NIEUWE
Gemeenteraadsverkiezing.
Mo. 2183
Woensdag 12 September 1894
19de Jaargang.
Ter overweging.
Waanzinnig.
4 A RLINSriE ((IIRUT.
ABONÏTEMEN TSFBIJB
Pei 3 maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor hot buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B U E B A St. Janstraat Haarlem.
PHIJS DEB ADVEBTENTIEN.
Van 16 regels
Elke regel meer
30 Cents
5
AGITE MA NON AGITATE.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensd ag-
en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. K P P E R S.
Wij maken den Kieiers opmerkzaam, dat het
stembureau tot het kiezen van een lid voor den
Raad heden is geopend van 9 uur des voormid
dags tot 5 uur des namiddags.
Een reeds op 't stembriefje geschreven naam
mag doorgehaald en daarvoor een andere ge
schreven worden.
Stembriefjes worden aan het stembureau ter
vervanging van verloren geraakte briefjes afge
geven.
G.)
{Vervolg.)
Het is onze bedoeling niet in breede
trekken het nut der Congressen voor Katho
lieken te besprekeD, daartoe is een cou
rant-artikel in ons blad van te beperkten
omvang. Maar nu en dan eens te wjjeeu
op hetgeen in de bjjeenkotnsten vau Katho
lieken in Duitschland, Frankrijk en België
op hun Congressen behandeld is geworden,
zal ons duokeas niet ondienstig zjju, ter
aanspoiing, om ook in ons vaderland den
zoo vurig verlangden eersten Nederlaod-
scheu Katholiekendag te doen plaats hebben.
Opbeurend zijo de Katholiekendagen.
Zij geven kracht in den strijd eu goed
doet 't aan het Katholieke bart ouder broeders
eendrachtig vergaderd te zjjn, om, volgens
de voorschriften van Z. H. den Paus to
werken aau bet heil van allen, aan het
heil van ons dierbaar Vaderland en Kerk.
Onze vganden, die den Roomschen gods
dienst haten en vervolden, houden alom
Congressen. Waarom zonden wjj, Katholieke
Nederlauders, dan onzen Katholiekendag
nog langer moeten missea Is ons de gt -
houden Katholiekendag in Keulen ter nau-
wernood afgeloopen, niet eene aansporing
ter navolging? Vandaar zjjn immers allen d e
de bijeenkomsten hebben bijgewoond uaa
hun kringen teruggekeerd, om het verza
melde zaad uit te strooien, opdat het rjjke
vruchten drage.
Wordt het niet hoog tijd in ons vaderland,
dat zich de Katholieken nauwer aaneen
sluiten nu de vjjauden van ons heilig ge
loof onverschrokken bijeenkomsten houden
en het dierbaarste wat wjj bezitten, onzsn
godsdienst, durven aanranden
Randen de mannen ons niet aaD, die den
Paus, Bisschoppen en Priesters een eeuwi
gen haat hebben gezworen
Zjjn wjj nog niet genoeg beleedigd door
dat men onze rechten beeft durven aan
randen met ons den Gezant bp den Paus
F EU ILL E TON.
Toen hij op zekeren middag door het dichte
dennenwoud heendrong, dat aan de rotskloof
grensde, zag hij op eene opene plaats, weinige
schreden voor zich den vreemdeling, die met het
hoofd in de hand geleund naast een reusach
tig rotsblok stond.
Bermann vertraagde zijne schreden en be
schouwde den Graaf, op wiens gezicht thans de
uitdrukking der bitterste smart te lezen was,
terwijl de anders krachtvolle gestalte door kom
mer en verdriet verbrijzeld scheen. Zijne verba
zing nam niet weinig toe, toen hij bemerkte dat
de man, wiens hart hij dacht van steen te zijn,
nu en dan een doek aan de oogen bracht, om
de tranen, die er aan ontvielen, af te drogen.
Op het oogenblik, toen hij zich wilde verwijde
ren had dc Graaf hem bemerkt. Hij hief het hoofd
op, zag hem eenige oogenblikken zwijgend aan,
waarna hjj nader trad en hem de hand reikte.
De Schilder wist niet wat hem overkwam.
//Mijnheer Bermann,// begon de vreemdeling,
//het verwondert u uit mijn mond uw naam te
vernemen, Doch genoeg!_ het spel van het
toeval heeft u tot de kennis gebracht van een
geheim, dat bestemd was binnen de muren van
dit slot bewaard te blijven. Mijne handelwijze
tegenover u in den bewusten nacht was kwet
send voor u en toch gerechtvaardigd. Ik moest
van Rome te hebben ontnomeneen gru
welstuk 2/5 van het Nederlandsche volk
aangedaan Eu wat nog veel erger is, al
berusten onze braven om wille van den lieve
vrede scbjjnbaar in die vernedering, op
nieuw knagen ge wetenlooze vervolgers
van de Roomsche Kerk aan den Paus.
