No. 2197. Zondag 14 October 1894. 19de Jaargan agite ma non agitate. Een bron van volkswelvaart. BUITEN CYttliT" BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. Agnes. België. Oostenrij k-Hongarij e. Italië. Frankrijk. Zola te Rome. mm I ill Rt VI. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. PRIJS DER ADVERTENTIEN Van 16 regels. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. 30 Cents. 5 "jyMAINTIJCN DiUTT* Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en V r ij d a g-a vond voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het Buitenland'. Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DA UBE f Co JOHN F. JONES,Succ., Parijs 31óts Faubourg Montmartre. Eokele takken van volkswelvaart scbjjnen zich in de bizondere gunst van opvolgende Regeeringen te kunnen verheugen, terwijl andere daarentegen stelselmatig worden verwaarloosd. Tot dit oordeel moet men wel komen, indien men de gedragsljjn nagaat, welke in de jongste tientallen van jaren werd gevolgd door de verschillende Ministsriëo, welke aan het roer waren, en ook de houding van de afwisselende meerderheid in de Stater-Generaal. Om een voorbeeld te geven van de be gunstiging, waarin een der bronnen van welvaart zich verbljjden mag, wjjzen wjj op hetgeen van Rjjkswege gedaan is voor de bevordering van den bloei onzer groote koopsteden. Daarvoor ij geen geld ge spaard. Grootsche waterwerken zjjn tot stand gebracht om den toegang vau uit zee te vergemakkelijken en tal van andere maatregelen werden in den loop der jaren genomen, alle tea gerieve vau den handel. Wjj zullen de laalsten wezen om hierop aanmerking te maken. De bevordering van den handel is voor een land als het onze werkelijk eene plicht van de Regeering, omdat tal van andere belangen voor ons volk met den bloei van den handel ver band houden. Maar toch mag niet worden vergeten, dat naast dezen tak van volkswelvaart er nog andere bestaan, van niet minder groot gewicht en dat bescherming vau een der bronnen van inkomsten niet mag uitsluiten de begunstiging van eene andere, welke voor een groot deel ouzer landgenooten buitengewone waarde bezit. Wg hebben hier het oog op den land bouw. Wat al klaagliederen zjj er in den laatsten tgd aangeheven over den onge- lukkigen toestand, waarin deze zich bjj ons bevindt. Bjjna geen nieuwsblad kan men in handen nemen, of meu vindt er in melding gemaakt van een of meer verschijnselen of feiten, waaruit bljjkt, dat de landbouw tegenwoordig bjjua geen droog brood meer geeft. Deze certjjds zoo bloeiende tak van welvaart heefo het thans hard te verantwoorden. Ondanks de in stelling van een officieel lichaam ter behartiging der landbouw-belangen, name- ljjk het Landbouw-Comité, en ondanks de vele gelden, die jaarljjks worden uitge geven voor de bevordering van het Land- bouw-onderwgs, blijft de landbouw kwjj- nen en achteruitgaan, en bljjven Regeariug- en Kamermeerderheid in gebreke om den eenig goeden maatregel toe te passen, waardoor de landbouw uit zjjn verval zou kunnen worden opgeheven. Welke deze maatregel is, werd meer malen reeds aangewezen en wjj wsteu zeer goed, dat, indien wjj op het nemen er van aandringen, wjj daarmede geen nieuw denkbeeld verkondigen. Ook in de Kamer brachten verschillende leden den door ons bedoelden maatregel reels ter sprake, doch het sclijjnt, dat de Regeering maar niet begrjjpen kaD, wat men daarmede op het oog heeft. De maatregel bestaat in het heffen van een invoerrecht of een schaalrecht op de granen. Naar bet oordeel van alle des kundigen zal door het invoeren van zulk FE U1LLET ON. 11.) Vervolg.) De kok trok