BINNENLAND.
Rusland.
Oostenrij k-Hongarij e
China en Japan.
Koloniën.
Haarlemmerliede en Spaarnwoude, 17
GEMENGDE BERICHTEN.
Wij hebben alle mogelijke" vraagstukken aange:
roexd: godsdienst, politiek, socialisme en de so
ciale quaestie, aardrijkskunde, vrede en oorlog,
betrekkingen met de Staten; altijd en overal
heeft de Paus persoonlijke, nieuwe, origineele
inzichten en indien ik het woord mag gebrui
ken, de Paus is een democraat, de Paus heeft
zienswijzen, die verder gaan dan de algemeen
heerschende Spreek hem over diplomatie, Z.H.
antwoordt u met eene volmaakte kennis van
Europa als een andere Metternich. Spreek hem
over de toeneming van godsdienstige, katholieke
bewegingen en hij legt u de kaart open van de
Nieuwe Wereld, de veroveringen van het Ka
tholicisme als een professor in de aardrijkskunde.
Begeef u op het terrein van sociale oplossin
gen, van de sociale quaestie! Zonder in de her
senschimmen van het collectivistische socialisme
te vervallen, do^t Z. H. zeer vele politici en meer
dan een socialist verbaasd staan.
Hij is het niet, die de kronen aan het volk
dienstbaar maakt. Hij respecteert de tronen, Hij
bedient er zich zelfs van voor de zorgen van
zijne dagelijksche politiekmaar Hij bezit ten
hunnen opzichte geen enkel vooroordeel.
Leo XHI heeft de Kerk een machtigen stoot
gegeven naar de nieuwe ideëen, de democratie.
Is het niet noodig, heeft Hij mij gezegd, de Kerk
tot harer oorsprong terug te^voeren, haar te doen
terugkeeren naar hare wieg, hare bronnen, hare
overleveringen
De Paus zegt waarschijnlijk niet zooals pastoer
M a u r y Christus is de eerste der sansculotten,
maar hij is niet ver van die gedachte af.
Yan daar zijne wonderbare Encyclieken, die
zich uitstrekken over koningen en gouvernemen
ten, bisschoppen en volken, evenals een en de
zelfde leering in eene democratische richting.
Leo Xïïl is een der fijnste politici van onzen
tijd.
Natuurlijk heb ik, al was 't mij ook niet op
gedragen, den Paus gesproken over mijn vader
land, over Spanje en den aldaar heerschenden tijd
geest.
Spanje is op 'toogenblik op politiek gebied
in een uitstekenden toestand; het is afgunstig op
niemand; het staat niemand in den weg en
heeft zich ontslagen van het carlisme. Spanje
beoefent de politieke en godsdienstige vrijheid.
Ik geloof aan deze resultaten te hebben me
degewerkt. Ik ben het, die den godsdienstvrede
met de Bisschoppen geteekend heb ik ben het,
die ze tot het gouvernement heb teruggevoerd.
Ten laatste ben ik het geweest, die in Spanje
verwezenlijkt heeft, wat eene utopie scheen, het
algemeen kiesrecht.
Toen ik voor het eerst dat onderwerp aan
roerde, was Von Bismarck vertoornd op mij
en hij liet me door middel van graaf Hatzfeld
zeggen:' Castelar is gek
Ik heb Hatzfeld geantwoord Laat V on
Bismarck maar praten. Laat hij zich maar
bezighouden met zijn Kulturkampf. Hij zal eens
naar Canossa gaan.
Von Bismarck is te Canossa geweest.
j
Een groot deel van ons gesprek heeft geloo-
pen over Frankrijk; over de rol van den Paus in
de Republiek, over zijn invloed op de Eransche
geestelijkheid.
Het is juist ten opzichte van deze rol, van
dezen invloed, van die raadgevingen aan de
bisschoppen, van Zijne encycliek aan die bis
schoppen, van de aaneensluiting van de geeste
lijkheid met de Bepubliek, dat mijne loftuitingen,
mijne levendigste en oprechtste deelneming, over
de politiek van Leo XIII, van mijne lippen
zijn gevloeid.
