NIEUWE
m. 2181
Vrijdag 7 September 1894
19de Jaargang.
Democratie.
BUITEMLANK
Waanzinnig.
Duitschland.
Griekenland.
Engeland.
België.
Amerika,
«mimcHï cornier.
ABONNEMElf TSFBIJS
Pei 3 maanden voor Haarlem. 1 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B TT B E A IT: St. Janstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels 30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advertentiën worden niterljjk M a a n d a g-, Woemd ag-
en Vrjda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
R e d s c t e u r-Ui t g e v e r, W. KüPPERS.
Daar is altijd, zoolaug de wereld heeft
bestaan, verschil geweest van rang en stand;
er zijn te allen tijde geweest en er zullen
wel altjjd zjjn: patroons en werklieden,
rijken gn armen, gelukkigen en ocgeluk-
kigen. Er zullen wel altjjd zjjn, menschen
die bevelen, en menschen die gehoorzamen.
Er zal dus altjjd bestaan aristocratie van
ambten en waardigheden, aristocratie van
rjjkdom, aristocratie van talenten.
Het valt niet te ontkennen, dat men te
genwoordig het vooral gemunt heelt op die
aristocratie; daar beerscht tegenwoordig
een strjjd, een geduchte worstelstrijd van de
democratie tegen de aristocratie;en die strjjd
heeft zelfs reeds veel bloed doen stroomen.
Doch het meest betreurenswaardige is, dat
er tegenwoordig zeer velen zijn, die het
woord, den naam Katholiekmet den naam,
met het woord democraatgaan vereenigen.
Droevige botsingen en oneenigheden zijn
er tengevolge van deze handelwijze reeds
ontstaan tusschen Katholieke medebroeders,
en dit is des te meer betreurenswaardig,
omdat dit plaats heeft in een tgd, na de
Katholiekerj, meer dan ooit, innig met elkaar
moesten zjjn vereenigd om gemeenschap-
peljjk te werken aan de oplossing van de
ernstige sociale qnaestie, het brandende
vraagstuk van onze dagen, en aan de be
vrediging der opgehitste en nog steeds op
gehitst wordende gemoedoren.
Waarom dan toch moet er eene Katho
lieke democratie, ia tegenstelling van eene
Katholieke aristocratie, zjjn? Waarom te
genwoordig treurige verdeeldheden in bet
leven geroepen, geljjk er voor eenige jaren
verdeeldheid in het leven geroepen is door
het zoogenaamde «Katholiek-liberalisme»?
Wie weet niet, hoeveel kwaad er door deu
naamKatholiek-liberalisme, is gesticht
Zoo gaat het ook met den naam; Katho
lieke democratie.
Het woord: Katholiekbeteekent: alge
meen. Laten wij das de beteekenis van dat
heerlijke, eeuwenoude,eeuwentartende woord
niet gaan inkrimpen. Laten wjj de wereld
niet gaan verdeelen in verschillende soorten
van Katholieken. Daar is slechts één Waar
heid, één Geloof. Wat waarheid is voor den
eeD, moet ook waarheid zjjn voor den ander.
Als sommigen met den naam Katholieke
democraten worden bestempeld, andereD
met den naam van Katholieke aristocraten;
dan zullen wesr anderen zich Katholieke
progressisten, Katholieke socialisten, enz.
gaan noemen.
Waarom toch onze toevlncht genomen
FEÜ1LLE TON.
4.)
Vervolg.)
Tot hiertoe had hij dit venster nog niet op
gemerkt, omdat het gedurende de morgenuren in
de schaduw van een vooruitspringenden toren ver-
horgen lag. Nu eerst werd de hoek zoowel als het
venster, tengevolge van zijn lang toeven, helder
verlicht, en hoe langer hij tuurde, des te dui
delijker meende hij achter de verweerde glasruiten
de omtrekken van een gelaat te herkennen,hetwelk
met dat van den vreemdeling echter niet de min
ste overeenkomst had. Toen zag hij niet zonder ver
bazing, hoe het venster in den hoek open ging en
een kleine blanke arm zichtbaar werd, welks
vingeren een smal, schier onmerkbaar strookje
papier, vallen Heten. Onmiddellijk verdween de
arm, en het half geopende venster werd met blik
semsnelheid weder gesloten, terwijl het papier op
de kroonlijst van een vooruitspringenden muur
bleef hangen. Zoo dit op eene andere plaats ge
schied was, zou Bermann er niet 't minste acht
op geslagen hebben, doch hier was elke kleinig
heid van beteekenis, tengevolge van het geheim
zinnig duister.