de deur weer toe,hij schepte te wei nig behagen in die menschen om er kou bij te lijden.Hij hield niet van dit slag van lieden, zoo ais het een aristocratischen kok betaamd. Doch des te grooter was de belangstelling van Louis, den kamerdienaar van baron Sahlberg. Louis namelijk was Da het onverwacht vertrek van zijn meester te Itotheim gebleven om zooals bij zjjn heer verzekerde alles in 't oog te houden en hem van gewichtige zaken te verwittigen. En Louis zat niet ledig, overal waar Siegfried ver scheen of personen waren, die tot hem in betrek king stonden was hij te vinden. In de laatste dagen had de Baron met Sieg fried de boomen in oogenschouw genomen, die kapbaar waren. Directeur Siegfried was daarbij van Paul en den ouden Görlich vergezeld. Deze laatste was goed thuis op de goederen van Rot- heim, want hij was 25 jaren bij den Baron in dienst geweest en slechts over eenige maanden ontslagen, niet door den slotheer zeiven maar door diens rentmeester, die hem van weerspan nigheid beschuldigde. De bosehwachter was dadelijk naar den Baron gegaan, doch deze hoorde hem nauwelijks aan, zeggende, dat wat Sahlberg deed, gedaan bleef. De arme man vertrok naar B. waar hij in ken nis kwam met den directeur Siegfried, die hem eane belasting niet alleen de schatkist worden gebaat, maar men zal een dam opwerpen tegen de concurrentie, welke thans van wege het buitenland aan onzen landbouw wordt gedaan. Over de goede resoltaten van znlk een recht op de bnitenlandsche granen behoeft geen t wjj fel te bestaan. Men raadplege slechts de toestanden in andere landen om tot de overtuiging t3 komen, dat onze landbouw binnen een betrebkeljjk kort tjjdsverloop zou gaan herleven, in dien daartoe kon worden besloten. De drie toongevende Rijken om ons heen, Frankrjjk, Daitschland en Engeland, welke Staten men toch niet van achter- ljjkheid zal willen beschuldigen ia het toepassen van maatregelen, welke de volkswelvaart kannen bevorderen, heffen alle een invoerrecht op de granen, het eene hooger dan het andere. Ea geen van de drie bevindt er zich slecht bij. Integendeel wordt de toestand van den landbouw, vergeleken bjj dien in Neder land, prachtig genoemd. Deze waarheid alleea zon eene aanspo ring moeten wezen voor ons vaderland, om minstens eene poging te wagen, ten einde door bedoelde heffiog betere toestan den op het gebied van den landbouw te verkrjjgeo. Doch wjj leven hier in het land van den vrjjbandel en het zon eene onvergeef lijke zonde zjjn in de oogen de.- freetra ders om een artikel, dat bjj eenige be scherming voldoende hier te lande zon kunnen worden verkregen, te belasteD, waardoor men het niet meer vrij zou invoeren en ons land zjjn naam als vrjj- handels-staat zou verliezen. De voorsta aders van den vrjj handel wil len zich niet verzoenen met het denkbeeld van een invoerrecht. Zjj vragen er niet naar, wat de gevolgen van hun houding voor een groot deel der bevolking van ons land zijo. Het oenige, wat zjj tegen de door ons bedoelde rechtmatige protectie van een der belangrjjkste takken onzer volkswelvaart inbrengen is, dat, wanneer zulk een bron van welvaart niet kan bljj ven bestaan zonder de gewenschte bescher ming, zjj dan maar te niet moet gaan. Volgens de redeneering van de vrjjhau- delaars zullen dan degenen, die zich vroe ger op de beoefening van den landbouw toelegden, wel andere werkzaamheden gaan zoeken. Zjj vergeten hierbjj echter, dat geheele streken van ons vaderland zich uitsluitend leenen voor den landbonw en dat daar geen andere bronnen van wel vaart kunnen worden ontsloten. Zjj zien eveneens voorbjj, dat de treurige