No. 2191. Zondag 30 September 1894. 19 de Jaarganj mmm De financiën. BUITENLAND. BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. Agn es. Oostenrij k-Hongarij e België. Italië. Frankrijk. Rusland. ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10 Voor het buitenland c1,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 1G regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. 30 Cents. 5 EE ain-tien murT" AGITE MA NON AGITATE. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en Vrij dag-avond voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DA UBEfy Co JOHN F. JONES,Succ., Parijs 31 bis Faubourg Montmartre. Schulden maken schijnt na eenmaal te behooren tot de lofwaardige eigenschap pen van den tegenwoordigen tjjd. Gelukkig zjjn er evenwel nog velen, die tegen deze in ons oog zeer afkeurenswaardige ondeugd opzien en de tering naar de nering zet ten. Even verkeerd als deze eigenschappen bjj personen moet geacht worden, behoort zjj ook met betrekking tot den Staat be schouwd te worden. Al te veel hellen sommige Staatslieden over tot de meeniog, dat schulden van een land heel wat anders zjjn als de schulden van een bjjzonder persoon. Geleid door deze overweging, hoort men vaak de leer verkondigen, dat voor om- vangrjjke werken, welke de Staat onder neemt, gerust in ieder geval geld mag geleend worden, omdat toch ook de na komelingschap de vrachten plukt van de tot stand gebrachte werken. Op deze wjjze redeneerende, kan men echter bijna alle uitgaven, die de Staat heeft te doen, door leeningen gaan dekken, want alles, wat thans wordt verwezenljjkt, behoeft niet in de toekomst te worden gedaan, terwijl in latere jaren van de een of andere tot stand gebrachte zaak dikwerf meer nut wordt getrokken dan in den tjjd toen men haar verwezenlijkte. Wjj meenen evenwel, dat eene verstan dige Regeering, die niet slechts wordt geleid door den wensch om op het oogen- blik een goed figuur te maken met eene slaitende Begrooting, maar die tevens vaderlandsliefde genoeg bezit om den gel- deljjken toestand des Vaderlands ook oor de toekomst te verbeteren, zal trachten om de schuld van het land niet te ver- grooten door het uitschrjjven van lee ningen, welke onnoodig moeten heeten. De schulden, die door eeo Staat wor den gemaakt, drukken wel degeljjk op het nageslacht en verminderen dus voor de toekomst de welvaart en de fiaan- cieele draagkracht. Daarom is het in den Minister van Financiën zeer ta prjjzen, dat hij b'rj de Staatsbegrooting voor het volgend dieast- jaar een verstandigen weg heeft ingeslagen om aan het geld te komen, dat benoodigd zal wezen voor de betere bewapening van land- en zeemacht, waarvan in de Troonrede sprake is geweest. De Minister deelde mede, dat bjj afzon- derljjke wetsontwerpen geld zal worden aangevraagd om in het volgend jaar een begin te maken met hetgeen noodig is voor de betere bewapening. De uitgaven daarvoor en voor hetgeen er mede in ver band staat zullen niet minder dan 9ys millioen golden bedragen. Voorwaar geen geringe som en het is te denken, dat in de Staten-Generaal wel degeljjk een nauw keurig onderzoek zal worden ingesteld naar de mogeljjkheid om dat hooge cjjfer wat te verminderen. Indien nu de Regeering met deze zaak haar zin krjjgt, of liever gezegd, indien de Earners haar goedkeurend zegel hech ten aan deze aanzienljjke uitgaven, dan staat de Vertegenwoordiging nog voor de vraag, hoe aan het geld te komen, dat voor de nieuwe bewapening noodig is. Geljjk reeds gezegd ie, zal bjj afzon- FE U1LLETON. 