Wat zal ik u zeggen, zeide de Paus, Frankrijk
neemt eene groote plaats in de wereld in. Het is
een zoo wonderbaar volk in zijne verheffingen zijne
schittering naar buiten. De Bepubliek moest on
danks haar zeiven bewaard blijven; men moest haar
steunen met conservatieve elementen; de grond
stellingen vallen nooit onder de slagen van hunne
tegenstanders, maar wel door de fouten en dwalin
gen van hun eigen partijgangers.
Het was niet minder noodzakelijk, de Fransche
geestelijkheid te overtuigen van het afkeurens
waardig en onpolitiek systeem, eene regeering
omver te werpen en te vernielen onder het voor
wendsel ze te verbeteren; om een gebouw te her
stellen, het te veranderen, het naar zijn smaakin te
richten, is het eerst noodzakelijk, dat men het be-
wone, dat men er binnen in leve.
De rol van landverhuizers in het land is bespot
telijk en weinig passend. Het was overeenkomstig
de Katholieke leer, de Fransche geestelijkheid te
verzoeken de Bepubliek te erkennen en door haar
te laten hopen, met haar hoop koesteren. De Paus
heeft daar, voegt Castelar er bij, eene edele en
heilige zending vervuld, zonder twijfel nuttig voor
de Kerk, maar nog voordeeliger voor Frankrijk dat
Hjj zekerder maakt en rondom hetwelk hij de toe
komstige werken van Pretendenten te niet doet en
sloopt.
Ik,oude republikein,evenals ik in Spanje het 'er
voor houd, dat de nu bestaande regeering de beste
der Republieken voorbij streeft, zoo ben ik er in
Frankrijk voor, dat de conservatieven toetreden tot
de Bepubliek en dat deze grondstelling slechts be
dorven kan worden door opgewondenen, zoeken
den naar iets beters, socialisten en radicalen.
Wat is er noodig voor Frankrijk? Het geloof, de
spiritualistische gedachte.Ik ben in onmin geraakt
met Gambetta, den dag, waarop ik hem
heb zien verbroederlijken met het positivisme,
hem voor evangelist, August Comte heb zien
nemen, en tot propheet PaulBert.
Ik ben partijganger der mannen van het gouver
nement: Met B i b o t, ja, zelfs met B i b o t, had
ik niets op.
Te Madrid zeide Goblet tegen mij: Hoe?
Dragen de stellingen van B i b o t zelfs uwe goed
keuringen niet weg?
Neen, antwoordde ik, Bi b o t is mijn man niet.
Hjj is slechts een eenvoudig werktuig inde handen
Van de radicalen.
Daarop kwam de Paus nogjeens en met volhar
ding terug op zijn geliefkoosd thema, het spiritual
lisme ën ging door met spreken alsof hij alleen
Franschen voor zich had.
Ja, zeide Hij, het is aan spiritualisme niet aan
realisme, dat de Fransche democratie behoefte
heeft. Gij hebt slechts een oog te werpen, op den
vooruitgang, die het geloof in de Amerikaansche
republiek heeft gemaakt; en meent gij, dat die
groote democratie zitffi gegrondvest zou hebben
zonder het geloof? Heeft het katholieke Holland
zijn ontstaan niet te danken aan het geloof, aan
godsdienst?
Het volk heeft behoefte aan geloof, aan gods
dienst, aan spiritualisme, aan een sursumcorda. De
democraten hebben het nog meer noodig dan mon-
archiën en keizerrijken. De Fransche democratie
zal spiritualistisch zijn of in 't geheel niets.//
Bovenstaand, zooals wij hebben aangegeven, is
door ons vertaald uit de niet te verdenken Univers
een blad dat vooral onder den vorigen hoofd
redacteur Louis Veuillot, z. g. door Z. H.
P i u s IX, hoogst hoffelijk werd geprezen in de
verdediging van de belangen en de rechten der
Boomsch Katholieke Kerk.