toestan den ten platten lande driagende voorzie ning eischen en dat hetgeen hierdoor voor ons volk gaat verloren, nimmer door den schitterendsten bloei van den haadel kan worden goedgemaakt. Hulde brengen wjj aan de leden der Kamer, die voortdurend hierop de aandacht van Regeering en Vertegenwoordiging ves tigen. De heer B a h 1 m a n n betoont zich met andereD, als de heeren H a ff m a n s en De Ras, een vurig jjveraar voor de goede zaak. Eerstgenoemde wees nog bjj de discussie over het Adres van Antwoord op de verklaring van den Eogelscben staatsman Disraëli, die gezegd heeft, dadelijk opnam. Siegfried bracht den ouden Gör lich mee naar Itotheim, wijl deze in de bosschm goed bekend was. Siegfried wist zeer goed,dat den man inltotheim ongelijk gebeurd was, toch bedacht bij zich geen oogenblik hem mee te nemen, al was dit den Ba - ron ook niet zeer aangenaam De slotheer was vergezeld van Louis, wien geen woord ontging, van wat er gesproken werd. Tot groot misnoegen van Louis hoorde hjj steeds over handelzaken spreken. Toen de hoeren bij den reuzenden gekomen waren, zei de Baron tot Siegfried Ik heb een verzoek, waarde Directeur, laat dezen boom staan, hij is de lieveling mijner dochter. Ook had Louis beproefd een gesprek aan te knoopen met Milka, bet kamermeisje der Baro nes,maar hij was tamelijk slecht van de reis geko men. Het meisje had een beter oog op Paul, den knecht van Siegfried. Milka was heden al vroeg in de weer. Alsof ze het vermoedde,datPaul in den tuin moest komen, opende ze het venster der Barones met tamelijk veel geraas.En werkelijk daar stondPaul.hij sprak met de houtkappers, doch zij kon niet verstaan, wat hij zei. Ze beantwoordde vluchtig zijn groet en trok snel haar hoofdje terug, want de Direc teur was in den tuin gekomen en voor deze was ze een weinig bevreesd. Vlug snelde ze de kamer uit der Barones, deze had gebeld en was sedertSahlberg's vertrek slecht geluimd, zoodat het gevaarljjk was, haar lang te laten wachten. Wat is er van uw dienst, Barones? vroeg Milka dat de teruggang van den graanbouw in Ierland dagteekent van de afschaffing der graanrechten. Holde ook verdient de Ned. Protec tionistische Laadbouw-Vereeniging,die het initiatief nam voor het richten van adres sen tot de Vertegenwoordiging om op de heffiog van een schaalrecht op granen aan te dringen. Sedert toch zjjn tientallen van adressen bil de Kamer ingekomen om het eerstbedoelde adres te ondersteunen. Of het helpen zal Wjj wsten het niet. De freetrade is een der geliefdste stokpaardjes van de liberalen en het: Vi- vent les principespérisse la patrie, schjjnt ook in dit opzicht hun leuze te wezen. Wjj vragen echter, of deze gedragsljjn te rechtvaardigen en fe verdedigen is, waar zoo dnideljjk werd aangetoond, dat de landbonw geholpen zou worden door de heffing van de besproken rechten In tjjden dat alle bronnen van inkomst rjjke- Ijjk vloeien, mag het misschien vergeef lijk heeten, dat eene proef wordt genomen met zeker stelsel, maar op dit oogenblik, nu de landbouwende stand met de grootste moeieljjkheden heeft te worstelen, achten wjj het eene onbegrjjpeljjke lichtzinnig heid om ter wille van een systeem, dat reeds veroordeeld is, te big ven volharden bg het eenmaal ingenomen stanipunt. Indien door de invoering van graan rechten andere belangen beduidend wer den geschaad, zon een geldige reden kan nen worden aangeroerd om er zich tegen te verklaren, doch wjj geiooren niet, dat de handel ten gevolge van deze rechten sterk zou verminderen. Integendeel zou de algemeeno welvaart van ons land er door verbeteren en indirect zouden ook de