NIEUWE m 2262 Woensdag 20 Maart 1895 26ste Jaargang De vaders en de leeringen van het anarchisme. BUITENLAMP ABONlfB MB1ÏTSPBIJB Pei S maanden voor Haarlem. 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het buitenland 1,80 Afzonderlijke nummers 0,03 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. BÜBEAO: St. Janstraat Haarlem. PBIJS DEB advebtentiek: Van 16 regels Elke regel meer 50 Cents 7% Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlpk Maandag-, Woensd ag- en V r b d a g-a vond voor 6 uur ingewacht. E e d a c t e u r-Uit g e v e r, W. K P P E E S. Van anarchistische gruweldaden hetzij volbracht, hetzjj voorgenomen, hetzij te vreezen hebben wjj den laatsten tijd ver scheidene malen hooren gewagen. Schier in elk land is men bevreesd voor dergeljjke gruwelen; intusschen willen we hopen, dat wij hiervan bevrijd bljjven. Veelvuldig wordt ernaar onderzocht, op welke wijze deze gruwelen en geweldige aan slagen kunnen worden tegengegaan,en einde- ljjk begint men te zoeken naar de stammen, waaraan zulke vrachten, inderdaad wrange vruchten kannen groeien. Wjj willen hier slechts een vluchtigen blik werpen op eenige uitspraken van de stichters van hetanarchisme om tot de erkenning te komen welke ver standelijke en zedeljjke verwarring in deze hoofden heerscht en welke bloesems daar ontkiemd zjjn. Heen en weer trekken weliswaar de blik semstralen des geestes door dien chaos; ook komen juiste gevoelens en meeningen tot uitdrukking, maar zjj maken het geheel nog onbegrijpelijker en onzekerder. Als uitvinders of stichters van het anar chisme gelden vóór alle anderen Proud- hon, Baknnin en Krap ot kin, één Franschman en twee Rassen. Zjj verwerpen alle gezag, elke wet; geen wonder, dat zjj ook de heerschappij, het gezag van het gezonde verstand, de wetten der logica verwerpen. Krapotkin verklaart zich voor een «aaarchistischen communist.» Het commu nisme echter wil toch de uiterste overdrij ving van de Staatsmacht, welke het anar chisme geheel en al loochent.Beide begrippen: anarchisme en communisme,sluiten elkander dus uit, zij sirjjden tegeo elkander. Volgens Krapotkin moet elke wet tover boord geworpen, alle parlementaire heerschappij ontzegd worden.» Naderhand stelt Kra potkin een «systeem voor regeeringloos- heid» op. Hjj verlangt vrjj spel voor de hartstochten. Hg schaamt zich niet te verklaren: «doe, wat n bevalt!» Want hg is overtuigd, dat de meeste menschen, naar mate de graad van hnnne verlichting en van de volkomenheid, waarmede zg van hunne kluisters bevrjjd zgu, hooger is, steeds in eene der maatschappij voordeelige rich ting zullen handelen. Deze overtuiging ver hindert hem niet, den mensch voor een «ongelukkig disr» te verklaren. Om zjjne woeste hersenschimmen das te meer geloofbaar te maken; noemt K r a p o t- k i n veelal gelijkenissen en voorbeelden FEUILLETON. De samenzweerder. (Vervolg.) Zij had terecht gedacht, dat de diepbedroefde ouders slechts te troosteloozer zouden geweest zijn, indien zjj geweten hadden, hoe Iwan juist op het toppunt van geluk getroffen was gewor den hoe hartverscheurend het voor hem had moeten zijn ook zjjne liefde prjjs te moeten geven; meermalen had de Prinses zich afgevraagd of hare groote vriendelijkheid jegens haar niet toe te schrijven viel aan een gevoel van wroeging, dat zij door hare teederheid den jongeling niet van den noodlottigen stap had teruggehouden, die alleen hem in het verderf had gestort. Die vergadering, welke hjj toch niet had hoe ven bij te wonen, was zoo kort gevolgd op zijn terugtocht met graaf Podnawska en zijne dochter. Had Iwan zich niet wellicht overhaast het jonge meisje ten huwelijk te vragen en, door hare wei gering tot vertwijfeling gebracht, die rampzalige daad begaan Hare engelachtige goedheid spoorde haar aan in al hare smart toegevend voor Alma te blijven, doch