Onze lezer» herinneren zich, dat de heer Caste
lar een repnblikeinsche Spanjaard is, die zich in den
laatsten tijd het Koningschap in zijn land laat wel
gevallen,
De Russische Gzaar heeft water in zgn
wjjn gedaan, want de verloofde van den
Russischen troonopvolger, prinses A1 i x
van HeBsen heeft van de Synode te
St. Petersburg, dingen weten gedaan te
krggen die nog nooit aan de aanstaande
vrouw van een Russischen kroonprins zjjn
vergund. Zjj behoeft haar vroeger geloof
niet te vervloeken, zooals in de Russische
formule van godsdienstverauderiug is voor
geschreven zg behoeft niet te verklaren,
dat zg tot de grieksch-katholieke kerk over
gaat, omdat zg heeft iogezieu, dat de waar
heid niet is bjj haar Kerk maar bjj de
orthodoxe. De Synode stelt zich tevreden
met de verklaring, dat zg van godsdienst
verandert om met haar aanstaanden man
van hetzelfde geloof te zgn.
Wat al een geknoei in zake van geloofs
overtuiging, wat al een gaven en nemen
en schipperen.
Een extra-nummer van den Prawi-
telstwenuyj Westnik bevat een bulletin van
den Berlgnschen professor L e y d e n, pro
fessor Zacharjin, dokter P o p o f en
den honorairen lgfchirurg Beljaminof
(W enjaminof?) van dezen inhoud
«Bg het heden gehouden consult over den
gezondheidstoestand van Z. M. den Keizer
is gebleken, dat de nierziekte niet is verbe
terd en dat zgne krachten zgn afgenomen.
De geneesheeren hopen, dat het klimaat
van de zuidkust der Krim weldadig zal
werken op den toestand van den zieke.»
Namens de flongaarsche Bisschoppen is
keizer Frans Jozef van Oo9tenrjjk,
koning van Hongarge, een verzoekschrift
overhandigd, waarin den vorst verzocht
wordt zgne bekrachtiging aan de kerkvijan
dige wetten te onthouden.
In dat stuk wordt den apostolischen ko
ning in ronde woorden zgn kroningseed
herinnerd, waarbjj hjj beloofde de rechten
en de vrede der Katholieke Kerk te zullen
beschermen, en erop gewezen, dat de begin
selen der bedoelde wetsontwerpen gevaar
lijk zgn niet alleen voor land en Kerk maar
ook voor de dynastie.
Da grondwettige eed, voor het gansche
volk afgelegd, luidt
«Wjj(enz.) zweren (enz.) dat
wij de Kerken Gods, de jurisdictiën van
Hongarge en bghoorende landen, alsmede
de inwoners van eiken kerkelgken en we
reldlijken stand zullen behouden in al hun
ne voorrechten, vrgheden, privilegiën, wet
ten, hunne oude en erkende goede gebrui
ken» enz.
Op het oorlogstooneel zjja de beide legers
elkaar genaderd, zg staan op korten afstand
tegenover elkander, slechts gescheiden door
de Yalu-rivier. De Japansche bevelhebber
wackt op groot geschut en zal bg aan
komst onmiddellijk het Chineesche leger
dat 25.000 man sterk moet zgn, aanvallen.
De Japanners moeten bg verrassing het
fort Arthur op de C-hineezen hebben ge
nomen.
Engeland's voorstel tot tusschenkomst bg
de Mogendheden moet vóór goed schipbreuk
hebben geleden. Allen achten het voorbarig
en vreesden er verwikkelingen van.
Dat onze troepen op Lombok wegens
verregaande zorgeloosheid van wie dan ook,
waardoor een overval van den vjjand moge-
ljjk is geworden, het zeer hard te verant
woorden hebben gehad, bljjkt maar al te
duideljjk uit een particulier schrgven van
een Sergeant uit Ampenan, waaraan het
volgende is ontleend:
Op den 25 Augustus kregen wij achter
docht, om reden een inlandsch hoofd de
meiden van den passar (markt) verjoeg;
men zag geen mensch meer op het strand.
Dit bemerkt hebbende, werden onze stuk
ken geladen en de infanterie nam stelling.