6.) Vervolg.) Spreker wachtte echter het antwoord niet af en wierp zich in een leunstoel, terwijl hij na het onverstaanbaar gebrom van den Baron dezen vroeg: Wat zei u mijnheer Baron? De aangesprokene had zich opgericht en wierp zijn knecht een vlammenden blik toe. Loop naar de maan met uw geklets! riep baron Sahlberg alles behalve vriendelijk. Ik weet niet hoe ik mij uit die hachelijke zaak zal redden en gij praat nog onzin; 't is om er van door te gaan. Dat zou de eerste keer niet zijn, dat wij beiden het deden, lachte de bediende luid. Doch van welke hachelijke zaak spreekt u? Ik hoop, dat u zoo goed zal zijn, uw dienaar een weinig op de hoogte te brengen van uw gesprek met baron Rothcim. Gij weet, dat de zorg voor uw welzijn mij tot die ietwat onbe- scheidene vraag dwingt. Welnu, waarover liep' het gesprek? voegde Louis er bijna drin gend bij, toen Sahlberg nog niet antwoordde. Als een bange knaap boog Sahlberg het hoofd voorover en zei op mismocdigenden toon: De oude weet alles! Alles! Dat is een zeer rekbaar woord. Wat weet hjj? vroeg de knecht scherp. Lieve hemel! Ik heb eenige papieren, ditf derljjke wetsontwerpeu bet benoodigde geld worden aangevraagd on wel in vier jaren, daar de Minister meent, dat er vier jaren noolig zjju voor de reorgani satie der bewapening. Voor het volgend jaar zal reeds omstreeks 21/J millioen gul den aangevraagd worden. Nu heeft de Minister begrepen, dat het niet aangaat om gedurende vier jaren de belastingen telkens met meer dan twee millioen te verhoogeo, terwijl hij aan den anderen kant toch ook niet eene leening voor dit werk wil gaan sluiten, want dan duurt het ongeveer 60 jaren, voordat het geld zou betaald wezen. Daarom zegt de Minister, dat de uitgaaf behoort te drukken op den tjjd, gedurende welken de bewapening zal dienst doen. Ea daar men zich nu voorstelt, dat de nieuwe organisatie der bewapening dan voor een 15-tal jaren zal voldoen, heeft de Minister voorges'.eld de kosten, voor zoover dit mogeljjk is, te betalen uit de gewone middelen en dan later, indien er geld voor te kort komt, dit te leenen, maar zoo dat alles binnen 20 jaar zal zija afgelost. Wel is dit voorstel gedeeltelijk op ver moedens gebaseerd, daar op dit oogenblik niemand kan zeggen, of die nieuwe bewa pening wel 15 jaren zal duren, maar met buitengewone omstandigheden behoeft geen rekening te worden gehouden. Prijzens waardig moet het in ieder geval heeten, dat de nakomelingschap niet gedrukt zal worden door geldelijke lasten, waarvan wjj het genot hebben gehad. Waar de noodzakelijkheid eener betere bewapening van land- en zeemacht is aan getoond, daar heeft de Minister van Finan ciën volgens onze meening, een zeer wjjs voorstel gedaan om aan het geld te komsn. Werkeljjk heeft hjj er zjjn taak niet mede vergemakkelijkt, want nu bestaat bij iede- ren keer, dat er nieuwe gelden moeten aangevraagd worden, gelegenheid voor de Vertegenwoordiging om te bezuinigen of op bezuiniging aaa te dringen. Maar de Minister heeft daardoor, indien zjjn voor stel wordt goedgekeurd, voorkomeD, dat de schalden van den Staat weder voor langen tij 1 worden vermeerderd en dat dus in later tjjden zal moeten worden betaald voor iets, dat dan reeds lang geen dienst meer doet. Dit standpunt van den Minister zal nog meer moeten toegejuicht worden, nu bjj de zorg voor de geldmiddelen van het land heeft overgenomen uit de handen van een Bewindsman, die de schatkist heeft opgeofferd aan de verwezenlijking van zjjne theoriën. Door