NIEUWE
m 2262
Woensdag 20 Maart 1895
26ste Jaargang
De vaders en de leeringen
van het anarchisme.
BUITENLAMP
ABONlfB MB1ÏTSPBIJB
Pei S maanden voor Haarlem. 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10
Voor het buitenland 1,80
Afzonderlijke nummers 0,03
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BÜBEAO: St. Janstraat Haarlem.
PBIJS DEB advebtentiek:
Van 16 regels
Elke regel meer
50 Cents
7%
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlpk Maandag-, Woensd ag-
en V r b d a g-a vond voor 6 uur ingewacht.
E e d a c t e u r-Uit g e v e r, W. K P P E E S.
Van anarchistische gruweldaden hetzij
volbracht, hetzjj voorgenomen, hetzij te
vreezen hebben wjj den laatsten tijd ver
scheidene malen hooren gewagen. Schier in
elk land is men bevreesd voor dergeljjke
gruwelen; intusschen willen we hopen, dat
wij hiervan bevrijd bljjven.
Veelvuldig wordt ernaar onderzocht, op
welke wijze deze gruwelen en geweldige aan
slagen kunnen worden tegengegaan,en einde-
ljjk begint men te zoeken naar de stammen,
waaraan zulke vrachten, inderdaad wrange
vruchten kannen groeien. Wjj willen hier
slechts een vluchtigen blik werpen op eenige
uitspraken van de stichters van hetanarchisme
om tot de erkenning te komen welke ver
standelijke en zedeljjke verwarring in deze
hoofden heerscht en welke bloesems daar
ontkiemd zjjn.
Heen en weer trekken weliswaar de blik
semstralen des geestes door dien chaos; ook
komen juiste gevoelens en meeningen tot
uitdrukking, maar zjj maken het geheel nog
onbegrijpelijker en onzekerder.
Als uitvinders of stichters van het anar
chisme gelden vóór alle anderen Proud-
hon, Baknnin en Krap ot kin, één
Franschman en twee Rassen. Zjj verwerpen
alle gezag, elke wet; geen wonder, dat zjj ook
de heerschappij, het gezag van het gezonde
verstand, de wetten der logica verwerpen.
Krapotkin verklaart zich voor een
«aaarchistischen communist.» Het commu
nisme echter wil toch de uiterste overdrij
ving van de Staatsmacht, welke het anar
chisme geheel en al loochent.Beide begrippen:
anarchisme en communisme,sluiten elkander
dus uit, zij sirjjden tegeo elkander. Volgens
Krapotkin moet elke wet tover boord
geworpen, alle parlementaire heerschappij
ontzegd worden.» Naderhand stelt Kra
potkin een «systeem voor regeeringloos-
heid» op. Hjj verlangt vrjj spel voor de
hartstochten. Hg schaamt zich niet te
verklaren: «doe, wat n bevalt!» Want hg is
overtuigd, dat de meeste menschen, naar
mate de graad van hnnne verlichting en
van de volkomenheid, waarmede zg van
hunne kluisters bevrjjd zgu, hooger is, steeds
in eene der maatschappij voordeelige rich
ting zullen handelen. Deze overtuiging ver
hindert hem niet, den mensch voor een
«ongelukkig disr» te verklaren.
Om zjjne woeste hersenschimmen das te
meer geloofbaar te maken; noemt K r a p o t-
k i n veelal gelijkenissen en voorbeelden
FEUILLETON.
De samenzweerder.
(Vervolg.)
Zij had terecht gedacht, dat de diepbedroefde
ouders slechts te troosteloozer zouden geweest
zijn, indien zjj geweten hadden, hoe Iwan juist
op het toppunt van geluk getroffen was gewor
den hoe hartverscheurend het voor hem had
moeten zijn ook zjjne liefde prjjs te moeten geven;
meermalen had de Prinses zich afgevraagd of
hare groote vriendelijkheid jegens haar niet toe
te schrijven viel aan een gevoel van wroeging,
dat zij door hare teederheid den jongeling niet
van den noodlottigen stap had teruggehouden,
die alleen hem in het verderf had gestort.
Die vergadering, welke hjj toch niet had hoe
ven bij te wonen, was zoo kort gevolgd op zijn
terugtocht met graaf Podnawska en zijne dochter.
Had Iwan zich niet wellicht overhaast het jonge
meisje ten huwelijk te vragen en, door hare wei
gering tot vertwijfeling gebracht, die rampzalige
daad begaan
Hare engelachtige goedheid spoorde haar aan
in al hare smart toegevend voor Alma te blijven,
doch Iwan's zusters oordeelden er anders over
zjj noemden het jonge meisje eenvoudig een ziel-
looze coquette, die met het hart haars broeders
gespeeld en hetzelve gebroken had, en toen de
Prinses gestorven was,braken zij op heonende wijze
elke betrekking tot haar af.