Ik kreeg last om des nachts om 12 uur
(van 25 op 26) stelling te nemen, maar
jaist om 12 uur werd bij het 6e bataljon
het vuur geopend: het gebulder der kanon
nen en het geweervuur was verschrikke
lijk. Wg stonden als versteend en gluurden
door bosch en struik of iets te bespeuren
was, maar alles bleef rustig, 's Morgens
bjj het aanbreken van den dag werd onze
oompagnie aangewezen om het 6a bataljon
te ondersteunenwg zouden afmarcheeren
en toen, helaas! kregen wg de volle laag.
Door ons werd het vuur geopendhet
was een strjjd op leven en dood.
Wij moesten terugtrekken naar het bivak,
om reden de vijand achter muren stond
en door gaten schoot, die in den muur
waren gemaaktwjj konden ze dus niet
raken. Ons bivak was geheel van stroo
dusjde kogels gingen voor in en achter uit.
Wg hadden eene aarden verhooging van
een halven meterdat was de eenige dek
king daar hebben wij den 26an op rug en
buik doorgebracht.
Om 5 uur 's avonds komt onze kapitein:
jongens, vooruitlooppasDe vjjand zou
ons bestormen de artillerie had den muur
stuk geschoten en wjj stormden met een
29tal mannen de vjjandeljjke stelling bin
nen.
Ik zag een vent voor een schietgat
(hg had zgn geweer tegen den muur ge-
plaats, en wachtte ons met de lans af),
maar nauweljjks had ik hem ontdekt, of
ik gaf hem een schot en een steek met
de bajonetde kapitein gaf hem een sabel
houw.
Van daar moesten wjj verder onder eene
massa verliezen en wg zouden allen den
dood hebben gevonden, indien wjj niet eene
onbezette versterking hadden bereiktal
daar hebben wg deu nacht doorgebracht,
anders waren wg mogelgk allen een lgk.
Om 6 uur 's ochtends marcheerden wg
af onder een hevig vjjandeljjk vuur en moes
ten den terugtocht naar het zeestrand aan
nemen. Aldaar aangekomen, waren wg voor-
loopig veilig en wg kregen daar het noo-
dige, waut wjj hadden in twee dagen geen
eten gehad en slechts slootwater tot drinken.
Wg hebben in ons bivak alles achter
moeten laten, de levensmiddelen, munitie,
geld, kleeding enz.
Het aantal gesneuvelden en verwonden
is verschrikkeljjkdat bedraagt meer dan
600 man.
De overige in dezen brief aangehaalde
feiten zgn min of meer van algemeene
bekendheid.
Eene vingerwijzing. Daar wordt wel eens gewe
zen op onze plaatsvervaogers in het leger, dat zjj
hun geld verbrassen, want nog in lange niet bewe
zen is,al ziet men ook een enkele zijn geld verkwis
ten. Immers zoovelen verkwisten hun fortuin door
erfenissen of anderszins verkregen.
Waarom doet men in Nederland niet wat in
België zeer gunstig werkt. Daar wordt voor
iederen plaatsvervanger 1600 franken betaald.
Bjj het in dienst treden wordt ten name van
den plaatsvervanger 300 frs. op de postspaar
bank geplaatst. Over deze som met den interest
kan de plaatsvervanger niet eerder beschikken,
dan wanneer hjj met onbepaald verlof gaat,
het volgend jaar ontvangt hjj 500 frs., bjj een vol
genden termjjn 550 en eindeljjk 250frs. Hierdoor
wordt het den plaatsvervanger onmogelijk gedu
rende den diensttijd zgn geld te verbrassen. Hij
leert spaarzaam en zuinig zjju. Een ander voordeel
is,dat alleen zjj, die door als plaatsvervanger dienst
te nemen,eene som gelds willen verdienen, om zich
later te kunnen vestigen, of een kleine woning te
kunnen vestigen, of eene kleine woning te koopen,
zich zuüen aanbieden en geenszins losbollen of jon
ge zgn te lui om te werken. Op deze wijze wordt de
plaatsvervanging geen bron van misbruiken of ver
leiding voor de plaatsvervangers, noch van allerlei
verdrietelijkheden voor hen die een plaatsvervan
ger noodig hebben. Mocht men hiertoe besluiten
dan zal zjj het leger degeljjke soldaten leveren,
mannen, die streven om vooruit te komen en zich
van anderen onderscheiden door oppassendheid
en ordeljjkheid; geljjk er thans genoeg zjjn.