andere bronnen van voorspoed door den hernieuwden bloei van den landbouw worden begunstigd. Daarom meenen wjj nogmaals de wen- scheijjkheid te mogen uitspreken, dat Re geering en Kamer ernstig de zaak der graanrechten onderzoeken en dairbjj ge heel afstand doen van alle partjj-politiek, teneinde onbevooroordeeld een belaug te bavorderen, dat voor een zeer groot deel van onze natie eene levensquaestie is ge worden. Te Antwerpen en Brussel zjjn groote toebereidselen gemaakt voor de feesteljjke ontvangst van laitenaut baron Dhanis, den overwinnaar der Arabische slaven handelaars in den Congo, die in eerstge noemde stad is aangekomen,waar de held bg zjjne aankomst een fraaie eeresabel werd aangeboden, en gecomplimenteerd door de officieren van het regiment, waarbjj baron Dhanis voor zjjn vertrek naar den CoDgo gediend heeft. Met hem stapten te Ant werpen van het stoomschip Wilhelmina aan wal, PienaSinga enSaidBenAbedi boudgenooten van het staatsleger. Zjj be schikten over eene groote macht van man nen en wapenen, en als om het verbond met den Congostaat hechter te maken, gingen zjj op 16 September te Banana met Dhanis aan boord. Eene prinses, de vrouw vau den eerste, versierd met ringen om armen, vosten en in den neus, eerbiedig aan hare meesteres, die voor een spie gel stond. Breng het ontbijt, zei de jonge dame kortaf zonder om te zien Barones begon Milka aarzelend in den tuin. Wel, wat is er in den tuin vroeg de dame wrevelig. Er staan wel meer dan vij ftien mannen en de Directeur is bjj hen. Het meisje hield op, want hare gebiedster wendde zich vlug om en zag haar dreigend aan. Ik heb u gezegd het ontbijt te brengen, sprak de Barones met nadruk en Milka liep heen. Nauwelijks was het meisje weg of Agnes trad aan het venster. Daar zag ze Siegfried voor de werklieden, en hunne houding was zoo eerbiedig als stonden ze voor een vorst. Ze kon aan de lieden zien, dat Siegfried tot hen sprak, de Directeur stond met den rug naar haar gekeerd. Agnes ging naar haar slaapkamer, waar ze dichter bij den troep was. Siegfried herinnerde zijne lieden aan hunnen plicht,vermaande hen vlijtig te werken en met de werklieden van Itotheim en Fernow goede kame raden te zijn. Uw kost en inwoning heb ik bij den waard in Ober-Rotheim besproken, heeft iemand te kla gen dan wendde hij zich tot mij, echter neem ik geene ongegronde klachten aan. Indien iemand uwer nog iets te zeggen heeft, kan hij dadelijk spreken. De Directeur zweeg een oogenblik en Agnes werd eerbiedig bediend door haar slavinnen in de eetzaal der officieren. Ben Abedi bracht ook zjjne twee vrouwen en haar gevolg mee. Bevend stonden die arme zwartjes zich te warmen in de machine kamer van den stoomer. Baron Dhanis wordt vergezeld van den kleinen prins M' n o u z i g e, den zoon van Congo Lntete, die gesneuveld is in den strgd tegen Dhanis' expeditie, 't Is een aardig vriendeljjk kereltje. Zjjn rood buisje met gouden tressen, zjjn paarsch fiaweelen broekje,zjjne roode kous jes en gele schoenen, zjjn rood kepi met een vergulden kwast op dat grappige zwarte kopje,doen hem wel een beetje ljjken op een aapje. Zjjn Koninkljjke Hoogheid zat op kosten van den Staat worden op gevoed. Koning Leopold zal de beide Vorsten en dezen kleinen Prins in audiontie ontvangen. Onderwg'l wordt luitenant baron Dha- n i s vorsteljjke eer bewezen en het volk jaicht hem aller wege toe, als de held van den CoDgo. De Hongaarsche vrjj metselaars-regee ring rekent er vast op, dat, wanneer het wetsontwerp om den Israëlitischen gods dienst op geljjken rang te stellen met den Christeljjken opnienw ^de Kamer gepas seerd