De leden van de ^Evangelische Maatschappij*
die onze godzaligheidwillen bewerken
hebbeo in hun woede eu goddeloos epsl,
dat zg spelen, met blindheid geslagen, den
t'fcurigeu moed gehad,dezer dagen een motie
aan te nemen van den volgenden inhoud:
„De vergadering, overtuigd van de onwet
tigheid der aanwez gheid van een pauselijken
internuntius in het co/714 diplomatique te
Gravenhage, en zich bevoegd rekenende ia
dezen tegen het ultramontanisme te proteste
ren, verzoekt hit hoofdbestuur der Evangeli
sche Maatschappijin dezeu de openbare mea
ning ia Nederland wakker te schudden en de
algemeane vergadering telb ns voir te lichten,
en maeht gt het om te juister tijd zieh tot de
Regeering te wenden.//
Hebben onze lezers een brutaler eu on-
beschofter motie ooit gehoord
Wjj vragen die Heeren ronduit: Wat wilt
gij van de Regeering Wilt <?ij, even
brutaal ais zjj ous den Gezant bjj den Paus
heeft laten ontnemen, dat zg nu den Pau-
selgken Internuntius over de grenzen zal
jagen? Wilt gij Evangelischen, de uwen
wakker schudden? Reken er dan op, dat wjj er
ook zijn en uw laag spel in 't oog zullen
honden.
En niet alleen de leden der Evangelische
Maatschappijmaar het mengelmoes van
vereenigde vjjauden van Rome, de Janse
nisten en hun vrienden, vergaderd in Con
gres te Rotterdam, spuwden dezer dagen
ook al venjjn op deRoomschKalholiekeKerk,
omdat zg de rots van Petrus, hoo dikwij's
bestormd, onoverwinnelijk moeten laten
staaD, ten eeuwige dage.
Is het niet een droevig verschgDSel tegen
over zulke vjjauden het zwaard in de schede
te moeten laten verroesten, in den strijd
voor het herstel van den Nederlandschen
Gezant bjj den Paus-KoniDg?
Dat alles overwegende doet ons verlaugen
naar een jaarljjkschen Katholiekendag,
waarop alle lafheid en flauwheid kan wor
den afgeschud, en waar de Katholieken
kracht kunnen putten, tegen de vjjaoden
van het allooi der Evangelische Maatschappij
c. s., ten einde de rechten der Kerk te
handhaven en gepleegd onrecht te doen
herstellen.
De 41e Doitsche Katholiekendag ts Keu
len, heeft ons immers op nieuw doen zien
u als een indringer beschouwen, doch thans,
na de zaak met kalmte te hebben herdacht en
de noodige informatiën naar uw persoon inge
wonnen te hebben, denk ik er anders over. Gij
hebt als een man van eer en moed gehandeld,
die niet anders handelen kan//.
Bermann was getroffen over het gedrag van
den vreemdeling, die hem heden in een geheel
ander licht voorkwam, en niet minder over diens
taal, welker beteekenis hem onverklaarbaar was.
Was die vriendelijke tegemoetkoming een val
strik, uit de vrees van ontdekt te zullen wor
den ontstaan?
//Ik acht mij verplicht, u het raadsel op te
lossen,// vervolgde de vreemdeling. //De vrouw,
die gij aan het venster zaagt, is inderdaad mijne
gemalin.//
Zij is, voor zoo verre ik zien kan, dc schoonste
vrouw, die ik immer gezien heb!//
//Een engel van schoonheid, mijnheer. Aan
hare zijde genoot ik den hemel op aarde, en
onze dagen vloten in geluk en zaligheid voort,
als in het paradjjs. Doch thans ben ik de el
lendigste mensch,// voegde hij er met eene be
vende, nauw hoorbaren stem bjj, want mijne
vrouw is krankzinnig!//
//Krankzinnig?// herhaalde Bermann op een
toon, waarin achterdocht merkbaar was.
//Ja, bepaald krankzinnig. Hoor verder. Ik
hen de eenige zoon eener aanzienlijke, rijke fa
milie, en bleef tot mijn twintigste jaar in het
huis mjjner ouders, die aan mijne wenschen niet
de minste hinderpaal in den weg legden, ik
oefende mjj in verschillende takken van weten
schap, ook waren de kunsten mij niet vreemd
wat een eendrachtig samenwerken vermag
en kracht geeft in den strjjd. Daar klonk
bjj de opening van de eerste bjjeenkomst
den Christelgken groet van den voorzitter
door'de zaalc Geloofd zij Jezus Christus
en al de bijeengekomenen, duizenden in
getal, beantwoordden dien groet met :«_Zzi
eeuwigheidAmen
Vervolgens werd de hymne «Die Him-
mel rühmen des Maehtigen Ehre» van
Beeth oven ten gehoore gebracht, waarna
de eerste burgemeester van Keulen, Dr.