Iwan's zusters oordeelden er anders over zjj noemden het jonge meisje eenvoudig een ziel- looze coquette, die met het hart haars broeders gespeeld en hetzelve gebroken had, en toen de Prinses gestorven was,braken zij op heonende wijze elke betrekking tot haar af. Zwijgend onderwierp Alma Podnawska zich uit het dierenleven. Hg is blgkbaar een dierenvriend, hetwelk toch anders in den regel op goedhartigheid wjjst; hg ziet in het dierenrijk overal voorbeelden voor de menschen en hij heeft ook, zooals blgkt, menig oprecht woord voor de belaste en beladen schepsels over. Niet het minst wordt hg gestoord in zijne plannen, om de wereld te verbeteren, door de bekende feiten dat in het gemeenebeat der mieren, zgae lievelingen, en van de bjjen een soort van arbeid-slaverng bestaat naast de aristocratie der geboorte, alzoo geenszins idyllische, democratisch-republi- keinsche inrichtingen. Evenmin wordt hg gestoord door de bekende feiten, dat gewoonlgk groote, sterke dieren de kleine, zwakke dieren onderdruk ken, berooven, verslinden, vele zelfs hunne eigen jongen opvreten; dat er kwaadaardige apeo, bloeddorstige roofdieren, vergiftige slangen zijn. Bij verscheidene zoogdieren, vogels, visschen vindt hg zelfs begrippen van zedelgk goed en kwaad, van medelg- deo, van gemeenschap. En daarom wil bij onder de menschen alle regeering, alle wet- ten, alle rechters, alle rechtspleging en rechtsmacht, alle veiligheidsmaatregelen afschaffenHg betreurt het ook, dat de missionarissen de wilden eraan ontwend hebben om huune bloedverwanten te ver slinden, want sedert zgn zg de slachtoffers geworden van de verwoestingen der scheur buik. Ds gedachtenwereld van den anderen Ras, van den aartsrevolutionnair Bakunin, te schetsen zullen wjj niet ondernemen. Wg bemerken alleen, dat de gedachtenwereld een mengelmoes is van anarchistische en centralistische tegenstellingen. Over zgn karakter sehgnen zelfs zijne aanhangers geea duideijjk begrip te hebben- Ten slotte nog eenige sociaal-politieke «lichtstralen» van Prondhon, van wien over 't algemeen tegenwoordig weinig meer bekend is dan zjja gevleugeld woord «Ei gendom is diefstal.» Hg spreekt eens van den «Schepper, den God des lichts,» op eene andere plaats huldigt bij het atheïsme. Hg grgpt Na p ol e o n III geweldig aap, hij verzet zich echter tegen de vereeniging der republikeinen en schrjjft een boek, waarin bjj den Staatsstreek verheerljjkt. Deze gewelddaad moet zgn de sociale revo lutie, welke moet uitloopen op afschaffing van alle heerschappij en gezag. Aldus ongeveer zgu de «geestelijke en ze deljjke» grondslagen geschapen, waarop het anarchisme is gebouwd. Volgens de onder vindingen van den jongsten tjjd is het dui- aan dat blijk van minachting, dat haar slechts te dieper trof, omdat het van zijne bloedverwan ten kwam. Had zij niet reeds het bijna bovenmen- schelijke geleden, zonder dat een enkele klacht hare lippen was ontsnapt Ook dit zou zij weten te dragen het was zoo weinig in vergelijking met de altijd voortknagende foltering hem onder de aarde te weten en toch niet dood, levend begraven en steeds doorarbei dende, de roeten beladen met ketenen. Somtijds wierp zij zich in vertwijfeling op haren bidstoel neer en smeeVte God, dat hij toch sterven mocht. De eeuwigheid moest duizendwerf genadiger voor hem wezen dan de galeien. En zoo kropen de jaren voorbij. Zij was nn in den vollen bloei harer schoonheid haar rouw was sedert lang verstreken en zij kon geene ver ontschuldiging hoegenaamd aanvoeren om zich vrij te maken van de feesten der wereld, maar meer dan ooit verweet men haar eene koelheid van hart, die niets aan het wankelen vermocht te brengen men schreef het toe aan coquetterie, dat zij zoo veler hulde ontving, zonder dat die liefde gedeeld werd. Zij was zeer rjjk en dat drong menigeen nog eene uiterste