Nog bijna een half uur toefde hij op zijne halfver-
scholen plaats, steeds het oog op het venster
gevestigd houdende, doch het bleef gesloten.
Toen hij eindelijk aan den terugweg dacht en
aan den voet van den muur gekomen was, hief
een zachte wind het strookje papier op en deed
tot onderscheidingen, welke verdeeldheid
wekken, terwjjl onze vereende pogingen
zóó noodzakelijk zij a in onzen tjjd om
krachtdadig te strijien tegen het sociale
gevaar? Voor ons, Katholieken, voor ons
moet er slechts ééue groote familie bestaan,
ééne groote fami ie over de gansche wereld
verspreid, ééne groote familie geheel den
wereldbol omvademend, ééne groote fami
lie, die door bet Opperhoofd in algemeene
liefde wordt omarmd, gelijk een vader zjjne
kinderen omhelst.
Toen Paus Leo XIII, de Paus der werk
lieden onlangs de bedevaart der Fransche
werklieden ten Vaticane ontving, liet hij een
werkman en een patroon tegelijk tot zjjnen
troon naderen en Hij vereenigde de hand
van dieu werkman en van dien patroon
in zjjne eigen vaderljjke handen. Toonde
deze daad vanZ.H. Leo XIII niet allerduide
lijkst, welke vereeniging door den Paus
verlangd wordt? Toonde deze daad niet
allerduidelijkst den plicht der Katholieken,
om te arbeiden ea te werken voor die
vereeniging van patroon en werklieden, in
plaats van zich ten deele tot democraten
en ten deele tot aristocraten te verklaren?
Voor de oplossing van het sociale vraag
stuk, indien er ten minste eene oplossing
mogelijk is, is het allernoodzakelijkst, dat
alleen, patroons en werklieden, grooten en
kleiner, han plicht vervullen. Van deu
eenen kant moet de begeerigheid en bet
egoïsme ontworteld en uitgeroeid worden
van den anderen kant moet de afgonst en
de haat worden uitgeroeid en uitgedelgd.
Liefdevol en broederijjk moeten de men
schen, die geschapen zjjn om elkander te
helpen, vereenigd worden met elkander;
men moet hen niet onderling verdeelen,
ook niet door woorden en door namen.
Ach, die woorden! O, zjj kannen zoo
vele slachtoffers van bedrog maken onder
het volkwant het volk begrgpt niet al-
tjjd de kracht en de waarde der woorden.
Zien wjj dit tegenwoordig niet dnideljjk
in sommige vereeiiigingeD, waar tallooze
Katholieke werklieden, niettegenstaande zij
goede democraten willen zijn, op het punt
staan van Sectarissen te worden, doordat
zjj zich met de ergste vijanden van het
Christendom gaao verbroederen
Het woord democratie is één van die
woorden, welke voor alle uitleggingen vat
baar zjjn. Voor den één beteekent het dit,
voor den ander dat. Indien men onder de
mocraat verstaat volksvriendrechtvaardig
heid voor allen, broederlijke liefde onder
de menscbendau is elke oprechte Ka
tholiek democraat, door het feit zelf, dat
het niet ver van hem nederkomen. Hij nam
het briefje op en las de volgende met potlood
geschreven woorden: «Redding, hij wil mij ver
moorden,- ikhier was het schrift afgebroken.
Bermann beschouwde het briefje van alle
kanten; toen zag hij weder naar het venster,
terwijl de avontuurlijkste gedachten door zijn
hoofd gingen. Het schrift was sierlijk en van
eene vrouw, doch scheen in haast weggeworpen
te zijn.
Achter de oude dikke muren was in elk ge
val een geheim verborgen! Misschien was de
afgelegen rotskloof tot het plegen eener misdaad
verkozen. Misschien kon hier een menschenleven
gered worden.
Bermann sprak niemand over hetgeen hij ge
zien had en was den geheelen dag tegen zijne
gewoonte stil en nadenkend, zoo zelfs dat Ag
nes hem naar de reden daarvan vroeg. Hij gaf
haar echter een ontwijkend antwoord, want steeds
zweefde het verborgen venster voor zijn geest.