de zoogenaamde hervor mingen van Mr. P i e r s o n op belasting gebied zija de inkomsten des lauds eer verminderd dan vermeerderd, terwjjl er groote onzekerheid omtrent de werkeljjke opbrengst der nieuwe belastingen heersc'at. Verbljjdend is het dan ook, dat nu als Minister van Fioanciën fungeert een man als de heer Sprenger van E y k, die oordeelt, dat de beste belastingen diegene zjjn, welke bestaan, die dus hoogst voor zichtig zal wezen om eene reeds bestaande heffing door eene andere te vervangen en dit zeker niet zal doen, wanneer hjj niet kan nagaan, of daardoor de inkomsten des lands zullen verminderen. »liaar" toebehooren, uit de brandkast genomen, zooals ik je gezegd heb, daar cr geen geld in de kas was om de rente der hypotheek te be talen. Daarvan heeft u mij niets gezegd. Kijk, kijk, dat zijn van die belangrijke zaken, waar van uw Louis niets mocht weten. Ik kon mij daarover zeer gekwetst gevoelen, indien er tijd toe was. Waarom zeidet u mij niets van die papieren, vroeg de bediende op zeldzaam drei genden toon. Ik achtte dit overbodig, hernam Sahlberg met een gemaakten lach. Zoo! zoo! overbodig! zei de dienaar ho nend, toen ge de mooie kleinooden van uwe, ik had bijna gezegd //dwaze// bruid, noodig hadt, toen was ik niet overbodig. Stil! riep de jonge man verschrikt. Wat herinnert gij mij aan die belachelijke geschie denis met haar noodlottig gevolg. Ik zou gek worden, als ik er aan denk. Ja, ik heb er ook niet veel pret van gehad, meende de kamerdienaar, doch laten we dat rusten. Ik moet u dringend verzoeken, mij in het vervolg van geene zaak onkundig te laten, daar ik u, heer Baron, voor groote schade wil behoeden. En vertel mij nu eens, wat de Baron van die ontfutselde papieren weet. De directeur van het huis Sonndorf, die heden in onze afwezigdheid aankwam, is tevens gevolmachtigde van Theodoor Schroder en door hem vernam de oude alles. Hij was natuurlijk woedend. En wat heeft u gezegd. Bijjven wij aandringen op bezuiniging, wjj zija er dan ook van overtuigd, dat de tegenwoordige Minister van Financiën niets onbeproefd zal laten om de uitga ven voor het land tot het minimum be drag te beperken, zoodat hjj geen wanho pige redmiddelen behoeft uit te denken om de inkomsten des lands te vermeer deren. Wie weet, zal het hem niet gelukken om nog een groot deel van de uitgaven voor de reorganisatie der bewapening uit de gewone inkomsten van den Staat te bestrjjden, zoodat niet eens al het daar voor benoodigde geld zal behoeven te word.n geleend. Van harte hopen wjj, dat deze Minister, geheel in tegenstelling met zjjq voorgan ger, een man zich zal toonen, die rekening houdt met de prahtgk en die, zonder eene specialiteit op belasting-gebied te worden genoemd, toch medewerkt om de schuld van ons land niet grooter te maken dan deze is. Galjjk wjj in het dageljjksch leven hem prjjzen, die zjjoe uitgaven in overeenstem ming brengt met zjjne inkomsten, mee nen wjj, dat de minister van E jj k aan spraak heeft op den lof en den dank van het geheele volk, indien het hem gelukt om bet evenwicht in de ontvangsten en uitgaven des Rjjks te herstellen. Dan heeft hjj gedaan wat hjj kon voor zjjn land en zal veel verricht hebben tot herstel van de fouten van zjju voorganger. De strjjd tegen de afschnweljjke ker- keljjk-politieke wetten van Dr. Wecke r 1 zal eene nieuwe periode gaan innemen, daar volgens een telegram uit Buda-Pest in eene bisschoppeljjke Conferentie, waar aan de meeste Aartsbisschoppen en Bis schoppen onder