NIEUWE
Ne. 1206
Woensdag 7 November 1894
jftdo jiirgag.
De Katholieken in
Denemarken.
BUITENLAND.
A.BONÏÏEMEN T8FBIJ8
Pei 3 maanden roor Haarlem. t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
B IT B E A TT: St. Janstraat Haarlem.
PBIJS DEB ADVEBTENTIBN.
Van 16 regels
Elke regel meer
30 Cents
5
AGITE MA NOU AGITATE.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advertentiën worden niterljjk Maandag-, Woemd ag-
en Vrjda g-a vond voor 6 uur ingewacht.
Redacteur-Uitgever, W. KüPPlS.
De wetgeving in geheel Denemarken
voor de herziening van 1849 was een
voortvloeisel uit den haat tegen den Katho
lieken godsdienst. Het doel van die wetten
was langzamerhand het zaad van het ware
geloof, dat niettegenstaande bedreigingen
en vervolgingen nog een vrnchtbaren bodem
had kunnen vinden, uit te rukken eu aan
verderf' prjjs te geven.
De haat der protestanten was een voort
durend struikelblok geweest voor den voor
uitgang van het Katholicisme aldaar; het
was den Pausgezinden niet veroorloofd in
welke school ook onderwijs te geven; het
recht om er eigen kerken op na te houden
was hnn ontnomen en alleen de gezanten
van Frankrjjk, Spanje en Oostenrijk had
den verlof bekomen in particuliere kapellen
de Heilige Mis te laten lezen en dau nog
slechts in tegenwoordigheid vau hun eigen
personeel.
Nadat de vrijzinnige weigering van den
5den Juni 1849 het eerste levenslicht had
aanschouwd, begon het voor de Katholie
ken, voor 't meerendeel van Dnitsche
afkomst, te dagen en stelden zjj pogingen
in 't werk tot de reorganisatie van de
Moederkerk. Ondanks hun klein aantal,
bestaande uit ongeveer een honderdtal
geloovigen, slaagden zjj door groote offers
te brengen er in één geestelgke en een
onderwijzer te kunnen onderhouden. Niet
tegenstaande dat en in weerwil van hnn
goeden wil, was de vooruitgang van het
Katholicisme gering en toen in 1860,
Z. D. H. Mgr. M e 1 o h e r s, bisschop van
Osnabruck, een Hannoverschen priester
naar Kopenhagen zond, die later apostolisch
vicaris werd, telde de Katholieke Kerk in
Denemarken slechts vier priesters eu een
zeshonderdtal geloovigen; zeventig kinderen
bezochten de schoolwelker stichting
zeer veel moeite gekost had. Langzaam maar
zeker is de Kerk in bloei toegenomen.
Dezer dagen ontvingen wg vau een ver-
trouwenswaardig persoon zeer opbeurende
berichten over den huidigen toestand der
Katholieke Kerk in Denemarken. Uit deze
mededeeling blgkt, dat de Deensche apos
tolische vicaris aan het hoofd staat van
zesduizend Katholieken, gesteand door een
getal van dertig priesters, geheel door
drongen van hun plicht en die tot heil
der geloovigen arbeiden in den wijngaard
des Heeren.
Het getal scholen, dat van één tot acht
FE Ü1LLE TON.
Ag nes.
(Vervolg.)
U gelooft het niet, Barones/ ging Siegfried
voort, en toch is het geen sprookje, wat ik u ver
telde. Binnen weinige dagen zal ik u opheldering
geven.
Ik ben niet nieuwsgierig, zei Agnes trotsch en
keek onverschillig door het bosch, toen ze eens -
klaps een akcligen kreet uitstiet en den arm van
Siegfried omklemde.
Daar, daar dat gezicht I riep ze angstig en
wees naar de richting, waar ze eene seconde lang
een vaal bleek gezicht gezien had, dat de gloeiende
oogen op haar gericht hield.
Welk gezicht, Barones vroeg Siegfried be
zorgd en sloot de bèvende gestalte in zijne armen.
Ze sloot de oogen, haar hoofd rustte aan zijne
borst en nauwelijks hoorbaar fluisterde zij
Het was Sahlberg
Eenige oogenblikken hield Siegfried haar om
klemd.
Is hij weg vroeg ze angstig rondziende.
U moet zich vergist hebben Barones, ant -
woordde Siegfried ik zag niemand.
Ik heb me zeker niet vergist, verzekerde Agnes
met luider stemme: ik zag den Baron.Von Sahl
berg Het scheen haar moeite te kosten dien naam
uit te spreken. Zoo duidelijk als deze den zag ik
hem. Er is geen twijfel aan. Vergeef mij mijne
zwakheid.
is opgeklommen, bedraagt het aanzienlijke
getal van ruim 1000 kinderen.