Zwijgend onderwierp Alma Podnawska zich
uit het dierenleven. Hg is blgkbaar een
dierenvriend, hetwelk toch anders in den
regel op goedhartigheid wjjst; hg ziet in
het dierenrijk overal voorbeelden voor de
menschen en hij heeft ook, zooals blgkt,
menig oprecht woord voor de belaste en
beladen schepsels over.
Niet het minst wordt hg gestoord in zijne
plannen, om de wereld te verbeteren, door
de bekende feiten dat in het gemeenebeat
der mieren, zgae lievelingen, en van de
bjjen een soort van arbeid-slaverng bestaat
naast de aristocratie der geboorte, alzoo
geenszins idyllische, democratisch-republi-
keinsche inrichtingen.
Evenmin wordt hg gestoord door de
bekende feiten, dat gewoonlgk groote, sterke
dieren de kleine, zwakke dieren onderdruk
ken, berooven, verslinden, vele zelfs hunne
eigen jongen opvreten; dat er kwaadaardige
apeo, bloeddorstige roofdieren, vergiftige
slangen zijn. Bij verscheidene zoogdieren,
vogels, visschen vindt hg zelfs begrippen
van zedelgk goed en kwaad, van medelg-
deo, van gemeenschap. En daarom wil bij
onder de menschen alle regeering, alle wet-
ten, alle rechters, alle rechtspleging en
rechtsmacht, alle veiligheidsmaatregelen
afschaffenHg betreurt het ook, dat de
missionarissen de wilden eraan ontwend
hebben om huune bloedverwanten te ver
slinden, want sedert zgn zg de slachtoffers
geworden van de verwoestingen der scheur
buik.
Ds gedachtenwereld van den anderen Ras,
van den aartsrevolutionnair Bakunin,
te schetsen zullen wjj niet ondernemen. Wg
bemerken alleen, dat de gedachtenwereld
een mengelmoes is van anarchistische en
centralistische tegenstellingen. Over zgn
karakter sehgnen zelfs zijne aanhangers
geea duideijjk begrip te hebben-
Ten slotte nog eenige sociaal-politieke
«lichtstralen» van Prondhon, van wien
over 't algemeen tegenwoordig weinig meer
bekend is dan zjja gevleugeld woord «Ei
gendom is diefstal.» Hg spreekt eens van
den «Schepper, den God des lichts,» op
eene andere plaats huldigt bij het atheïsme.
Hg grgpt Na p ol e o n III geweldig aap,
hij verzet zich echter tegen de vereeniging
der republikeinen en schrjjft een boek,
waarin bjj den Staatsstreek verheerljjkt.
Deze gewelddaad moet zgn de sociale revo
lutie, welke moet uitloopen op afschaffing
van alle heerschappij en gezag.
Aldus ongeveer zgu de «geestelijke en ze
deljjke» grondslagen geschapen, waarop het
anarchisme is gebouwd. Volgens de onder
vindingen van den jongsten tjjd is het dui-
aan dat blijk van minachting, dat haar slechts
te dieper trof, omdat het van zijne bloedverwan
ten kwam. Had zij niet reeds het bijna bovenmen-
schelijke geleden, zonder dat een enkele klacht
hare lippen was ontsnapt
Ook dit zou zij weten te dragen het was zoo
weinig in vergelijking met de altijd voortknagende
foltering hem onder de aarde te weten en toch
niet dood, levend begraven en steeds doorarbei
dende, de roeten beladen met ketenen. Somtijds
wierp zij zich in vertwijfeling op haren bidstoel
neer en smeeVte God, dat hij toch sterven mocht.
De eeuwigheid moest duizendwerf genadiger voor
hem wezen dan de galeien.
En zoo kropen de jaren voorbij. Zij was nn in
den vollen bloei harer schoonheid haar rouw
was sedert lang verstreken en zij kon geene ver
ontschuldiging hoegenaamd aanvoeren om zich
vrij te maken van de feesten der wereld, maar
meer dan ooit verweet men haar eene koelheid
van hart, die niets aan het wankelen vermocht
te brengen men schreef het toe aan coquetterie,
dat zij zoo veler hulde ontving, zonder dat die
liefde gedeeld werd.
Zij was zeer rjjk en dat drong menigeen nog
eene uiterste poging aan te wenden, maar op aller
aanzoek antwoordde zij met raadselachtigen glim
lach, dat zij vrij wenschte te blijven.