Hij had rust noch duur en als de koele avond
naderde, werd hij als door tooverkracht naar de
rotskloof heengetrokken. Het besluit stond bij
hem vast alles aan te wenden, wat in zijn ver
mogen was, om achter het geheim te komen en
voor dien tijd aan niemand er iets van toepte
vertrouwen. Hij sloop door de achterdeur die
aan het bosch uitkwam, waardoor de wegliep,
welke naar de rotskloof voerde. Ofschoon de
hemel helder was, kon hij toch, nadat het ge
heel avond geworden was, nauwelijks door het
geboomte den weg vinden; eerst toen de weg
door eene meer opene plaats liep, was het hem
mogelijk sneller voort te komen.
hg Katholiek is. Doch waarom dan nog
een bynaam, om dit soort van lieden van
anderen te onderscheiden en aldus betreu
renswaardige verdeeldheden te stichten?
Och, kende het publiek de meerderheid
der arme drommels, wier wjjsheid het op
politiek terrein iu sommige bijeenkomsten
te slikken krjjgt! De toornige trek van zeer
veleD, zon bjj de ontdekking, verdwgnen
voor een glimlach.
Keizer W i 1 h e 1 m zal omstreeks de helft
dezer maand in de Oostzee eene groote
Duitsche vlootschouwing houden. De vloot
zal grooter zjjn dan ooit is voorgekomen,
er zullen twee-en-vgftig oorlogsschepen met
10,000 koppen aan deelnemen. Onder de
oorlogsschepen zija 17 groote pantserbo
dems, die den 13n September e. k. bjj Swi-
nemunde voor den Keizer zullen paradeeren,
om daarna in volle zee eenige dagen oefe
ningen te houden.
In het district 0pp8ln (Silezië) zija
wegens de aldaar heerschends cholera alle
bedevaarten verboden.
De overwinning op de Franschen is
jl. Zondag in Duitschland gevierd. Omtrent
Keizer's voornemen om het geheel af te
schaffen en door eene andere feestviering
den Sedandag te vervangen, is nog niets
naders vernomen maar de dagbladpers is
daar algemeen sterk tegen. De Keizer
bracht den dag door in het mausoleum te
Charlottenburg, waar het overschot rust
van keizer Wilhelm I en keizerin A u-
g u s t a.
De officieren die op het Redactie-bureau
en op de drukkerjj van het dagblad Acropolis
te Athene, den boel kort en klein hebben
geslagen, omdat zjj zich beleedigd gevoelden
wjj maakten er in ons vorig nummer
melding van zullen streng gestraft wor
den. De Grieksche regeering heeft een be
roep gedaan op de tronw van het leger,
om de agitatie te doen ophouden. Een Ge
neraal is reeds ter beschikking der Justitie
gesteld wegens de gepleegde vernieling en
de plaatselijke commandant van Athene
wordt gestraft wegeDS hetzelfde vergrjjp,
omdat alle officieren van het garnizoen na
eene beraadslaging besloten hadden tot de
bestorming over te gaan.
De directeur van het blad de heer G a-
brielidis, was te Antwerpen en zijn
Een vreemd voorgevoel maakte zich van hem
meester, toen hij de kloof was ingegaan. Over de
grillig gevormde rotsklompen had de nacht zijn
sluier uitgespreid, slechts hier en daar vernam
men het ruischen eener beek, die van een rots
wand afstortte. In den omtrek van het slot,
welks reusachtige steenhoopen zich, aan een
zwarten kolossus gelijk, ten hemel verhieven, was
alles doodstil. Hij ging langs den ringmuur tot
aan de achterzijde, waar de vervallen kapel en
niet ver van daar het noodlottige venster zich
bevond. Alleen achter dat venster bemerkte hij
een flauw licht, al het overige lag in duister
nis gehuld. Bermann overlegde eenigen tijd wat
hem te doen stond, om te trachten binnen de
plaats zelve te komen. Daartoe ging hij den
ringmuur van alle kanten om, doch deze was
overal te hoog en nergens kon hij een punt vin
den, waar over te klimmen was. Bij zijne ver
dere nasporingen kwam hij aan eene kleine
sloot, die naar een schier merkbare opening in
den muur leidde, en tot afvoer van het water
diende. De opming was gewelfd en zoo hoog,
dat er aan geen doorkruipen te denken was.
Bermann wrong aan een der steenen van het
oude gebouw, zij bielden vast aan elkander,
echter bemerkte bij, dat bet mogelijk was, een
daarvan met het een of ander werktuig los te
breken. Zijn dikke met ijzer beslagen alpenstok
kwam bem daarbij goed te pas, hij klemde de
punt er van tusschen de voegen en werkte zoo
lang tot de bovenste steen van bet gewelf er
afviel. Het afbreken der volgende steenen ging
gemakkelijker en vereischte minder inspanning,
zoodat de opening weldra derwijze verwijd was,
gezin te Kephissia. Slechts vier klerken
waren op bet oogenblik der bestorming in
het gebouw.De vernieling dnurdeeen vol uur.