Haarlemmermeer, 17 October. O root is de te
leurstelling onder de landbouwers,nu de sluizen na
de opname der geniewerken, dus pas op 1 Maart
1895 zullen geopend worden. Het vervoer te water
van de landbouwers wordt door dat laDga wachten
niet gebaat.
Het bedrag van de overname der sluizen van
het Rjjk door den Haarlemmermeerpolder bedraagt
42 000 gulden.
October. De weilanden-verpachting door het Arm
bestuur ia deze gemeente,zal dezer dagen tegen den
vastgestelden prijs bjj loting ad f75 per H. A.
onder de inschijvers plaats vinden.
Zandvoort, 17 October. Van de geldleening
ten laste der Ned. Herv. gem. alhier, oorspron
kelijk groot f15000, is voor het jaar 1891 uit
geloot aandeel no. 24.
Heemskerk, 17 October. Gisteren-nacht zjjn
het woonhuis en da bollenschuur van J. 8 p a n-
jaard alhier tot den grond afgebrand. Het aan
wezige vee kon met moeite worden gered. Alles
was verzekerd, behalve de bloembollen, die mede
zgn vernield.
Men vermoedt dat in eene schunr de brand is
ontstaan; kort te voren had daar eene petroleum-
machine gebrand. De brandspuit uit deze gemeente
kwam te laat om nog iets te kuanm babuadju.
Purmerond, 17 October. Op de hier gehou
den jaarmarkt van vee was de aanvoer zeer gering,
tengevolge van het heerschend mond-en klauwzeer.
Niet meer dan 1965 runderen werden ter markt ge
bracht, tegenover een aanvoer van 5000 in het vo
rige jaar. De handel was vlug en het vee ging tot
hooge prjjzen van de hand.
Houtrijk en Polanen, 17 October. Op een der
overwegen bij het station alhier, viel gisteren een
met stroo geladen wagen om, juist toen trein
114 en eene losse machine van de richting Am
sterdam naderden, bsiden ondervonden door dat
ongeval enkele minuten vertraging. De trrinbeamb-
ten werkten jjverig mede aan de ontruiming van
den weg
Nieuwer-Amstel, 17 October. De Baad dezer
gemeente heeft besloten tot het instellen van een
tweede najaars-veemarkt te Amstelveen, op den
Woensdag voor de eerste Purmerender jaarmarkt
in October.
Sloten, 17 October. Bjj de commissie tot Werk-
schaffing alhier bestaat het plan dezeu winter
aan werkeloozen arbeid te verschaffen door in
den Lutkemeerpolder te doen diepspitten, waar
door het land zeer verbeterd wordt. Door dit
werk zouden dus eigenaar, pachter en arbeiders
tegelijk gebaad zjjn en inderdaad productieve
arbeid geleverd worden.
Amsterdam, 17 October. De uitslag van de
gisteren gehouden verkiezing van een lid voor de
Provinciale Staten is als volgt
Uitgebracht 2534 geldige stemmen, waarvan
1075 op den heer A. Roelvink (lib.), 899 op
den heer Mr. L. H. Po vel (kath.) en 552 op
den heer Mr. D. P. D. Fabius (anti-revj
Aangezien geen der candidaten de volstrekte
meerderheid (1268) verkreeg, moet er herstemming
plaats hebben tusschen de hh, A. B o e 1 v i n k en
Mr. L. H. P o v e 1.
