No. 2223. Zondag 16 December 1894. 19 de Jaargang Een Hink optreden. BIJ ITE N L A M BUREAU: St. Jansstraat. Haarlem. f 0,85 1,10 1,80 0,08 Oostenrijk-Hongarije. Rusland. Engeland. Duitschland. België. NIEUWE H44REEME (III II (41. ABONNEMENTSPRIJS. Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post Voor liet buitenland Afzonderlijke nummers Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DON DERD AG en ZATERDAG. Redacteu r-U i t g e v e r, W. KÜPPERS. AQITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIEN. Van 1—6 regels. 50 Gents. Elke regel meer7Ga Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangcre G. L. DA UBEfy Co., JOHN F. JONES,Succ., Parijs 31iïs Faubourg Montmartre. Zij, die zich met ingang van 1 Januari e. k. op dit blad abonneeren, ont vangen de nummerswélke alsnog gedurende deze maand verse h ij n en GRATIS. Ook hebben de nieuwe abonnéés recht op de premie: J ULI US, De Erfenis eener Moedereené keurig geschreven boeiende novelle tegen den geringen prijs van 30 Cents. Een woord, dat luiden weerklank zal vinden in ons land, werd jl. Donderdag in 's Lauds Raadzaal gesproken door een der Limburgscbe Afgevaardigden, nl. door Mgr. dr. W. Everts. Het was bjj de at'deeling Hooger Onder was van de Begrooting voor Binnenlan 1- scne Zaken. Dr. Everts beeft daarbjj gesproken naar het hart vau duizenden, toen bij den minister Van Houten, een vurig verdediger van het zoogenaamde neutrale onderwijs, afvroeg: Waar most het heen? Spreker wees op de materialis tische strekking van het Hooger Onderwjjs, waarbij alle godsdienstige begrippen stel selmatig worden geïgnoreerd en alles wat strekken kan om dieper door te dringen in de dingen van hooger orde wordt ver meden. Dit deel vau zijne rede besloot dr. E v e r t s met de woorden van een buitenlandsch schrjjver: Revenons a Dieu. Voornamelijk door den anti-revolutioncairen Afgevaar digde Mr. Heemskerk werd bp in zjjn protest tegen ons tegenwoordig Hooger Onderwijs gesteund. Wg verheugen ons harteljjk over dit optreden. Het wordt toch meer dan tg dat er eeue verandering kome in de inricL - ting van bet Hooger Onderwgs hier te land», want de resultaten er van zijn in den grond misschien nog gevaarlijker dao de gevolgen vau het godsdienstloor onder wjjs op de lagere en middelbare scholen. Het grootste gedeelte van de hoogleer aren aan de verschillende Universiteiten in ons vaderland heeft gebroken met dm godsdienst. Zjj beschouwen zich uitsluitend in dienst te staan van de wetenschap, dat is, eene wetenschap, welke slechts in rte vergoding der stof haar hoogste wjjsheid openbaart. Diezelfde begrippeu prenten zjj in bjj hun leerlingen, de jongelieden, die aan de Hoogeschool de noodige kennis behooren op te doen om later in de maat schappij gewichtige ambten, soms de hoog ste Staatsambten, te kunnen bekleedeD. Daardoor wordt aan de Universiteiten een geslacht gekweekt, dat later in het maatschappelijk leven optreedt met zeer veel kennis misschien, maar zeker met een grooten afkeer van de begtippeD, welke hun wellicht in hun jeugd door eene lief hebbende moeder of door anderen omtrent hun eeuwig wetzjjn werden ingeprent. Als deze jonge mannen zich op de Hoo geschool enkele oogeublikken misschien de lessen van hun jeugd te binnenbrengen, dan worden deze goede, maar reeds vage indrukken weldra geheel verstikt door de materialistische opvattingen, welke zjj aan de Uuiversiteit ontvangen. Zij beschouwen die herinneringen aan hun jeugd dan veelal als kinderachtige voorstellingen van feiten en toestanden, waarmede minder ontwik- FE ILL ET O N. Ontmaskerd. I. O, welk een onbeschaamdheid Niet alleen