is, in het huis der Magnaten zal worden aangenomen. De meerderheid der Magnaten zal wel gedwongen worden vóór de wet te stem men, zoo spreken de vrienden van Dr. \V e ck e r 1 Te trotsch om te buigen,zi3n sommige Magnaten er niet tegea op, zoo als bg de stemming op bet Burgerljjk Huweljjk is gebleken, ter wille van bjjza- ken, hun bagicsel voor een oogenblik te verloochenen en stilletjes vóór de stemming de zaal uit te sluipen. Zjj zullen dea moed missen, zeggen de vjjanden der Kerk verder, om zich langer te verzetten fegen maatregelen die ook door hun Koniog worden gedeeld, zoo niet goedgekeurd. Als waar is wat Dr. Weckerlé's vrienden vertellen, dan is Hongarjje prjjs gegeven en dan is de Keizer van Oostenrjjk, koning van Hongarjje geen knip voor den neus meer waard. Naar wjj uit Rome vememeD, heeft Z. H. de Paus ia eea gesprek over de kerkeljjke aangelegenheden in Amerika zjjn wensch geuit om Mgr. Sa tol li te behouden als Pauselgk gezant in deVer- eenigde Staten, tot er een volledig accoord I heeft plaats gevonden over de hangende I quaesties. Later, als er eene nnntiatour gesticht is te Washington, zou de Ioter- nnntias bg het Nederlandsche Hof, Mgr. Benedetto Lorenzellide plaats innemen van vooraoemden Prelaat. Z. H. Leo XIII heeft M. I s w a 1 s- k i verzocht hem op de hoogte te hou den van den gezondheidstoestand van den Czaar. Onder meer beefs Z. H. den aarts bisschop Mgr. Mohilen opgedragen, zjjne harteljjke deelneming te betuigen aan de Keizerlijke familie. De Paus hoopt op een spoedig herstel van keizer Alexander en heeft ver zocht den zieke hiermede in kennis te stellen. zag dat een nog jonge man uit de achterste rij naar voren trad. Peter Grittner, zei de Directeur streng, hoe komt gij hier De man antwoordde zoo zacht, dat Agnes het niet hoeren kon. Voor dronkaards heb ik geen werk, hernam Siegfried luid. Ge hebt geweten, wat u wacht in dien ge drinkt. Weder mompelde Grittner iets en eenige an dere werklieden zeiden luid Behoud hem, heer Directeur, hij zal weer goed werken. Hij zal aan vrouw en kinderen denken, zei Kuhnert. DeDirecteur gaf een teeken met de hand en allen zwegen. Uwe kameraden spreken voor u, Grittner, zei de Directeur, zijne stem klonk door den tuin, en Kuhnert herinnert mij aan uwe arme vrouw en kinderen. Om harentwil zal ik het nog eens met u beproeven, uw vol loon krijgt gij echter niet eerder in handen, voor ik zie, dat ge u gebeterd hebt. Ik zal zorgen dat uwe vrouw twee derde van uw loon ontvangt.Gij moet het met een derde doen indien u dit niet bevalt, zeg het dan eer ge begint. Grittner verzekerde bij hoog en laag dat hij te vreden was ook de andere werklieden schenen zeer verheugd over de schikking van den Direc teur. Deze keek op zijn horloge en zei nu gaat allen aan het werk. Görlich zal iedereen zijne plaats aanwijzen. We moeten vlijtig zijn en van het goede weer gebruik maken. Ik kom later zien. Met een vriendelijken groet liet de Directeur hen gaan. Mgr. A z a r i a, die eergisteren Kon- stantiaopel heeft verlaten, zal heden te Rome arriveeren. Woensdag zal eveneens d8 patriarch J o u s e f en tegen het einde van de week de patriarch B e h n a m- Benni in de eeuwige stad aankomen. Men weet, dat de drie Patriarchen, als mede verscheidene RomeiDSche Kardinalen o. a. kardinaal Langénienx zullen discuteeren onder presidentschap van Z.H. den Pans, over de middelen om de schis matieke Oostersche kerk tot de ware Kerk terug te doen keeren. Met deze conferen ties zal ten spoedigste een begin gemaakt worden. De gemeente-secretaris van het plaatsje Scansano, in Toscane, werd onlangs, krachtens