Beverwijk, 17 October. Op het verzoek van den
heer Maurice Lub oké aan den gemeente
raad, om eene voorloopige concessie voer den aan
leg van eene stoomtram van Haarlem naar Bever
wijk, is besloten den adressant te kennen te gaven,
dat bjj den Baad in beginsel geen bezwaar bestaat
tegen den aanleg van eene stoomtram, doch dat
adressant, zoo hjj eene bepaa'da concessie verlangt,
zich opnieuw tot den Baad zal behooren te wenden.
Door de Baohtbauk te Alkmaar is aan den
moordenaar van de twea vrouwen te Scha-
gen, KlaasBoèe, als verdediger toegevoegdMr. Van
der Hoeveo, advocaat aldaar.
Zeer waarschijnlijk komt de zaak medio No
vember iu openbare behandelingvooraf zal
Boes echter tereohtstaan voor de inbraak bjj Mr.
Asser.
Door de goede zorgen van den Minister van
Oorlog zullen de paarden der bereden artillerie
gedurende de wintermaanden geplaatst worden
op een rustdek van tnrfstrooisel, met bovenbe
dekking van stroo, en gedureade de zomermaan
den op een b:d alleenbeitaande nit turfstrooisel.
Z. Exc. Mgr. Lorenzelli, pauselijk internuntius,
te 's Graveuhage vereenigde dezer dagen te zjj—
nent aan een diner de leden der commissie, welke
indertijd werkzaam is geweest voor den aankoop
van een hotel voor de Internuneiatnur.
De firma Cramer te Breda heeft tar verzen
ding naar Oost-Indië gereeduniformen voor Z.
K. H. Prins Trokro Negoro (lak Kolonel der
O.-I. cavalerie) alsmede voor prins Ario Mataram,
broeder van den keizer Van Solo (luit-kolonel
van den geDeralen slaf a la suite).
Eigenaardige overeenkomst der namen van de
ze twee trouwe iulandsche vorsten met die van
twee plaatsen op Lombok, waar het woord wtrouw/;
een jjdels klank bleek te zjjn.
Da Lombok-collecte te Westtersohelling heeft
f 58,60 en die te Ridderkerk f 158,25 opgebracht.
Verder is te Woerden gecollecteerd f 147,11 te Tiel
f 611, en te Schoonhoven f 200.
In Utrecht hebben de typografen op een door
de Heeren uitgeschreven vergadering zich ten diep
ste beleedigd gevoeld, omdat de patroons, op
twee na hnn vergadering niet bjjwoonden om
zich wetten te laten stellen door buu knechts. Een
manifest is naar de vakgenooten verzonden om niet
toe te geven aan de mooie praatj's van de patroons
en zich door geen mooie beloften te laten lijmen,
maar voort te gasn op deu eenmaal ingeslagen weg.
De overwinning zal dan aan de typo's zijn.
De Nederl. Bakkerscourant heeft vernomen,dat
eene werkstaking van bakkersgezellen wordt voor
bereid voor geheel het land. Deze werkstaking
zal spoadig aanvangen. Htt blad zegt: //Het is wer
kelijk leerrjjlr, dat, kort na het tot stand komen
van het Tehuis en het instellen eener zoo uit
stekende arba dsb/urs, door samenwerking van pa
troons en gesellen, deze gelegenheid wordt mis
bruikt, om juist nu eene dergelijre beweging voor te
bereiden n.
Een gelukskind mag P. de Kray te Papendrecht
wel genoemd worden. Beeds vijfmalen ging hjj
ter wille van zijne zoons voor de nationale militie
loten en telkens kwam hjj met een vrjj nummer voor
hen tehuis. Dezer dagen ging hjj voor den zesden
keer eeD lot trekken voer een thans aan den benrt
komende en afwezigen zoon en ook nu hailde hjj
een vrij n nmmer uit de bus.
Te Oode-Pekels gaat een adres aan den Minister
van justitie rond, het verzoek inhoudende de gedeta
cheerde brigade marechaussees Diet op te beffen
Zjo iets noemen wjj in onzm humanisearenden tjjd:
een droevig teeken des tijds. Bjj ons wil de besoha-
vingsmethode van veleu er niet in.
Te Middelburg hebben de bakkers de prjjzen van
het brood weler met I cent per K.G.verlaagd. Desa