Volgens een telegram uit Glasgow heerscht
bij de arbeiders iu de kolenmijnen nog
steeds verzet. De werkstakingen doren
voort. Vaa de 70.000 mijnwerkers in Schot
land «erken er Blechts 400, waardoor men
zich zeer ongerast maakt over de armoede,
die als een gevolg er van zal geleden
worden door vrouwen en kinderen van de
opgeruide mijnwerkers, die lid zjjn van den
mjjnwerkersbond, waarin met eene abso
lute meerderheid besloten is, om den arbeid
niet te hervatten.
De Bru8sel8che pers wjjst op de speel
holen, die zich aldaar bevinden en hoe zg
zich op ongelooflijke wjjze vermenigvul
digen, evenals er nog altjjd, op eene on
gehoorde manier, gespeeld wordt te Chtende.
Men speelt in koffiehuizen, in hotels, in
clubs en vereenigiDgszalen, kortom, zelfs
daar waar men er niet aan zon denken.
De Eéforme vindt het toezicht der po
litie op de speelholen onvoldoende en hot
Handelsblad van Antwerpen vraagt, waarom
de spelers, wanneer men ze voor de Recht
bank heeft, dikwijls door bjjgebrachte om
standigheden verontschuldigd worden.
Bjj den grooten boschbrand in de Ameri-
kaansche Staten Minnesota, Michigan en
Wisconsin hebben een groet aantal men
schen het leven verloren.
Eene ruwe schatting spreekt van omstreeks
1000 gevonden, meest verkoolde menschen-
ljjken en van eene schade de verbrande
bosschen niet medegerekend van 12 mil-
lioen dollars. Niet minder dan twintig ste
den zjjn nagenoeg geheel vernield.
De langdurige droogte was oorzaak, dat
de vlammen snellen voortgang maakten.
Van den zuidkant begon het vuur, zijne
nadering door hevige rookwolken aankon
digend, maar op het laatst zoo ontzettend
snel verder schrjjdend en zulk een feilen
gloed voor en om zich verspreidend, dat
de menschen zich niet meer bergen kon
den en zelfs bezweken in het open veld,
of omkvramen in de moerassen en rivieren,
waarin ze redding hadden gezocht. Zoo
ver het oog reikte was het ééae groote
vunrzee, die alles verzwolg.
Een spoortrein m6t passagiers werd door
de vlammen omringd en vjjftig reizigers
dat hij er met moeite kon doorkruipen. Nu
bevond hij zich op de plaats zelve. Zachtkens op
gestaan zijnde, ging hij eenige schreden verder.
Toen hij naar het verlichte venster opzag, meende
hij aan den voet van het gebouw een donkere
schaduw te zien bewegen. Hij hield zijn adem in
en bleef beweegloos staan.
Bermann behoorde, tot die karakters, welke
geen gevaar kennen en alles op het spel zetten
om een eenmaal opgevat voornemen ten uitvoer te
brengen. Als hij bemerkt werd, kon hij als een
indringer, een dief behandeld worden. Zelfs werd
zijn leven bedreigd. Doch alles weerhield hem
niet, zijn plan te volvoeren. Hij greep zijn stok,
die in de nabijheid der opening was blijven liggen
en sloop voorzichtig rondturende, langs den
muur naar de kapel. In het binnengedeelte la
gen groote hoopen puin, waartusschen weelderi
ge struiken opgroeien.Van hier kon hij het terrein
overzien en de ligging van het raampje nader
onderzoeken.
Gebruik makende van de natuurlijke trappen,
door de afgebroken steenblokken gevormd, be
klom hij de borstwering van het boogvenster en
kwam er op door zich aan de klimopranken,
vast te klemmen, die den muur bekleedden,
langs eene vooruitspringende kroonlijst in de
nabijheid van het verlichte venster. Slechts werd
hij nog door korten afstand van het tegenover
hem liggende gebouw gescheiden. Hij kon het
uitstekend gedeelte van den muur waarop bij
des morgens het papieren strookje had zien liggen,
duidelijk onderscheiden;met behulp van een plank
ware het gemakkelijk te bereiken, doch waar zou
hij die in de duisternis vinden? Wordt vervolgd.)