de bepaling der kieswet, die da beruchte «schrijfproef» vordert, uitgenoo- digd tot het leveren van het bewjjs, dat hjj kon lezen en schrjjren. Hjj schreef toen ter bespotting van dergelgke offi- cieele eischen zonder aanzien des persoons, de volgende verklaring: «Ik verklaar bg dezen, dat ik volslagen ongeletterd ben en zelfs niet lezen kaD, wat ik hier schrjjf. Vi nzenzo F ran- z i, Meester in de rechten.» Deze fijne ironie mogen de kiesrechther vormers buiten Italië wel eens in over weging nemen. Voor het Hof van Assises te Parjjs is behandeld de zaak van de <iLibre Parole Het blad of beter gezegd Ei. Drumont, hoofdredacteur enM i 11 o t,redacteur,waren beschuldigd in hnn blad de Magistratanr te hebben beleedigd en eene ljjst van ge pleegde onrechtvaardigheden te hebben bekend gemaakt, in een artikel van 22 Augustus jl. getiteld: «Da Magistratanr en haar opinie.» Ed. Drumont is niet verschenen zooals men weet woont hg sedert lang in Brussel zjjn mede-redactenr de heer M i 11 o t was aanwezig, hjj had zjjne verdediging opgedragen aan den advocaat A u b a n. De uitspraak van de jary was: dat de heer M i 11 o t werd vrijgesproken, en de zask Drumont ten tweade male voor de rechtbank zal verschijnen. E d. Drumont, werd wegens afwezigheid veroordeeld tot 3 maanlen gevangenis straf en 250 gulden boete. Een redacteur van de Gavlois heeft Zola geïnterviewd over zijn reis naar Rome en geeft aldus zijn gesprek met den romanschrij ver terug Ik vertrek in 't begin van November, zeide hij, en heb waarlijk nog maar zeer wei nig tijd om mijne voorzorgen te nemen. U rekent er zeker op den Paus een be zoek te brengen, niet waar Daar weet ik nog niets van en kan ook niets met zekerheid zeggen voor mijne aan komst te Rome. Men heeft onjuist beweerd, dat ik een audiëntie bij Leo Xni aange vraagd heb en als ik dat doe, dan is het toch zeker niet eerder, dan nadat ik een onderhoud gehad heb met verscheidene personen, die ik daar moet bezoeken. Zonder twijfel ben ik er op gesteld door den Paus ontvangen tè wor den, maar eerst wiljik den raad inwinnen van de personen, waarover ik u gesproken heb. Als die gunstig uitvalt, welnu, dan zal ik Agnes maakte onwillekeurig eene beweging alsof ze wilde terugtreden, Siegfried keek echter niet op, noch een der arbeiders. Uwe vrouw zal wel tevreden zijn, dat ge weer aangenomen bent, zei Kuhnert en als teeken zijner vreugde, klopte hij Grittner tamelijk hard op den schouder. Ik ben niet minder tevreden, hernam Gritt ner en de Directeur zal zien, dat ik ordelijk kan zijn als ik wil. Des te beter voor u, riep de oude Görlich 't moet waar zijn, een man geljjk onze Directeur vindt men niet iederen dag, hij praat wel niet veel, doch draagt den werkman een warm hart toe. Genoeglijk pratend en lachend gingen de werk lieden naar bet bosch, terwijl Agnes door hare kamer wandelde. Waar heb ik die stem nog meer gehoord dacht ze Ik weet het niet meer. Toen hij boseh wachter bij papa was, bevond ik mij op de kost school en toch weet ik, dat de man reeds tot mij gesproken heeft, maar waar ergens Toen Milka het ontbijt binnenbracht, zag ze hare meesteres treurig in een stoel zitten en het meisje vroeg angstig of do freule niet wel was. Ik ben heel wel, hervatte Agnes en richtte zich op, heeft papa naar mij gevraagd Ja, mijnheer de Baron was bezorgd waarom du Barones niet naar de ontbijtkamer kwam. Gij moogt papa zeggen, dat ik slecht gesla pen heb ,- ga nu heen. Milka ging en de Barones nam een boek om onder het ontbijt te lezen; ze las echter niet en

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1894 | | pagina 1