgemerkt. Gedurende zijne studieuren zat
hij somtijds uren lang op eene rots tegenover het
kasteel, doch nooit en nergens kon hij bespeuren
dat het gebouw door een levend wezen bewoond
was. Hij had zich daarom overtuigd gehouden,
dat de vreemdeling het kasteel na een kort ver
blijf weder verlaten had, indien Jozef, de schoon
zoon van den herbergier, hem niet beter had
ingelicht.
Jozef bezat op een half uur afstands van den
ingang der rotskloof eene kleine boerderij, welke
tevens het dichtst bij het kasteel lag, daar zich
verderop niemand in dat onherbergzaam geber-
te gevestigd had. Jozef was geen gewoon boer.
Hjj had in zijne jeugd den tuinbouw geleerd
en lang in de stad gewerkt; later had hij in
het leger gediend en na zijn tijd te hebben
uitgediend en zijne ouders gestorven waren,
ten wg big ven stellen: de godsdienst in
de school, in het huisgezin, in den staat,
in het openbaar leven.
Ge8n hervormingen maar misvorJiingen
zgn te verwachten van het socialisme.
Hoe lang zal het nog duren eer de sociaal
democraat weder zal inzien, dat men door
God en de Kerk buiten de mensehelgke
maatschappg te sluiten, de bron vau alle
orde eu van alle heil sluit
De Antwerpsche Tentoonstelling trekt
nog dagelgks veel bezoekers.
In streng incognito, zouder dat iemand
van hunne aankomst verwittigd was, hebben
dezer dagen de Graaf en Graviu van Vlaan
deren en hunne dochter prinsesH e n r i 11 e,
vergezeld van Mad. Gornet de Grez,
majoor B ur n e 1 en kapitein Ter 1 in den
de Wereldtentoonstelling bezocht.
Iu Oud-Antwerpen viert men nog steels
feest. Dinsdag 4 aldus luidt het program
en Donderdag 6 September te 3, 4 en
6 ure plechtige intrede van keizer Karei.
Vrgdag 7 September, te 8 uur, algemeene
verlichting der wgk en 5a groot concert
door het Antwerpsche zaogkwartet, mevr.
Soetens -F lament, mej. Jeanne
Flament en de heeren H. Fontaine
en K. B e r c k m a n s.»
Koning Leopold vau België heeft
Zaterdag het bureau van het Vredes-Congrea
in audiëntie ontvaogen. Dezen heeren toe
sprekende," zeide ce Koning: «Ik stel groot
belang in het werk van de mannen en
vrouwen van naam, die aan dit Congres
deelnemen. Ia het bizonder als souverein
van eenea neutralen staat, wgd ik mgue
aandacht aan bet vraagstuk vau den vrede.
Onze neutrality it legt ons verplichtingen op;
wg moeten diensvolgen3 over de middelen
kunnen beschikken om die neutraliteit te
verdedigen in overeenstemming met onze
eigene inzichteu en met die van de staten
welke onze neutraliteit gewaarborgdhebben»
De slotzitting van het Congres heeft na
terugkomst van het bureau plaats gehad.
Da leden dia bg den Koning op audiëntie
geweest waren, gaven aan het Coogres ver
slag van de hun ten deel gevallea ontvangst,
waarin het CoDgres verklaarde eene krach
tige aanmoediging te vinden.
Ia de Journalistieke wereld te Pargs hebben
dezer dagen een paar veranderingen plaats
gehad. Zoo is VEstaJettehet orgaan vau
had hij zijn nederig erfgoed aanvaard.
De vreemdeling wendde zich dikwijls tot zijn
buurman om hulp en raad in de bouwerij wel
ke deze hem ook niet weigerde; ook verzocht
hij hem, de kleine vrije ruimte tusschén den
ringmuur en de vervallen kapel tot een tuintje
aan te leggen, aan welken wensch Jozef insge
lijks gaarne voldeed.
Op Bermann's veelvuldige vragen wist Jozef
geen antwoord te geven, alleen dit kon hij ver
nemen, dat de vreemde altijd onrustig en terug
houdend was en zich dan eerst liet zien, als
hij over zaken spreken moest. Behalve een oude
bediende, die niet minder stilzwijgend was dan
zijn heer, en den koetsier en eene oude huis
houdster, had Jozef nimmer een mensehelijk
wezen of eenig spoor daarvan waargenomen.