voorzitterschap van kardi naal Vaszary hebben deelgenomen, besluiten zjju genomen die niet worden openbaar gemaakt, maar die voortaan door de Bisschoppen zullen worden gevolgd. Door hst Huis dar Magnaten ia het ontwerp op de geljjkstelliug der joden voorde wet aangenomen. Zjj hebben, zei baron Eötvös groote verdiensten en dienen geljjk gesteld te worden met alle burgers, ook de minister dr. Szilagyi, bepleitte de verwensten der joden als staatsburgers. Na nog twee ontwerpen, het onderwerp op den godsdienst der kinderen uit ge mengde huwelgken en het ontwerp op het brengen van de registers van den bur- gerijjken stand aan den Staat, en Dr. Wee k e r lé'8 wetten zjjn gereed om door keizer Frans Jozef's handteekening bekrachtigd te worden. Da sociaal-democraten te Weenen hebben strooibiljetten verspreid en aan geplakt, waarin het algemeen stemrecht wordt verlangd. Over de zeventig werk lieden zjjn wegens verspreiding dier bil jetten in hechtenis genomen en tegen ver scheidene is wegens verzet rechtsingang verleend. Niet alleen iu Weenen, ook in Graz zjjn eergisteren-nacht in de drukste stra ten duizendeu roode biljetten verspreid, Wel, ik bewees den ouden Rotheim, dat alleen het doel hem voor ondergang te bewa ren, mij tot die koene daad dreef. Ik vertelde mijn aanstaanden schoonvader, dat om hem geen leed te veroorzaken, ik hem den slechten toe stand van den oogst verzwegen heb. De boe ren in den omtrek hebben erg door de over strooming geleden, zoodat ik het niet van mij kon verkrijgen de pachtsommen met strengheid in te vorderen enz. Zeer goed lachte de knecht weder. En daarna volgde zeker een aandoenlijk tafereel van verzoening: Omarming met tranen in de oogen. U ver staat immers de kunst om zoo aandoenlijk te weenen. Neen, zei Sahlberg, zoo was het niet. De oude bleef zeer terughoudend. Wel beloofde hij mij, niets tegen mij te zullen ondernemen. Ten slotte hoop ik hem toch weer te winnen, doch Agnes heb ik nog niet gezien. Nou, dat duifje zal ook tam worden, zei Louis met een leelijk gebaar. Nu komt het er maar op aan, den directeur aan kant te zetten. Dat liem de duivel haal! riep Sahlberg, ik begrijp ook niet, dat de oude Gebhard niet eerst met mij sprak, anders kan men hem om een vinger draaien. Louis sprong op en floot eventjes. Gebhard! die is in 't geheel niet hier. Heeft de oude u dan niet den naam van den directeur genoemd? Sahlberg schudde het hoofd. Hjj sprak alleen, maar va» de» dG waarop onder anderen te lezen stond «Voor den dag met het algemeem geljjk stemrecht Ü8 Belgische politie heeft te Charleroi, twee anarchisten, den Franschman Ro r i- qne en den Belg B 1 o n d e 1 in hechtenis genomen. Beiden waren in het bezit van aanzienlijke sommen gelds en verklaarden op weg te zjjn caar Daitscbland. De gemeenteraad van Moere iu West- Vlaanderen was vergaderd. Na afdoening van eenige punten der agenda, sprak de Burgemeester; «Mjjne heeren, nu is aan de orde punt ehet maken van een muur om de nieuwe gemeente-begraafplaats.» Na toelichting vraagt hjj, wie der leden daaromtrent het woord verlangt. Daarop staat de wethouder X. op en zegt«Ik beo er tegeu 't zou maar geld verspillen zjjn, want die buiten het kerk hof staan, verlangen er niet te komen en die erop zija, kunnen er toch niet van daan. De verhouding tosschen Vlaamsche en Waalsche kiezers in Belg.