Deze zichtbare vooruitgaug ia weinige
jaren tijds is Diet zoozeer te danken aan
de toeneming van Katholieke vreemdelin
gen, dan wel aan do bekeering van Protes
tanten.
Verscheidene personen uit de hoogste
standen hebben het protestantisme afge
zworen en zjjn tot de ware kerk terugge
keerd.
Men zon ons licht van overdrijving kun
nen beschuldigen, indien wg er niet toe
overgingen, eenige namen te noemen van
hep, die dat voorrecht mochten deel
achtig worden. Dat het geen gefingeerde
namen zgn, zal ieder bjj een nauwkeurig
onderzoek terstond moeten bljjken. Vooreerst
dan hebben wij den graaf M o 11 k e-H v i t-
feld, kamerheer des Koniags en gevol
machtigd Miuister van Denemarken in
Fraukrgk; verder den graal Ho lste i n-
Ledreborg en zijne familie; de peet
tante van baron Reedtz-Thott, voor
zitter van den Raad; de echtgenocte van
Generaal Von B a l o w, de zuster van den
Minister van eeredienst Bardenfletb;
de barones Stamp e-N g s o e, de baro
nesse Rosenoern Lehn, de gravin
A h 1 e f e 1 d t-K zaerguard; de barones
VV e d e 11-Z arlsberg en de barones
Beanlieu, da gravin R a n t z a u-R o-
s e n va l d; de familie van Hahn; de ge
leerde Avetding Muns, de kunstken
ner CarlHartmann; mevrouw Polly
Berlin g, hofdame; de predikant Han
sen, die van eene zeer hooge betrekking
afstand heeft gedaan om tot den Katho
lieken Godsdienst over te gaan.
Wjj zonden zoo doorgaande van dit ar
tikel een naamljjst maken en daar dit ons
doel niet is en wg onze bewering gestaafd
hebben met eenige namen te noemen, zul
len wg het bg deze levende getuigen
laten.
De Eerw. paters Jezuïeten hebben te
Ordrup een college opgericht, waarheen
de eerste families van het land hun zonen
zenden, om er tegelijk met eene degelijke
wetenschappelijke opvoeding, het ware ge
loof in zich op te nemen.
Rgken oogst verzamelen de Priesters in
Denemarken in hun moeitevollen arbeid,
gesteand door de Katholieken, die zich vele
opofferingen getroosten. Want men vergete
niet, dat er parochies zgn van vgf tot zes
uur in den omtrek en dat het dan verre
van gemakkelgk is in alle geestelgke be
hoeften te voorzien. Zoo ook is het gesteld
op het eiland Zeeland en het schiereiland
Ze traden in het park en de Barones bleef staan.
Ik verzoek u een oogenblik te wachten, heer
Directeur, zei de jonge dame, ik mag niet dulden,
dat u nog moeite heeft met mijn arme Willis. Ik
moet u verzoeken mij uwen arm te geven ik voel
mjj zeer moe.
Zonder het antwoord van Siegfried af te wach
ten, zette ze haar zilveren fluitje aan de lippen. In
het slot scheen men dit sein terstond gehoord te heb
ben,want ademloos kwam een rijknecht aanloopen,
die het paard bij den teugel vatte.
Peter mag misschien ook uwe reistasch mee
nemen, zei Agnes met een vragenden blik op den
Directeur, die de dame zijn arm aanbood.
Neen, die draag ik zelf, hervatte Siegfried
lachende.U weet immersBarones.dat men geschen
ken van den berggeest zelf dragen moet.
Nu glimlachte Agnes ook, het was alsof eone
zonnestraal haar schoon gelaat verhelderde.
Weder zwegen beiden het jonge paar wan
delde door het park en vermoedde niet, dat dezelf
de oogen, die Agnes zoo hadden doen schrikken,
met een doodelijken haat op haar en den Directeur
rusten.
Baron Sahlberg was op zijne kamer in het slot
ze had zich niet vergist in het bosch. Sahlberg
wrong de zijden gordijnen in de hand, hij knarste
met machtelooze woede op de tanden. Daar ging
Agnes aan den arm van een man, dien hij boven
alles haatte. De trotscheBarones wandelde aan den
arm van een burger, van een plebejer ze lachte
en was zoo schoon
Vijf minuten later stond Louis in het ver
trek van baron Sahlberg en bracht eene verkwik
king voor zijnen vriend. Hij dronk haastig een
Jutland, waar groot gebrek aan R. K.