Hare broeders waren getrouwd, zoodat zij het
kasteel had verlaten en de hoofdstad was gaan
bewonen, teneinde hen onverdeeld het genot over
de familiegoederen te laten.
Eene oude huishoudster was haar eenig gezel
schap. Vriendinnen had zij niet. En daar ieder
haar vertrouwen weigerde, bleef zij ook voor allen
delgk, dat de hedendaagsche anarchisten'
terwijl zg wgzen op vele misdaden en te
kortkomingen in het maatschappelijk samen-
zgu, zelve misdadige naturen zgn, die het
anarchisme en utopisme louter als dekman
tel gebruiken. Ons dankt, dat daarbjj ook
een aantal jeugdige geestdrgvers, wier oor
deelsvermogen door dialectische goochelarjj
in verwarring is geraakt, werkelijk maenen
betere toestanden voor te bereiden, wanneer
zg honderden en duizenden onschuldige
menschen verminken en vermoorden en
millioenen verstgvenden schrik op het lijf
jagen.
Beide soorten van anarchisten zgn even
schadelijk. Beiden zgn voor de tegenwoor
dige burgerlijke maatschappij, ten minste
voor de bemiddelden, eene groote degelgk
gewapende rooversbende. Hoe meer van de
rjjke menschen worden verdelgd en hoe
meer de anderen door angst worden be
ta eest erd, des te eerder zal men er toe over
gaan om het «ongerechte»,«aangematigde»
bezit en alle voorrechten ten algemeen wel
zijn af te staan. Daarom dapper er op los,
met geweld en dynamiet! Wie daarvoor
terecht moet staan, is een martelaar der
vrijheid, wiens bloed wraakneming eischt.
Zóó alleen wordt de sociale revolutie uit
gevoerd.
Welke daden uit zulke leeringen voort-
komeu, zien wg genoegzaam in onze dagen.
Moet daartegen alleen met «geestelijke
wapenen» gestreden worden?
Engeland.
Op de Theems heeft eene aanvaring plaats
gehad, die een der stoombooten onmiddel
lijk in de diepte deed verdwjjoen. Geluk
kig hebben zich de opvarenden kannen
redden.
De City of Londoneen der booten, va
rende tasschen Londen en Brussel, bevond
zich Zaterdag-avond op den terugweg naar
Brussel, op zes mglen afstand van Londen.
Er heerschte een dikke mist. Plotseling
vertoonde zich eene andere stoomboot, die
de City of London in de flank trof. Het
getroffen vaartaig ontving een zoo ernstig
lek, dat de opvatenden onmiddellijk de boe
ten moesten uitzetten en het schip verlaten.
Allen werden aan boord gebracht van de
andere boot.
Het bleek toen, dat de boot, die de City
of London had aangevaren, was de City of
Verviers, eene stoomboot, van dezelfde maat
schappij, °P weg vau Antwerpen naar Lon-
een gesloten boek, ook was bet niet mogelijk, dat
men zou raden welke schatten van adeldom der
ziel en fijn gevoel er op den bodem van haar
gemoed sluimerden.
En zoo verliep baar leven, zonder vreugde
voor anderen en sleebts ellende voor baar zelve.
Aan de armen deed zij veel goed dat was het
eenige waarin zij nog belang stelde
Op eenen avond, dat zij een groot ijsfeest bij
woonde, zeide baar cavalier tot haar
Hebt gij bet groote nieuws geboord Ja-
roslaw Texakofi' beeft alles verloren.
Nooit nog had de spreker zich zoo verbal sd
gevoeld, als nu bij den indruk zag door zijne
woorden op het jonge meisje teweeggebracht Zij
was zeer bleek geworden hare groote oogen blik
ten hem met koortsachtige flikkering aan.
Texakofi'? herhaalde zij. Hoe is dat ge
komen
Hij was altijd een liefhebber van het spel,
maar scheen dien drift afgezworen te hebben,
toen hij Olga Karoskine liefkreeg. Eenige maan
den lang na zijn huwelijk bleef hij trouw bij zijn
voornemen, maar daarop werden bier groote bard
draverijen gehouden en haalde men hem tot wed
denschappen over. De oude waaghalzerij kwam
weer boven, en zoo hij in zooverre woord hield
dat hij geen kaart meer aanraakte, zijn geld ging
op die wijze nog veel eerder verloren.
Dus is zijne fortuin geheel en al weg
Geheel en al.