dat zij met haar kunsten mijn zoon heeft weten 11 verblinden maar zij is ook een ellendige ui feggeHet ig erger dan ik van baar dacbt. Ofschoon niemand bij haar was, sprak me vrouw Recliling die woorden vrij luid. Mevrouw Rechling was een krachtige, groote vrouw met goed onderhouden trekken, ofschoon zij zeker weinig minder dan vijftig zomers telde. Haar breed gelaat, dat een beperkt verstand en dwazen hoogmoed verried, was door verwondering en toorn nog rooder dan gewoonlijk. Zij stond in een fraai gemeubileerd vertrek, voor een met snijwerk versierde kast. Reeds voor de derde maal doorzocht zij allo laden. Weg! Het parelsnoer en het ëtui zijn alle bei verdwenenNiemand anders kan het wegge nomen hebben dan Valentine, zij had er altijd zooveel zin in. Zij alleen heeft mijn sleutel ge- nd anders kreeg die ooit in handen, vertrouwen in haar gesteld. Zij hen, dat ik het niet dadelijk at ik het ding eigenlijk in ngen toch inzien, hii niet lulden zich kunuen vergenoegen, maar die voor hen geen waarde kunnen bezitten. Met zulke denkbeelden vervuld, treden zg in gewichtige ambten op. Voor een deel worden zg ingedeeld bij de rechterlijke macht en ziju zjj bestemd om later recht te spreken, zonder bekend te wezen met den oorsprong van het hoogste reeht, dat uit God voortspruit. Voor een auder deel leveren zij eene aanvulling voor het aantal geneesheeren, die wel vaak in staat zjju om lichamelijke kwalen te genezen, maar die het geneesmiddel voor de ziel niet kennen en daardoor dikwijls niet in staat zjjn om den zieke voor te schrjjven, wat hjj werkelijk behoeft. Nog een ander deel der Academische jongelingschap vermeer dert het aantal gepromoveerden in de letteren en zoekt in de philologische we tenschappen slechts de verheerljjking van het materialisme. Om vau nog andere groepen te zwjj- gen, bepalen wjj er ons toe om in het algemeen te wjjzen op de bekende waar heid, dat de zoogenaamde neutraliteit van het Hooger Ooderwjjs feitelijk neerkomt op een vijandschap van alle godsdienstige overtuiging. Ia naam der wetenschap wordt met den godsdienst een strjjd gevoerd, dieu wjj zeer noodlottig en verderfeijjk voor onze natie rekenen. Wjj zeiden reeds, dafc de personen, die tot regeeren worden geroepen, hun oplei ding gewoonijjk aau de Universiteit ont vingen. Hebben zjj daar minachting voor den godsdieust opgedaan, hoe is dan van hen te verwachteu, dat zij in hun later leven willen optreden als beschermers van den godsdienst en als ware voorgangers voor het volk? Dit is immers niet mogeljjk. Zjj zien met minachting neder op het), die de ver tegenwoordigers van den godsdienst zjjn en kunuen zich niet voorstellen, waarom door zoovelen op de handhaving der rech ten van den godsdienst wordt aange drongen. Diarom viel aan dr. Everts van de zjjie van den M nister vau Biunenland- sche Zaken ook geen bewjjs van instem ming ten deel. De heer VanHouten verdedigde de wetenschap en zeide, dat de Staat noch met ongeloovige, noch met ckristeijjke wetenschap heeft te maken. De Staat heeft slechti te zoeken naar de waarheid. Wil men die echter vinden aan de tegeowoordige inrichtingen van Hooger Ouderwjjs, wjj gelooven niet, dat men daarmede veel succè) zal hebben. De waar heid toch, en deze overtuiging deelen dui zenden met ons, is niet te vinden bg eeue wetenschap, welke niet naar God vraagt en slechts berust op meuscheljjbe onder zoekingen eu gevolgtrekkingen. De waar heid is slechts daar, waar de Goddeljjke wetten worden geëerbiedigd en alle meu- scheljjk weten op het geloof is gebaseerd. De moderne geleerden zullen misschien hierom lachen. Zjj zullen ons er op wjjzen, hoe de