Priesters ie. Zelfs dringen de Deensche
Katholieken, hoe groot de moeilijkheden
ook zgn, er op aan, om parochies op te
richten op Groenland en de Faroë.
Het Katholicisme in Denemarken staat
in vollen bloei en zal ongetwijfeld onder de
edele priesterschaar, die daar aan den ar
beid is getogen nog rjjkere vruchten af
werpen. Denemarken neemt dan ook met
den dag toe in degelgke wetenschappelijke
ontwikkeling én beschaving. Eene reuzen
taak hebben de edele zonen van de Roomsch
Katholieke Kerk op hnn schonders geno
men, toen zjj naar het verre Noorden to
gen om daar het Evangelie te verkondigen.
Zelfverloochening, geea aardschen luister
b8oogeude,daarbij doordrongen van een diep
plichtbesef, heeft hun met vreugde doen
werken ter bereiking van het grootsche doel.
De Geestelijkheid in Denemarken geeft
een voorbeeld vau werken zoader zelfzucht
en dwingt bewondering af. Wg schenken
dan ook onzen vollen bgval aan dit streven
en stemmen volkomen in met de woorden
van den zeker niet Pansgezinden calvinist
G a i z o t: Le déoeloppement moral et in-
tellectuel de VEurope a été essentiellement
theologigue. De intellectueele en moreele
ontwikkeling van Europa is uitsluitend in
Godsdienst gelegen.
Italië.
De minister-president C r i 8 p i van Italië
heeft opnieuw getooad wie hg is. Hg
heeft te Milaan verboden om den gedenkdag
te vieren, waarop de Pansgezinden, den
vrijbuiterGaribaldi (4November 1867)
met zgne roodhemden bg Mentana terug
dreven, toen hg Rome wilde veroveren, maar
geslagen en gevangen genomen werd.
De heldendaden der Zouaven mogen niet
in herinnering gebracht worden, wel de
overweldiging van Rome, door de Porie-
Pia, liet hg onlangs door zgne handlangers
met een helsch lawaai gedenken. Toen moest
zelfs een koning Umberto er voprge-
spannen worden om door zgn Manifest den
Paus te grieven.
Dat de Katholieken te Milaan, ja in geheel
Italië zich het geknoei van C r i s p i la
ten welgevallen en daaronder kalm big ven,
is ons een raadsel.
Emile Zola bevindt zich met zgne
vrouw te Rome. Of hg tot de aangevraagde
audiëntie bg Z. H. L e o XIII zal worden
toegelaten, valt nog te bezien. Men is er
te Rome zeker van, dat de H. Vader, den
paar glazen zwaren wijn en ging op de sofa zitten.
Louis keek zijnen meester medelijdend aan.
Zeg me eens Sahlberg, waarom ge nu terug
komt vroeg de knecht eindelijk op een toon, zoo
als men tot een kwajongen spreekt. Het is het on
gunstigste oogenblik,dat u kiezen kon u bederft
mij eene kerstverrassing voor onzen vriend Sieg
fried.
Wat meen je Louis vroeg Sahlberg.
Wel mijn plan is nog niet rijp voor n, hervat
te Louis spottend. Zeg me eerst, waarom ge zoo on
gelegen terugkomt
Ik wilde //haar// zien, zei hij halfluid.
Ge had uw reisgeld kunnen sparen, ik sta
er voor in, dat ge de Barones niet te zien krijgt,
zoolang de Directeur hier is, zei Louis. Sahlberg
lachte.
Ik heb haar reeds aan zijne borst gezien, nog
geen uur geleden in het bosch. Ik zag ze in zijnen
arm door het park komen, zoo fier als ging ze aan
den arm van haren.
Van haren man? voltooide Louis. Het kan
zijn, maar niet zooals aan den arm van een gelief
de. Dat is een groot onderscheid. Verlaat u op mjj;
ik heb goede oogen. Peter vertelde mjj, dat Willis
in het bosch gevallen was, de Barones is zeker
geschrikt en de Directeur was in de gelegenheid
een ridderdienst te bewjjzen. Zoo verklaar ik uw
vizioeu. Voorloopig haat deBarones nog den Direc
teur ik zeg voorloopig. Doch ge kent het
sehoone geslacht zeer goed en weet dat vrouwen
haat niet van langen duur is.
Je bent een ware duivel, schreeuwde Sahl
berg en plaatste zich dreigend voor den knecht
Ge beoordeelt mij zeer juist, hernam deze
goddeloozen schrijver niet zal ontvangen.