ë, geljjk die door de nieuwe kieswet is geworden, wordt als volgt medegedeeld iu een overzicht der Indépendance Beige. Wat het aantal kiezers betreft, zjjn de Vlamingen in de meerderheid611,660 tegen 594,343 Walen. Onder de Walen zjjn echter de meeste kiezers met meer dan een stem, en zoo zjjn, wat het aan tal stemmen betreft, de Walen in de meerderheid, nl. 948,206, tegen 926,738 Vlaamsche. De Raadkamer te Rome heeft eens instructie bevolen in zake deBanca Romana, over, volgens de verklaringen van den heer T a n 1 o n g o, den gewozea directeur der bank, verduisterde papieren in het belang van aanzienljjke personen, die er bjj be trokken zjjn. De bankschandalen schgnen dus nog niet van de baan geschoven te zjjo. Volgens de Corriera délla Sera zjjn koning Humbert en da Hertog van Aosta voor eene commissie gedaagd, om het bewgs te leveren dat zij kunnen lezen en 8cbrjjven en derhalve het recht hebben op de kiezerslijsten te staan De Italiaansche Minister vanBin- nenlaudsche Zaken heeft weder een voor hem gevaar!jjk geworden journalist bjj den kraag. Hjj heeft bevolen dat de Frau- sche abbé Montennis, redacteur van den Moniteur de Rome wegens de voortdu rende aanvallen, die hjj in hst blad tegen 's lands instellingen en wetten richt, uit het land gezet moet worden. Wat eene laffe wraakoefening tegenover een Redac teur die niets anders dan de waarheid 8chrjjft. Maandag-voormiddag werd te Parjjs een kassiersknecht op brutale wjjze bestolen. Dicht bjj de Fransche Bank werd hjj aan gesproken door drie mannen, die zich bielden of zjj dronken waren. Zjj vielen tegen hem aan, en terwjjl een hunner den looper naar den weg van de Banque des Pays-Bas vroeg, wist een der anderen uit recteur en ik dacht toen slechts aan Gebhard. Wel, dan verwacht u eene aangename verrassing, heer Baron, zei Louis boosaardig. Vroeger leb ik u reeds van oude kennissen gesproken. Wat zal dat een roerend wederzien zijn? Wie is de directeur, Louis? De oogen van Sahlberg rustten afwachtend op zijn knecht. Deze stak de handen in zijn zak en zei op on verschilligen toon: O, slechts een zekere Rolf Siegfried! Wie! riep de Baron, alsof hij niet goed gehoord had. Rolf Siegfried! herhaalde Louis met na druk, de hoofddirecteur van Sonndorf en do gevolmachtigde van Schroder. Ja, ja, Rolf Siegfried is hier, de gewezen boschwachtcr van graaf Falkenau, wiens lieveling liij was. Onmogelijk! Siegfried kan niet hier zijn, ten minste niet in betrekking! riep de Baron onthutst. Siegfried is bepaald hier en wel in bo vengenoemde betrekking, hervatte Louis. Ik heb Paul, zijn rijknecht gezien en gesproken. Herinnert ge u nog den flinken jongen, die Siegfried overal op de hielen volgde, toen hij bij Falkenau was? Toen men mij aan hem voor stelde, was hij zeer trotsch en gaf mij nauwe lijks antwoord. Nou, dat zullen we hem en zijn meester bij gelegenheid betaald zetten. Wat zullen we nu doen, Louis? vroeg Sahlberg zachtjes zijnen knecht. Een triomfantelijke blik schoot uit de kleine oogen van Louis. de tasch, welke de looper Oüder den arm droeg, ongemerkt eenige bankbiljetten tot een bedrag van 8500 frs. te stelen. De kassiersknecht bemerkte den diefstal eerst, toen de drie mannen verdwenen waren en er is nog geen spoor van hen gevonden. De Fransche regeering heeft het hou den van stierengevechten verboden. Bij het vertrek der bedevaart naar Lourdes spotten twee liberale bladen, de Progrès en de Reveil du Nord te Rjjsel met de geloovigheid der pelgrims. De zie ken of kreupelen, die meegingen, zouden natunrljjk ziek of kreupel terugkeeren, zeide het eerstgenoemde blad. Maar eene jonge dame van Rjjsel, mej. Valentine Roussean, die sinds twee jaar aan verlamming