wetenschap en het geloof twee zaken zijn, welke met elkander strjjden en zich niet latan vereenigen. Maar dan komen wjj met de vraag, of die geleerden zoo vast overtuigd zjju, dat zjj de waar heid bezitten. Ooi slechts éene zaak te noemen, den ken wjj aan de groote ontdekkingen, die Doch het is misschien beter zoo 1 Ik rijd dade lijk er liecn, en als zij liet gestolene niet goed - schiks wil teruggeven, zend ik onmiddellijk be richt aan de politie. Zjj liep naar de deur en drukte op den knop van de electrische schel. Een oogenblik daarna verscheen het kamermeisje. Laat Hendrik dadelijk een rijtuig halen, I maar eerste klasse, en kom dan om mij te helpen klecden. Nu, wat staat ge mij aan te gapen klonk het ongeduldig, daar het dienstmeisje draalde en haar verbaasd aankeek. Wil Mevrouw nog zóo kort voor het ont bijt uitrijden vroeg het meisje. Wat gaat u dat aan Doe wat u gelast wordt. Mag ik niet ontbijten, als het mij belieft? antwoorde mevrouwRechling op bevelenden toon en wees daarbij naar de deur. Het meisje ging heen. Zorgvuldig sloot toen mevrouw Rechling de kast, waarin zij haar sie raden en haar gereed geld bewaarde, en ging naar kaar slaapkamer, ten einde zich te kleeden om uit te gaan. Zij was namelijk nog in haar ochtendjapon,ofschoon heur blond haar gedeel telijk gegroeid en gedeeltelijk gekocht, door een bekwamen kaarkunstenaar alreeds naar de nieuwste mode gefriseerd was. Het kamermeisje was intusschen teruggeko- men.MevrouWjStak haar de groote plompe voeten toe om haar laarzen te laten diohtknoopen. Ver volgens maakte zij met de hulp van het dienst meisje verder haar kleeding in orde. Het ontbrak hierbij niet aan verwijten over langzaamheid en onhandigheid, maar, eindelijk had Mevrouw haar zijden japon en fluweelen mantel aan, ze de medische wetenschap in den jongslen t jjd heeft gedaan. Da waarde van die ont dekkingen te verkleinen, ligt niet in onze bedoeling. Maar toch bljjkt het herhaal delijk, dat die wetenschap nog slechts een zoeken en een tasten, vaak in den blinde is, en dat de schoonste ontdekkingen soms de treurigste teleurstellingen ople veren. Hieruit blgkt, dat de waarheid das nog volstrekt niet is gevonden. Herhaaldelijk worden wetenschappelijke stelsels, die lange jaren als onomstooteljjk vaststonden, door nadere aitviudiDgen en ontdekkingen omvergeworpen en voor onwaarheid verklaard. Kunnen dus de tegenwoordige geleerdeu er zich zoo op beroemen de waarheid te bezitten? Wjj gelooven het niet en zouden de wetenschap dan ook waarljjk dikwijls gaarne wat bescheidener zien optreden en haar meer achting willen zien bewijzen aan de uitingen van het godsdienstig ge loof. Nogmaals verklaren wij dan ook er ons van harte in te verheugen, dat een onzer Afgevaardigden in de Vergaderzaal der Staten-Generaal is opgetreden om de ge breken van het tegenwoordig Hooger On derwijs in het licht te stellen en ook uiteen te zetten, op welke wijze hij in de toekomst de inrichting van het universi tair ouderwijs wenschte. Moge zijn advies zoo al niet den tegen- woordigen Minister van Biunenlandsche Zaken van meening hebben doen verande ren, zjjne waarschuwing zal zeker vruchten dragen. Dr. E v e r t s heeft ongetwijfeld aan het Hooger Onderwjjs eu daardoor ook aan ods geheele volk een onsehatba- ren dienst bewezen door de richting te hebben aangeduid, in welke moet worden gestuurd om dat onderwgs werkelijk aan zijn doel te doen beantwoorden. Zjju op treden verdient dan ook inderdaad de hoogste waardeering. Boven Hongarjje pakken zich donkere on weerswolken samen, die dreigen elk oogen blik te zullen barsten. Giaaf Ferdinand Z i c hy,die op den