Er worden zelfs maatregelen genomen om
Zola te beletten, deel te nemen aan eene
algemeene audiëntie.
Zola heeft op den gedenkdag van den
slag van Mentana te Rome een feestban
ket bjjgewoond, hem door C r i p i's tra
wanten aangeboden. De jood Snzzatto
van de TribunaDarcours enjuog andere
alles behalve Pausgezinde journalisten
vleien zich in zgn vriendschap. Men kan
nu reeds nagaan hoe de indrukken van
Rome in zulk gezelschap op het papier
gezet zullen worden.
China en Japan.
De Japansche troepen hebben zich mees
ter gemaakt van Hong-Wang-Cheng (ten
westen van de Yaloe-rivier gelegen) en
maakten daar 55 kanonuen, 1500 geweren
en een grooten voorraad ammunitie buit.
De Ghineesche soldaten, die deze plaats
bezet hielden, vluchtten in alle richtingen.
Eene afdeeling van het Japansche leger
corps onder bevel van generaal O y a m a
ie bjj Kayenko,ten noorden van Port-Arthnr
aan wal gezet en heeft zich na een onbe
duidend gevecht meester gemaakt van Kin-
Cbow.
De Japansche oorlogsschepen hebben
gedurende eenige aren de haven Talien-
wan en Habnyono zeer hevig gebombar
deerd. Terzelfdertjjd deed het landleger
een aanval tegen Talien-Hwan, dat insge
lijks werd ingenomen. Aan beide zjjden
werden ernstige verliezen geledea.
Tevens is nog bericht ontvangen, dat
tusschen de Japansche en Ghineesche vloten
weer een hevige zeestrjjd is geleverd. Bizon-
derheden over dezen zeeslag worden echter
nog niet gemeld.
Volgens de New- York Herald zal
op heden, Dinsdag, door de Hongkong and
Shangai banking corporation de imchrjjving
worden opengesteld voor de leening van
10.900.000 taels (ongeveer f 20.000.000),
welke de Ghineesche regeering wil sluiten.
Als onderpand voor reute-betaling en
aflossing, die in 20 jaren moet worden
afgedaan, dient een gedeelte van de op
brengst der invoerrechten. De koers van
uitgifte is 98 pCt. en de jaailgksche rente
zal 7 pCt. bedragen.
Duit8oliland.
De aftreding van graaf Von Crapri-
v i als rijkskanselier en graaf 2a E u 1 e n-
b a r g als minister-President in Pruisen,
heeft groote veranderingen gebracht in het
Pruisische Staats-ministerie, want niet al
leen de twee genoemde heeren zgn heen-
spottend, doch ga liever zitten,de Baron zal wel
moede zijn.
De aristocraat zwichtte onder den bevelenden
blik van den knecht en zonk weer op de sofa neer.
Wees toch verstandig Sahlberg wij beiden
kunnen elkaar niet missen. We staan of vallen bei
den en ik houd er van te staan vast te staan als
het factotum van baron Sahlberg, den Schoonzoon
van Baron Rotheim. Ge ziet, ik ben niet baat
zuchtig.
Waarschijnlijk zult ge dien titel moeten laten
varen, hernam Sahlberg bitter. Voorloopig is er
weinig kans,dat baron Sahlberg de echtgenoot van
barones Rotheim wordt.
Louis Awam eene schrede nader bjj den Baron.
Denkt ge,dat ik mij zoo gauw verloren geef f
sprak hij fluisterend. Dan vergist ge u. We moeten
het verloren terrein weer herwinnen ik zeg,
wij moetent Maar daartoe is noodig, dat ge u
niet eerder vertoont, dan ik u roep, ander* ver
jaagt ge het wild. Ik leg er mij op toe de Baro
nes zooveel mogelijk diensten te bewijzen,tot nu toe
gaat dat goed.Ik benuttig ieder gunstig oogenblik.
En spreekt ge van mjj met Agnes vroeg
Sahlberg.
Ik zou me wel wachten, antwoordde hjj
droogjes. Wanneer ik voor de Barones sta, bestaat
gij niet voor mij, dan denk ik alleen aan den
directeur Siegfried. Korreltje voor korreltje arg
waan laat ik vallen. Laatst deed ik, alsof ik de
vrouwenhand kende,waarvan Siegfried eenen brief
ontving. Ik wist er niets van, doch het was altjjd
mogelijk, dat het mooie Leentje, de vroegere gou
vernante van gravin Falkenau, hem werkelij k ge
schreven had.. (Wordt vervolgd.)
URIEHSIHE
20.)