poging aan te wenden, maar op aller aanzoek antwoordde zij met raadselachtigen glim lach, dat zij vrij wenschte te blijven. Hare broeders waren getrouwd, zoodat zij het kasteel had verlaten en de hoofdstad was gaan bewonen, teneinde hen onverdeeld het genot over de familiegoederen te laten. Eene oude huishoudster was haar eenig gezel schap. Vriendinnen had zij niet. En daar ieder haar vertrouwen weigerde, bleef zij ook voor allen delgk, dat de hedendaagsche anarchisten' terwijl zg wgzen op vele misdaden en te kortkomingen in het maatschappelijk samen- zgu, zelve misdadige naturen zgn, die het anarchisme en utopisme louter als dekman tel gebruiken. Ons dankt, dat daarbjj ook een aantal jeugdige geestdrgvers, wier oor deelsvermogen door dialectische goochelarjj in verwarring is geraakt, werkelijk maenen betere toestanden voor te bereiden, wanneer zg honderden en duizenden onschuldige menschen verminken en vermoorden en millioenen verstgvenden schrik op het lijf jagen. Beide soorten van anarchisten zgn even schadelijk. Beiden zgn voor de tegenwoor dige burgerlijke maatschappij, ten minste voor de bemiddelden, eene groote degelgk gewapende rooversbende. Hoe meer van de rjjke menschen worden verdelgd en hoe meer de anderen door angst worden be ta eest erd, des te eerder zal men er toe over gaan om het «ongerechte»,«aangematigde» bezit en alle voorrechten ten algemeen wel zijn af te staan. Daarom dapper er op los, met geweld en dynamiet! Wie daarvoor terecht moet staan, is een martelaar der vrijheid, wiens bloed wraakneming eischt. Zóó alleen wordt de sociale revolutie uit gevoerd. Welke daden uit zulke leeringen voort- komeu, zien wg genoegzaam in onze dagen. Moet daartegen alleen met «geestelijke wapenen» gestreden worden? Engeland. Op de Theems heeft eene aanvaring plaats gehad, die een der stoombooten onmiddel lijk in de diepte deed verdwjjoen. Geluk kig hebben zich de opvarenden kannen redden. De City of Londoneen der booten, va rende tasschen Londen en Brussel, bevond zich Zaterdag-avond op den terugweg naar Brussel, op zes mglen afstand van Londen. Er heerschte een dikke mist. Plotseling vertoonde zich eene andere stoomboot, die de City of London in de flank trof. Het getroffen vaartaig ontving een zoo ernstig lek, dat de opvatenden onmiddellijk de boe ten moesten uitzetten en het schip verlaten. Allen werden aan boord gebracht van de andere boot. Het bleek toen, dat de boot, die de City of London had aangevaren, was de City of Verviers, eene stoomboot, van dezelfde maat schappij, °P weg vau Antwerpen naar Lon- een gesloten boek, ook was bet niet mogelijk, dat men zou raden welke schatten van adeldom der ziel en fijn gevoel er op den bodem van haar gemoed sluimerden. En zoo verliep baar leven, zonder vreugde voor anderen en sleebts ellende voor baar zelve. Aan de armen deed zij veel goed dat was het eenige waarin zij nog belang stelde Op eenen avond, dat zij een groot ijsfeest bij woonde, zeide baar cavalier tot haar Hebt gij bet groote nieuws geboord Ja- roslaw Texakofi' beeft alles verloren. Nooit nog had de spreker zich zoo verbal sd gevoeld, als nu bij den indruk zag door zijne woorden op het jonge meisje teweeggebracht Zij was zeer bleek geworden hare groote oogen blik ten hem met koortsachtige flikkering aan. Texakofi'? herhaalde zij. Hoe is dat ge komen Hij was altijd een liefhebber van het spel, maar scheen dien drift afgezworen te hebben, toen hij Olga Karoskine liefkreeg. Eenige maan den lang na zijn huwelijk bleef hij trouw bij zijn voornemen, maar daarop werden bier groote bard draverijen gehouden en haalde men hem tot wed denschappen over. De oude waaghalzerij kwam weer boven, en zoo hij in zooverre woord hield dat hij geen kaart meer aanraakte, zijn geld ging op die wijze nog veel eerder verloren. Dus is zijne fortuin geheel en al