Katholiekendag te Stuhl- weissenburg zich als een tegenstander van Dr. Weckerlé's vrjjmetselaarspoli- tiek deed keunen, heeft zjjne verontwaar diging uitgesproken over de bekrachti ging van de drie kerkeljjke-staatkundige wetten. De geheele wereld weet met welk een geknoei, gevlei en met welke dreige menten men keizer Frans Jozef van Oostenrjjk heeft gedwongen er zijne hand- teekening onder te plaatsen. De Keizer heeft langen tgd geaarzeld, maar is be zweken en heeft eeue daad gepleegd die de hel deed juichen. Ontelbare telegram men werden zjju deel,terwjjlDr.Weckerlé en de minister S z i 1 a g y in huu ruisje lachen over de overwinning op den zwak ken grjjsaard, wiens troon geen recht- streekscbea opvolver meer heeft, behaald. Graaf Ferdinand Zichy en zgne vrienden lachen niet. De Magyar Allam, het katholiek orgaan van den Graaf, zegt «De bekrachtiging wil niet zeggen dat de thans bekrachtigde eu daardoor tot wet verheven ontwerpen ook zullen worden had haar hoed op, de sl uier bedekte haar gelaat; daar ging zij de trap af. Geen wonder, dat Mina in de keuken ging om aan de keukenmeid haar nood te klagen. Wel, wel, wat is Mevrouw vandaag weer uit haar humeur, Lonise Ik kon haar niets naar den zin doen I Zij brandde van ongeduld Eerst bestelt zij coteletten voor het ontbijt, en nu ze in de pan liggen gaat ze rijden, mopperde de keukenmeid en gaf de pan een krachtigen ruk. Heeft zij niet gezegd, hoe lang ze weg blijft Neen, maar ze had groote haast, ik zou wel eens willen weten, waar ze heengaat. Misschien gaat ze een nieuwe gezelschaps juffrouw zoeken zoo'n voorname dame kan niet zonder zoo iemand zijn, zei de keukenmeid lachend. Laat zij dan meteen maar uitzien naar een ander kamermeisje, zei Mina ik heb genoeg van dat baantje. Ge denkt zeker, dat zij ook niet weer een gezelschapsjuffrouw vindt, die tegelijk kamer meisje is, zooals juffrouw Valentine, lachte Louise Zooals juffrouw Valentine krijgt ze er nooit weer een,verzekerde juffrouwMina met warmte. Altijd zacht en vriendelijk, nooit te lui om de handen uit te steken, en zoo goed en beleefd jegens ons. Ja, wij wisten toch wel, dat zij niet van onze soort was, al diende zij even goed als wij. Zij bezat de echte voornaamheid, niet die nage maakte, zooals andere menschen, antwoordde de uitgevoerd, maar slechts dit, dat de Koning den laakten wensch van een ter dood veroordeelde heeft verhoord. Het ministerie W e c k e r 1 is ter dool veroordeeld, en met hem ook het liberale regeeringsstelsel. Hij is ter dood veroordeeld tot een smadeljjken dood. Maar wjj geloovige katholieken zullen ook na de bekrachti ging met on verbreekbare loyanteit Zijn Majesteit tronw bljjven, want wjj weten dat de bekrachtigde wetsontwerpen niet in werking zullen traden. En als ze toch zonden worden uitgevoerd, wat niet waar schijnlijk is, dan zullen wjj onzen plicht kennen. Wjj moeten de herziening door drijven, de herziening vau de kerkeljjke- staatkundige wetten.» De Katholieken van Hongarjje hebben zich laten bedotten, zg hebben te veel gesteuud op hun goed recht en op hnn Koning. Zjj zullen nu opstaan, om den vervolger van hun godsdienst, de rekening die hjj gemaakt heeft, te laten betalen. Door de vrienden der Regeering wordt alles in rep en roer gebracht om te doen voorkomen, dat geheel Hongarije instemt met de goedkeuring en het in voeren der Kerkeljjk-Siaatkundige wetten. Geheel Bjda-Pdst moet feestvieren en ovaties brengen aan de Ministers. Een optocht van tienduizenden, met driedui zend fakkeldragers, trokken door de straten, die met vlaggen en illnminatiën waren ver sierd, naar het gebouw vau de liberale clnb. Daar