van het strot tenhoofd, beupaandoening en ruggegraats- verkrommicg leed, ging ook mee naar Lourdes en keerde volkomen genezen terug. Deukt men na dat liberale en godloo chenende Redactearen der genoemde bla den bun spotlust in eene erkenning ver anderden van het wonder dat had plaats gehad Dat zjj verre. Zjj zoeken nu allerlei uitvluchten waaraan de genezing toe te schrjjven, maar geenszins aan een wooder. Voor wie te goeder tronw is en niet loochent, dat 's middags de zoa schjjnt, is de genezing van mej. Ronsseau louter wetenschappelijk en natuurlgk niet te verklaren. De Kopen hager Politikendeelt een niet onv6rmakeljjk geval mede, dat aan het ziekbed van den Czaar heeft plaats gehad. Prof. Sac ha rj in was geroepen en kwam in de ziekenkamer van den Czaar, waar alle vensters waren gesloten en de gordjjnen neergelatende Keizerin zat in een leunstoel naast het bed van den Czaar en drie Ijjfartsen stonden aan het voeteneind. Prof. Sacharjin maakte eene buiging voor het Keizerlijk echtpaar, snoof een paar malen de lucht op en riep «Foei, wat een luchtIn zulk een atmos feer laat ge den zieken Czaar liggen. Gauw alle gordjjnen weg en alle vensters open De Keizerin was opgestaan, om den Professor te begroeten. Maar deze ging, zonder een woord te spreken, terstond den zieke zorgvuldig onderzoeken. Daarna ging hjj zonder complimenten op de stoel der Keizerin zitten nadenken. Daar zat hjj tien minuten onbeweeglijk, met de hand onder hot hoofd. Toen de dokters, die zich ergerden, zacht met elkaar begonnen te spreken, klopte bjj met zjjn potlood op de tafel en gebood: «stilte!» Hjj gaf vervolgens last toebereidselen te maken tot eene aderlating, en toen de Keizerin eenige tegenwerping maakte en vroeg, of dat zoo terstond noodig was, antwoordde bij«Als het niet noodig was, zou ik er geen last toe geven. Ik sta er voor in, dat het middel helpt Na de aderlating verzocht hjj alle aan wezigen de kamer te verlaten, omdat de Keizer rust noodig had en terstond zou gaau slapen. De Professor, die er op stond, den vol genden dag naar Moskou terug te keeren, wilde geen honorarium aaunemeu. «Ik Zie zoo, dat is nu eens eene verstandige vraag. Het zou beter met u staan, indien ge zoo vaker deedt. Ik raad u aan, mij, uw trou wen dienaar, dadelijk naar den directeur te sturen en hem te laten vragen of hij u nu ontvangen kan. Ben je gek? riep Sahlberg toornig. Zou ik om een onderhoud verzoeken, zou ik naar een man gaan, die die Die u eens op heeterdaad betrapte, viel Louis hem spottend in rede, en u op eene zeer burgerlijke manier terecht zette. O, uw knecht heeft een goed geheugen en dat kan nooit schaden. Ik zelf heb nog een appel met hem te schillen. Daarom is 't echter hoogst noodzakelijk, dat wij trouwe vrienden blijven en de dwaze streken onzer jeugd vergeten. Dus ik ga hem gehoor vragen. Neen, schreeuwde Sahlberg, die met groote schreden door de kamer wandelde, zoo handelt een edelman niet. Sahlberg zag het spottend gezicht van zijn dienaar niet. Indien men maar ontzag weet in te boe zemen, wordt men klaar met de menscken. Ga heen en zeg hem, dat ik, baron Sahlberg, hem wensch te sproken. Louis trok de schouders op. Mij goed, zei hij, doch hot zou mij ver wonderen, indien de directeur komt. De knecht ging heen. De Baron draaide de lamp op en legde eenige brieven, welke op tafel lagen ter zijde en ging naar een kastje in den muur, waarin tal van flesschen stonden. Uit eene, waarop 1

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1894 | | pagina 1