weg Geheel en al. En dat van Olga Verdwenen als de rest. Hij had er onge lukkig de beschikking over en het schijnt, dat zij niets van zijne verliezen wist. Men zegt, dat den. De City of London werd op sleeptouw genomen en is deerljjk gehavend naar Lon den teruggebracht, De ontevredenheid der werklieden neemt in Groot-Brittanië toe. Is de eene werkstaking pas geëindigd, dan begint we der eene andere partij het hoofd op te ste ken. Het aantal werklieden in het schoen makersvak, die den arbeid dezer dagen hebben gestaakt, bedraagt 200.000 man. Alleeu te Leicester, een der hoofdzetels van deze industrie loopen 30,000 helden van O r i s p jj n langs de straten,ter wijl vrouwen en kinderen honger ljjden. Duitschland. Het Duitsche volk en in het bjjzonder de Katholieken in het Daitsche Rgk heb ben Zondag-middag in het sterven van B a- ronVonSchorleme r-A 1 s t,een groot verlies geleden. Burghar t, freiherr VonSchorle- m e r-A 1 s t was een groot man, hg streed met open vizier, zonder bijbedoelingen, steeds zjjne tegenstanders onder de oogen ziende. Hjj was een van die karaktervolle mannen, waaraan onzen tjjd zoo zeer be hoefte heeft, een van hen, die de dingen durven noemen zooals ze zjjn. Op den 21steu October 1825 werd hg op het kasteel Herringhausen bjj Lippstadt ge boren. In 1845 trad hg in dienst bjj een Regiment nlanen, maar twaalf jaren later nam hjj als eerste luitenant zgn ontslag en wijdde zien geheel aan het beheer van zgn landgoedAlst bjj Burgsteinfurten aan de politiek. Iu 1863 werd de Overledene be noemd tot lid van het Landes-oeconomie Collegium en richtte hg de Westfaalsche landbouw-maatschappij op. Tot belooning voor zgn flink optreden en verdienstelijken arbeid werd hg tot lid van den Staatsraad be noemd. De heer Yon Schorleme r-A 1 s t behoorde, met Dr. Windhorst, tot de toongevende Centrumleiders. In 1870 werd hg gekozen tot lid van het Praisische Hais van Afgevaardigden en in 1875 tot lid van den Rijksdag. In beide staatslichamen trad You Schorlemer onder de woordvoer ders van het Centrum steeds op den voor grond. Ter wjjl Dr. Windthorstde alge meens politiek leidde, voerde YonSchor- lemer steeds het woord, wanneer er oeco- nomische qoaesties aan de orde waren. Hg verstond in het bjjzouder de kuDst, om op humoristische wjjze zjjne meecing toe te lichten en slechts zelden was hij om een antwoord verlegen, wanneer zijne tegen standers hem aanvielen. Von Schorle- er kolossale sommen mee beengingen Olga Ka roskine was zeer bevoordeeld geworden boven bare zusters. Ja, dat wist ook Alma de Prinses bad baar eertijds toevertrouwd op welke wjjze zij de toe komst van bunnen zoon verzekerd hadden, voor geval, dat bij ooit weerkeeren moebtzij wacb+te er zicb wel voor, dit te zeggen en bleef in ge dachten verdiept. Alles was dus verzwolgen, zoo Iwan ooit weerkwam, zou hjj niet alleen zijne ouders gestorven vinden, maar ook voor altijd aan armoe ten prooi zijn. Dienzelfden avond, zij bad zeer vroeg het feest verlaten, geen onwaarheid sprekende toen zij ver klaarde zicb ongesteld te gevoelen, liet zij zich naar Olga's woning brengen. Is mevrouw Texakofi' tehuis vroeg zij aan den bediende, die de voordeur opende. Ja, maar mevrouw ontvangt niet, klonk het antwoord. Alma bad reeds baar slede verlaten. Ik moet uwe meesteres spreken, zeids zij, bet geldt eene zaak van groot gewicht, die geen uitstel gedoogt. Dan zal ik dit aan Mevrouw gaan zeggen. Als uwe genade maar zoolang in deze kamer hier wil wachten. In hare ontroering had Alma vergeten baar naam op te geven. De knecht kende baar niet en toen bij zijne meesteres verwittigde, dat er nog zoo laat in den avond eene bezoekster voor baar was, in bijzonder rijke kleeding, dacht de onge lukkige (JVordt vervolgd.) AGITE MA WOW AGITATE.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1895 | | pagina 1