Ofschoon Bermann niet tot die soort men
schen behoorde, die zich veel met de zaken van
anderen inlaten, toch doorkruisten onwillekeurig
allerlei gedachten zijnen geest, zoo dikwijls hij
de rotskloof naderde, zoowel over het verlaten
bergslot als over diens bewoners. Wie was
die dame, die voor eenige weken onder gelei
de van den vreemdeling iu de herberg tegen
het weder eene schuilplaats had gezocht en die
sedert dien tijd niet meer gezien was? Waarom
vestigde de vreemdeling, die toch tot den aan
zienlijken stand scheen te behooren, zich bij
voorkeur in deze onbekende, afgelegen bergstreek,
om het halfvervallen, met zooveel ongemakken
verbonden gebouw te bewonen? Het genot
van de wilde romantisehe natuur van het gebergte
was het niet, dat hem derwaarts lokte, want
zelden verliet hij het gebouw. Waarom dus die
Jnles Ferry's aanhangers, verkocht
voor 40.000 franks aan den heer Ber
nard, grondeigenaar te Batignolle. De
leiding van het blad is nu opgedragen aan
den oud-minister Jules Roche. Als
hoofdredacteur zal hem de heer G u s t a v e
E y r i e a ter zgde staan. De afgevaardigde
voor Oran, Saint-Gdrmain is opgetreden
als directenr van La Paix. Met 10 October
zal pastoor N a u d e t de leiding in handen
nemen van de Monde, het bg uitstek flink
katholieke blad te Pargs. Pastoor N a u-
d e t, befeeod door zgne liefde voor de ar
beidende klasse, heeft van kardinaal R a m-
polla 66D schrgvea ontvangen, waarin
hg gelnk wordt gewenscht met zgne be
noeming en de verzekering ontvangt, dat
de H. Vader daarvan met voldoening ken
nis heeft genomen. Z. H. is overtuigd, dat
de wakkere priester goede vruchten zal
plakken van zgn arbeid. Uiteen en aoder
blgkt, hoe Z. H. L e o XIII, het werk van
een eerlgk journalist naar waarde weet te
schatten.
Zekere B e r a n ge r heeft tegen Fran-
fois Coppée iade straten Tan Pargs
plakkaten laten aanplakken waarin hg de
heftigste bedreigingen nit tegen den Dich
ter, omdat Coppée de vele brieven, die
Beranger hem schreef, onbeantwoord
heeft gelaten.
Bezien Ronde t, algemeen se
cretaris van den mjjnwerkersbond, is te
Graissessac (in het departement Hérau'.t)
gevangen genomen wegens het beleedigen
van de gendarmerie.
Volgens de telegrammen uit Buckingham
blgft de toestand van den Giaaf van Pa
rgs hetzelfde. Hoewel de patient vrg kalm
blgft, nemen zgne krachtan schgnbaar
zeer af.
- Toen keizer W i 1 h e 1 m in Eogeland
was, liet hg, voordat hij naar het eiland
Wight vertrok, een beroemd Engelsch
kleermaker bg zich komen om hem eene
uniform aan te meten van het Engelsche
dragonder-regiment, waarvan de Keizer chef
was gaworden. Bjj die uniform nu behoort
etne zeer nauwe broek en toen de Keizer
voor de revue van Aldershot de uni
form aanpaste, leverde eene groote scheur
het bewgs, dat de kleermaker wel wat al
te karig was geweest met de stof van de
broek. Da kleermaker werd per telegraaf
ontboden, een adviesjacht stoomde naar
Portsmouth, om hem naar Cowes over te
brengen en zoo kon het ongeluk nog juist
bgtgds worden hersteld, maar toch, merkt
geheimzinnige handelwijze, die zorgvuldige af
zondering van de buitenwereld?
Dergelijke gedachten hielden hem bezig, toen
hij op een heerlijken morgen, met zijn schetsboek
onder den arm, weder langs de helder, kabbe
lende beek naar de rotskloof wandelde. Slechts
nu en dan bleef hij staan, om naar het helder
klinkend morgenlied te luisteren, dat van alle
kanten uit het bosch weergalmde, of om mijn
kunstenaarsoog aan de heerlijkste lichteffecten
te wijden, die de morgenzon over het prachtige
berglandschap wierp.
Toen hij zijn plaatsje op den rotswand tegenover
het slot bereikt had, begon hij als naar gewoonte
te teekenen. Hij werkte nu met verdubbelden
ijver en genoegen, want hij was tot de schoonste
partij van het bouwwerk, tot aan de slotkapel
genaderd, welker gewelf in den loop des tijds
was ingestort, zoodat de hooge steenen venster
pijlers met het goed gebleven edelgevormde
beeldhouwwerk in den lichtstroom der morgenzon
scherp uitkwam. In de spleten van den kolos
salen muur hadden stammen van klimop, ter
dikte van een arm wortel geschoten, een ge
deelte van het metselwerk met een groen kleed
als behangen en tot aan de hoogste deelen der
bogen opgegroeid.
Terwijl zijne blikken op de wijd uitgestrekte
muren rustten, door zijne rijke fantasie met al
lerlei beelden versierd, scheen hem plotseling,
als of hij voor een venster, in den meest ver
scholen hoek van het gebouw, een mensehelijk
gelaat bemerkte.
Wordt vervolgd.)