werden redevoeringen gehou den om de dankbaarheid van het Hon- gaarsche volk aan den Koning te betuigen voor de bekrachtiging van de wetten. Keizer N i c o 1 a a s II van Rusland heeft zich hervormingsplannen in het hoofd gezet. Z. M. heeft daarvan mededee- ling gedaan in eene vergadering van Grootvorsten en andere hooggeplaatste personen. De LoodenscheSfanrfanf.maentte weten, dat Z. M. zon willen beginnen met een Hoogen Raad samen te stellen uit voor name Staatslieden en provinciale notabe len, die toezicht zou oefenen op de admi nistratie in al haar onderdeelen: recht spraak, financiën, belastingen, invoerrech ten, enz. De correspondent van de Times deelt mede, dat Ni c o 1 a a s II, den Britschen Kroonprins de verzekering moet hebben gegeven, nooit iets te zullen ondernemen, wat de vriendschap tusschen hun beiden of Engeland en Rusland zal doen vermin deren. De premier van Engeland Lord Rose- b e r y, heeft in zjjn te Davonport ge houden redevoering doen uitkomen, dat de liberalen bjj het stellen van candidaten wat meer moeten letten op populaire lie den, dan de nu bg de stembus gevallenen. Hjj kondigde eeoe landwet aan voor Ierland en een ontwerp tot scheiding van Kerk en Staat in Wales. Voorts herhaalde de Premier, krachtig tegen het Hoogerhnis der Engel8che Lords te zullen optreden. De heer Thompson, Canadasche minister-president die te Londen vertoefde, is aldaar plotseling, terwijl bg op Wind sor bjj de Koningin het tweede ootbjjt keukenmeid en met een beweging van haar hand gaf zij duidelijk te kennen, wie die andere men schen waren. Valentine is de dochter van een officier. Nu, onze jonge mjjuheer is ook luitenant van de reserve, merkte Mina op. Ah zoo 1 viel Louise in, de armen in de zijden zettende, zonder acht te geven op de cote letten, die gevaar liepen te verbranden. Hadden ze niet prachtig bij elkaar gepast Mevrouw had den lieven goeden God moeten danken, dat ze zoo'n mooie schoondochter van goede afkomst kon krijgen en niet zooveel geweld moeten ma ken, dat het arme kmd hals over kop haar boeltje bijeenpakte en heenging. Zij wil een schoondochter, die geld heefr, hernam Mina, maar nu werd de keukenmeid vuurrood van kwaadheid en riep Geld Geld Waarom moet zij nog meer geld hebben 1 Zij heeft al geld genoeg en aan de pannenbakkerij halen de arbeiders alle dagen nog meer geld uit de aarde. Gij zijt daar nog niet geweest Mina 1 Maar als het zomer is, dan zult ge het eens zien Door een schouderophalen gaf Mina haar twijfel te kennen, of zij dan ook nog wel bij me vrouw Rechling in dienst zou wezen. Reeds meer en meer opgewonden vervolgde Louise Heeft Mevrouw dan geld gehad, toen zij met haar man trouwde Heeft zij als kind durven droomon dat zij zijden kleeren en edelgesteenten, een woning in de Victorias!raat te Berlijn en een villa bui ten zou hebben, en dat zij Mevrouw zou genoemd worden Maar Louise, spreek toch niet zoo laid, gebruikte, ongesteld geworden eu overle den. Een hartkwaal was waarsebjjuljjk oorzaak van dit sterfgeval, dat, wegens het plotselinge en de plaats waar het ge schiedde, een zeer smartelijken indruk heeft gemaakt. In den Duitschen Rjjksdag heeft de socialistische afgevaardigde Liebknecht, de troonrede des Keizers aangevallen, waar door hjj tot de orde werd geroepen. Hjj legde voorts de pertinente verklaring af, dat zgne partjjgenooten in zake het be kende bljjven zitten bjj het Ifoch op d u Keizer, te voren niets hadden afgesproken. Zg wisten niet, dat het Hoch zou worden voorgesteld en de gebeurtenis had hen overvallen. De vervolging der sociaal-democraten wegens dit feit zal wel achterwege bljj ven. De Reichszeitung