En dat van Olga
Verdwenen als de rest. Hij had er onge
lukkig de beschikking over en het schijnt, dat
zij niets van zijne verliezen wist. Men zegt, dat
den. De City of London werd op sleeptouw
genomen en is deerljjk gehavend naar Lon
den teruggebracht,
De ontevredenheid der werklieden
neemt in Groot-Brittanië toe. Is de eene
werkstaking pas geëindigd, dan begint we
der eene andere partij het hoofd op te ste
ken. Het aantal werklieden in het schoen
makersvak, die den arbeid dezer dagen
hebben gestaakt, bedraagt 200.000 man.
Alleeu te Leicester, een der hoofdzetels van
deze industrie loopen 30,000 helden van
O r i s p jj n langs de straten,ter wijl vrouwen
en kinderen honger ljjden.
Duitschland.
Het Duitsche volk en in het bjjzonder
de Katholieken in het Daitsche Rgk heb
ben Zondag-middag in het sterven van B a-
ronVonSchorleme r-A 1 s t,een groot
verlies geleden.
Burghar t, freiherr VonSchorle-
m e r-A 1 s t was een groot man, hg streed
met open vizier, zonder bijbedoelingen,
steeds zjjne tegenstanders onder de oogen
ziende. Hjj was een van die karaktervolle
mannen, waaraan onzen tjjd zoo zeer be
hoefte heeft, een van hen, die de dingen
durven noemen zooals ze zjjn.
Op den 21steu October 1825 werd hg op
het kasteel Herringhausen bjj Lippstadt ge
boren. In 1845 trad hg in dienst bjj een
Regiment nlanen, maar twaalf jaren later
nam hjj als eerste luitenant zgn ontslag
en wijdde zien geheel aan het beheer van
zgn landgoedAlst bjj Burgsteinfurten aan de
politiek. Iu 1863 werd de Overledene be
noemd tot lid van het Landes-oeconomie
Collegium en richtte hg de Westfaalsche
landbouw-maatschappij op. Tot belooning
voor zgn flink optreden en verdienstelijken
arbeid werd hg tot lid van den Staatsraad be
noemd.
De heer Yon Schorleme r-A 1 s t
behoorde, met Dr. Windhorst, tot de
toongevende Centrumleiders. In 1870 werd
hg gekozen tot lid van het Praisische Hais
van Afgevaardigden en in 1875 tot lid van
den Rijksdag. In beide staatslichamen trad
You Schorlemer onder de woordvoer
ders van het Centrum steeds op den voor
grond. Ter wjjl Dr. Windthorstde alge
meens politiek leidde, voerde YonSchor-
lemer steeds het woord, wanneer er oeco-
nomische qoaesties aan de orde waren. Hg
verstond in het bjjzouder de kuDst, om op
humoristische wjjze zjjne meecing toe te
lichten en slechts zelden was hij om een
antwoord verlegen, wanneer zijne tegen
standers hem aanvielen. Von Schorle-
er kolossale sommen mee beengingen Olga Ka
roskine was zeer bevoordeeld geworden boven
bare zusters.
Ja, dat wist ook Alma de Prinses bad baar
eertijds toevertrouwd op welke wjjze zij de toe
komst van bunnen zoon verzekerd hadden, voor
geval, dat bij ooit weerkeeren moebtzij wacb+te
er zicb wel voor, dit te zeggen en bleef in ge
dachten verdiept. Alles was dus verzwolgen, zoo
Iwan ooit weerkwam, zou hjj niet alleen zijne
ouders gestorven vinden, maar ook voor altijd
aan armoe ten prooi zijn.
Dienzelfden avond, zij bad zeer vroeg het feest
verlaten, geen onwaarheid sprekende toen zij ver
klaarde zicb ongesteld te gevoelen, liet zij zich
naar Olga's woning brengen.
Is mevrouw Texakofi' tehuis vroeg zij aan
den bediende, die de voordeur opende.
Ja, maar mevrouw ontvangt niet, klonk het
antwoord.
Alma bad reeds baar slede verlaten.
Ik moet uwe meesteres spreken, zeids zij,
bet geldt eene zaak van groot gewicht, die geen
uitstel gedoogt.
Dan zal ik dit aan Mevrouw gaan zeggen.
Als uwe genade maar zoolang in deze kamer hier
wil wachten.
In hare ontroering had Alma vergeten baar
naam op te geven. De knecht kende baar niet
en toen bij zijne meesteres verwittigde, dat er nog
zoo laat in den avond eene bezoekster voor baar
was, in bijzonder rijke kleeding, dacht de onge
lukkige
(JVordt vervolgd.)
AGITE MA WOW AGITATE.