Becker (een protestant) eene toespraak
hield en allen een welkom toeiiep.
Laten wjj nu eeos nagaan,wat alzoo op de
zen Katholiekendag is behandeld geworden.
De ZeerEerw. beer H. Tap pert uit
Kentucky (N.-Asprak over den toestand
vau het ouderwjjs daar te lande: Evenals
bjj ons trachten de voorstanders van bet
neutrale onderwijs de godsdienstige school
te verdringen, maar ook, evenals bjj ons,
houden daar de Katholieken elkander trouw
de hand om bon eiscb, in elke gerr eecte een
katholieke school, verwezenlijkt te krggen.
Een ordesgeestelijke uit Freiburg (Zwit
serland) hield daarna eene rede over den
zaligen Canisius, onzen landgenoot,die
te Keulen zjjne opleiding genoot, te Keulen
zegenrijk werkte, om later te Freiburg zjjn
werkzaam leven voort te zetten en te ein
digen.
In de 2a verga lering hield de loco-voor
zitter C u s t 0 d i z eene welkomstrede,
waarin hjj aanspoordp, om, waar dit noodig
was, moedig te strjjdcn voor de rechten
van hun H. Geloof.
Tot eerste voorzitter werd nu benoemd
Dr. O r t e r 0 r, koninkljjk Beierscb Lyceal-
Director in Eichstatt, een lid van den Rijks
dag, dia met een warm hart holde bracht
aan de hooge verdiensten van Dr. A n g n s t
Reichensperger, den dapperen85-jari-
gen grjjsaard, en de vergadering voorstelde,
Dr. Aug. Reichensperger tot eere
voorzitter der 41e algemeene vergadering
te benoemeu.
De edele grjjsaard betuigde zjju dank
voor deze onderscheiding en spoorde allen
aan als goede burgers en goede Katholieken
te streven naar het geljjk recht voor allen.
In het bewustzjja daarvoor immer zjjne
krachteu besteed te hebbep, hoopte hij de
eeuwigheid in te gaan.
In de le openbare algemeene vergaderingstel-
de Dr. O r der er de vraag aan de orde waar
om er voortdurend Katholiekendagen noodig
zjjn. Hjj beantwoordde die vraag: nl. niet
alleen om parade te maken, maar vooral
om inspectie te houden, moeten wjj onze
gebleven. Na mijne studiën volbracht te heb
ben, zond mijn vader mij de wereld in. Bijna
tien jaren lang was ik meestal op reis en be
zocht alle werelddeelen, den wintertijd afwisse
lende te Parijs, Rome of te St. Petersburg, of in
eene andere residentiestad doorbrengeude.
«Twee jaar geleden huwde ik een meisje,
dat ik toevallig leerde kennen, terwjjl des avonds
het eerst hare schoone stem uit mijnen tuin mijn oor
trof. Zij was schoon, arm en leefde afhankelijk van
hare bloedverwanten. Hetgeen er geschiedde voor
mijn huwelijk wil ik stilzwijgend voorbijgaan
insgelijks de dagen van zaligheid, die ik aan de
zijde mijner gade doorbracht. Ach, die dagen
waren maar al te spoedig voorbijgegaan. Niets
is bestendig op dezen wereld, allerminst het ge-
lukL
//Den winter na ons huwelijk brachten wij in
Venetië door. Ik had een prachtig ingericht
paleis aan het Groote Kanaal gehuurd, waar
mijne echtgenoote van een dochtertje beviel.
Het schepseltje, dat beloofde het evenbeeld
harer moeder te zullen worden was ons beider
afgod. Mijne Adèle verzorgde het als haar groot
sten schat en verloor het kleinood nimmer uit
hare oogen: zoo ook wilde zij volstrek geene
min huren, ofschoon de geneeshceren het haar
bepaald aanraadden. De lichtste ongesteldheid
bracht haar in eene koortsachtige spanning; dan
lag zij nacht en dag aan de wieg geknield van
het geliefde kind elke beweging waarnemende,
eiken ademtocht beluisterende.
„Sedert zij het kind had, bleef zij bijna altijd
te huis; zij trok zich geheel en al van de
buitenwereld terug en zocht geen uitspanning,
Katholiekendagen hebben. In bizonderheden
werkte Spr. dit beeld iu eene lange boeiende
redevoering uit.