verklaart ait de beste bron vernomen te hebben, dat Je Regeering niet ongenegen zoude zijn de Jezoïetenonder handhaving vr,o verbanningswet,lang8 administratie ven weg een voor een te laten teragkeeren, mits het Centrum voor deze bereidvaardigheid eene behoorlijke som geld wil betalen. Wat eene ontzettende brutaliteit ligt toch opgeslotea in zoo'n genegenheid der Re geering. Het Centrum zon dm voor geld, de edelste zonen van Daitscblaud als dieven in den nacht laten binnenloodsen.Dat zou eene schande zjjn. Neen. Dat nooit! Keizer W i 1 h e 1 m zal de paters Jezuïeten wel spoedig noodig hebben om hem do wanorde te helpen herstellen, die meer en meer zich doet gevoelen, nu zijn persoon reeds beleedigingen worden aangedaan in den Rjjksdag. De abbé D a e n s die door de liberalen en socialen met den geheelen steun van christelijke democraten naar de Belgische Kamer is gezonden, heeft tot grooten schrik en ontzetting zjjner kiezers plaats genomen op de banken der recbterzjjde. De taal die nu zjjue vrienden tegen hmn uitbraken is verschrikkelijk. Een enkel staaltje laten wjj hier volgen: «De priester, vereerd door den haat van Woeste, en op wiens kleed reeds veel kwaadsljjmerige en schurftachtige rechter zij-mannen gespuwd hebben, heeft vóór de zitting, zjjne plaats getozen aan de uiterste rechterzij, onder de tribune der dagbladschrijvers, tusschen een Gentschen kakkerlak cancrélaten een Mechelsch sacristie-ongedierte punaise dc sacristie). Verstompende omgeving 1 Zjjne Excellentie veride-gris [d. i. W o e s t e] is niet in de zitting en de plaats van den olifantachti- gen Van Wambeke is voor goed in genomen door een ander zoogdier.» Door vrienden die zulke taal in de Chronigue schrjjven is abbé Daens in de Kamer gebracht en nu de gevolgen; daarvan kan deze chrieteljjk-democraat nog pleizier nebben. Bg de discussie over het leger-contin- gent heeft de heer Woeste, het nieuw gekozen Kamerlid, onmiddelljjk het woord gevoerd.Hjj spoorden de Minister van Oor log aan, de vrgwilligere te vermeerderen; als die vermeerdering is geschied, kan men eraan denken het contingent te vermin- waarschuwde Mina. Als men u hoorde. Dat kan me niet schelenals Mevrouw wil, mag ze mij de huur opzeggen, antwoordde de keukenmeid. Het is toch waarge moet maar eens hooren, wat de oude menschen buiten ver tellen. Waar nu het mooie park is, daar kouden vroeger een paar schapen nauwcljjks genoeg te eten vinden, en waar nu het mooie, nieuwe woon huis staat, dat gewoonlijk het slotwordtgeitocmd, daar stonden een paar kleine boerenwoningen. Hoe is dat alles zoo veranderd vroeg Mina met blijkbare verwondering. Ja, hoe lachte de keukenmeid. Een arme schoolmeester ontdekte, dat onder het schrale land, waarop weinig groeien wilde, een dikke laag kleiaarde verborgen was, die geschikt was om er dakpannen van te bakken. In Berlijn had men die juist veel noodig, want daar werden toen verscheidene nieuwe straten aangelegd en veel nieuwe huizen gebouwd. En zjjn alle mensohen in Zeekta daar l ijk geworden vroeg Mina. Louise lachte weer; ze was blijkbaar in haar schik dat ze nu alles kon uitkramen wat ze wist van de familie waar Mina slechts korten tijd in dienst was. Niet alle, menigeen die de eerste moeieljjke jaren niet kon door komen is daarbij te gronde gegaan. Verscheidene pannendak- kcrijen zjjn nu reeds in de tweede of derde hand. Maar ook menig boertje is rijk geworden en de rijkste van allen was de oude heer Rechlina Was hij maar een kleine boer 0 Ja en zjjn vrouw was de docht schrjjnwcrker, dat kunt ge nog w bemerken

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1894 | | pagina 1