Mgr. S c h m i t z spoorde daarna de
Katholieken aan tot eensgezindheid, niet
alleen in zaken vau geloof, maar ook zoo
veel mogelgt van politiek. Nog spraken in
dezelfde vergadering Yon Schorlemer-
A 1 s t, die bij ziju optreden met warmen
bjj val begroet werd, over de sociale quae9tie
en het kapitalisme, en prof. Schroers,
nit BonD, over hooger onderwijs.
Graaf Ballestrem sprak in een der
vergaderingen over den toestand des Pausen.
Hetgeen den H. Vader ontroofd werd,
behoort niet Hem alleen, het behoort ook
aan de 200 mitlioen Katholieken van den
gansebeu aardbol. Het is hun gozameulgk
eigendom; daarom is het hun plicht te
bljjven protesteereu. Eene conclusie in dieu
geest werd aangenomen.
In onze vorige Dummers hebben wjj de
conclusie medegedeeld betreffende de kleur-
loozealias karakterlooze pers. Moge men
zjjn nut trekken uit de vermaning: hoe
verderfeljjk de lezing van zoodanige «on
zijdige» bladeo op het kinderljjk gemoed
werkt! Het is de plicht van iederen Ka
tholiek, de katholieke pers naar vermogen
door medewerking en abonnement te Bteu-
nen. Da goede pers moet invloed oefenen
op het volk, en het goede katholieke volk
moet invloed oefenen op de pers, opdat zjj
wakker bljjve strjjden voor de nooden en
belangen. Men breke de goede pers, die de
waarheid moet verkondigen niet af, al treft
ze soms menigen schuldigen.
Ojk de cinclasie omtrent de pers werd
met eenparige stemmen aangenomen. Zg
luidde«Da 41e a'gemeene vergadering van
Duitsche katholieken verklaart, in aanslui
ting bjj de beslniten van vorige katholie
kendagen, dat strijd tegen de zoogenaamde
neutrale perseen der voornaamste plichten
moet geacht worden, die het katholieke
volk moet trachten na te leven.»
Professor K u r t h uit Luik basprak de
Romeinsche quaestie. De Katholieken mo
gen zich hieromtrent Diet in slaap laten
wiegen. Zg moeten volharden, totdat de
qaaestie is opgelost, omdat dit hun goed
recht is, en geen gelegenheid mag verzuimd
worden om aan dit recht te herinneren. De
Paus moet in zjjn wereldljjke macht hersteld
worden. Niet door geweld wil de Kerk
echter weer in haar rechteu hersteld wor
den, maar door de liefde.
Hierna was het woord aan Dr. S c h a e p-
man. Zijne redevoering over de geesteljjke
orde eu de vrjjheid der Kerk in Nederland
ofscho.on die haar in de ruimste mate ten
di :nste stond, maar leefde alleen geheel voor haar
kind. Op een heerlijken lentedag gelukte het mij
haar tot een watertochtje te bewegen. Wij voe
ren naar het Lido. Het meer was spiegelglad
en schitterde in het reinste azuur, waarin de
kleine zeilen in de verte als fonkelende edelge
steenten flikkerden. Ik zat achter in de gondel,
mijn arm om Adèle geslagen, terwijl eene oude
bediende met ons kind tegenover ons zat. Stil
en zonder het minste geruisch sneed de //Zwarte
Zwaan// de kristallen vloed, slechts na en dan
vernam men den zachte riemslag, of het krijscheu
eener voorbijvliegende meeuw.
//Wij waren vrij ver afgestoken slechts wei
nige vaartuigen zagen wij op verren afstand.
Dat hetwelk het dichtst bij ons was telde slechts
een passagier, waarin ik tot mijn leedwezen een
Italiaan herkende, die mijne gade voor haar hu
welijk met mij menigmaal in gezelschap met
zijne oplettendheden vervolgde en lastig viel en
zich zoo dikwijls mogelijk in de nabijheid harer
woning zien liet. Ik had. daarover reeds eenmaal
eene onaangename ontmoeting met hem ge
had.
„Op eens zag ik tot mijne onsteltenis,dat het kleed
dat den vloer der gondel bedekte, overal nat werd
en dat in weinige oogenblikken het water met
kracht het vaartuig binnendrong. Allen schreeuw
den, terwijl de schipper deed, als bemerkte hij
niets. Ik sprong op. De vertwijfeling bracht mjj
in verwarring, Wie zou ik het eerst grijpen?
Het kind of de moeder? Ik greep naar mijne
vrouw en deze viel op hetzelfde oogenblik op
haar kind. Wordt vervolgd.)
